“Tí ẹnì kan bá bá ẹ wí, ńṣe ni onítọ̀hún ń sọ fún ẹ pé nǹkan kan wà tó ò ń ṣe tí kò dára. Èmi ò sì rí ẹnì kan tó lè sọ pé, ‘Mo fẹ́ràn kí wọ́n máa sọ fún mi pé mò ń ṣe nǹkan tí kò dára.’”—Amy, ọmọ ọdún mẹ́tàdínlógún [17]. a

Ṣé ó máa ń ṣòro fún ẹ láti gba ìbáwí tí àwọn òbí, olùkọ́ àtàwọn àgbàlagbà míì bá fún ẹ? Tó bá rí bẹ́ẹ̀, àpilẹ̀kọ yìí máa ràn ẹ́ lọ́wọ́.

Kò sẹ́ni tó kọjá ìbáwí.

“Gbogbo wa ni a máa ń kọsẹ̀ lọ́pọ̀ ìgbà.”—Jákọ́bù 3:2.

“Kò sóhun ìtìjú nínú pé wọ́n bá èèyàn wí nígbà tó bá ṣe ohun tí kò dára.”—Jessica.

Tí wọ́n bá bá ẹ wí, kò túmọ̀ sí pé èèyàn burúkú ni ẹ́.

“Ẹni tí Jèhófà b nífẹ̀ẹ́ ni ó ń fi ìbáwí tọ́ sọ́nà, àní gẹ́gẹ́ bí baba ti ń tọ́ ọmọ tí ó dunnú sí.”—Òwe 3:12.

“Tẹ́nì kan bá bá mi wí, mo máa ń ronú nípa bó ṣe máa ṣòro tó fún onítọ̀hún láti sọ irú ọ̀rọ̀ bẹ́ẹ̀ fún mi, mo sì tún máa ń ronú pé torí pé onítọ̀hún fẹ́ràn mi gan-an ló ṣe fún mi ní ìmọ̀ràn.”—Tamara.

Tó o bá gba ìbáwí, ó máa mú kí ìwà rẹ túbọ̀ dára sí i.

“Ẹ fetí sí ìbáwí kí ẹ sì di ọlọ́gbọ́n.”—Òwe 8:33.

“Tó o bá fẹ́ dàgbà di èèyàn gidi, ó ṣe pàtàkì pé kó o máa gba ìbáwí. Ó máa jẹ́ kó o mọ irú ojú táwọn èèyàn fi ń wò ẹ́, èyí á sì jẹ́ kó o mọ bó o ṣe lè jáwọ́ nínú àwọn ìwà tí kò dára tí ìwọ fúnra rẹ ò tiẹ̀ mọ̀ pé o ní.”—Deanne.

Fara balẹ̀ ronú lórí ọ̀rọ̀ náà. Tẹ́nì kan bá bá ẹ wí, ó lè kọ́kọ́ bí ẹ nínú. Àmọ́, ńṣe ni kó o fara balẹ̀. Ohun tó sì lè ràn ẹ́ lọ́wọ́ ni pé kó o ronú pé ìwọ lò ń bá ẹnì kan wí lórí ohun kan náà, bóyá àbúrò ẹ kan. Ṣó o wá rí i báyìí pé ó kéré tán, ìdí pàtàkì kan wà tí ìbáwí náà fi pọn dandan? Ní báyìí, wá fi ojú kan náà wo ohun tí ẹni yẹn ń bá ẹ wí lé lórí.—Ìlànà Bíbélì: Oníwàásù 7:9.

“Ìgbà míì wà tó jẹ́ pé inú lè bí ẹ gan-an tẹ́nì kan bá bá ẹ wí, débi tí wàá fi gbàgbé pé ńṣe lonítọ̀hún fẹ́ ràn ẹ́ lọ́wọ́ kí ìwà ẹ lè dára sí i, kì í ṣe pé ó fẹ́ bà ẹ́ nínú jẹ́.”—Theresa.

Jẹ́ onírẹ̀lẹ̀. Má ṣe jẹ́ kí ìgbéraga mú kó o kọ ìbáwí. Bákan náà, má ṣe jẹ́ kí ìrẹ̀wẹ̀sì bá ẹ nítorí àwọn àtúnṣe tó yẹ kó o ṣe. Tó o bá jẹ́ onírẹ̀lẹ̀, o ò ní kọ ìbáwí, o ò sì ní rẹ̀wẹ̀sì nítorí pé wọ́n bá ẹ wí. Máa rántí pé: Ó lè jẹ́ pé ìbáwí tó dùn ẹ́ jù lọ ló máa ṣe ẹ́ láǹfààní jù lọ. Tó o bá sì kọ̀ láti gba irú ìbáwí bẹ́ẹ̀, ohun tó máa mú kó o di èèyàn gidi lo sọ nù yẹn.—Ìlànà Bíbélì: Òwe 16:18.

“Ohun pàtàkì kan tó ń sọni di èèyàn gidi ni kéèyàn máa gba ìbáwí. Tá a bá kọ̀ tá ò gba ìbáwí tá a sì ṣe bẹ́ẹ̀ dàgbà, ìgbẹ̀yìn ẹ̀ kì í dáa rárá.”—Lena.

Máa dúpẹ́. Tó bá tiẹ̀ jẹ́ pé kò rọrùn fún ẹ láti gba ìbáwí tẹ́nì kan fún ẹ, ó yẹ kó o ṣì dúpẹ́ lọ́wọ́ onítọ̀hún. Ó dájú pé ọ̀rọ̀ rẹ jẹ́ onítọ̀hún lógún gan-an ni, ó sì fẹ́ kó dáa fún ẹ.—Ìlànà Bíbélì: Sáàmù 141:5.

“Tẹ́nì kan bá bá ẹ wí tàbí pé ó tọ́ ẹ sọ́nà, kò sóhun tó máa fi ṣe ẹ́ tó o bá sọ pé ‘O ṣeun,’ ní pàtàkì tó bá jẹ́ pé ìbáwí náà wúlò fún ẹ. Tó o bá tiẹ̀ wá rò pé kò wúlò fún ẹ, ó yẹ kó o ṣì dúpẹ́ lọ́wọ́ onítọ̀hún, torí pé kì í ṣe ohun tó rọrùn láti ṣe.”—Carla.