1. Nĩkĩ twaĩle kũmũtũngĩaa Yeova mũvea?

YEOVA nĩwe umanaa na “kĩla kũnengwa kũseo na kĩla kũnengwa kwĩthĩanu,” na nũndũ wa ũu nĩtwaĩle vyũ kũmũtũngĩaa mũvea. (Yak. 1:17) Na nĩkwĩthĩwa nĩwe Mũĩthi witũ na nũtwendete, nũtwĩanĩasya nesa mavata onthe, ma kĩ-mwĩĩ na ma kĩ-veva. (Sav. 23:1-3) Nĩwĩthĩĩtwe e “wĩvitho witũ na vinya witũ,” na mũno mũno ĩla twĩ thĩnanĩ! (Sav. 46:1) Kwondũ wa ũu, twĩ na itumi mbingĩ sya kwĩtĩkĩlana vyũ na mũandĩki ũmwe wa Savuli ũla waisye atĩĩ: “Tũngĩai Yeova mũvea; nũndũ nĩ mũseo; nũndũ ũseo wake wĩ wendo nĩwĩkalaa tene na tene.”—Sav. 106:1.

2, 3. (a) Nĩkĩ tũyaĩle kwona moathimo ala tũkwatĩte ta mate ma vata? (b) Twĩsũngĩa makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?

² Nĩkĩ tũũneena ĩũlũ wa kũtũnga mũvea? Nũndũ o tondũ kwathanĩtwe, ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo andũ maendeee kwĩthĩwa mate na mũvea. (2 Tim. 3:2) Aingĩ mayonaa moathimo ala makwatĩte ta ma vata mũno. Nĩkĩ? Kĩtumi nũndũ maũndũ ma viasala na matangaso ala makonetye viasala nĩmatumĩte andũ milioni mbingĩ masembany’a na syĩndũ, vandũ va kwĩanĩwa nĩ kĩla me nakyo. O naitũ no tũkwatwe nĩ veva ta ũsu. O tondũ  mbaĩ ya Isilaeli yeekie, no twĩse kũtw’ĩka andũ mate mũvea na tũyambĩĩa kwona ngwatanĩo ya mwanya ĩla twĩ nayo na Yeova tate ya vata mũno, kana moathimo ala ũtũnengete ta mate ma vata.—Sav. 106:7, 11-13.

³ O na ĩngĩ, kwasũanĩa kĩla kĩtonya kũtũkwata ĩla twakomana na mathĩna maito. Nĩ laisi mũno ĩvindanĩ ta yĩu tũkew’a twaemeewa na tũyũlwa nĩ moathimo ala tũkwatĩte. (Sav. 116:3) Kwoou, kyo nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩkalae twĩ andũ me mũvea? Na nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩthĩawe na woni mũseo o na ĩla twĩ thĩnanĩ mũito? Ekai twone.

4. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩkalae twĩ andũ me mũvea?

⁴ Ethĩwa nĩtũkwenda twĩkalae twĩ andũ me mũvea, no nginya twĩtĩkĩle kana Yeova nũtũathimĩte na tũisũanĩa mũno ĩũlũ wa moathimo asu, vamwe na maũndũ angĩ maseo wĩkĩte ala matũĩkĩĩthasya kana nũtwendete. Ĩla mũandĩki wa Savuli weekie ũu, nĩwendeeiw’e mũno nĩ maũndũ maingĩ ma ũsengy’a ala Yeova weekĩte.—Soma Savuli 40:5; 107:43.

