Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nzambi udi utabalela bakulakaje

Nzambi udi utabalela bakulakaje

Nzambi udi utabalela bakulakaje

LELU eu, mushindu udibu bakengesha bakulakaje kawena utukemesha to. Bible ukavua mumanyishe ku kale ne: mu ‘matuku a ku nshikidilu’ kua tshikondo tshibi etshi, bantu ‘nebikale badisui, kabayi banangi ba bana babu.’ (2 Timote 3:1-3) Anu mukavua Bible muambe, lelu bena mu mêku kabatshiena banangangane.

Yehowa Nzambi mmushilangane bikole ne bantu badi bakengesha bakulakaje. Yeye udi ubangata ne mushinga ne ubatabalela. Tangilayi mudi Bible uleja bualu ebu.

‘Mulumbuluidi wa bakaji ba mu lufuila’

Mifundu ya tshiena-Ebelu idi ileja bimpe mudi Yehowa uditatshisha bua bakulakaje. Tshilejilu mu Musambu wa 68:5, Davidi udi ubikila Nzambi ne: ‘Mulumbuluidi wa bakaji ba mu lufuila,’ batu nangananga bakulakaje. * Mu Bible mikuabu, mbakudimune muaku “mulumbuluidi” ne: “muakuidi,” “mulami,” ne “tshilobo.” Bidi bimueneka patoke ne: Yehowa udi utabalela bakaji ba mu lufuila. Ke bua tshinyi Bible udi wamba ne: tshiji tshiende tshidi tshitema padibu babakengesha. (Ekesode 22:22-24) Nzambi ne basadidi bende badi bangata bakaji ba mu lufuila ne bakulakaje bonso badi ne lulamatu ne mushinga wa bungi. Nsumuinu 16:31 udi uleja mudi Yehowa Nzambi ne basadidi bende bamona bakulakaje padiye wamba ne: ‘Nsuki mitoke idi bu tshifulu tshia butumbi, nebatshipete mu njila wa buakane.’

Muanda eu kawena utukemesha bualu dinemeka bakulakaje divua tshitupa tshinene tshia mu Mikenji ivua Yehowa mupeshe bena Isalele. Wakabambila ne: ‘Uleje kanemu kudi muntu udi ne nsuki mitoke too, unemeke muntu mununu, utshine Nzambi webe: meme ndi Yehowa.’ (Lewitiki 19:32) Nunku mu Isalele mushindu uvua muntu unemeka bakulakaje uvua upetangana bikole menemene ne malanda ende ne Yehowa Nzambi. Muntu kavua mua kuamba muvuaye munange Nzambi kadi eku ukengesha bakulakaje to.

Bena Kristo kabena muinshi mua Mikenji ya Mose to, kadi badi muinshi mua ‘mikenji ya Kristo.’ Mikenji eyi idi ne bukole bua bungi pa bienzedi biabu ne nsombelu wabu, ne idi ibasaka bua kunanga baledi babu bakulakaje ne bakulakaje bakuabu pa kubatabalela. (Galatia 6:2; Efeso 6:1-3; 1 Timote 5:1-3) Bena Kristo ki mbanangangane anu bualu mbabalombe bua kunangangana to, kadi muoyo wabu ke udi ubasaka bua kuenza nunku. Mupostolo Petelo wakamba ne: ‘Nunangangane mu mitshima yenu bikole.’​—1 Petelo 1:22.

Yakobo udi uleja kabidi bualu bukuabu butudi ne bua kuditatshishila bua bakulakaje. Wakafunda ne: ‘Bualu bua Nzambi bua bushuwa ne budi kabuyi bunyanguka ku mêsu kua Nzambi Tatu budi nunku: bua kuya kutangila bana ba nshiya ne bakaji ba mu lufuila mu dikenga diabu, ne bua kudilama kayi ne ditoba dia ku malu a pa buloba.’ (Yakobo 1:27) Bualu budi Yakobo muambe ebu budi ne mushinga. Mêyi ende adi aleja mudi bantu aba bikale ne mushinga ku mêsu kua Yehowa.

Nunku, katuena anu ne bua kubenga kukengesha bakulakaje to. Kadi tudi ne bua kuleja mutudi tuditatshisha bua bualu buabu pa kubenzela malu mimpe. (Tangila kazubu kadi kamba ne: “Bienzedi bidi bileja dinanga,” mu dibeji 6-7) Yakobo wakafunda ne: ‘Ditabuja didi ditapuluka ku kuenza didi difue.’​—Yakobo 2:26.

