Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mushindu wabutulabu bulongolodi ebu

Mushindu wabutulabu bulongolodi ebu

‘Kanuena mu mîdima bua dituku adi dinukuate bu muivi.’​—1 TES. 5:4.

1. Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kushala batabale ne kutantamena ntatu?

MU KATUPA kîpi emu nekuenzeke malu a dikema pa buloba. Milayi ya mu Bible idi ijadika bualu ebu, nunku tudi ne bua kushala batabale. Tshidi mua kutuambuluisha bua kushala batabale ntshinyi? Mupostolo Paulo udi utudimuija bua ‘tutangile ku bintu bidi kabiyi bimueneka ku mêsu.’ Bushuwa, tudi ne bua kulama mu lungenyi luetu difutu dietu dia kupeta muoyo wa tshiendelele mu diulu anyi pa buloba. Paulo wakafunda mêyi aa bua kukankamija bena Kristo nende bua kutuishilabu mêsu ku malu mimpe avuabu mua kupeta buobu bashale balamate Nzambi. Kuenza nunku kuvua kabidi mua kubambuluisha bua kutantamena ntatu ne dikengeshibua.​—2 Kol. 4:8, 9, 16-18; 5:7.

2. a) Tudi ne bua kuenza tshinyi bua kulama bikole ditekemena ditudi nadi? b) Netukonkonone malu kayi mu tshiena-bualu etshi ne mu tshialonda?

2 Mubelu wa Paulo udi kabidi ne bualu bua mushinga ebu: Tuetu basue kulama bikole ditekemena ditudi nadi, tudi ne bua kudianjila kumona malu atshidi alua kumpala. Tudi ne bua kutuma lungenyi ku malu mimpe adi kaayi manji kuenzeka. (Eb. 11:1; 12:1, 2) Nunku, tukonkononayi malu dikumi atshidi alua adi umvuangana ne ditekemena dietu dia muoyo wa tshiendelele. *

TSHIENZEKA MATUKU MAKESE KUMPALA KUA NSHIKIDILU KULUA

3. a) Mbualu kayi buikala ne bua kuenzeka budibu batele mu 1 Tesalonike 5:2, 3? b) Bena tshididi nebenze tshinyi? Mbanganyi badisangisha kudibu?

3 Paulo wakatela bumue bua ku malu enzeke matuku adi kumpala mu mukanda uvuaye mutumine bena mu tshisumbu tshia Tesalonike. (Bala 1 Tesalonike 5:2, 3.) Wakakula bua ‘dituku dia Mukalenge.’ ‘Dituku dia Mukalenge’ edi ntshikondo tshiatuadija ne dibutuka dia bitendelelu bia dishima ne tshiajika ne mvita ya Armagedone. Nansha nanku, katupa kîpi kumpala kua dituku edi kutuadijadi, bamfumu ba pa buloba nebikale bamba ne: ‘Tudi ne ditalala, katuyi ne bualu.’ Bidi mua kuikala bua bualu bumue buenzeka anyi bua malu a bungi enzeka ku bumue ku bumue. Matunga neamone ne: akadi pa kujikija amue a ku malu manene avuawu nawu. Kadi bamfumu ba bitendelelu bobu nebenze tshinyi? Bu mudibu benza tshitupa tshia bulongolodi ebu, nebikale mua kudisangisha ne bamfumu ba tshididi. (Buak. 17:1, 2) Bamfumu ba bitendelelu nebenze malu anu bu baprofete ba dishima ba mu Yuda wa kale. Yehowa wakamba bua bualu buabu ne: ‘Badi bamba ne: Ditalala, ditalala; pabi ditalala kadiyiku.’​—Yel. 6:14; 23:16, 17.

