Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Kavua ubambila bualu kabuyi mu nsumuinu nansha”

“Kavua ubambila bualu kabuyi mu nsumuinu nansha”

“Kavua ubambila bualu kabuyi mu nsumuinu nansha”

“Yezu uvua wambila bantu malu onso mu nsumuinu; kavua ubambila bualu kabuyi mu nsumuinu nansha.”​—MATAYO 13:34, MMM.

1, 2. (a) Bua tshinyi bantu kabatu bapua mifuanu milenga muoyo ne lukasa? (b) Mmifuanu ya mishindu kayi ivua Yezu wela, ne nnkonko kayi idi ijuka pa bidi bitangila diela diende dia mifuanu? (Bala diumvuija kuinshi kua dibeji.)

 UDIKU mua kuvuluka mufuanu uuvua mumvue kukadi bidimu bia bungi pamu’apa mu muyuki kampanda wa patoke anyi? Mifuanu milenga kabatu bayipua muoyo ne lukasa to. Mufundi mukuabu wakamba ne: mifuanu “idi yambuluisha bua kumona malu adi matshi umvua ne idi ipesha bateleji mushindu wa kumona bimfuanyi mu ngenyi yabu.” Bu mutu bimfuanyi bia mu lungenyi bitamba kuambuluisha bua kumvua malu bimpe, mifuanu idi mua kuambuluisha bua kumvua ngenyi bipepele menemene. Mifuanu idi mua kupesha miaku diumvuija dimpe, idi mua kutulongesha malu adi mua kushala mu lungenyi luetu kashidi.

2 Kakutu kuanji kuikala mulongeshi pa buloba apa udi mushikuluje bimpe diakula mu mifuanu kupita Yezu Kristo to. Bantu badi bavuluka nsumuinu mivule ya Yezu ne lukasa kunyima kua bidimu bitue ku binunu bibidi bijima katshia wayela. * Bua tshinyi Yezu uvua mutambe kushindamene pa ndongeshilu eu wa pa buende? Ne ntshinyi tshiakenza bua mifuanu yende ikale mimpe mitambe?

Bua tshinyi Yezu uvua ulongesha ne mifuanu

3. (a) Bilondeshile Matayo 13:34, 35, mbualu kayi bumue buvua Yezu wakuila mu nsumuinu? (b) Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yehowa udi ne bua kuikala wangata ndongeshilu eu ne mushinga?

3 Bible udi utupesha malu abidi manene adi aleja bua tshinyi Yezu uvua wela nsumuinu. Bua kumpala: diakula diende dia mu mifuanu divua dikumbaja mulayi wa mu Bible. Mupostolo Matayo wakafunda ne: “Yezu uvua wambila bantu malu onso mu nsumuinu; kavua ubambila bualu kabuyi mu nsumuinu nansha. Bivua bienzeka nanku bua kukumbaja miaku ivua [muprofete] wa Yehowa muambe ne: Mukana muanyi nemuambe malu mu nsumuinu.” (Matayo 13:34, 35, MMM) “Muprofete” udi Matayo muambe eu nguakafunda Musambu wa 78:2. Mufundi wa Musambu eu wakaufunda ku bukole bua nyuma wa Nzambi bidimu nkama mivule kumpala kua diledibua dia Yezu. Kabienaku bikemesha bua mukavua Yehowa mudianjile kujadika bidimu nkama mivule kumpala bua se: Muanende uvua ne bua kulongesha ne mifuanu anyi? Bushuwa, Yehowa udi ne bua kuikala wangata ndongeshilu eu ne mushinga!

4. Mmushindu kayi wakumvuija Yezu tshivuaye wakuila mu nsumuinu?

4 Buibidi: Yezu nkayende wakumvuija ne: uvua wela mifuanu bua kutapulula bena mitshima mipape ne bavua kabayi nayi. Kunyima kua yeye mumane kulondela “bisumbu binene bia bantu” lusumuinu lua mumiaminyi, bayidi bende bakamuebeja ne: “Udi ubambidila malu mu nsumuinu bua tshinyi?” Yezu wakabandamuna ne: ‘Bakanupa bienu lungenyi lua kumanya malu a Bukalenge bua mu diulu adi masokoka, kadi kabakabapalu. Ebu budi bualu bundi mbambidila malu mu nsumuinu; bua kumona badi bamona kadi kabena bamona bimpe; kumvua badi bumvua kadi kabena bumvua bimpe, kabena bajingulula bualu. Buobu bakushikija [dilaya dia] muprofete Yeshaya diakambaye ne: Kumvua nenumvue, kanuena bamanye; kumona nenumone, kanuena numone bimpe; mitshima ya bantu aba yakulua manyi a bungi.’​—Matayo 13:2, 10, 11, 13-15; Yeshaya 6:9, 10.

