Bibilia yugaga atĩ Goliathu aarĩ na ũraihu wa hakuhĩ “mita ithatũ.” (1 Samueli 17:4, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language) Andũ amwe moigaga atĩ Goliathu ndangĩkorũo aarĩ mũraihu ũguo, no ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Mahinda-inĩ maya, mũndũ ũrĩa ũĩkaine warĩ mũraihu mũno aarĩ wa mita 2.7. Hihi no tuge atĩ Goliathu ndaarĩ mũraihu ũguo? Aarĩ wa mũhĩrĩga wa Refaimu, andũ moĩkaine nĩ ũndũ wa ũraihu wao ũtaarĩ wa ndũire. Ibuku rĩmwe rĩa Amisiri rĩa karine ya 13 M.K. riugaga atĩ nĩ kwarĩ njamba cia ita cioimĩte Kanaani ciarĩ na ũraihu wa makĩria ma mita 2.4. Kwoguo, o na gũtuĩka ũraihu wa Goliathu ndwarĩ wa ndũire, no kũhoteke aiganaga ũguo.

Nĩ kũrĩ hĩndĩ athomi maageragia kũhũthĩrĩria makoiga atĩ Mũthamaki Daudi nĩ wa ng’ano cia gwĩtungĩra, no matiahotire. Athuthuria a indo cia tene nĩ monete ihiga rĩandĩkĩtwo, “nyũmba ya Daudi.” Makĩria ma ũguo, Jesu Kristo nĩ aaririe ũhoro wa Daudi arĩ mũndũ watũũraga. (Mathayo 12:3; 22:43-45) Ũira wa kuonania atĩ Jesu nĩwe Mesia nĩ ũnyitĩtwo mbaru nĩ maandĩko merĩ marĩ na ũhoro wa ndĩra igĩrĩ ironania atĩ, Jesu oimanĩte na rũciaro rwa Mũthamaki Daudi. (Mathayo 1:6-16; Luka 3:23-31) Hatarĩ nganja, Daudi aarĩ mũndũ wa biũ.

Bibilia yugaga atĩ, mbaara ĩyo yarũĩirũo Gĩtuamba-inĩ kĩa Ela. Ningĩ no ĩgwetaga makĩria ĩkoiga atĩ, Afilisiti maambĩte hema yao kĩharũrũka-inĩ kĩmwe gatagatĩ ga taũni ya Soko na ya Azeka. Aisiraeli nao maarĩ kĩharũrũka-inĩ kĩa mwena ũrĩa ũngĩ wa gĩtuamba. Hihi kũu kwarĩ kũndũ kwa biũ?

Mũgeni ũmwe wĩrĩga gũceera kũu oigire: “Mũndũ ũrĩa watũceragia ndaarĩ wa ndini, no nĩ aatũtwarire Gĩtuamba kĩa Ela. Twambatĩire gacĩra gaatũkinyirie handũ kĩrĩma igũrũ. Twĩroreire gĩtuamba kĩu, agĩtwĩra tũthome 1 Samueli 17:1-3. Agĩcoka akĩorota mũkĩra ũrĩa ũngĩ wa gĩtuamba agĩtwĩra ũũ: ‘Mwena ũrĩa wa ũmotho nĩho harĩ matigari ma Soko. Naguo mwena ũrĩa wa ũrĩo nĩho harĩ matigari ma Azeka. Afilisiti maambĩte hema gatagatĩ ga taũni ici cierĩ handũ kĩharũrũka-inĩ marorete mwena ũyũ tũrĩ. Kwoguo, no gũkorũo tũrũgamĩte harĩa Aisiraeli maambĩte hema.’ Ngĩciria ũhoro wa Saulu na Daudi marũngiĩ harĩa ndaarĩ. Tũgĩcoka tũgĩikũrũka, na twakinya gĩtuamba-inĩ, tũkĩringa karũũĩ kaaniarĩte maĩ, na kaiyũire mahiga. Ndaambĩrĩirie kũhũũra mbica Daudi ainamĩrĩire akĩũngania tũhiga tũtano tũnyoroku, na kamwe gatuo nĩko aahũthĩrire kũũraga Goliathu.” O ta andũ angĩ aingĩ, mũgeni ũcio nĩ aagucĩrĩirio mũno nĩ ũhoro ũcio wa ma wandĩkĩtwo thĩinĩ wa Bibilia.

Gũtirĩ mũthingi o wothe wa gwĩkĩrĩra nganja ũũma wĩgiĩ rũgano rũu. Rũkoniĩ andũ maatũũraga kuo na kũndũ kwa biũ. Ũndũ wa bata makĩria nĩ atĩ, rwandĩkĩtwo Kiugo-inĩ kĩa Ngai kĩrĩa gĩatongoririo nĩ roho, kwoguo ruumanĩte na Ngai wa ũhoro wa ma, o We “ũtangĩheenania.”—Tito 1:2; 2 Timotheo 3:16.