Ngũa ya mathiko ya Turin vaiĩ vandũ ĩwetetwe Mbivilianĩ. Nĩ suka wa kĩtambaa kya katane, na andũ aingĩ masũanĩaa takyo kyaseũvisye ngũa ĩla Yesũ Klĩsto wathikiwe nayo. Na nũndũ wa kĩtumi kĩu, andũ amwe maasya kana ngũa ĩsu nĩnengawe ndaĩa nene mũno nĩ ndĩni ila syĩyĩtaa sya Kĩklĩsto, na imyonaa yĩ ntheu mũno. Na ĩkanisa yĩmwe yĩ taoninĩ ya Turin, nthĩ ya Italy, nĩyiĩte ngũa ĩsu ĩsandũkũnĩ vandũ ĩtesa kwanangwa nĩ kĩndũ.

 Yo Mbivilia nĩyonanĩtye kana Yesũ athikiwe na Ngũa ya Mathiko ya Turin? Aiee.

 Kwa ekai twone maũndũ atatũ ĩũlũ wa ngũa ĩsu me kĩvathũkanyʼo na ũndũ Mbivilia yaasya.

1.   Ngũa ĩsu nĩ kĩtambaa kĩmwe kĩ na ũasa wa sendimita 442 na ũthanthau wa sendimita 113 (vuti 14 na vuti 3), na kĩkongelwa kũtumĩĩwa kĩtambaa kĩngĩ kya sendimita 8 ũtee wakyo.

    Ũndũ Mbivilia yaasya: Mwĩĩ wa Yesũ walingĩtwe na itambaa mbingĩ, ĩndĩ ti kĩtambaa kĩmwe. O na mũtwe wake walingĩtwe na kĩtambaa kĩ kĩvathũkanyʼo na kĩla kyalingĩte mwĩĩ ũla ũngĩ. Ĩtina wa Yesũ kũthayũũkwʼa, ũmwe wa atũmwa make nĩwaendie mbũanĩ ĩla yaĩ nthei na “oona ila itambaa sya katane vau nthĩ.” Mbivilia yongelete kwasya atĩĩ: “Na kĩtambaa kĩla woovetwe mũtwe kĩyaĩ vamwe na itambaa ila ingĩ walingĩlĩtwe, ĩndĩ nĩkyakũnzĩtwe kĩkaiwa kĩ kyoka.”​—Yoana 20:6, 7.

2.   Ngũa ĩsu yĩ na movano andũ masũanĩaa nĩ ma nthakame ya kimba kĩtaĩ kĩthambye.

    Ũndũ Mbivilia yaasya: Yĩla Yesũ wakwie, atũmwa make nĩmaseũvisye mwĩĩ wake “kwosana na kĩthĩo kya Ayuti kya kũthika andũ.” (Yoana 19:39-42) Kĩthĩo kĩu nĩ vamwe na kũthambya mwĩĩ wa mũkwʼũ na kũũvaka mauta na syĩndũ syĩ mũuke mũseo ũtambĩte kũthikwa. (Mathayo 26:12; Meko ma Atũmwa 9:37) Nũndũ wa kĩtumi kĩu, amanyĩwʼa ma Yesũ nĩmaĩlĩte kwĩthĩwa mathambisye mwĩĩ wake matambĩte kũũlinga na itambaa.

3.   Kwosana na Encyclopædia Britannica, ngũa ĩsu yĩ na visa wa mũndũũme “ũla ũkometwʼe ngalĩ ĩmwe ya kĩtambaa kĩu na nũsu ĩla ĩngĩ ĩkatũlanĩlwa ĩkamũvwʼĩka kuma mũtwe nginya maaũ.”

    Ũndũ Mbivilia yaasya: Amanyĩwʼa ma Yesũ nĩmaneeneie ĩũlũ wa kĩkwʼũ kyake, mbũa ĩla wathikĩtwe kwĩthĩwa yĩ nthei, na aka ala moonie “alaĩka, ala maisye e thayũ.” (Luka 24:15-24) Kethĩwa ngũa ĩsu yaĩ mbũanĩ ĩla Yesũ wathikĩtwe, vate nzika amanyĩwʼa make mailea kwĩthĩwa mamĩneeneie vamwe na mavisa ala yaĩ namo. Ĩndĩ, Mbivilia ndĩwetete o na vanini ĩũlũ wa ũneenanyʼa wa mũthemba ũsu.

 Aiee. O na vakatwʼĩka nĩyo Yesũ wathikiwe nayo, kũmĩthaitha nĩ ũndũ ũtaĩlĩte. Kwa ekai tũsisye myolooto ya Mbivilia yonanĩtye nĩkĩ ĩtaĩlĩte kũthaithwa:

1.   Vaiĩ vata wa kũmĩthaitha. Yesũ aisye atĩĩ: “Ngai nĩ veva, na ala mamũthaithaa no nginya mamũthaithe nthĩnĩ wa veva na nthĩnĩ wa wʼo.” (Yoana 4:24) Mũndũ ũla ũthaithaa Ngai ũndũ wendaa ndatũmĩaa syĩndũ sya tene kana visa kũmũthaitha.

2.   Nĩ ũndũ mũvatane. Ĩla Mĩao Ĩkũmi nĩyavatanĩte kũthaitha mĩvwʼanano. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 5:6-10) O ta ũu o na ũmũnthĩ, Mbivilia ĩmeaĩĩte Aklĩsto atĩĩ: “Ĩvathanei na mĩvwʼanano.” (1 Yoana 5:21) Andũ amwe no masye kana ngũa ĩsu ti mũvwʼanano, ĩndĩ no visa kana wonanyʼo wa mũĩkĩĩo woo. Ĩndĩ visa ũtwʼĩkaa mũvwʼanano yĩla mũndũ wambĩĩa kũũthaitha. a Kwoou, mũndũ ũkwenda kũmwendeesya Ngai ndathaithaa kana kũnenga ndaĩa nene kĩndũ o na kĩva, na kĩndũ kĩmwe katĩ wa isu nĩ ngũa ĩsu ya mathiko.