Kubasamba ‘mu dikenga diabu’

Kudi bualu bukuabu butudi mua kulongela ku mêyi a Yakobo. Wakambila bena Kristo bua kutangila bakaji ba mu lufuila ‘mu dikenga diabu.’ “Dikenga” didibu batela muaba eu ndidi muntu upeta mu nsombelu wende. Katuena mua kuelesha mpata ne: bakulakaje ba bungi batu bakenga. Kudi bamue badi nkayabu ku nzubu. Bakuabu badi banyingalala bualu bukulakaje budi bubapangisha mua kuenza amue malu. Nansha aba batshidi benza mudimu wa Nzambi badi mua kuteketa ku muoyo. Tuangatayi tshilejilu tshia Jean * udi mumanyishi wa lumu luimpe wa lulamatu kukadi bidimu bipite pa 40 ne udi mupitshishe bidimu 30 bia ndekelu ebi mu mudimu wa pa buawu. Jean udi mpindieu ne bidimu bipite pa 80. Udi uleja ne: imue misangu utu uteketa ku muoyo. Udi wamba ne: “Misangu ya bungi ntu ngela meji ku malu a kale ne mvuluka bilema bungibi bimvua ngenza. Ntu ngela meji ne: mvua mua kuikala muenze malu mu mushindu muimpe kupita mumvua muenze.”

Bantu ba nunku badi ne bua kusanka bua kumanya ne: nansha mudi Yehowa muikale mupuangane, kêna utulomba bua tuikale bapuangane to. Nansha mudiye umona bilema bietu, Bible udi wamba bua bualu buende ne: ‘Yehowa, bu wewe mubale dipambuka dia bantu, mmuntu kayi wakadi mua kuimana, Mukalenge?’ (Musambu 130:3) Yehowa kêna wimanyina pa bilema bietu, kadi udi utangila muoyo wa muntu. Mmunyi mutudi bamanye bualu ebu?

Nzambi wakasaka mukalenge Davidi uvua pende muenze bilema bia bungi bua kufunda mêyi adi mu Musambu wa 139:1-3 ne: ‘Yehowa, wewe wakutangila munda muanyi, wakummanya! Wewe muine udi mumanye pangashikama panshi ne pangajuka; udi ujingulula meji anyi pantshidi kule. Wewe udi ujingulula kuenda kuanyi ne kulala kuanyi panshi, udi mumanye bienzedi bianyi bionso.’ Muaba eu muaku wa pa muanda ‘kujingulula’ mu tshiena-Ebelu udi umvuija “kusengulula,” nangananga mu mushindu utu bidima bishipula ntete bua kumbusha bisote. Nunku Davidi udi utujadikila ne: Yehowa mmumanye mua kusengulula ne kulama mu lungenyi luende anu malu etu mimpe.

Tatu wetu wa luse udi mu diulu udi uvuluka midimu yetu mimpe ne uyanyisha patudi tushala ne lulamatu kudiye. Bible udi wamba ne: udi wangata kupua muoyo mudimu wetu ne dinanga dituvua baleje bua dîna diende bu kupanga buakane.​—Ebelu 6:10.

“Malu a kumudilu akumuka”

Bible udi uleja ne: Nzambi kavua mulongolole bua bantu bakulakaje nansha. Bantu bakabanga kukulakaja pavua baledi betu ba kumpala batombokele Mufuki wabu. (Genese 3:17-19; Lomo 5:12) Tshidibi malu aa kaakutungunuka too ne kashidi nansha.

Anu mutukadi babimone, malu mabi a bungi adi enzeka lelu (pamue ne dikengesha bakulakaje) adi aleja ne: tudi mu ‘matuku a ku nshikidilu’ kua tshikondo etshi. (2 Timote 3:1) Nzambi mmulongolole bua kumbusha malu mabi onso adi mafumine ku mpekatu wa Adama, bu mudi bukulakaje ne lufu. Bible udi wamba ne: Nzambi ‘neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu; ne lufu kaluena luikalaku kabidi; madilu kaena ikalaku kabidi, nansha muadi, nansha kanyinganyinga kabidi; malu a kumudilu akumuka.’​—Buakabuluibua 21:4.

Mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi ntatu ya bukulakaje neyijimine. Dikengesha bakulakaje nedijimine padi. (Mika 4:4) Nansha bantu bakadi bafue ne badi Nzambi uvuluka nebabike bua kuikalabu ne muoyo pa buloba bukudimuna mparadizu. (Yone 5:28, 29) Mu tshikondo atshi, nebimueneke patoke ne: Yehowa Nzambi kêna utabalela anu bakulakaje kadi udi utabalela kabidi bantu bonso badi bamutumikila.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 5 Bakaji ba mu lufuila bonso kabatu anu bakulakaje to. Tshilejilu Lewitiki 22:13 udi uleja mudi Yehowa uditatshisha bua bakaji ba mu lufuila batshidi bansonga.

^ tshik. 11 Ki ndîna diende dilelela.

[Kazubu/​Bimfuanyi mu mabeji 6, 7]

Bienzedi bidi bileja dinanga

Mu bisumbu bia Bantemu ba Yehowa, bakulu ke batu ba kumpala mu ditangila bakulakaje. Badi bangata ne mushinga mêyi a Paulo aa: “Nulame tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi tshidi munkatshi muenu.” (1 Petelo 5:2) Nunku kulama mikoko ya Nzambi kudi kulomba kabidi kuambuluisha bakulakaje. Kadi kubambuluisha kudi kumvuija tshinyi?

Bidi bilomba kuya kusombesha bikole muntu mukulakaje, kuyukila nende ne kuikala ne lutulu bua kumanya majinga ende. Padibi bikengedibua, tudi mua kubenzela tumidimu tukese bu mudi: kuya kubasumbila bintu mu tshisalu, kubakombela mu nzubu, kuya kubangata bua kuya nabu mu bisangilu, kubabadila Bible anyi mikanda mikuabu ya bena Kristo. Dîba dionso didiku mushindu, tshisumbu tshidi ne bua kulongolola bua kubambuluisha. *

Bala malu makuabu pa mushindu wa kuambuluisha bakulakaje mu tshiena-bualu tshia: “Prendre soin des personnes âgées—Un défi pour le chrétien” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Kashipu 1988, mu Mfualansa.

Kadi tshia kuenza tshinyi padi muanetu mukulakaje upeta lutatu lukole, pamuapa bilomba kumuambuluisha ne mfranga? Tshia kumpala, nebikale bimpe bua kumona bikalaye ne bana anyi balela bakuabu badi mua kumuambuluisha. Bualu ebu nebuikale mu diumvuangana ne tshidi Bible wamba mu 1 Timote 5:4 ne: ‘Bikala mukaji wa mu lufuila ne bana bende balela anyi bikulu bende, bobu badianjile kuyila mua kunemeka ba mu dîku diabu ne mua kupingajila baledi babu bintu bia kubakuatshisha nabi; bualu ebu mbudi Nzambi witabuja.’

Imue misangu muanetu mukulakaje udi ujinga kupeta bintu kampanda bidi mbulamatadi ufila. Bamue bana betu mu tshisumbu badi mua kumuambuluisha. Bikala mbulamatadi kayi ubambuluisha, bakulu badi mua kutangila mushindu udi tshisumbu mua kumuambuluisha. Ke tshivua tshienzeka mu bisumbu bia mu bidimu lukama bia kumpala. Bualu mupostolo Paulo wakafundila muenzejanganyi nende wa mudimu Timote ne: ‘Kabafundi mukaji wa mu lufuila mu mulongo wa ba mu lufuila bikaleye kayi muanji kufika ku bidimu makumi asambombo, yeye mumane kuikala mukaji wa muntu anu umue; udi ne lumu luimpe lua bienzedi biende bimpe, bikaleye [mukoleshe] bana bende, bikaleye [muakidile] benyi, bikaleye [muoweshe] makasa a bansantu, bikaleye mukuatshisha bena makenga, bikaleye munanukile kulonda midimu mimpe yonso.’​—1 Timote 5:9, 10.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 25 Bala malu makuabu pa mushindu wa kuambuluisha bakulakaje mu tshiena-bualu tshia: “Prendre soin des personnes âgées—Un défi pour le chrétien,” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Kashipu 1988, mu Mfualansa.

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Dôka uvua utangila bakaji ba mu lufuila bavua bakenga.​—Bienzedi 9:36-39