5. Ngelekany’o ya mũtũmwa Vaulo yĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa kwĩthĩwa na mũvea?

⁵ Ngelekany’o ya mũtũmwa Vaulo nĩtonya kĩtũmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa kũtũnga mũvea. Nũndũ nĩwatũngaa mũvea mavinda maingĩ, nũtonya kwĩthĩwa asũanĩaa mũno ĩũlũ wa moathimo ala wakwatĩte. Vaulo nĩweesĩ nesa kana mbeenĩ aĩ “mũumi wa Ngai, na mũthĩn’ya wa andũ, na kũmeka naĩ.” Ĩndĩ nĩwatũngaa mũvea nũndũ o na kau tene athũkĩte ũu, Ngai na Klĩsto nĩmamwĩw’ĩie ĩnee na mamũnenga wĩa wa mwanya. (Soma 1 Timotheo 1:12-14.) Ũndũ ũngĩ nĩ kana Vaulo nĩwoonaa ana-a-asa make me ma vata mũno, na nũndũ wa ũu mavinda maingĩ nĩwamũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa ana-a-asa ta asu aĩkĩĩku na maĩ na nguma nzeo. (Avi. 1:3-5, 7; 1 Ath. 1:2, 3) Na ĩndĩ ĩla wakwatwa nĩ mathĩna na ayona ũndũ ana-a-asa make mamũnenga ũtethyo ĩvindanĩ yĩla yaĩlĩte, nĩwamũtũngĩaa Yeova mũvea saanĩ ũsu. (Meko 28:15; 2 Ako. 7:5-7) Kwoou, ti ũndũ wa ũsengy’o kwona Vaulo ayĩkĩa vinya Aklĩsto akĩmea atĩĩ: “Ĩthĩwai na mũvea . . . , na kũtaana inyw’ĩ kwa inyw’ĩ na savuli na mbathi sya kũmũkumya Ngai na mbathi sya veva, mũkĩmwinĩa . . .  na mumo [kana, mũvea].”—Ako. 3:15-17.

6. Nĩ kyaũ mũno mũno kĩtumaa ũmũtũngĩa Yeova mũvea?

⁶ Ũtonya kwĩka ata nĩ kana wĩthĩwe mũndũ wĩ mũvea ta Vaulo? Waĩlĩte kũsũanĩĩa maũndũ ala Yeova ũkwĩkĩte o tondũ Vaulo weekaa. (Sav. 116:12) We ũkakũlw’a ũtũngaa mũvea nũndũ wa moathimo meva katĩ wa ala Yeova ũkũnete, ũsũngĩa ata? We no ũwete ũnyanya wa mwanya ũla wĩ naw’o vamwe na Yeova? Kana no ũwete mwanya ũla wĩ naw’o wa kũekewa naĩ nũndũ wa kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa nthembo ya Klĩsto ya wovosyo? No ũwete masyĩtwa ma ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala maaũkwata kw’oko ĩvinda ya mathĩna? Vate nzika ndũlea kũweta mũemeu kana kĩveti kyaku na syana syaku. Kũsũanĩa moathimo asu maumĩte kũla kwĩ Ĩthe waku wa ĩtunĩ, Yeova, kũkatumaa ũmũtũngĩa mũvea kĩla mũthenya.—Soma Savuli 92:1, 2.

7. (a) Nĩkĩ twaĩlĩte kũvoya mboya sya kũtũnga mũvea? (b) Ũkatetheka ata watũngaa mũvea ĩla ũũvoya?

⁷ Twekala tũlilikene moathimo ala tũkwatĩte, tũkeethĩawa tũtonya kũmũvoya Yeova twĩ na kĩeleelo kya kũmũtũngĩa  mũvea. (Sav. 95:2; 100:4, 5) Andũ aingĩ monaa mboya ta nzĩa o ya kũmwĩtya Ngai syĩndũ. Ĩndĩ ithyĩ nĩtwĩsĩ kana Yeova nĩwĩw’aa mũyo ĩla twatũnga mũvea nĩ syĩndũ ila twĩ nasyo. Mbivilia yĩ na mboya mbingĩ nzeo sya kũtũnga mũvea, ta ĩla yaumiw’e nĩ Aana na ĩla yaumiw’e nĩ Esekia. (1 Sam. 2:1-10; Isa. 38:9-20) Kwoou atĩĩa ngelekany’o ya athũkũmi asu aĩkĩĩku ala maĩ na veva wa kũtũnga mũvea. Mũtũngĩae Yeova mũvea nũndũ wa moathimo ala wĩ namo. (1 Ath. 5:17, 18) Weeka ũu ũkakwata moathimo maingĩ. Kwa ngelekany’o, ũkekalaa wĩ mũtanu, ũkamwenda Yeova mũnango, na ũkamũthengeea mũnango.—Yak. 4:8.

8. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma twambĩĩa kwona moathimo ala Yeova ũtũnengete ta mate ma vata?

⁸ Nĩkĩ twaĩlĩte kwĩthĩwa twĩ metho tũikaatw’ĩke andũ matatũngaa mũvea nũndũ wa ũseo wa Yeova? Nũndũ tũsyaĩtwe twĩ na veva wa kũlea kũtũnga mũvea. Kwasũanĩa ũndũ ũũ: Asyai maitũ ma mbee, Atamu na Eva, manengiwe mũũnda waĩ mũseo mũno. Kĩla kyonthe maĩ na vata nakyo kyaĩ vo, na maĩ na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene me na mũuo. (Mwa. 1:28) Ĩndĩ mayaaona moathimo asu moo me ma vata. Vandũ va ũu, nĩmakwatiwe nĩ ĩtomo ya kwenda syĩndũ mbingangĩ. Nũndũ wa kĩtumi kyu, maaisye kĩla kĩndũ. (Mwa. 3:6, 7, 17-19) O naitũ no twambĩĩe kũlwa nĩ maũndũ ala Yeova ũtwĩkĩte nũndũ tũthyũlũlũkĩtwe nĩ andũ matatũngaa mũvea nĩ kĩla me nakyo. No twambĩĩe kwona ũnyanya witũ na Yeova tate ũndũ wa vata mũno. Nĩtũtonya kwambĩĩa kũeka kwona ne ũndũ wa vata kwĩthĩwa twĩ ngwatanĩo na ana-a-asa onthe. O na no twambĩĩe kũsembany’a na maũndũ ma nthĩ ĩno ala makilyĩ manavetwa. (1 Yoa. 2:15-17) Nĩ kana tũikakwatwe nĩ thĩna ũsu, twaĩlĩte kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa moathimo ala tũkwatĩte, na ĩvinda yonthe tũimũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa kũtwĩtĩkĩlya tũtw’ĩke andũ make.—Soma Savuli 27:4.

9. Nĩkĩ twaĩlĩte kũsũanĩa moathimo ala twĩ namo ĩla twakwatwa nĩ mathĩna maito?

⁹ Kwĩkalaa twĩ andũ me mũvea nĩkũtonya kũtũtetheesya kũmĩanĩsya na mathĩna. No twĩw’e twĩ aemeee mũno ĩla twakwatwa nĩ ũndũ mũmũ ta ũwau ũtonya kũtuma tũkw’a, ĩla twakw’ĩĩwa nĩ mũndũ tũmwendete, ĩla twakwatwa nĩ mũisyo ta kĩthingitho kya nthĩ, kana ĩla mũũme kana mũka witũ wathi nza wa mũtwaano. Kũsũanĩa ĩũlũ wa moathimo ala twĩ namo ĩla twakwatwa nĩ maũndũ ta asu nĩkũtonya kũtũkiakisya na  kũkatwĩkĩa vinya. Ata? Kwasũanĩa maũndũ aa meekĩkie.

10. Irina atethekete ata nũndũ wa kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa moathimo ala ũkwatĩte?

¹⁰ Ve mwĩĩtu-a-asa ũmwe wĩtawa Irina * wĩkalaa Amelika. Irina nĩ vainia wa kĩla ĩvinda na aĩ mũtwae nĩ mũtumĩa wa kĩkundi. Ĩndĩ mũũme ũsu wake nĩwaumaalile nza wa mũtwaano na akola Irina vamwe na syana syake. Nĩ kyaũ kyatetheeisye Irina aendeee kũmũthũkũma Yeova e mũĩkĩĩku? Aĩtye ũũ: “Nĩnĩmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa kũnzũvĩa. Kũtalaa kĩla mũthenya moathimo ala nĩkwatĩte nĩkũndetheeasya kwona ũndũ ne ũndũ wa mwanya kwĩthĩwa nendetwe na ngĩsũvĩwa nĩ Ĩthe witũ wa ĩtunĩ. Nĩnĩsĩ kana ndakaandia.” O na kau Irina nũkwatĩtwe nĩ maũndũ me vinya mũno, ala angĩ nĩmew’aa mayakwa nũndũ wake, na ũtanu wake nũtumaa aendeea kwĩthĩwa e na vinya.

