Winston, mtusalile mwamwatandile kumsosasosa Mlungu.

Napagwile pa fama jinejakwe mu upande wa Queensland m’cilambo ca Australia. Liŵasa lyetu nganiliŵa mu dini jilijose. Ligongo lyakuti twatamaga kwakutalikangana ni ŵandu ŵane, ŵandu ŵanakungulukaga nawo kaŵilikaŵili ŵaliji ŵa m’liŵasa lyetu. Panakwete yaka 12, natandite kumsosasosa Mlungu. Napopesile kwa jwalakwe kuti angamucisye kuwumanyilila usyesyene. Kaneko natyosile pa fama jetu jila ni kuja kutanda masengo mu msinda wa Adelaide mu upande wa South Australia. Ndili ngwete yaka 21, napite mumsinda wa Sydney kukutenda holide. Panaliji kweleku nasimene ni Pam. Jwalakwe jwasalile yakwamba dini jine jakolanjidwa kuti British-Israel movement, jele ŵandu ŵakwe ŵaliwonaga kuti ali mtundu wa Ciisalaeli. Jemanjaji ŵatiga ali ŵakutyocela mu ucimwene wakumpoto wa ngosyo 10 sya Isalaeli, wawaliji ku ukapolo ca m’ma 800 B.C.E. Panawujile ku Adelaide, namsalile mjangu jwanakamulaga najo masengo yakwamba jemanjaji. Mjanguju jwaliji ali atandite kulijiganya Baibulo ni Ŵamboni sya Yehofa. Panyuma pakukambilana kwa kandaŵi kamnono yakusakulupilila Ŵamboni, namanyilile kuti mapopelo ganapopelaga ndili mwanace gala galiji mkwajidwa. Pandaŵiji naliji mkulijiganya yisyesyene yakwamba Mkupanganya jwangu soni ya Ucimwene wakwe. Napatile “cuma . . . camtengo wakupunda mnope.”—Mat. 13:45, 46.

Pam, nomwe ŵakwe mwatandite kusosasosa cumaci kutandila mli mwanace. Ana mwacipatile camtuli?

Nakulile m’liŵasa lyakunonyela ya dini, m’tawuni ja Coffs Harbour, mu upande wa New South Wales. Acinangolo ŵangu soni acanganga ŵangu ŵakucikongwe ŵatandite kukulupilila yijiganyo ya dini ja British-Israel movement. Acimwene ŵangu, cemwali ŵangu ŵakulungwa soni une pampepe ni  acasiŵani ŵangu twakusile tuli mkukulupilila kuti Mlungu akusiŵanonyela ŵandu ŵele acinangolo ŵawo ali Ŵacibulitici. Nambope, nganingamulanaga ni yikulupiyi soni nalipikanaga kuti ndili jwakutalikangana ni Mlungu. Ndili ngwete yaka 14 nalinjile kwawula mu dini syakulekanganalekangana mpela Anglican, Baptist, soni Seventh-day Adventist. Nambo yeleyi nganiyingamucisya kuti nammanyilile Mlungu.

Kaneko liŵasa lyetu lyasamile m’tawuni ja Sydney, kwanasimene ni Winston, pajwaliji pa holide. Mpela mwaŵecetele kala Winston, yakukambilana yetu yakwamba dini yamtendekasisye kuti atande kulijiganya ni Ŵamboni sya Yehofa. Mwamti kaneko, yikalata yaŵanembelaga yaliji ni malemba gejinji. Kusala yisyene, pandanda nganiyisangalasyaga. Nambope mwapanandipanandi, namanyilile kuti yaŵalembaga Winston waliji usyesyene wakwamba Mlungu.

Mu 1962, nasamile m’tawuni ja Adelaide kuti ngaŵandikane ni Winston. Jwalakwe jwalinganyisye yakuti ngatameje ni liŵasa lya Thomas ni ŵamkwakwe Sloman Janice ŵaŵaliji Ŵamboni. Liŵasali lyatendaga Umishonale m’cilambo ca Papua New Guinea. Pandaŵiji naliji ndili ngwete yaka 18, nambo jemanjaji ŵangamucisye kuti nammanyilile cenene Yehofa. M’yoyo, unesoni natandite kulijiganya Maloŵe ga Mlungu, mwamti kaneko nasimicisye kuti mbatile usyesyene. Une ni Winston patwagambile kulombana, ndaŵi jijojo twatandite kumtumicila Yehofa. Mwangasamala kandu kuti twasimanaga ni yakusawusya, undumetumewu watukamucisye kuti tukusye kuyamicila kwetu pa Yehofa ligongo lyakupata cuma cakusalala mnopeci.

