Kababayin-an ha Biblia—Ano an Aton Mahibabaroan Tikang ha Ira?

An baton han Biblia

Iginpapakilala ha aton han Biblia an damu nga kababayin-an nga an pagkinabuhi mahimo makagtutdo ha aton hin importante nga mga leksyon. (Roma 15:4; 2 Timoteo 3:16, 17) Hihisgotan hini nga artikulo an pipira ha ira. Damu ha ira an maopay nga mga ehemplo. An iba naman, diri maopay nga ehemplo.—1 Corinto 10:11; Hebreo 6:12.

Abigail

Asawa ni Lot

Debora

Delaila

Esther

Eva

Hana

Jael

Jezebel

Leah

Maria (bugto nira Marta ngan Lazaro)

Maria (nanay ni Jesus)

Maria Magdalena

Marta

Miriam

Rahab

Raquel

Rebeca

Ruth

Sarah

Sulamita

Timeline han mga Kababayin-an ha Biblia

_________________________________________________

Abigail

Hin-o hi Abigail? Asawa hiya han riko pero maraot nga tawo nga hi Nabal. Pero hi Abigail maaramon ngan mapainubsanon. Mahusay liwat hiya ngan may duok nga relasyon ha Dios.—1 Samuel 25:3.

Ano an iya ginbuhat? Hi Abigail ginios nga may kaaram ngan pagsabot basi malikyan an usa nga trahedya. Hiya ngan hi Nabal naukoy ha lugar diin hi David, an magigin hadi han Israel, nagtatago sugad nga puga. Samtang nakadto hi David ngan an iya mga tawo, ira ginproteksyonan an mga karnero ni Nabal tikang ha mga tulisan. Pero han an mga mensahero nga iginpadara ni David nangaro kan Nabal hin pagkaon, gin-insulto niya hira ngan waray hira tagi hin pagkaon. Nasina gud hi David! Salit sinulong hiya ngan an iya mga tawo basi patayon hi Nabal ngan an ngatanan nga kalalakin-an han iya panimalay.—1 Samuel 25:10-12, 22.

Ginios dayon hi Abigail han nahibaroan niya an ginbuhat han iya asawa. Ginsugo niya an iya mga surugoon nga magdara hin mga pagkaon ngadto kan David ngan ha iya mga tawo, ngan sinunod hiya ha ira basi makimalooy kan David. (1 Samuel 25:14-19, 24-31) Han nakita ni David an iya regalo ngan pagpaubos ngan nabatian an iya maopay nga sagdon, nasabtan niya nga gin-gagamit han Dios hi Abigail basi diri hiya makabuhat hin daku nga sala. (1 Samuel 25:32, 33) Waray pag-iha, namatay hi Nabal, ngan nagin asawa ni David hi Abigail.—1 Samuel 25:37-41.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Abigail? Bisan kon mahusay ngan riko hiya, diri hitaas an iya pagkita ha iya kalugaringon. Basi matipigan an kamurayawan, andam hiya mangaro hin pasaylo ha sala nga waray niya buhata. Gin-atubang niya an usa nga tensyonado nga sitwasyon hin kalmado, mataktika, may kaisog, ngan may kaaram.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Abigail, kitaa an artikulo nga “Ginios Hiya nga May Kaaram.”

Asawa ni Lot

Hin-o an asawa ni Lot? Waray igsumat han Biblia an iya ngaran. Pero nasiring ito nga may-ada hiya duha nga anak nga babaye, ngan hiya ngan an iya pamilya naukoy ha syudad han Sodoma.—Genesis 19:1, 15.

Ano an iya ginbuhat? Waray niya sunda an usa nga sugo han Dios. Nagdesisyon an Dios nga bungkagon an Sodoma ngan an kahirani nga mga syudad kay kalyap dida hito an seksuwal nga imoralidad. Tungod kay hinigugma han Dios an matadong nga hi Lot ngan an iya pamilya nga naukoy ha Sodoma, nagsugo hiya hin duha nga anghel basi buligan hira nga makatalwas.—Genesis 18:20; 19:1, 12, 13.

Ginsidngan han mga anghel an pamilya ni Lot nga bumaya ha ira lugar ngan diri lumingi. Kon diri nira ito bubuhaton, mamamatay hira. (Genesis 19:17) An asawa ni Lot “liningi, ngan hiya nagin harigi nga asin.”—Genesis 19:26.