4. Mbualu kayi butudi tuetu tumvua budi bantu bakuabu kabayi bumvua?

4 Nansha bikala nganyi mua kuela lubila lua ne: “Tudi ne ditalala, katuyi ne bualu,” bualu ebu nebuleje ne: dituku dia Yehowa dikadi pa kutuadija. Paulo wakamba ne: ‘Bana betu, kanuena mu mîdima bua dituku adi dinukuate bu muivi; bua buonso buenu nudi bana ba munya.’ (1 Tes. 5:4, 5) Tudi tumvua tshidi Bible wamba bua malu adi enzeka lelu nansha mudi bantu bakuabu kabayi baumvua. Mulayi wa ne: “Tudi ne ditalala, katuyi ne bualu” neukumbane mushindu kayi? Katuena bamanye, kadi tushale bindile. Nunku, tudienzeje bua kushala ‘batabale, bikale ne meji mapole.’​—1 Tes. 5:6; Sef. 3:8.

‘MUKALENGE MUKAJI’ KI MMUMANYE NE: NEBAMUBUTULE

5. a) “Dikenga dinene” nedituadije ne tshinyi? b) ‘Mmukalenge mukaji’ kayi udi udishima ne: kabakumubutula?

5 Mbualu kayi bukuabu butudi katuyi banji kumona buikala mua kuenzeka? Paulo udi wamba ne: ‘Patshidibu bamba ne: tudi ne ditalala, katuyi ne bualu; apu dibutuka dia tshintuluntulu dilualua kudibu.’ Tshitupa tshia kumpala tshia “dibutuka dia tshintuluntulu” edi netshikale diluisha dia “Babulona munene,” udi nsangilu wa bitendelelu bionso bia dishima bia pa buloba bujima, utubu babikila kabidi ne: ‘Mukaji wa masandi.’ (Buak. 17:5, 6, 15) Diluisha bitendelelu bionso bia dishima kusangisha ne bia bukua-buena Kristo nedikale ntuadijilu wa “dikenga dinene.” (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8) Bualu ebu nebulue mu tshintuluntulu bua bantu ba bungi. Bua tshinyi? Bualu too ne tshikondo atshi, mukaji wa masandi neikale udimona bu ‘mukalenge mukaji’ udi kayi mua kupeta ‘madilu too ne kashidi.’ Kadi nealue kumona ne: uvua udidinga. Nebamubutule ne lukasa anu bu mu “dituku dimue.”​—Buak. 18:7, 8.

6. Nnganyi wabutula bitendelelu bia dishima?

6 Bible udi uleja ne: “nyama wa luonji” wa “nsengu dikumi” ke wela mukaji wa masandi mvita. Dilonga dia mukanda wa Buakabuluibua didi dileja ne: nyama wa luonji udi uleja Bulongolodi bua matunga masanga. “Nsengu dikumi” idi ileja makalenge a tshididi manene adiku lelu adi atua “nyama wa luonji mukunzekunzu” nyama ku mikolo. * (Buak. 17:3, 5, 11, 12) Kabutu aku nekikale mushindu kayi? Matunga adi enza Bulongolodi bua matunga masanga neapawule bubanji bua mukaji wa masandi, kuleja tshidiye menemene, kumudia ne ‘kumushidisha ne kapia.’ Nebamubutule bua kashidi.​—Bala Buakabuluibua 17:16.

7. Mmushindu kayi watuadija “nyama wa luonji” kuluisha mukaji wa masandi?

7 Bible udi uleja kabidi muatuadija mvita eyi. Mu mushindu kampanda Yehowa neateke lungenyi elu mu mitshima ya bamfumu ba tshididi bua ‘kuenzabu mudiye wela meji,’ mmumue ne: bua kubutula mukaji wa masandi. (Buak. 17:17) Bu mudi bitendelelu bitungunuka ne kusaka bantu ku mvita ne bikale ne bukole bua kuenzeja malu a bungi pa buloba, matunga neamone ne: kubutula mukaji wa masandi nkuimpe bua matunga abu. Mu bulelela, pikala bamfumu mua kutuadija kumuluisha, nebele meji ne: tshidibu benza atshi tshidi tshikumbaja ‘meji abu amue.’ Pabi, Nzambi neikale wenza nabu mudimu bua kubutula bitendelelu bia dishima. Nunku, tshitupa tshimue tshia bulongolodi bua Satana netshikale tshiluisha tshikuabu ne Satana kakuikala ne bukole bua kupangisha bualu ebu to.​—Mat. 12:25, 26.

