PAKIANA 9
Sadang ba Ako Tumoo ha Ebolusyon?
ANO AN IMO BUBUHATON?
Handurawa ini nga sitwasyon: Nawuwurok hi Alex. Natoo gud hiya ha Dios ngan ha paglarang. Kondi yana, an iya titser ha biology marig-on nga nasiring nga tinuod an ebolusyon ngan basado ha masasarigan nga pagsaliksik han syensya. Diri karuyag ni Alex nga pagtaw-an hiya. Nahunahuna niya, ‘Kon napamatud-an han mga syentista nga tinuod an ebolusyon, hin-o ako para pagruhaduhaan hira?’
Kon ikaw hi Alex, kakarawaton mo ba an ebolusyon tungod la kay nasiring an mga libro nga tinuod ito?
UNDANG ANAY NGAN PANHUNAHUNA!
An mga tawo nga nagdidebate agsob nga madagmit magsaysay kon ano an ira gintotoohan, pero diri man ngani hira maaram kon kay ano nga natoo hira hito.
-
May mga tawo nga natoo ha paglarang tungod la kay ito an igintutdo ha ira han singbahan.
-
May mga tawo nga natoo ha ebolusyon tungod la kay ito an igintutdo ha ira ha eskwelahan.
UNOM NGA PAKIANA NGA SADANG TAGDON
An Biblia nasiring: “An tagsa nga balay may nagtukod, pero an naghimo han ngatanan nga butang amo an Dios.” (Hebreo 3:4) Makatadunganon ba ito?
An pagsiring nga waray Maglalarang an kinabuhi diri makatadunganon sugad la han pagsiring nga waray naghimo hini nga balay
GINTOTOOHAN: An tanan nga butang ha uniberso resulta han pagbuto ha kawanangan (big bang).
1. Hin-o o ano an hinungdan hito nga pagbuto?
2. Ano an mas reyalistiko—waray gintikangan an tanan o ginlarang an tanan han usa nga persona?
GINTOTOOHAN: An tawo tikang ha hayop.
3. Kon an tawo tikang ha hayop, pananglitan, tikang ha amo o ulot, kay ano nga may-ada daku nga kaibahan an kapasidad ha paghunahuna han tawo ha amo?
4. Kay ano nga bisan an “pinakasimple” nga porma han kinabuhi komplikado gud?
GINTOTOOHAN: An ebolusyon may basihan nga kamatuoran.
5. Personal ba nga gin-usisa han mga tawo nga natoo hini an mga ebidensya?
6. An kadam-an ba han natoo ha ebolusyon nakombinse la tungod kay ginsidngan hira nga an ngatanan nga baltok nga tawo natoo hito?
“Kon naglalakat ka ha kagurangan ngan nakakita ka hin balay, maghuhunahuna ka ba: ‘Wow kaopay! Husto gud an katumba han mga puno salit nahimo ito nga balay.’ Syempre diri! Diri ito lohikal. Salit kay ano nga matoo kita nga an ngatanan ha uniberso ineksister la nga waray naghimo?”—Julia.
“Kon may nagsumat ha imo nga may bumuto ha usa nga imprintahan, ngan an mga tinta nagsarang ha bungbong ngan kisame salit naporma an usa nga kompleto nga diksyonaryo, matoo ka ba?”—Gwen.
KAY ANO NGA SADANG TUMOO HA DIOS?
An Biblia nag-aaghat ha imo nga gamiton an imo “abilidad ha paghunahuna.” (Roma 12:1) Karuyag sidngon, an imo pagtoo ha Dios diri sadang ibasar la ha
-
EMOSYON (Naabat ako nga may-ada mas hitaas nga gahum)
-
IMPLUWENSYA HAN IBA (Relihiyoso an amon komunidad)
-
PAMIRIT (Ginpadaku ako han akon kag-anak nga tumoo ha Dios—waray ako mahihimo)
Lugod, sadang ka magkaada lohikal nga rason han imo gintotoohan.
“Kon namamati ako ha akon titser kon ano an nahihimo han aton lawas, diri gud ako nagruruhaduha nga naeksister an Dios. Nagios an tagsa nga bahin han aton lawas, bisan tubtob ha pinakagutiay nga bahin, ngan kasagaran nga diri naton ito naaabat. An lawas han tawo urusahon gud!”—Teresa.
“Kon nakakakita ako hin bilding, barko, o awto, nahuhunahuna ko, ‘Hin-o an naghimo hito?’ Nagkikinahanglan hin intelihente nga tawo basi makahimo hin awto, tungod kay damu nga gudti nga parti an kinahanglan gumana basi umandar ito. Ngan kon may naghimo han awto, sigurado nga may naghimo liwat ha aton nga mga tawo.”—Richard.
“Samtang mas gin-aadman ko an syensya, nagigin mas diri katoohan an ebolusyon. . . . Para ha akon, ginkikinahanglan an mas daku nga ‘pagtoo’ basi tumoo ha ebolusyon kay ha usa nga Maglalarang.”—Anthony.
HUNAHUNAA
Bisan pa han mga dekada nga pagsaliksik may kalabotan ha ebolusyon, waray pa nadiskobrehan an mga syentista nga ira pagkakauruyonan. Kon diri nagkakauruyon an mga syentista ha ebolusyon—hira man unta an mga eksperto—sayop ba nga pagruhaduhaan mo an ira teoriya?