5. Mmunyi muvua mifuanu ya Yezu itapulula bateleji bena budipuekeshi ne bena mitshima ya ditambisha?

5 Mmushindu kayi uvua mifuanu ya Yezu itapulula bantu? Imue misangu, bateleji bende bavua ne bua kukebulula bikole bua kupeta diumvuija dia mêyi ende. Bena budipuekeshi bavua ne bua kuela nkonko bua kupeta mumvuija makuabu. (Matayo 13:36; Mâko 4:34) Nunku mifuanu ya Yezu ivua isokolola bulelela bua kubupetabu kudi bantu bavua ne mitshima ibukeba; kabidi, mifuanu yende ivua isokoka bena mitshima ya ditambisha bulelela ebu. Yezu uvua bushuwa mulongeshi wa tuyayi-tukamona! Tukonkononayi mpindieu amue malu akenza bua mifuanu yende ikale mimpe menemene.

Uvua usungula malu avuaye wela mu mifuanu yende

6-8. (a) Ndiakalenga kayi divua bayidi ba Yezu ba mu bidimu lukama bia kumpala kabayi nadi? (b) Mbilejilu kayi bidi bileja ne: Yezu uvua usungula malu avuaye wela mu mifuanu yende?

6 Ukadiku mudiebeje bua kumanya tshivuabu mua kuikala bumvua kudi bayidi ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua bateleje Yezu ubalongesha buludiludi anyi? Nansha muvuabu ne mpunga wa kuteleja Yezu, kabavua banji kupeta diakalenga dia kubala mukanda mufunda uvua mua kubavuluija malu avuaye muambe to. Kadi bavua ne bua kulama mêyi a Yezu mu lungenyi ne mu mutshima wabu. Bu muvuaye mumanye kuela mifuanu, Yezu wakabapepejila mushindu wa kuvuluka malu avuaye ubalongesha. Mmunyi muakenzaye nanku?

7 Yezu uvua usungula malu avuaye wela mu mifuanu yende. Pavuaye upeta malu mikale ne mushinga bua muyuki kampanda anyi bua kushindika nawu muanda kansanga, uvua wenza muende muonso bua kuelamu. Ke bualu kayi wakamba bungi busunguluke bua mikoko ivua mishale pavua muenayi muye wenda ukeba umue uvua mujimine, wakamba bungi bua mêba avua bena mudimu benze mudimu mu budimi bua mvinyo, ne bungi bua ntalanta ivuabu bashile bena mudimu.​—Matayo 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.

8 Kabidi, Yezu uvua ulekela malu avua kaayi ne mushinga avua mua kupangisha bantu bua kujingulula diumvuija dia mifuanu yende. Tshilejilu, mu lusumuinu lua mupika uvua kayi ne luse, kavua mumvuije bualu nansha bumue bua mushindu uvua mupika au mufike ku dipeta dibanza dia ndenalio miliyo 60. Yezu uvua usua kuleja mushinga wa kuikala kufuilangana luse. Tshivua ne mushinga ki mmushindu uvua mupika au mupie dibanza adi to, kadi mmushindu uvuabu bamulekelele dibanza diende ne malu avuaye yeye muenzele mupika nende uvua ne bua kumufuta makuta makese menemene. (Matayo 18:23-35) Bia muomumue, mu lusumuinu lua muana mujimine, Yezu kakumvuija tshivua muana muakunyi au mulombele diakamue bumpianyi buende ne tshivuaye muye kubutulakajila tshianana to. Kadi Yezu wakumvuija tshivua tatu mumvue ne tshiakenzaye pakakudimuna muanende mutshima ne kupinganaye kumbelu. Mumvuija aa adi aleja malu avua tatu muenze avua mikale ne mushinga bua dilongesha divua Yezu ufila, dia se: Yehowa udi ‘utamba’ kufuilangana luse.​—Yeshaya 55:7; Luka 15:11-32.