Winston, mtusalile muyaŵelele yindu kundanda kwa undumetume wenu.

Patwagambile kulombana, Yehofa jwatandite kutupa maundumetume gapajika. (1 Akoli. 16:9) M’bale Jack Porter, juŵatumicilaga mumpingo wetu wamwana mpela jwakulolela mkuli, ni juŵatupele undumetume wandanda. (Jwalakwe apano akutumicila mu Komiti ja Nyambi ja ku Australasia pampepe ni Winston.) M’bale Jack pampepe ni ŵamkwakwe, Roslyn ŵatulimbikasisye kuti tutande upayiniya wakutamilicika. Twatesile undumetumewu kwa yaka msano. Panaliji ni yaka 29, Pam ni une ŵatuŵendile kuti tujawule ku yilumba ya ku South Pacific kuti tukatumicileje mpela ŵakulolela mkuli. Yilumbayi kaneko yaŵele pasi pa nyambi ja Fiji. Yilumba yakwe yaliji American Samoa, Samoa, Kiribati, Nauru, Niue, Tokelau, Tonga, Tuvalu, soni Vanuatu.

Pandaŵijo ŵandu ŵa mu yilumba yine nganiŵakulupililaga Ŵamboni sya Yehofa. M’yoyo, twasosekwaga kutenda yindu mwakalamuka. (Mat. 10:16) Mipingo jaliji jamwanamwana soni abale ni alongo ŵane nganakola malo gakutupocelela. M’yoyo, twapataga malo gakutama kwa ŵandu ŵanganaŵa Ŵamboni. Jemanjaji ŵatupocelaga cenene.

Winston, yikuwoneka kuti mkwete cidwi ni masengo gakugopolela. Ana lung’wanu lwelelu lwatandite camtuli?

Patwatandite kutumicila pa cilumba ca Tonga, abale ni alongo ŵa pa cilumbaci ŵakwete tumapepala soni tumabuku twamnono twa m’ciŵeceto ca Tongan. Mu undumetume, jemanjaji ŵakamulicisyaga masengo kabuku ka Coonadi Cimene Cimatsogolera ku Moyo Wamuyaya kakaliji m’cisungu. M’yoyo, patwatendaga sukulu ja acakulungwa ŵa mumpingo ja yijuma mcece, acakulungwa ŵatatu ŵaŵalinjililaga kuŵeceta cisungu ŵakamulene yakuti kabukuka kagopoleledwe m’ciŵeceto ca Tongan. Pam jwalembaga payala yatwagopolelagayi, kaneko twayitumisye ku nyambi ja United States kuti akapulinte. Masengo gakugopolelaga twagakamwile kwa mawiki gakwana 8. Atamose kuti yatwagopoleleyi nganiyipikanikaga cenene, nambope, yakamucisye ŵandu ŵajinji ŵaŵacetega Citongan kulijiganya usyesyene. Une ni Pam nganituŵa ŵagopolela mabuku, nambo yeleyi yatutendekasisye lung’wanu mnope pa masengoga.

Pam, ana umi wa kuyilumba waliji wakulekangana camtuli ni wa ku Australia?

Waliji wakulekangana mnope. Malo gane galiji ga ususu, citukuta mnope, makoswe, yilwele soni ndaŵi sine nganitukolaga yakulya yakwanila. Nambope, kumbesi kwa lisiku lililyose, twasangalalaga patwalolaga nyasa tuli pakanyumba ketu kakolanjidwa kuti fale pacilumba ca Samoan. Nyumba sya  mtunduwu ni syasyaliji syacimisimisi. Kanyumbaka ŵakawimbile ni manyasi nambo nganikakola lipupa. Ndaŵi sine, cilo, mwesi pawuŵasile mnope twakombolaga kulola yiwulili yayitela yamigwalangwa soni kuŵala kwa mwesiwu kwawonecelaga m’nyasa. Yindu yakusangalasyayi yatutendekasyaga kuti tuganicisyeje mwakusokoka soni kupopela, yayatukamucisyaga kuganicisya yindu yambone m’malo mwakuganisya yakusawusya yatwasimanaga nayo.

Twanonyelaga mnope ŵanace. Jemanjaji ŵasangalalaga soni ŵatendaga cidwi patuweni m’weji. Pandaŵi jine, patwapite kukunguluka ku Niue, kam’nyamata kane kayice ni kupalapasyaga malayika ga mu mkono wa Winston, ni katite, “Nguganonyela manyunya genuga.” Kusala yisyene, kamwanaceka kaliji mkanikam’wone mundu jwakwete malayika m’makono mwakwe, mwamti nganikamanyililaga lina lya malayikaga.