Ano an aton mahibabaroan tikang ha asawa ni Lot? An iya eksperyensya nagpapakita nga delikado kon hihigugmaon gud naton an materyal nga mga butang nga tungod hito diri na naton susundon an Dios. Hi Jesus nagsiring nga diri naton angay subaron an ehemplo hini nga babaye. “Hinumdumi an asawa ni Lot,” siring niya.—Lucas 17:32.

Debora

Hin-o hi Debora? Usa hiya nga propetisa nga gin-gamit ni Jehova, an Dios han Israel, basi isumat ha iya katawohan kon ano an iya karuyag ipabuhat ha ira. Gin-gamit liwat hiya han Dios basi buligan an mga Israelita ha pagsulbad han ira mga problema.—Hukom 4:4, 5.

Ano an iya ginbuhat? Maisugon nga ginsuportaran ni propetisa Debora an mga magsiringba han Dios. Ha giya han Dios, ginpatawag ni Debora hi Barak basi manguna ha mga kasundalohan han Israel ha ira pakig-away kontra ha mga Canaanita. (Hukom 4:6, 7) Han ginhangyo ni Barak hi Debora nga umupod ha iya, waray hiya mahadlok, ngan inupod hiya.—Hukom 4:8, 9.

Han nagdaog an mga Israelita tungod han bulig han Dios, ginkomposo ni Debora an pipira nga bahin han kanta nga nagsasaysay hito nga mga panhitabo nga ginkanta nira ni Barak. Hito nga kanta, iya gin-unabi an ginbuhat ni Jael, nga usa pa nga maisugon nga babaye, basi mapirde an mga Canaanita.—Hukom, kapitulo 5.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Debora? Hi Debora maisugon ngan andam magsakripisyo. Gindasig niya an iba nga buhaton an tama ha atubangan han Dios. Kon ito an ira ginbubuhat, iya hira gindadayaw.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Debora, kitaa an artikulo nga “Ako ay Bumangon Bilang Isang Ina sa Israel.”

Delaila

Hin-o hi Delaila? Hiya an babaye nga ginhigugma han Israelita nga hukom nga hi Samson.—Hukom 16:4, 5.

Ano an iya ginbuhat? Kinarawat hiya hin kwarta tikang ha mga opisyal han mga Filisteo basi trayduron hi Samson, nga amo an gin-gagamit han Dios basi talwason an mga Israelita tikang ha mga Filisteo. Diri napipirde han mga Filisteo hi Samson tungod han iya milagroso nga kusog. (Hukom 13:5) Salit nangaro hin bulig kan Delaila an ira mga opisyal.

Ginsuholan han mga Filisteo hi Delaila basi mahibaroan kon diin nagtitikang an kusog ni Samson. Ginkarawat ni Delaila an kwarta ngan katapos hin pipira ka beses nga pangalimbasog nga paaminon hi Samson, naglampos hiya. (Hukom 16:15-17) Katapos, iginsumat niya ha mga Filisteo an sekreto ni Samson, salit ira gindakop ngan ginpriso hi Samson.—Hukom 16:18-21.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Delaila? Hi Delaila diri maopay nga ehemplo. Tungod han kahakog, nagin makikalugaringon hiya, ngan ginlimbongan niya ngan gintraydor an usa nga surugoon ni Jehova nga Dios.

Esther

Hin-o hi Esther? Usa hiya nga Judio nga ginpili han hadi han Persia nga hi Ahasuero nga magin iya rayna.

