“Ngama emhubheni eduze kwesitimela esigijimayo. Inhliziyo yami yashaya ngamandla, ngezwa sengathi izinkinga zami ziyashabalala.”—ULeon. *

“Lapho ngigxumela emanzini ngisuka eweni eliphakeme eliyingozi, okomzuzwana nje, ngangizizwa ngisemhlabeni wami ngedwa, ngikhululekile. Izikhathi eziningi kwakungijabulisa kodwa ngezinye izikhathi ngangesaba.”—ULarissa.

NjengoLeon noLarissa, kuyayijabulisa intsha eningi ukubona ukuthi yini ekwaziyo ukuyenza, ngezinye izikhathi ngisho noma leyo nto ingaba yingozi. Uke ucabange yini nawe ukwenza izinto ezinjalo? Uma uke ukucabange, lesi sihloko sizokusiza kakhulu.

Ukwenza izinto eziyingozi kungagcina sekuwumkhuba ongayekeki. Zingase zikujabulise okwesikhashana kodwa bese zikwenza ufune ukwenza okunye okuzokujabulisa nakakhulu. NjengoLeon, uMarco wayeya emihubheni yezitimela, uthi: “Kwakungavumi ngiyeke. Ngangijabula okwesikhashana. Kodwa ngangingadeli, ngangifuna ukuphindela futhi.”

UJustin owayegijima ngezicathulo ezinamasondo, abambelele ezimotweni ezihamba ngesivinini esikhulu uthi, “Ukuzwa inhliziyo ishaya ngamandla kwakungenza ngifune ukuphinda. Ngangifuna abantu bangihloniphe, kodwa ngagcina sengisesibhedlela ngilimele.”

Ukufuna ukwamukelwa abanye kungakwenzisa izinto obungeke uzenze. Insizwa okuthiwa uMarvin ithi, “Abangane bami bangihlohla ukuba nginyuke ngodonga lwebhilidi elide ngisebenzisa izandla nezinyawo kuphela. Babethi: ‘Qhubeka. Ngeke uhluleke.’ Ngangesaba. Ngangiqhaqhazela njengoba ngizama ukunyuka.” ULarissa esikhulume ngaye ekuqaleni uthi: “Ngangenza okwakwenziwa abanye.”

Abanye basebenzisa i-Internet ukuze benze izinto eziyingozi zibukeke zimnandi, okwenza nabanye bazenze lezo zinto. Empeleni, amavidiyo akuyi-Internet abantu abenza izinto eziyingozi aye abukwa abantu abaningi ngesikhathi esincane, okwenze abantu abenza lezo zinto baziwa kakhulu.

Ngokwesibonelo, amanye amavidiyo athandwayo anabantu abeqa izindlu namabhilidi, noma banyuke begijima ezindongeni zawo ngaphandle kokusebenzisa izinto zokuzivikela.  Lokhu kungakwenza ufinyelele eziphethweni ezimbili eziyiphutha zokuthi: (1) Zincane kakhulu izingozi zokwenza lezi zinto. (2) Wonke umuntu uyazenza. Umphumela: Ungafuna ukwenza izinto eziyingozi, ezingakubulala nokukubulala.

Zikhona izindlela ezingcono neziphephile zokubona amakhono onawo. IBhayibheli lithi: “Ukuqeqesha umzimba kuzuzisa kancane.” (1 Thimothewu 4:8) Kodwa liphinde lixwayise ngokuthi kufanele uphile “ngokuhluzeka kwengqondo.” (Thithu 2:12) Ungakwenza kanjani lokho?

Hlola izingozi. IBhayibheli lithi: “Onokuqonda uyokwenza ngolwazi, kodwa oyisiphukuphuku uyosakaza ubuwula yonke indawo.” (IzAga 13:16) Ngaphambi kokuba wenze okuthile, zazi izingozi zako. Zibuze, ‘Engicabanga ukukwenza ngeke yini kufake ukuphila kwami engozini noma kungilimaze?’—Okushiwo iBhayibheli: IzAga 14:15.

Khetha abangane abangafaki ukuphila kwabo engozini. Abangane beqiniso abasoze bathi yenza into eyingozi, noma bazame ukukwenzisa into ongayithandi. ULarissa uthi, “Abangane abahle bangisiza ukuba ngiyikhethe kahle imidlalo engifuna ukuyenza. Lapho senginabangane abasha, ukuphila kwami kwashintsha.”—Okushiwo iBhayibheli: IzAga 13:20.

Yenza izinto ozithandayo ngaphandle kokufaka ukuphila kwakho engozini. Incwadi i-Adolescent Risk Behaviors ithi “ukufunda ukuzenzela eyakho imithetho futhi uzibekele imingcele,” kubonisa ukuthi uyakhula. Ungabonisa amakhono akho ngendlela ephephile, usebenzisa izinto ezifanele neziphephile.

Funda ukuzihlonipha. Abantu bazokuhlonipha ngoba ukwazi ukubhekana nezinkinga zokuphila hhayi ngoba wenza izinto eziyingozi. ULarissa uthi: “Ngemva kokuqala ukugxumela emanzini ngisuka emaweni, ngenza nezinye izinto eziningi eziyingozi. Kwakuyoba ngcono ukube ngafunda ukwenqaba.”

Nakhu okubalulekile: Kunokwenza izinto eziyingozi ngokungenasidingo, zikhethe kahle izinto ozozijabulisa ngazo.—Okushiwo iBhayibheli: IzAga 15:24.