11. Nĩ kyaũ kĩtetheetye Kyung-sook omĩanĩsye na ũwau mũthũku?

¹¹ Nake mwĩĩtu-a-asa Kyung-sook ekalaa Asia, na eethĩĩtwe e vainia vamwe na mũũme kwa ĩvinda ya myaka mbee wa 20. Ĩvinda yĩmwe nĩwathimiwe na eethĩwa e na kanza nthũku ya mavũi na eewa kana atielye katĩ wa myei ĩtatũ na thanthatũ na aikw’a. O na kau e na mũũme nĩmakwatĩtwe nĩ mathĩna manini na manene, mayaĩ maaĩsa kũsũanĩa kana ũmwe woo no akwatwe nĩ ũwau ta ũsu. Aĩtye: “Neewie ũwau ũsu wambũaa ngoo vyũ. Natelemile mũno, na neew’a ta naasya kĩla kĩndũ.” Nĩ kyaũ kĩtetheesye Kyung-sook omĩanĩsye na thĩna ũsu? Easya atĩĩ: “Kĩla mũthenya ndanamba kũkoma nĩendaa kĩalanĩ kya nyũmba yitũ na ngĩvoya na wasya ĩũlũ wa maũndũ atano ala ngũtũnga mũvea nũndũ wamo mũthenya ũsu. Neeka ũu nĩw’aa neanĩwa, na ũu ũituma nenda kwony’a Yeova ũndũ nĩmwendete.” Kyung-sook atethekete ata nĩ mboya isu sya wĩoo? Aĩtye ũũ: “Nĩnĩsĩte kũmanya kana Yeova nũtũtetheeasya tũmĩanĩsye na mathĩna, na ngamanya kana moathimo ala twĩ namo nĩ maingĩ kwĩ matatwa ala matũkwataa.”

12. Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye Jason ĩtina wa kũkw’ĩĩwa nĩ mũka?

¹² Mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Jason, ũla wĩthĩawa ovisinĩ wa ũvonge wa nthĩ ĩmwe ya Africa, ethĩĩtwe e ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe kwa ĩvinda ya myaka mbee wa 30. Aĩtye ũũ: “Myaka mũonza mĩvĩtu, kĩveti kyakwa nĩkyakwie na ũndũ ũsu wĩ woo mũno. Kũsũanĩa thĩna ũla kyoonie nũndũ wa kanza ĩla kyawaĩte kũtumaa nĩkw’a ngoo mũno.” Nĩ kyaũ kĩtetheesye Jason omĩanĩsye na thĩna ũsu? Aĩtye atĩĩ: “Sua ũmwe nĩnalilikanile ĩvinda ĩna ĩseo mũno naĩ vandũ nĩ na kĩveti kyakwa. Namũtũngĩie Yeova mũvea nũndũ wa kũlilikana ĩvinda yĩu. Ũndũ ũsu watumie nĩw’a neanĩwa, na kuma vu nambĩĩa kũmũtũngĩaa Yeova mũvea kĩla ĩvinda nũndũ wa mavinda maseo ala neethĩawa nakyo. Kũtũnga mũvea nĩkũalyũlĩte woni wakwa vyũ. O na kau ũmũnthĩ no nĩw’aa nĩ na kyeva, kũmũtũngĩa Yeova mũvea nũndũ naĩ na mũtwaano mũseo na nũndũ wa kũnenga mwanya wa kũmũthũkũma na mũndũ wamwendete mũno nĩkũtumĩte nĩthĩwa na woni waĩlĩte.”

