Kakan-o Natawo hi Jesus?
An baton han Biblia
An Biblia waray iginsusumat nga petsa han katawo ni Jesu-Kristo, sugad han iginpapakita hini nga mga reperensya:
“Waray maaram han tinuod nga petsa han katawo han Kristo.”—New Catholic Encyclopedia.
“An eksakto nga petsa han katawo han Kristo diri hinbabaroan.”—Encyclopedia of Early Christianity.
Bisan kon waray direkta nga baton an Biblia ha pakiana nga ‘Kakan-o natawo hi Jesus?’ may iginsusumat ito nga duha nga panhitabo hirani ha iya katawo nga tungod hito damu an nakasiring nga waray hiya matawo ha Disyembre 25.
Diri ha kathagkot
An pagparehistro. Han hapit na matawo hi Jesus, hi Cesar Agusto nagpagawas hin sugo nga “magparehistro an ngatanan nga umurukoy ha tuna.” An kada tagsa kinahanglan magparehistro “ha iya kalugaringon nga syudad,” nga bangin nagkinahanglan hin pagbiyahe nga usa ka semana o sobra pa. (Lucas 2:1-3) Ito nga sugo—posible nga para suportaran an pagbuhis ngan pagsundalo—diri gud maruruyagan han mga tawo ha bisan ano nga petsa han tuig, salit diri ni Agusto dudugangan an kasina han iya mga sakop pinaagi ha pagpirit han damu ha ira nga magbiyahe hin hirayo ha panahon han kathagkot.
An mga karnero. An mga paraataman hin panon “nakadto ha gawas ngan nagbabantay han ira mga panon durante han gab-i.” (Lucas 2:8) An libro nga Daily Life in the Time of Jesus nasiring nga an mga panon aadto ha gawas tikang “ha semana antes han Paskua [ikatarapos han Marso]” tubtob ha kabutngaan han Nobyembre. Nasiring pa ito: “Nakasirong hira ha panahon han kathagkot; ngan pinaagi pa la hini makikita nga an nahiaraan nga petsa han Pasko, ha panahon han kathagkot, diri gud magigin tama, kay an Ebanghelyo nasiring nga an mga paraataman hin panon nakadto ha gawas.”
Temprano ha katrakdag
Mababanabana naton kon kakan-o natawo hi Jesus pinaagi ha pag-ihap tipaatras tikang han iya kamatay ha Paskua han Nisan 14, ha katsaringsing han tuig 33 C.E. (Juan 19:14-16) Mga 30 anyos hi Jesus han nagtikang hiya han iya tulo ngan tunga ka tuig nga ministeryo, salit natawo hiya temprano ha katrakdag han 2 B.C.E.—Lucas 3:23.
Kay ano nga Disyembre 25 an Pasko?
Kay ano nga ginsiselebrar an Pasko ha Disyembre 25 bisan kon waray ebidensya nga natawo hi Jesu-Kristo hito nga petsa? An Encyclopædia Britannica nasiring nga posible nga ginpili ito han mga lider han singbahan “basi makadungan ha pagano nga piyesta han mga Romano nga nagsiselebrar han ‘adlaw nga natawhan han waray pa mapirde nga adlaw,’” ha panahon han winter solstice. Sumala han The Encyclopedia Americana, damu nga eskolar an natoo nga ginbuhat ini “basi magin mas makaruruyag an Kristianidad para ha nakombirte nga mga pagano.”