Ũndũ Mbivilia Ĩsũngĩĩte

 Ũvatiso nĩ kũinda mũndũ vyũ kĩwʼũnĩ. a Mbivilia nĩwetete andũ aingĩ mavatisiwe. (Meko ma Atũmwa 2:41) Ũmwe katĩ woo nĩ Yesũ, ũla wavatisiwe kwa kũindwa Ũsĩnĩ wa Yolotani. (Mathayo 3:13, 16) Ĩtina wa myaka yĩana ũna, mũndũũme ũmwe Mũethiovia nĩwavatisĩwe “[ndianĩ] ya kĩwʼũ” ĩla yaĩ vakuvĩ na lelũ ũla wesĩlĩte.—Meko ma Atũmwa 8:36-40.

 Yesũ amanyĩisye kana no nginya aatĩĩi make mavatiswe. (Mathayo 28:19, 20) O nake mũtũmwa Vetelo nĩwakindĩlĩĩile ũmanyĩsyo ũsu.—1 Vetelo 3:21.

Kĩlungunĩ kĩĩ

•  Ũvatiso wonanasya ata?

•  Mbivilia yaĩtye ata ĩũlũ wa ũvatiso wa kana kanini?

•  Kũvatiswa ĩsyĩtwanĩ ya Asa, ya Mwana, na ya veva mũtheu, kwonanasya ata?

•  Nĩ naĩ kũvatiswa ĩngĩ?

•  Ũvatiso ũngĩ ũwetetwe Mbivilianĩ

•  Momanyĩsyo ma ũvũngũ ĩũlũ wa ũvatiso wa Kĩklĩsto

 Ũvatiso wonanasya ata?

 Yĩla mũndũ wavatiswa, onanasya kana nĩwĩlilĩte naĩ syake na nũmwathĩte Ngai kwĩkaa kwenda kwake mavinda onthe. Ũu nĩ vamwe na kũmwĩwʼaa Ngai na Yesũ kĩla ĩvinda. Andũ ala mavatiswa methĩawa mambĩĩsya kyalo kya ngelekanyʼo kĩla kĩkatuma makwata thayũ wa tene na tene.

 Kũindwa kĩwʼũnĩ kwonanasya nesa vyũ ũalyũku ũla mũndũ wĩkĩte thayũnĩ wake. Ata? Mbivilia ĩelekanĩtye ũvatiso na kũthikwa. (Alomi 6:4; Akolosai 2:12) Yĩla mũndũ waindwa vyũ kĩwʼũnĩ, onanasya kana nĩwakwʼa mwĩkalĩlenĩ wake wa tene. Yĩla wookĩlwʼa kuma kĩwʼũnĩ, onanasya kana nĩwambĩĩa thayũ mweũ e Mũklĩsto wĩyumĩtye amũthũkũme Ngai.

 Mbivilia yaĩtye ata ĩũlũ wa ũvatiso wa kana kanini?

 Mbivilia ndĩmanyĩasya kana syana nĩsyaĩlĩte kũvatiswa. b Ĩmanyĩasya kana no nginya mũndũ ũla ũkwenda kũvatiswa eanĩsye maũndũ mana. Kwa ngelekanyʼo, aĩlĩte kwĩthĩwa aeleetwe nesa momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia, na ekalaa kwosana namo. O na ĩngĩ aĩlĩte kwĩthĩwa elilĩte nũndũ wa naĩ syake. Na kwĩsĩla mboya, eyumĩtye amũthũkũme Ngai. (Meko ma Atũmwa 2:38, 41; 8:12) Syana iyĩthĩawa itonya kwĩka maũndũ asu.

 Kũvatiswa ĩsyĩtwanĩ ya Asa, ya Mwana, na ya veva mũtheu, kwonanasya ata?