Ano an iya ginbuhat? Gin-gamit ni Rayna Esther an iya gahum basi matalwas an iya mga igkasi-Judio. Nahibaroan niya nga may opisyal nga sugo nga iginpagawas nga papatayon ha usa nga partikular nga adlaw an ngatanan nga Judio ha Imperyo han Persia. Inin maraot nga plano nagtikang ha primero ministro nga hi Haman. (Esther 3:13-15; 4:1, 5) Ha bulig han iya magurang nga patod nga hi Mordecai, iginbuhayhag ni Esther ito nga plano ha iya asawa nga hi Hadi Ahasuero, bisan mameligro pa an iya kinabuhi. (Esther 4:10-16; 7:1-10) Katapos, gintugotan ni Ahasuero hira Esther ngan Mordecai nga magpagawas hin usa pa nga sugo nga puydi depensahan han mga Judio an ira kalugaringon. Napirde han mga Judio an ira mga kaaway.—Esther 8:5-11; 9:16, 17.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Esther? Hi Rayna Esther nagpakita hin maopay gud nga ehemplo han pagin maisugon ngan pagin mapainubsanon. (Salmo 31:24; Filipos 2:3) Bisan kon mahusay hiya ngan rayna hiya, nangaro hiya hin sagdon ngan bulig ha iba. Kon nakikiistorya hiya ha iya asawa, mataktika ngan may respeto hiya pero may kaisog. Ngan ha panahon nga namimeligro gud an mga Judio, maisugon nga nagpakilala hiya nga Judio liwat hiya.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Esther, kitaa an mga artikulo nga “Nagin Marig-on Hiya Para ha Katawohan han Dios” ngan “Hiya Maaramon, Maisugon, Ngan Diri Makikalugaringon.”

Eva

Hin-o hi Eva? Hiya an siyahan nga babaye, ngan hiya an una nga babaye nga gin-unabi ha Biblia.

Ano an iya ginbuhat? Waray sugta ni Eva an usa nga klaro nga sugo tikang ha Dios. Pariho han iya asawa nga hi Adan, ginlarang hi Eva sugad nga perpekto nga tawo nga may kagawasan ha pagbuot ngan abilidad nga magkultibar hin diosnon nga mga kalidad, sugad han gugma ngan kinaadman. (Genesis 1:27) Maaram hi Eva nga ginsidngan han Dios hi Adan nga kon makaon hira han bunga han usa nga kahoy, mamamatay hira. Pero ginlimbongan hiya ni Satanas salit tinuod hiya nga diri hiya mamamatay. Ginpatoo pa ngani hiya ni Satanas nga magigin mas maopay an iya kinabuhi kon diri hiya masunod ha Dios. Salit kinaon hiya han bunga ngan ginkombinse niya an iya asawa nga kumaon liwat hito.—Genesis 3:1-6; 1 Timoteo 2:14.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Eva? An ehemplo ni Eva nagpapakita nga delikado an paghinunahuna hin sayop nga mga hingyap. Bisan pa han klaro nga sugo han Dios, nagkaada la gihapon hiya duro nga hingyap nga makuha an usa nga butang nga diri iya.—Genesis 3:6; 1 Juan 2:16.

Hana

Hin-o hi Hana? Asawa hiya ni Elkana ngan nanay ni Samuel, nga nagin kilala nga propeta ha kadaan nga Israel.—1 Samuel 1:1, 2, 4-7.

Ano an iya ginbuhat? Han waray pa anak hi Hana, nakimalooy hiya ha Dios nga liawon hiya. An bana ni Hana may usa pa nga asawa, hi Penina. May mga anak hi Penina, pero hi Hana waray anak bisan kon maiha na hira nga mag-asawa. Pirme hiya gin-iininsulto ni Penina, pero pirme hiya nag-iinampo ha Dios nga liawon hiya. Nagsaad hiya ha Dios nga kon tatagan hiya han Dios hin anak nga lalaki, ihahatag niya an bata ha iya basi mag-alagad ha tabernakulo, nga usa nga nabuburobalhin nga tolda nga ginagamit han Israel ha pagsingba.—1 Samuel 1:11.

Ginbaton han Dios an pag-ampo ni Hana, ngan igin-anak niya hi Samuel. Gintuman ni Hana an iya saad, salit han bata pa hi Samuel gindara niya hiya ha tabernakulo basi mag-alagad didto. (1 Samuel 1:27, 28) Kada tuig, ginhihimoan niya hi Samuel hin bado nga waray pako, ngan gindadara niya ito ha iya. Ha urhi, ginbendisyonan han Dios hi Hana hin lima pa nga anak—tulo nga lalaki ngan duha nga babaye.—1 Samuel 2:18-21.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Hana? An kinasingkasing nga mga pag-ampo ni Hana nakabulig ha iya nga mailob an mga problema. An iya pag-ampo hin pagpasalamat nga nakarekord ha 1 Samuel 2:1-10 nagpapakita nga marig-on gud an iya pagtoo ha Dios.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Hana, kitaa an artikulo nga “Iginpahayag ha Dios an Aada ha Iya Kasingkasing.”

