Ano an gintikangan han sinagoga?

AN PULONG nga “sinagoga” tikang ha Griego nga pulong nga nangangahulogan nga “katirok” o “pagtirirok.” Angayan ini nga ngaran kay an mga sinagoga ginagamit nga katirokan para ha pagkarawat hin instruksyon ngan pagsingba han Judio nga mga komunidad tikang pa ha kadaan nga panahon. Waray direkta nga unabiha han Hebreo nga Kasuratan an mga sinagoga, pero matin-aw nga iginpapakita han Kristiano Griego nga Kasuratan nga an sugad nga mga katirokan ginagamit na antes pa han siyahan nga siglo C.E.

An kadam-an nga eskolar natoo nga nagtikang magkaada hin mga sinagoga han bihag an mga Judio ha Babilonya. An Encyclopaedia Judaica nasiring: “An mga Distyero, tungod nga aadto hira ha iba nga nasud ngan hirayo ha Templo, nanginginahanglan gud hin pagliaw ha ira kasakit, salit nagkakatirok hira ha panapanahon, posible ha mga Sabbath, ngan nagbabasa han Kasuratan.” Han ginpagawas an mga Judio tikang ha pagkabihag, masisiring nga padayon hira nga nagkatirok para ha pag-ampo ngan pagbasa han Kasuratan, ngan nagtukod hira hin mga sinagoga diin man hira umukoy.

Pag-abot han siyahan nga siglo C.E., an mga sinagoga nagin sentro na han pagsingba ngan pagturotarampo han Judio nga mga komunidad nga naukoy ha palibot han Mediteranyo, ha ngatanan nga bahin han Butnga Sinirangan, ngan mismo ha Israel. “Gin-gamit [an sinagoga] sugad nga lugar para ha pag-aram, sagrado nga mga pangaon, pagbista hin mga kaso, pagdonar ha komunidad, ngan politikal nga mga katirok ngan mga pagturotarampo,” siring ni Propesor Lee Levine han The Hebrew University of Jerusalem. Hiya nagdugang: “Syempre, an pinakaimportante, para ha relihiyoso nga mga buruhaton.” Salit diri urusahon nga agsob tumambong hi Jesus ha mga katirok ha mga sinagoga. (Mar. 1:21; 6:2; Luc. 4:16) Didto nagtutdo hiya, nagsagdon, ngan nagdasig ha mga natambong. Han naestablisar na an Kristiano nga kongregasyon, agsob liwat magsangyaw hi apostol Pablo ha mga sinagoga. An mga tawo nga interesado ha espirituwal nga mga butang napakadto ha sinagoga, salit kon nasulod hi Pablo ha usa nga syudad, kasagaran nga nakadto anay hiya ha sinagoga ngan nagsasangyaw didto.​—Buh. 17:1, 2; 18:4.