 Yesũ eeĩaĩe aatĩĩi make atĩĩ: “Mũkatwʼĩkĩthye . . . amanyĩwʼa, na kũmavatisa ĩsyĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya veva mũtheu, na mũimamanyĩsya kũkwata maũndũ onthe ala namwĩaĩe.” (Mathayo 28:19, 20) Ndeto “ĩsyĩtwanĩ ya” syonanasya kana ũla ũkũvatiswa nĩwĩtĩkĩlĩte na nĩwĩsĩ nesa ũkũmũ na kĩanda kya Asa na kya Mwana, o vamwe na kĩla veva mũtheu wa Ngai wĩanĩasya. Kwa ngelekanyʼo: Mũtũmwa Vetelo eeie mũndũũme ũmwe waĩ mwau mamutha kuma kũsyawa atĩĩ: “Ĩsyĩtwanĩ ya Yesũ Klĩsto Mũnasaleti, ũkĩla ũthi!” (Meko ma Atũmwa 3:6) Kĩla ndeto isu syoonanasya kĩ ũtheinĩ. Vetelo nĩweetĩkĩlĩte na nĩweesĩ nesa ũkũmũ wa Klĩsto, na nĩwoonanisye kana mũndũ ũsu avoiwʼe na kyama nũndũ wa ũkũmũ wa Klĩsto.

•   “Asa” nĩ Yeova c Ngai. E ũkũmũ ũla mwingĩ vyũ nũndũ nĩwe Mũmbi, Mũnengani wa Thayũ, na Ngai Mwene Vinya Wʼonthe.—Mwambĩlĩlyo 17:1; Ũvuanyʼo 4:11.

•   “Mwana” nĩ Yesũ Klĩsto, ũla wanenganie thayũ wake kwondũ witũ. (Alomi 6:23) Nĩ kana tũkwate ũtangĩĩo no nginya twĩtĩkĩle na tũyonaa kĩanda kĩla Yesũ wĩ nakyo nthĩnĩ wa kwĩanĩwʼa kwa kĩeleelo kya Ngai kwondũ wa andũ, kĩ kya vata.—Yoana 14:6; 20:31; Meko ma Atũmwa 4:8-12.

•   “Veva mũtheu” nĩ vinya ũla Ngai ũtũmĩaa kwĩka maũndũ. d Ngai nĩwatũmĩie veva wake mũtheu kũmba syĩndũ, kũnengane thayũ, kũmanyĩthya athani na andũ angĩ ũtũmane wake, na kũmanenga vinya ũla mendaa nĩ kana meke kwenda kwake. (Mwambĩlĩlyo 1:2; Yovu 33:4; Alomi 15:18, 19) O na ĩngĩ Ngai nĩwatũmĩie veva mũtheu kũveveea aũme ala maandĩkie Mbivilia nĩ kana maandĩke mosũanĩo make.—2 Vetelo 1:21.

 Nĩ naĩ kũvatiswa ĩngĩ?

 Andũ aingĩ nĩmakothaa kũthama ndĩni ĩla manaĩ. Ĩndĩ nata ethĩwa nĩmavatisĩwe ndĩninĩ ĩsu? Methĩwa mayĩka naĩ makatwʼa kũvatiswa ĩngĩ? Amwe masũngĩaa ĩĩ, na noĩthwa monaa ũu nũndũ wa kĩla ĩandĩko ya Aeveso 4:5 yĩwetete. Yaĩtye: “Mwĩaĩi ũmwe, mũĩkĩĩo ũmwe, ũvatiso ũmwe.” Ĩndĩ o na vailye ũu, mũsoa ũũ ndwonanasya kana mũndũ ndaĩlĩte kũvatiswa ĩngĩ. Nĩkĩ tũkwasya ũu?