13. Nĩ kyaũ kyatumie Sheryl omĩĩsya ĩla wakw’ĩĩwe nĩ andũ aingĩ ma mũsyĩ?

¹³ Kamwĩlĩtu ketawa Sheryl kaĩ na myaka 13 ĩvinda yĩla kĩuutani kĩthũku mũno (Super Typhoon Haiyan) kyakũnie kĩsio kĩmwe kya nthĩ ya Philippines mũthyanĩ wa mwaka wa 2013. Ĩvinda yĩu Sheryl aaisye vakuvĩ kĩla kĩndũ. Easya: “Nyũmba yitũ yaanangĩkie vyũ na andũ aingĩ maitũ makw’a.” Inyia, ĩthe, na ainae atatũ nĩmooaiwe nĩ kĩuutani kĩu. Nĩ kyaũ kĩtumĩte  Sheryl omĩĩsya mũisyo ũsu e o mũtanu? Nĩ kũtũngaa mũvea na kwĩkalaa alilikene moathimo ala ũkwatĩte. Easya atĩĩ: “Nĩnoonie ũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa matataa maetee ũtethyo ala maĩ na thĩna na maimekĩa vinya. Nĩneesĩ ana-a-asa nthĩ yonthe nĩmamboyeaa.” Aminĩie kwasya: “Nĩw’aa mũyo mũno nũndũ Yeova nĩ Ngai wakwa. Ĩvinda yonthe nũtũnengae kĩla twĩ na vata nakyo.” Vate nzika twekala tũililikana moathimo ala tũkwatĩte, tũikaaemeewa nĩ kyeva. Na twekala twĩ andũ me mũvea, tũikaaemeewa o na twakwatwa nĩ mathĩna mailyĩ ata.—Aev. 5:20; soma Avilivi 4:6, 7.

14. Nĩ ũndũ wĩva mũseo tweteele? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 8.)

¹⁴ Ĩvinda yonthe athũkũmi ma Yeova nĩmatanaa nũndũ wa moathimo ala makwatĩte. Kwa ngelekany’o, ĩvinda yĩla Aisilaeli mavonokie kuma mokonĩ ma Valao na ita syake me Ũkanganĩ Mũtune, nĩmamwinĩie Ngai mbathi nzeo sya kũmũkatha na kũmũtũngĩa mũvea nũndũ wa ũtanu ũla maĩ naw’o. (Kuma 15:1-21) O naitũ ũmũnthĩ twĩ na moathimo maingĩ twendete vyũ, na ũathimo ũmwe katĩ wa asu nĩ wĩkwatyo wa kwĩsa kũvetewa maũndũ onthe ala matumaa tũthĩna. (Sav. 37:9-11; Isa. 25:8; 33:24) Kwasũanĩa mũyo ũla tũkew’a ĩla Yeova ũkananga amaitha make vyũ, na aitũthokya tũlike nthĩ nzaũ yĩ na mũuo na ũlũngalu! Mũthenya ũsu mwa tũkatũnga mũvea ta kĩ!—Ũvu. 20:1-3; 21:3, 4.

15. Ũtw’ĩte kwĩka ata mwakanĩ wa 2015?

¹⁵ Nĩtweteele mũno kũathimwa nĩ Yeova mwakanĩ wa 2015. Nĩ w’o, tũiema kũkwatwa nĩ matatwa. Ĩndĩ o na twakwatwa nĩ kyaũ, nĩtwĩsĩ kana Yeova ndakaatũtia nongi. (Kũt. 31:8; Sav. 9:9, 10) Akatũnengae kyonthe kĩla kĩtonya kũtũtetheesya tũmũthũkũme twĩ aĩkĩĩku. Kwondũ wa ũu, ekai tũtw’e kwĩthĩwa na woni ta ũla waĩ na mwathani Avakuki. Aisye atĩĩ: “O na ethĩwa mũkũyũ ndũkalaũka, o na mĩsavivũ ndĩkasyaa; wĩa wa mũthata ũkethĩwa wa mana; na mĩũnda ndĩkasyaa lĩu; ndĩthya sya mbũi na malondu ikavetwa kyengonĩ, na vaikethĩwa ndĩthya sya ng’ombe itũũnĩ: ĩndĩ nyie ngatana nthĩnĩ wa Yeova, ngatanĩa Ngai wa ũtangĩĩo wakwa.” (Ava. 3:17, 18) Ĩĩ, ekai mwakanĩ ũũ ũkĩte twĩkale tũisũanĩa na ngoo syĩ na ũtanu ĩũlũ wa moathimo ala twĩ namo, na nũndũ wa ũu tũyĩka o tondũ ĩandĩko yĩĩ ya mwaka wa 2015 yaĩtye: “Tũngĩai Yeova mũvea; nũndũ nĩ mũseo.”—Sav. 106:1.