DIELA BANTU BA NZAMBI MVITA

8. Mvita idi “Gogo wa buloba bua Magoga” wela bantu ba Nzambi ntshinyi?

8 Pabutulabu bitendelelu bia dishima, bantu bakuabu nebamone mudi bantu ba Nzambi ‘bashikame talalaa’ ne “kabayi ne ngumbu.” (Yeh. 38:11, 14) Ntshinyi tshienzekela bantu aba badi bamueneka kabayi ne bukubi badi batungunuka ne kutendelela Yehowa? Bidi bimueneka ne: “bantu ba bungi” nebabamone tshianana bu tusosa tua kunuina ku mala. Bible udi uleja bualu ebu bu mvita idi “Gogo wa buloba bua Magoga” wela bantu ba Nzambi. (Bala Yehezekele 38:2, 15, 16.) Mmushindu kayi utudi mua kumona mvita eyi?

9. a) Bena Kristo batu batamba kuditatshisha bua tshinyi? b) Mmalu kayi atudi ne bua kuenza mpindieu bua kukolesha ditabuja dietu?

9 Tudi bamanye ne: nebele bantu ba Nzambi mvita, kadi bualu ebu kabuena butamba kututonda to. Tudi ne bua kuditatshisha bikole bua dîna dia Yehowa ditumbishibue ne bua kubingisha bumfumu buende ki mbua lupandu luetu to. Mu mifundu ya mu tshiena-Ebelu, Yehowa nkayende udi wamba misangu mipite pa 60 ne: “Nuenu nenumanye ne: ndi Yehowa.” (Yeh. 6:7) Nunku, tudi bindile ne muoyo mujima dikumbana dia mulayi udi mu Yehezekele, batuishibue ne: ‘Mukalenge udi mumanye mua kupandisha bantu bende bimpe mu mateyi abu.’ (2 Pet. 2:9) Mu dindila tshikondo atshi, tudi tuenza tshionso tshitudi mua kuenza bua kukolesha ditabuja dietu bua kushala balamate Yehowa nansha tuetu mua kutuilangana ne diteta dia mushindu kayi. Tudi mua kuenza tshinyi? Tudi ne bua kusambila, kulonga Bible, kuelangana meji pa bitudi tulonga ne kuyisha bakuabu lumu luimpe lua Bukalenge. Tuetu tuenza malu aa, tudi tulama ditekemena dietu dia muoyo wa tshiendelele bu “luongo.”​—Eb. 6:19; Mus. 25:21.

MATUNGA NEAMANYE TSHIDI YEHOWA

10, 11. Ntshinyi tshialeja ne: mvita ya Armagedone ikadi ituadija? Ntshinyi tshienzeka dîba adi?

10 Mbualu kayi bua dikema buenzeka pa buloba pelabu batendeledi ba Yehowa mvita? Yehowa neatume Yezu ne biluilu bia mu diulu bua kuluila bantu bende. (Buak. 19:11-16) Dibaluila edi nedikale ‘mvita ya dituku dinene dia Nzambi wa Bukole Buonso’ anyi Armagedone.​—Buak. 16:14, 16.

11 Yehowa wakamba bua mvita eyi ku diambuluisha dia Yehezekele ne: ‘Mukalenge Yehowa udi wamba ne: nembikile muele wa mvita bua kuluangana ne [Gogo] pa mikuna yanyi yonso; muele wa muntu yonso neukebe kutapa muanabu ne muntu.’ Bantu badi ku luseke lua Satana nebikale mu tshibuejakaji, nebaluishangane ne nebashipangane nkayabu. Yehowa wakamba ne: ‘Nemmulokeshile ne bisumbu biende bia masalayi ne bantu badi nende mabue manene a mvula, kapia ne soufre.’ (Yeh. 38:21, 22) Ntshinyi tshienzeka penza Nzambi malu aa?