 Mĩsoa ĩla ĩthyũlũlũkĩte. Mĩsoa ĩla ĩthyũlũlũkĩte Aeveso 4:5 yonanĩtye kana mũtũmwa Vaulo akindĩlĩĩlaa vata wa Aklĩsto ma wʼo kwĩthĩwa na ngwatanĩo nthĩnĩ wa mũĩkĩĩo woo. (Aeveso 4:1-3, 16) Ngwatanĩo ta ĩsu yaĩ ĩtonya kwĩthĩwa vo ethĩwa maatĩĩaa Mwĩaĩi o ũmwe, Yesũ Klĩsto, maĩ na mũĩkĩĩo ũmwe kana maeleetwe ũndũ ũmwe ĩũlũ wa kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya, na maatĩĩaa maũndũ mavwʼanene ala Mbivilia ĩwetete mũndũ waĩle kwĩanĩsya nĩ kana avatiswe.

 Mũtũmwa Vaulo nĩweekĩie vinya amwe ala maĩ mavatisiwe meke ũu ĩngĩ. Na kĩtumi nũndũ mavatisiwe mataeleetwe nesa vyũ momanyĩsyo ma Kĩklĩsto.—Meko ma Atũmwa 19:1-5.

 Ũvatiso ũla waĩlĩte. Nĩ kana ũvatiso wĩtĩkĩlwe nĩ Ngai, no nginya wĩthĩwe wosanĩte na ũmanyi wa wʼo ĩũlũ wa ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ. (1 Timotheo 2:3, 4) Ethĩwa mũndũ avatisĩtwe kwosana na momanyĩsyo ma ndĩni ala matosanĩte na Mbivilia, ũvatiso ũsu ndwĩsa kwĩtĩkĩlwa nĩ Ngai. (Yoana 4:23, 24) Nĩvatonyeka mũndũ ũsu akethĩwa oonaa ta ũkwĩka kĩla kyaĩlĩte, ĩndĩ ndaavatiswa “kwosana na ũmanyi wa wʼo.” (Alomi 10:2) Nĩ kana etĩkĩlwe nĩ Ngai, aĩlĩte kwĩmanyĩsya ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ, akaatĩĩa kĩla weemanyĩsya, akeyumya amũthũkũme Ngai, na aivatiswa ĩngĩ. Ũndũnĩ ta ũsu, ti naĩ kũvatiswa ĩngĩ. Kwa wʼo, ũu nĩwʼo waĩle kwĩka.

 Ũvatiso ũngĩ ũwetetwe Mbivilianĩ

 Mbivilia nĩwetete ũvatiso ũngĩ ũla woonanasya maũndũ me kĩvathũkanyʼo na ala monanawʼa nĩ ũvatiso ũla aatĩĩi ma Klĩsto mavatisawa kwa kũindwa kĩwʼũnĩ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo imwe.

 Ũvatiso ũla weekawa nĩ Yoana Mũvatisi. e Ayuti na andũ ma mbaĩ ingĩ ala malikĩte ũthaithinĩ wa Kĩyuti nĩmavatisawa nĩ Yoana nĩ kana monanyʼe nĩmeelilĩte naĩ ila meekĩte kwa kũtũla Mĩao ya Mose, nayo nĩ Mĩao ĩla Ngai wanengete Aisilaeli kwĩsĩla Mose. Ũvatiso wa Yoana nĩwatetheeasya andũ meyũmbanyʼe nĩ kana memũmanya na maimwĩtĩkĩla Masia, Yesũ wa Nasaleti.—Luka 1:13-17; 3:2, 3; Meko ma Atũmwa 19:4.

 Ũvatiso wa Yesũ. Ũvatiso ũla Yesũ wavatisiwe nĩ Yoana Mũvatisi waĩ wa mwanya. Yesũ aĩ mwĩanĩu na ndaĩ aaĩka naĩ. (1 Vetelo 2:21, 22) Kwoou ũvatiso wake ũyakonetye kwĩlila kana “kũmwĩsũva Ngai amũnenge wasya mũseo wa ngoo.” (1 Vetelo 3:21) Vandũ va ũu, woonanasya kana nĩwĩyumĩtye eke kwenda kwa Ngai e Masia ũla wathanĩtwe, kana Klĩsto. Ũu waĩ vamwe na kwĩyumya akwʼe kwondũ witũ.—Aevelania 10:7-10.