Yatukwayaga mnope kwawona ŵandu ali mkutama umi wakulaga. Jemanjaji ŵatamaga malo gakusalala, nambo nganakola yipatala yakwanila soni kwaliji kwakusoŵa mesi. Nambope, abale ni alongoŵa nganawonekaga kuti ali ŵakudandawula. Amu ni muŵatamilaga jemanjaji. Ŵatamaga mwakusangalala ni ŵandu ŵaŵatamaga nawo mwakuŵandikana, kola malo gambone gakulambilila soni kukola upile wakumlumba Yehofa. Cisyasyo cawoci, catukamucisye kuganicisya yindu yakusosekwa mnope ni kutamaga umi wangasaka yejinji.

Pam, ndaŵi sine mwasosekwaga kuteka mesi soni kuteleka pakamulicisya masengo matala gacilendo. Ana mwakombolaga camtuli kutenda yeleyi?

Ngusinayamicila baba. Ŵanjiganyisye kutenda yindu yejinji, mpela mwampaka ngolecesye moto wa sasu soni katelece kakwe pasasupa, nambosoni kuŵa ni umi pakamulicisya masengo yindu yamnono. Ulendo wine twapite ku Kiribati. Kweleku twatamaga m’kanyumba kamwana kewimbe ni manyasi soni pasi pakwe kaliji kesyasyajile nambosoni kaliji kepamandile ni matete. Kuti ndelece yakulya, nasosekwaga kusola lisimbo ni kukolesya moto. Kuti motowo ukolele mwangasawusya, naŵikaga makoŵa ga kokonati. Kuti mbate mesi, nasosekwaga kwawula kujakuteka kucisima ni asimayi ŵa m’musimo. Kuti tutece mesi pa cisima, twakamulicisyaga masengo lukonji nikutaŵilila kukacitela, ulewu wakwe kaliji mamita gaŵili, kakawonekaga mpela katela kakulopocesya somba. Kumbesi kwa lukonjilu, asimayiŵa ŵataŵilile kacitini. Msimayi jwalijose jwatamaga pamsela, ni pajikwanile ndaŵi jakwe, jwatekaga mesi. Katece kakwe kaliji kakuti jwaponyaga kacitini kala kaneko katiŵilaga ni kukacuwula. Naganisyaga kuti yaliji yangasawusya. Pajakwanile ndaŵi jakuti ndece mesigo naponyisye kacitiniko mawulendo gejinji nambo kagambaga kujajaŵila. Asimayiŵa ŵagambaga kuseka. Ali alesile kusekako, msimayi jwine jwangamucisye kuteka mesigo. Ndaŵi syejinji asimayiŵa ŵangamucisyaga mwacinonyelo..

Wosopemwe mwatandite kunonyela undumetume wenu ku yilumba. Ana mpaka mtusalile yindu yine yamkusayikumbucila?

Winston: Yatujigalile kandaŵi nditu kuti tutande kujipikanicisya misyungu jine jakwe. Mwacisyasyo, abale ni alongo palinganyisye yakulya, ŵatupaga yakulya yosopeyo kuti tulye. Pandanda, nganitumanyililaga kuti twasosekwaga kuleka yakulya yine mumbalemo kuti alye jemanjajo. M’yoyo, nganitulekaga cakulya cilicose mumbalemo. Nambo patwamanyilile msyungu wa jemanjaji, patupele yakulya, twalecelega yine mumbalepemo. Atamose kuti ndaŵi sine twasokonasyaga, nambo abale ni alongo ŵatupikanicisyaga. Mwamti jemanjaji ŵaliji ŵakusangalala patuweni tuli tuyice kumangwawo pandaŵi jatukukungulusya mipingo jawo, panyuma pa miyesi 6. Pa yilumba yeleyi, abale ni alongo nganakola cisyoŵe cakwendelana m’mipingo. M’wejipe ni ŵaŵatuwonaga m’mipingo jawo.

Kwika kwetu muyilumbayi kwatendelaga umboni m’misi. Ŵandu ŵajinji ŵa m’misi ŵajiwonaga dini Jamboni kuti jagambile kutanda mwangamanyika cenene. Nambo ŵandu ŵa mmisiŵa paŵatuweni tuli mkwika kukwajendela abale ni alongoŵa, ŵaliji ŵakusangalala soni ŵatendaga cidwi.