9, 10. (a) Pavua Yezu umvuija bantu ba mu mifuanu yende, mpa tshinyi pavuaye ushindamena? (b) Mmunyi muvua Yezu mupepejile bateleji bende ne bantu bakuabu mushindu wa kuvuluka mifuanu yende?

9 Yezu uvua kabidi ne meji mu mushindu uvuaye umvuija bantu ba mu nsumuinu yende. Pamutu pa kumvuija malu a bungi bua mmuenekelu wa bantu bena malu avuaye ulonda, Yezu uvua misangu mivule ushindamena pa tshivuabu benze. Ke bualu kayi, pamutu pa kumvuija mmuenekelu wa muena Samalea wa muoyo muimpe, Yezu wakalonda bualu buvua ne mushinga wa bungi: mushindu uvua luse lusake muena Samalea eu bua kuambuluisha muena Yuda uvuabu batape e kumushiya mulale mu njila. Yezu wakumvuija malu avua ne mushinga bua kulongesha ne: dinanga dia muntu netu kadiena ne bua kuimanyina anu pa bantu ba dikoba anyi tshisamba tshietu to.​—Luka 10:29, 33-37.

10 Dimanya mua kumvuija malu avua ne mushinga diakambuluisha bua mifuanu ya Yezu ikale mipungakane ne kayiyi ne malu mapitepite bungi. Nunku, wakapepejila bateleji bende ba mu bidimu lukama bia kumpala (ne bakuabu bungi tshianana bavua ne bua kulua kubala Evanjeliyo mifundisha ku nyuma pashishe) mushindu wa kuvuluka malu aa ne malongesha a mushinga avuamu.

Miangatshila mu malu avua enzeka dituku dionso

11. Fila bilejilu bia mushindu uvua nsumuinu ya Yezu yakula bua malu avuaye mumone pavuaye wenda ukola mu Galela?

11 Yezu uvua mupiluke mu diela mifuanu ivua yakula bua malu a mu nsombelu wa bantu. Mivule ya ku nsumuinu yende idi yakula bua malu avuaye pamu’apa mumone pavuaye wenda ukola mu Galela. Anjibi kuela meji ndambu bua bidimu biende bia ku buana. Mmisangu bungi kayi ivuaye mumone mamuende wenza mampa ne luevene, wangata ndambu wa pata uvuaye musope ne luevene uvuaye mulame pavuaye muenze mampa musangu mushale ne umuela mu bukula bua butuntumuke? (Matayo 13:33) Mmisangu bungi kayi ivuaye mumone balobi bela makondo abu mu mâyi a mu Dijiba dia mu Galela pavua mulu mutoke? (Matayo 13:47) Mmisangu bungi kayi ivuaye mumone bana banaya mu tshisalu? (Matayo 11:16) Yezu uvua pamu’apa mumanye malu makuabu avua enzeka miaba ivua bantu pa tshibidilu, wakaela mu mifuanu yende: ntete ivuabu bamiamina, mafesto mimpe a mabaka, maminu a mu madimi apia mu munya.​—Matayo 13:3-8; 25:1-12; Mâko 4:26-29.

12, 13. Mmunyi mudi lusumuinu lua Yezu lua mponda ne lupela luleja muvuaye mumanye malu a muaba uvuaye?

12 Nunku kabiena bikemesha bua mudi malu a mu nsombelu wa dituku dionso mûle tente mu mifuanu mivule ya Yezu. Ke bua tshinyi, bua kutamba kujingulula menemene mushindu uvuaye ulongesha ne mifuanu, mbimpe bua kukonkonona tshivua mêyi ende umvuija bua bena Yuda bavua bamuteleja. Tumonayi bilejilu bibidi.