12. Matunga neikale ne bua kumanya tshinyi?

12 Matunga neikale ne bua kumanya ne: Yehowa nkayende ke udi wenza bua wowu kubutudibua. Pashishe biluilu bia Satana nebidile anu bu biluilu bia bena Ejipitu ba kale bavua benda balonda bena Isalele ku Mbuu Mukunze ne: ‘Yehowa udi ubaluila mvita yabu.’ (Ekes. 14:25) Bushuwa, matunga neafike ku dimanya tshidi Yehowa. (Bala Yehezekele 38:23.) Malu aa akadi pa kuenzeka mu katupa kîpi emu.

BUKALENGE BUKUABU BUA BUNENE BUA PA BULOBA BUJIMA KABUAKUJUKA

13. Ntshinyi tshitudi bamanye bua tshitupa tshitanu tshia lupingu lua Danyele?

13 Mulayi mukuabu wa mu mukanda wa Danyele udi utuambuluisha bua kumanya ne: dikenga dinene dikadi pabuipi. Danyele udi umvuija lupingu ludi ne tshimfuanyi tshia muntu ludi luenza ne biamu bishilangane. (Dan. 2:28, 31-33) Lupingu elu ludi luleja dilondangana dia makalenge manene avua menze malu manene avua malenge bantu ba Nzambi ba kale ne ba lelu. Mu makalenge aa muvua Babulona, Madai ne Pelasa, Grèce ne Lomo; ne bukalenge bunene bua ndekelu budiku lelu. Dikonkonona dia mêyi a buprofete a Danyele didi dileja ne: bukalenge bunene bua ndekelu ebu mbuleja kudi makasa ne bana ba nkasa ba lupingu. Mu Mvita ya kumpala ya buloba bujima, Grande-Bretagne ne États-Unis bakadisangisha mu mushindu wa pa buawu. Bushuwa, tshitupa tshitanu tshia lupingu lua Danyele tshidi tshileja bukalenge bunene bua Angleterre ne États-Unis. Makasa adi enza tshitupa tshia ndekelu tshia lupingu adi aleja ne: kakuena bukalenge bukuabu bunene buikala ne bua kukokesha to. Makasa aa ne bana ba nkasa bidi bienza ne tshiamu tshifike tshisambakaja ne dîma bidi bileja muikala bukalenge bua Angleterre ne États-Unis ne butekete munda muabu.

14. Mbukokeshi kayi bunene buikalaku patuadija mvita ya Armagedone?

14 Mêyi a buprofete amue amue aa adi aleja Bukalenge bua Nzambi bu dibue dinene divua dilamuke ku mukuna wa Bukokeshi bua Yehowa mu 1914. Dibue adi didi dienda dipueka lubilu ditangile ku tshipatshila tshiadi: tshia kudikuma ku makasa a lupingu. Nebavingutule makasa ne bitupa bikuabu bia lupingu mu mvita ya Armagedone. (Bala Danyele 2:44, 45.) Nunku, bukokeshi bua Angleterre ne États-Unis nebutungunuke ne kukokesha buloba too ne patuadija mvita ya Armagedone. Nebienze disanka bua kumona mudi mulayi eu mukumbane wonso. * Kadi mbualu kayi buikala Yehowa mua kuenzela Satana?

