Yesu shangai ai shani hpe Chyum Laika hta tup hkrak n tsun da ai. Laika n kau mi hta ndai hku tsun da ai:

•   “Hkristu shangai ai shani hpe tup hkrak n chye ai.”​—New Catholic Encyclopedia.

•   “Hkristu a shangai nhtoi hpe tup hkrak n chye lu ai.”​—Encyclopedia of Early Christianity.

 Yesu shangai ai nhtoi hpe Chyum Laika hta tup hkrak n tsun da ai. Raitim, Yesu shangai wa ai shaloi na mabyin lahkawng hpe gaw Chyum Laika hta tsun da ai. Dai mabyin lahkawng hpe yu nna Yesu gaw December 25 ya hta n shangai wa ai ngu nna masha law law sawn la wa ma ai.

Nshung Ta N Re Ai

1.   Jahpan bang ai lam. Yesu hpe garai n shangai shi yang, Kehta Hkawhkam Agustu gaw “mungkan ting hpe jahpan la na” matu tsun ai. Masha mahkra gaw “tinang mare” de wa nna amying sa bang ra ai. Tinang mare de wa ai shaloi, hkrun lam hta bat mi shing nrai dai hta n-ga na chye ai. (Luka 2:1-3) Dai hku amying jahpan hta da yang, hkansi hta na matu, hpyen magam gun shangun na matu loi na re. Dai hku galaw ai hpe masha ni n ra ma ai. Dai majaw, Kehta Hkawhkam Agustu gaw, kashung ai nshung ta hta, mung masha ni hpe, atik anang hkrun lam galu hkawm shangun nna, shanhte hpe pawt sindawng hkra galaw na gaw n rai na re.

2.   Sagu ni. Sagu rem ai ni gaw “urawng udat hkan e nga ma ai rai nna, shanhte a sagu hpung hpe shana na ahkying ladaw ni hta sin nga ma ai.” (Luka 2:8) Sagu ni gaw “Shalai Wa Ai Poi [March shata jahtum maga] garai n hpang shi ai bat” kaw nna November shata ka-ang du hkra sha, pa layang kaw nga ma ai ngu laika buk langai (Daily Life in the Time of Jesus) hta ka da ai. Dai laika buk hta sha ndai hku matut tsun da ai: “Sagu ni gaw nshung ta du jang, du hkra ladaw a majaw byin ai shoihpa kaw nna, makawp maga ya lu ai shimlum ai shara hta sha shingbyi ma ai. Sagu rem ai ni gaw urawng udat hkan e nga ma ai nga nna, Chyum Laika hta ka da ai majaw, Hkrismat poi hpe nshung ta hta galaw ai gaw jaw na masa n nga ai.”

Mangai ta hpang ai aten hta

 Yesu si ai aten re ai A.D. 33, nlum ta ladaw, Nisan 14 ya Shalai Wa Ai Poi shani kaw nna, n htang hku hpang de hti yu na nga yang Yesu galoi aten hta shangai ai hpe ntsa lam sawn la lu ai. (Yawhan 19:14-17) Yesu gaw asak 30 kaw nna masum ning chyen magam gun wa ai. Dai majaw, Yesu gaw B.C. 2 mangai ta hpang ai aten hta shangai ai re.​—Luka 3:23.

 Yesu Hkristu gaw December 25 ya hta shangai wa ai n rai yang, hpa majaw dai shani hta Hkrismat poi hpe galaw ai kun? Nawku htung ningbaw ni (church leaders) gaw, nshung ta hta galaw ai shut shai ai Roma poi langai re ai “n hkrat sum ai jan a shangai nhtoi” hte bung hkra, dai shani hpe lata dat ai rai na re nga nna Ninggawn hparat chyum langai (Encyclopædia Britannica) hta tsun da ai. Kaga Ninggawn hparat chyum (Encyclopedia Americana) hku nga yang, “shut shai ai nawku htung kaw nna Hkristan byin wa ai ni a matu, Hkristan nawku htung hpe grau nna hkap la loi hkra” dai hku galaw dat ai re nga nna Chyum hpaji du law law kam ma ai.