13 Tshia kumpala: mu lusumuinu lua mponda ne lupela, Yezu wakalonda bua muntu wakakuna maminu mimpe mu budimi buende, kadi “muena lukuna” kuluaye mu budimi ne kumiaminaye ntete ya lupela. Bua tshinyi Yezu uvua musungule bualu bubi bua mushindu’eu? Bushuwa, vuluka ne: wakela mufuanu eu pabuipi ne Dijiba dia mu Galela, ne budimi ke buvua mudimu munene wa bena mu Galela. Mbualu kayi buvua mua kuikala bubi menemene bua tshidime kupita dilua dia muena lukuna mu musokoko mu budimi buende bua kumiaminamu ntete ya lupela? Mikenji ya mbulamatadi ivuaku mu tshikondo atshi idi ileja ne: malu a mushindu’eu avua enzeka. Kabienaku bimueneka patoke ne: Yezu uvua wakula bua muanda uvua bateleji bende mua kumvua anyi?​—Matayo 13:1, 2, 24-30.

14. Mu lusumuinu lua muena Samalea wa muoyo muimpe, bua tshinyi bivua ne mushinga muvua Yezu muakule bua njila uvua ufuma “ku Yelushalema [uya] ku Yeleko” bua kumvuija bualu buvuaye usua kuleja?

14 Tshibidi: vuluka lusumuinu lua muena Samalea wa muoyo muimpe. Yezu wakalutuadija ne: “Muntu wakadi umuka ku Yelushalema upueka ku Yeleko, pakamuluisha banyengi, bakamukopola bilamba biende bua kuya nabi, bakamukuma ne bakaya, kumushiya mufue tshipuka.” (Luka 10:30, MML) Bualu bua mushinga budi se: Yezu wakakula bua njila uvua ufuma “ku Yelushalema [uya] ku Yeleko” bua kumvuija bualu buvuaye usua kuleja. Pavuaye wela lusumuinu elu, uvua mu Yudaya, pabuipi ne Yelushalema; nunku bateleji bende bavua pamu’apa bamanye njila uvuaye wamba au. Njila au uvua mumanyike bikole bua njiwu ivuamu, nangananga bua muntu uvua uyilamu nkayende. Bibenda ne mantonya a bungi bivuamu bivua bipetesha banyengi miaba ya kusokomena.

15. Bua tshinyi muntu nansha umue kavua mua kubingisha muakuidi ne muena Lewi bua muvuabu babenge kuambuluisha muntu wa mu lusumuinu lua muena Samalea wa muoyo muimpe?

15 Kudi bualu bukuabu bua mushinga pa bidi bitangila njila uvua Yezu muambe uvua ufuma “ku Yelushalema [uya] ku Yeleko.” Bilondeshile lusumuinu elu, kumpala muakuidi ne pashishe muena Lewi bakapitshila pabu mu njila au, kadi nansha umue wa kudibu kakimana bua kuambuluisha muntu eu to. (Luka 10:31, 32) Bakuidi bavua benza mudimu ku ntempelo mu Yelushalema, ne bena Lewi bavua babambuluisha. Bakuidi ne bena Lewi bavule bavua basombela mu Yeleko pavuabu kabayi benza mudimu ku ntempelo, bualu Yeleko uvua anu mutantshi wa kilometre 23 ne Yelushalema. Ke bualu kayi bavua bapitshila mu njila au. Tangila kabidi ne: muakuidi ne muena Lewi bavua bapitshila mu njila au bafuma “ku Yelushalema,” mbuena kuamba ne: bavua bumbuka ku ntempelo. * Ke bua tshinyi muntu nansha umue kavua mua kubingisha bantu aba bua muvuabu babenge kuambuluisha muntu eu, bua se: ‘Bavua bepuke muntu eu uvua mutapike bualu uvua umueneka mufue; ne dilenga tshitalu divua mua kubapangisha bua kuenza mudimu ku ntempelo munkatshi mua matuku ndambu.’ (Lewitiki 21:1; Nomba 19:11, 16) Kabienaku bimueneka patoke ne: mufuanu wa Yezu uvua wakula bua malu avua bateleji bende bamanye bimpe anyi?

Miangatshila mu malu a bufuki

16. Bua tshinyi kabiena bikemesha bua muvua Yezu mumanye bimpe malu a bufuki?

16 Mifuanu ne nsumuinu ya bungi ya Yezu idi ileja ne: uvua mumanye bikunyibua, nyama ne bimanyinu bia kulu. (Matayo 6:26, 28-30; 16:2, 3) Uvua mupete dimanya edi penyi? Pavuaye ukola mu Galela, kakuyi mpata uvua ne mushindu wa kubandila bifukibua bia Yehowa. Kabidi, Yezu udi “muan’a bute wa bifukibua bionso,” ne Yehowa wakamuangata bua kuikalaye “muena mudimu wa dilambu” pavuaye ufuka bintu bionso. (Kolosai 1:15, 16; Nsumuinu 8:30, 31, NW) Bidiku bikemesha bua muvua Yezu mumanye bimpe malu a bufuki anyi? Tumonayi mushindu uvuaye ulongesha bimpe ne dimanya edi.