Pam: Cimo mwa yakusangalasya yangusakumbucila, cili cacatendekwe ku Kiribati, mpingo wa abale ni alongo ŵamnono. Jwamkulungwa jwa mumpingo jwine lina lyakwe Itinikai Matera, jwatusamalile cenene. Jwalakwe jwatulosisye basiketi muŵaŵisile  lindanda limo. Kaneko jwatusalile kuti, “Katunduju ali jwa jemanja.” Kusala yisyene, nganiyiŵa yakuwanda kweleku kumpa mundu lindanda lyanguku. Mwamti kweleku kwaliji koloŵa magasa soni yatukwayiye mnope mumtima.

Pam, kaneko mwakwete msigo ni mwapite padela. Ana cici cacamkamucisye kuti mpilile cakusawusyaci?

Une ni Winston patwaliji ku South Pacific mu 1973, nakwete msigo. Twaganisisye yakuti tuwujile ku Australia. Patwaliji kweleku, jili jikwanile miyesi mcece, napite padela. Yeleyi yatukwayiye mnope. Nambo kupweteka kwa mumtimaku kwamasile kwene pandaŵi jatwapocele Sanja ja Mlonda ja April 15, 2009. Pa “Yiwusyo Yakutyocela kwa Ŵakuŵalanga” mu Sanjaji papali ciwusyo cakuti, “Ngati mwana wabadwa wakufa, kodi pali chiyembekezo chakuti mwanayo adzauka?” Nganiji jatusimicisye kuti Yehofa cacisagula jika yakutenda pa nganiji soni jwalakwe ndaŵi syosope akusatenda yakuŵajilwa. Jwalakwe cacityosya yakupweteka yosope yatukusimana nayo ligongo lyakuti tukutama m’cilambo cakusakalaci. Jwalakwe ampele Mwanace jwakwe macili gakuti “ajonanje yitendo ya Satana.” (1 Yoh. 3:8) Nganiji jatukamucisye kuti tuyamicileje mnope “cuma” capajika catukweteci, cacili kuŵa ŵandu ŵa Yehofa. Ana apano tukaliji tuli kwapi, yikaŵe kuti nganitukola cembeceyo ca Ucimwene?

Panyuma pa yakusawusyayi, twatandilesoni undumetume wandaŵi syosope. Twatumicile kwa miyesi jamnono pa Beteli ja ku Australia, kaneko twatandilesoni masengo gakulolela mkuli. Mu 1981, panyuma pakutumicila kwa yaka mcece mu upande wa New South Wales soni m’tawuni ja Sydney, ŵatuŵilasilesoni ku ofesi ja nyambi ja ku Australia. Tuŵele mkutumicila kweleko mpaka apano.

Winston, ana yamwasimene nayo ku yilumba ya ku South Pacific, yimkamucisye pa undumetume wenu mpela jumo jwa mu Komiti ja Nyambi ja ku Australasia?

Elo, soni m’matala gejinji. Pandanda, nyambi ja ku Australia jalolelaga masengo ga mikuli ja American Samoa ni Samoa. Kaneko, nyambi ja ku New Zealand ŵajipwatikenye ni nyambi ja Australia. Sambano nyambi ja ku Australasia jikulolela mikuli mpela American Samoa ni Samoa, mu yilumba ya Cook, New Zealand, Niue, Timor-Leste, Tokelau, soni Tonga. Mikuli jejinji mwa jeleji, nakwete upile wakujijendela mpela jwakwimila nyambi. Yindu yasimene nayo ligongo lyakutumicila pampepe ni abale ni alongo ŵakulupicika mu yilumba yakulekanganalekangana, yingamucisye kuti ngombole kutumicila pa ofesi ja nyambi.

Pakumalisya, ngusaka mbecete kuti, kwa yaka yosope yatuŵele mu undumetume une ni Pam, tuyiweni kuti kusosasosa Mlungu nganikuŵa kwa acakulungwape. Ŵacinyamata nombenawo akusasaka “cuma . . . camtengo wakupunda mnope,” atamose kuti ŵane mwiŵasamo ngakusalosya lung’wanu. (2 Ayi. 5:2, 3; 2 Mbi. 34:1-3) Kusala yisyene, Yehofa ali Mlungu jwacinonyelo, jwakusasaka kuti mundu jwalijose cinga mwanace kapena jwamkulungwa, akapate umi wangamala.

Une ni Pam patwatandite kumsosasosa Mlungu yaka 50 yipiteyo, nganitumanyililaga kuti kumsosaku kukatuyikasye kwapi. Mwangakayicila, usyesyene wakwamba ya Ucimwene uli cuma cakusosekwa mnope. Tuli ŵakusimicisya kukamula cuma cakusosekwa mnopeci ni macili getu gosope.