KŨNDŨ guothe thĩinĩ wa thĩ andũ a ũndũire na ndini itiganĩte nĩ mahoyaga. Andũ nĩ mahoyaga marĩ oiki kana marĩ hamwe na andũ arĩa angĩ. Nĩ mahoyaga marĩ makanitha-inĩ, thunagogi-inĩ, hekarũ-inĩ, mĩthigiti-inĩ, na kũndũ kũngĩ. Andũ nĩ mahũthagĩra tũmĩgeka twa kũhoera, rũthaario, indo ta mĩtharaba, mabuku mandĩkĩtwo mahoya, kana indo ingĩ ta icio.

Mahoya nĩ matũmaga andũ makorũo marĩ ngũrani na ciũmbe iria ingĩ ciothe thĩinĩ wa thĩ. Nĩ ma, nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ mahaanaine gatagatĩ ka andũ na nyamũ. O ta nyamũ, andũ nĩ mabataraga irio, rĩera, na maĩ. O ta nyamũ, andũ nĩ maciaragwo, magatũũra, na magakua. (Kohelethu 3:19) O na kũrĩ ũguo, no andũ tu mahoyaga. Nĩkĩ?

Na njĩra nguhĩ, nĩ tondũ nĩ tũbataraga gwĩka ũguo. Andũ monaga mahoya arĩ njĩra ya gũkinyĩra cikaro iria theru nĩguo maranĩrie na kĩndũ kana mũndũ monaga arĩ mũtheru na wa gũtũũra. Bibilia yonanagia atĩ tũmbĩtwo tũrĩ na wendi ũcio. (Kohelethu 3:11) Hĩndĩ ĩmwe Kristo ooigire ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ arĩa marũmbũyagia mabataro mao ma kĩĩroho.”—Mathayo 5:3.

Hatarĩ nganja, andũ nĩ makoragwo na ‘mabataro ma kĩĩroho,’ na nĩkĩo makaga nyũmba nene cia gũthathaĩria na magaciĩkĩra indo thaka cia kũgemia na makahũthĩra mathaa maingĩ makĩhoya. O na kũrĩ ũguo, nĩ kũrĩ andũ meĩhokaga kana makehoka andũ arĩa angĩ mamahingĩrie mabataro ma kĩĩroho. No andũ matirĩ na ũhoti wa kwĩhingĩria mabataro mao ma kĩĩroho. Andũ makoragwo o na ũhoti mũnini, matũũraga o ihinda inini, na matikoragwo na ũhoti wa kũmenya maũndũ marĩa mekũhaanĩka ihinda rĩrĩa rĩrĩ mbere. Nĩ mabataraga mũndũ ũrĩ na ũũgĩ makĩria, ũrĩ na hinya makĩria, na ũtũũraga ihinda inene kũmakĩra nĩguo amahingĩrie mabataro mao. No rĩrĩ, mabataro macio ma kĩĩroho matũmaga twende kũhoya nĩkĩ?

Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Hihi nĩ ũrĩ wakorũo ũkĩenda kũmenya ũndũ mũna, kana kũmenya macokio ma ciũria wonaga atĩ gũtirĩ mũndũ ũngĩhota gũcokia? Hihi nĩ ũrĩ waigua ũkĩbatara kũũmĩrĩrio hĩndĩ ĩrĩa ũragerera ũndũ mũritũ, kana ũkaigua ũkĩbatara ũtaaro rĩrĩa ũrenda gũtua itua iritũ, kana ũkaigua nĩ ũrabatara kuoherũo thutha wa kũhĩtia?

Kũringana na Bibilia, nĩ twagĩrĩirũo kũhoya nĩ ũndũ wa maũndũ ta macio. Bibilia nĩrĩo ibuku rĩrĩa rĩngĩtũteithia mũno ũhoro-inĩ wĩgiĩ mahoya, na nĩ rĩkoragwo na mahoya maingĩ maahoirũo nĩ athuri na atumia ehokeku. Nĩ maahoire nĩ ũndũ wa itũmi itiganĩte, kwa ngerekano nĩguo momĩrĩrie, nĩguo maheo ũtaaro, nĩguo moherũo, na nĩguo maheo macokio ma ciũria nditũ iria mangĩkorũo meeyũragia.—Thaburi 23:3; 71:21; Danieli 9:4, 5, 19; Habakuku 1:3.

Mahoya macio o na akorũo maarĩ ngũrani, maarĩ na ũndũ ũmwe ũhaanaine. Andũ acio othe maahoire, nĩ meekire ũndũ ũmwe wa bata mũno ũrĩa ũtũmaga mahoya maiguwo na ũndũ ũrĩa andũ aingĩ ũmũthĩ magaga gwĩka kana makaga gũtindanĩra naguo. Nĩ maamenyaga nũũ magĩrĩirũo kũhoya.