17, 18. (a) Mmunyi mudi mêyi a Yezu adi mu Yone nshapita wa 10 aleja ne: uvua mumanye ngikadilu ya mikoko? (b) Ntshinyi tshidi bantu bavua baye kuendakana mu Buloba Bulaya bamone pa bidi bitangila malanda pankatshi pa balami ne mikoko yabu?

17 Munkatshi mua mifuanu mitambe buimpe ya Yezu mudi umue udi mu Yone nshapita wa 10, mudiye ufuanyikija malanda mimpe adiye mudie ne bayidi bende ne malanda a mulami ne mikoko yende. Mêyi a Yezu adi aleja ne: uvua mumanye bimpe ngikadilu ya mikoko ivuabu bamuna. Wakaleja ne: mikoko itu itaba bua bayilombole, ne itu ilonda mulami wayi ne lulamatu. (Yone 10:2-4) Bantu bavua baye kuendakana mu Buloba Bulaya bakamona malanda a pa buawu atu pankatshi pa balami ne mikoko. Mu bidimu bia 1800, mulongi wa bintu bifuka Henry Baker Tristram wakamba ne: “Umue musangu ngakamona mulami unaya ne tshisumbu tshia mikoko yende. Uvua wenza bu uvua unyema; mikoko imulonda ne imujingila. . . . Ndekelu wa bionso mikoko yakamuela munkatshi, kushalayi yenda itumpika ne disanka.”

18 Bua tshinyi mikoko idi ilonda mulami wayi? Yezu wakamba ne: ‘Bualu idi mimanye dîyi diende.’ (Yone 10:4) Mikoko itu imanya tshia bushuwa dîyi dia mulami wayi anyi? George Adam Smith wakafunda mu mukanda wende kampanda malu avuaye mudimuene ne ende abidi ne: “Imue misangu munda munya tuvua tuikisha pabuipi ne tshimue tshia ku bina bia mâyi bia mu Yudaya, kuvua balami basatu anyi banayi balua ne bisumbu bia mikoko yabu. Mikoko ivua isambakanangana, ne tuvua tudiebeja mushindu uvua mulami yonso mua kumanya kabidi yende mikoko. Kadi kunyima kua mikoko mimane kunua mâyi ne mijikije kunaya, balami aba bavua babanda ku umue ku umue baya kuimana miaba mishilangane mu tshibandabanda, ne yonso wa kudibu uvua wela luende lubila lusunguluke; ne mikoko ya mulami yonso ivua idisunguluja ne iya kunguila kudi mulami wayi, ne mikoko ivua yumbuka mu bulongame anu muvuayi milue.” (The Historical Geography of the Holy Land) Yezu uvua mupete mushindu mutambe buimpe wa kumvuija dilongesha diende. Tuetu bitabe ne batumikile malongesha ende, ne tuetu balonde buludiki buende, dîba adi “mulami muimpe” udi mua kututshiunga ne kutulama bimpe ne dinanga.​—Yone 10:11.

Miangata mu malu avua bateleji bende bamanye

19. Mmunyi muvua Yezu mutele njiwu ivua mienzeke bua kuleja muvua dilongesha kampanda dikale dia dishima?

19 Mifuanu mimpe idi mua kuikala malu mamona anyi bilejilu bidi ne malongesha kampanda. Umue musangu, Yezu wakangata bualu buvua bufuma ku dienzeka bua kubenga dilongesha dibi dia se: makenga adi akuata bantu badi baakumbanyine. Wakamba ne: ‘Bantu aba dikumi ne muanda-mukulu, bakupukilabu kudi tshibumba tshia tushola mu Siloama, tshiakabashipa, nudi nuelangana meji ne: Buobu bakadi batambe bonso ba mu Yelushalema bubi anyi?’ (Luka 13:4) Yezu wakajadika ne bukole buonso muvua dilongesha dia tshimana-kufunda dikale dia dishima. Anyima ayi 18 kayakafua bua mpekatu kampanda uvua mufikishe Nzambi munda to. Kadi lufu lubi lua bantu aba luvua tshipeta tshia malu avua kaayi malongolola. (Muambi 9:11) Nenku Yezu wakaleja muvua dilongesha adi dikale dia dishima pakatelaye muanda uvua bateleji bende bamanye bimpe.