 Kũvatiswa na veva mũtheu. Yoana Mũvatisi na Yesũ Klĩsto nĩmawetie ĩũlũ wa kũvatiswa na veva mũtheu. (Mathayo 3:11; Luka 3:16; Meko ma Atũmwa 1:1-5) Ũvatiso ũsu wĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na kũvatiswa ĩsyĩtwanĩ ya veva mũtheu. (Mathayo 28:19) Nĩkĩ?

 No aatĩĩi anini ma Yesũ mavatisawa na veva mũtheu. Asu nĩmo metĩkĩawʼa mauta kwĩsĩla veva mũtheu nũndũ nĩmanyuvĩtwe methũkũma vamwe na Klĩsto ĩtunĩ me asumbĩ na athembi. f (1 Vetelo 1:3, 4; Ũvuanyʼo 5:9, 10) Makasumbĩka aatĩĩi ma Yesũ milioni mbingĩ ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene ĩũlũ wa nthĩ yĩ nzaũ.—Mathayo 5:5; Luka 23:43.

 Kũvatiswa nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ na nthĩnĩ wa kĩkwʼũ kyake. Andũ ala mavatiswa na veva mũtheu nĩmasyokaa ‘makavatiswa nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ.’ (Alomi 6:3) Kwoou, ũvatiso ũsu ũkonetye Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta ala makasumbĩka vamwe na Yesũ ĩtunĩ. Yĩla mavatiswa nthĩnĩ wa Yesũ, matwʼĩkaa amwe ma kĩkundi kyake kya etĩkĩwʼa mauta. Yesũ nĩwe mũtwe wa kĩkundi kĩu, namo nĩmo mwĩĩ.—1 Akolintho 12:12, 13, 27; Akolosai 1:18.

 O na ĩngĩ Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta ‘nĩmavatisawa nthĩnĩ wa kĩkwʼũ kya [Yesũ].’ (Alomi 6:3, 4) Nĩmaatĩĩaa ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kwĩyĩima maũndũ amwe nĩ kana mamwĩwʼe Ngai. O na nĩmethĩawa mesĩ kana maikekala tene na tene ĩũlũ wa nthĩ. Kwa nzĩa ya ngelekanyʼo, maminaa kũvatiswa nthĩnĩ wa kĩkwʼũ kya Yesũ yĩla makwʼa na mathayũũkwʼa mathi ĩtunĩ me syũmbe sya veva.—Alomi 6:5; 1 Akolintho 15:42-44.

 Kũvatiswa na mwaki. Yoana Mũvatisi eeie ala mamwĩthukĩĩsye atĩĩ: “Ũsu [Yesũ] akamũvatisaa na veva mũtheu na mwaki. Kĩũlũkya kyake kya nganũ kĩ kwʼokonĩ kwake, nake akathesya vyũ kĩvũĩo kyake na ayũmbanyʼa nganũ yake ĩkũmbĩnĩ, ĩndĩ mavuti akamavĩvya na mwaki ũtatonya kũvowʼa.” (Mathayo 3:11, 12) Sisya wone kana ve kĩvathũkanyʼo katĩ wa kũvatiswa na mwaki na kũvatiswa na veva mũtheu. Yo ngelekanyʼo ĩno ya Yoana yoonanasya ata?

 Nganũ yonanasya ala mamwĩthukĩĩasya Yesũ na maimwĩwʼa. Methĩawa matonya kũvatiswa na veva mũtheu. Mavuti monanasya ala matamwĩthukĩĩasya Yesũ. Mũthya woo nĩ yĩla makavatiswa na mwaki, na ũu nĩkwonanyʼa kana makaanangwa tene na tene.—Mathayo 3:7-12; Luka 3:16, 17.