TSHIENZELABU MULUISHI MUNENE WA NZAMBI

15. Ntshinyi tshienzekela Satana ne bademon bende panyima pa Armagedone?

15 Tshia kumpala, Satana neamone muabutuka bulongolodi buende pa buloba ku mbangilu too ne ku ndekelu. Pashishe, kudi bualu buafikila Satana. Mupostolo Yone udi uleja tshienzeka. (Bala Buakabuluibua 20:1-3.) Yezu Kristo ‘muanjelu udi ne luvungula lua ku tshina tshidi katshiyi ne tshishikidilu’ neakuate Satana ne bademon bende, neabele mu tshina tshidi katshiyi ne ndekelu ne neabalamamu bua bidimu tshinunu. (Luka 8:30, 31; 1 Yone 3:8) Bualu ebu budi buenza tshitupa tshia kumpala tshia diboza dia nyoka ku mutu. *​—Gen. 3:15.

16. Dikala dia Satana mu ‘tshina tshidi katshiyi ne tshishikidilu’ didi diumvuija tshinyi?

16 ‘Tshina tshidi katshiyi ne tshishikidilu’ muelabu Satana ne bademon bende ntshinyi? Muaku wa mu tshiena Greke abyssos uvua Yone mukuate nawu mudimu udi umvuija “tshile bikole menemene.” Badi baukudimuna kabidi ne: “tshile tshia dikema, katshiyi ne ndekelu.” Nunku, tshina etshi mmuaba udi muntu kayi mua kufika anu Yehowa ne muanjelu udiye musungule udi ne ‘luvungula lua ku tshina tshidi katshiyi ne tshishikidilu.’ Muomu emu, Satana kakuikala ne bukole bua ‘kudinga bisamba bia bantu kabidi.’ Bulelela, nebakange mukana mua “nyama wa ntambue udi ukungula” eu.​—1 Pet. 5:8.

MALU AFIKISHA KU TSHIKONDO TSHIA DITALALA

17, 18. a) Mmalu kayi adi kaayi manji kumueneka ku mêsu atudi bakonkonone mu tshiena-bualu etshi? b) Penzeka malu aa, netupete nsombelu wa mushindu kayi?

17 Kudi malu a dikema akadi pa kuenzeka kumpala eku. Tudi bindile bua kumvua muelabu lubila lua ne: ‘Tudi ne ditalala, katuyi ne bualu.’ Pashishe netumone dibutuka dia Babulona munene, diela bantu ba Nzambi mvita kudi Gogo wa buloba bua Magoga, mvita ya Armagedone ne diela Satana ne bademon bende mu tshina tshidi katshiyi ne ndekelu. Panyima pa malu aa, pajika malu mabi, netutuadije nsombelu mupiamupia, mbuena kuamba ne: Bukalenge bua bidimu tshinunu bua Kristo mutuikala mua kupeta “ditalala dikumbane.”​—Mus. 37:10, 11.

18 Pa kumbusha malu atanu atudi bamone aa, tudi kabidi basue ‘kutangila’ ku malu makuabu ‘adi kaayi amueneka ku mêsu.’ Malu aa ke atuamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

^ tshik. 2 Netukonkonone malu dikumi aa mu tshiena-bualu etshi ne mu tshialonda.

^ tshik. 6 Bala mukanda wa Buakabuluibua nkomenu wabu munene ukadi pabuipi! dibeji dia 251-258.

^ tshik. 14 Tshiambilu tshia ne: ‘kubutula makalenge aa onso’ tshidi mu Danyele 2:44 tshidi tshileja makalenge anyi makokeshi manene adi maleja kudi bitupa bia lupingu. Kadi mulayi mukuabu wa buena eu udi mu Bible udi uleja ne: ‘bakalenge ba pa buloba buonso’ nebadilongolole bua kuluisha Yehowa mu “dituku dinene dia Nzambi wa Bukole Buonso.” (Buak. 16:14; 19:19-21) Ke bualu kayi nebabutule makalenge adi maleja kudi lupingu ne makalenge makuabu onso adi pa buloba ku Armagedone.

^ tshik. 15 Tshitupa tshia ndekelu tshia diboza mutu wa nyoka netshienzeke pajika bidimu tshinunu, pelabu Satana ne bademon bende mu ‘dijiba dia kapia ne soufre.’​—Buak. 20:7-10; Mat. 25:41.