20, 21. (a) Bua tshinyi Bafalese bakapisha bayidi ba Yezu? (b) Mmuyuki kayi wa mu Bible uvua Yezu muangate bua kumvuija ne: Yehowa katu muanji kulongolola bua kutumikilabu mukenji mushidisha wa Nsabatu mushindu’au? (c) Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

20 Pavuaye ulongesha, Yezu uvua ufila kabidi bilejilu bia mu Mukanda wa Nzambi. Vuluka dîba divua Bafalese bapishe bayidi bende bua muvuabu batule ntete ne bayidie dituku dia Nsabatu. Bua kuamba bulelela, bayidi kabavua bashipe Mikenji ya Nzambi to, kadi bavua bashipe diumvuija dishidisha dia Bafalese dia mudimu uvua mukandikibue dituku dia Nsabatu. Bua kubumvuija ne: Nzambi katu muanji kulongolola bua kutumikilabu mukenji mushidisha wa Nsabatu mushindu’au, Yezu wakakula bua bualu kampanda budi mu 1  Samuele 21:3-6. Pavuabu ne nzala, Davidi ne bantu bende bakaya ku tabernakle ne kudiabu mampa malambula Nzambi akavuabu bumushe. Mampa akavuabu bumushe avua pa tshibidilu malamina bakuidi bua kuadiabu. Kadi mu nsombelu eu, Davidi ne bantu bende kabavua benze bibi to pavuabu badie mampa au. Bualu budi bukemesha mbua se: muyuki au ke tshilejilu tshimuepele tshidibu bafunde mu Bible tshidi tshiakula bua mampa akavuabu bumushe avuabu badie kudi bantu bavua kabayi bakuidi. Yezu uvua mumanye muyuki muakane wa kuangata, ne kakuyi mpata, bateleji bende bena Yuda bavua baumanye pabu bimpe.​—Matayo 12:1-8.

21 Bulelela, Yezu uvua Mulongeshi Munene! Dimanya diende dia kumanyisha malu malelela a mushinga mu mushindu uvua ulenga bateleji bende ku mutshima didi ditukemesha bikole menemene. Kadi mmunyi mutudi mua kumuidikija mu ndongeshilu wetu? Netumone bualu ebu mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Mifuanu ya Yezu ivua ya mishindu ya bungi, munkatshi muayi muvua bilejilu, malu mafuanyikija ne ngakuilu ya mu mipinganyi. Yezu mmumanyike bimpe bua diela dia nsumuinu. Badi bumvuija lusumuinu bu “muyuki muipi, misangu mivule mufuikakaja, udi mua kupatula dilongesha kampanda anyi bulelela bua mu nyuma.”

^ tshik. 15 Yelushalema uvua mutumbuke kupita Yeleko. Ke bualu kayi muntu uvua “upueka” pavuaye ufuma “ku Yelushalema [uya] ku Yeleko” anu mudibu baleje mu lusumuinu elu.

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi Yezu uvua ulongesha ne mifuanu?

• Ntshilejilu kayi tshidi tshileja ne: Yezu uvua wela mifuanu ivua bateleji bende ba mu bidimu lukama bia kumpala mua kumvua?

• Mmunyi muvua Yezu mulongeshe ne dimanya diende dia malu a bufuki mu mifuanu ivuaye wela?

• Mmu mishindu kayi muvua Yezu mulongeshe ne mianda ivua bateleji bende bamanye?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 15]

Yezu wakalonda bua mupika wakabenga bua kulekela mukuende dibanza dia ndenalio mikese patupu ne bua tatu wakabuikidila muanende uvua mutulakaje bumpianyi buende buonso

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Ntshinyi tshivua Yezu musue kuamba mu lusumuinu lua muena Samalea wa muoyo muimpe?

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Mikoko itu mimanye dîyi dia mulami wayi tshia bushuwa anyi?