▸ Basi mahibaroan kon kay ano nga gintugotan han Dios an poligamiya ha iya katawohan ha kadaan nga panahon, kitaa an artikulo nga “Inuuyonan ba han Dios an Poligamiya?”

Jael

Hin-o hi Jael? Asawa hiya ni Heber nga usa nga diri Israelita. Hi Jael waray kahadlok nga sinuporta ha katawohan han Dios.

Ano an iya ginbuhat? Hi Jael maisugon nga ginios han inabot ha iya tolda hi Sisera, an lider han mga kasundalohan han Canaan. Hi Sisera napirde ha iya pakig-away kontra ha Israel, ngan yana namimiling hiya hin matatagoan ngan mapapahuwayan. Ginpasulod hiya ni Jael ha iya tolda basi tumago ngan pumahuway. Samtang nakaturog hi Sisera, ginpatay hiya ni Jael.—Hukom 4:17-21.

An ginbuhat ni Jael katumanan han igintagna ni Debora: “Hi Sisera ihahatag ni Jehova ha kamot han usa nga babaye.” (Hukom 4:9) Tungod han ginbuhat ni Jael, gindayaw hiya ngan gintawag sugad nga “an binendisyonan gud ha kababayin-an.”—Hukom 5:24.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Jael? Hi Jael may inisyatibo ngan maisugon. An iya eksperyensya nagpapakita nga mahimo maniobrahon han Dios an mga panhitabo basi matuman an tagna.

Jezebel

Hin-o hi Jezebel? Asawa hiya han Israelita nga hi Hadi Ahab. Hi Jezebel diri Israelita ngan diri hiya nagsisingba kan Jehova. Lugod, an iya ginsisingba amo hi Baal, an dios han mga Canaanita.

Ano an iya ginbuhat? Hi Rayna Jezebel dominante, waray kalooy, ngan bayolente. Iginpasarang niya an pagsingba kan Baal ngan an seksuwal nga imoralidad, nga bahin hito nga pagsingba. Nangalimbasog liwat hiya nga wad-on an pagsingba ha tinuod nga Dios nga hi Jehova.—1 Hadi 18:4, 13; 19:1-3.

Nagbubuwa ngan napatay hin tawo hi Jezebel basi matuman an iya mga karuyag. (1 Hadi 21:8-16) Sugad han igintagna han Dios, makangingirhat an iya kamatayon ngan waray hiya iglubong.—1 Hadi 21:23; 2 Hadi 9:10, 32-37.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Jezebel? Hi Jezebel maraot gud nga ehemplo. Hamubo gud an iya moralidad ngan andam hiya buhaton an bisan ano basi la makuha an iya karuyag. Tungod hito, an iya ngaran nagin simbolo han waray awod, imoral, ngan waray respeto nga babaye.

Leah

Hin-o hi Leah? Hiya an siyahan nga asawa han patriarka nga hi Jacob. An iya manghod nga hi Raquel an usa pa nga asawa han iya bana.—Genesis 29:20-29.

Ano an iya ginbuhat? Hi Leah an nanay han unom nga anak nga lalaki ni Jacob. (Ruth 4:11) Hi Raquel an karuyag mapangasawa ni Jacob, diri hi Leah. Pero hi Leah an iginhatag han ira tatay nga hi Laban, imbes nga hi Raquel. Han nahibaroan ni Jacob nga ginlimbongan hiya ni Laban, ginkaistorya niya hiya. Nag-insister hi Laban nga diri kustomre ha ira nga mahiuna pag-asawa an manghod kay ha magurang. Paglabay hin usa ka semana, nagin asawa ni Jacob hi Raquel.—Genesis 29:26-28.

Mas hinigugma ni Jacob hi Raquel kay ha kan Leah. (Genesis 29:30) Tungod hito, nagsiselos hi Leah ngan nakikigkompetensya ha iya bugto basi makuha an gugma ngan atensyon ni Jacob. Nakita han Dios an inaabat ni Leah, ngan ginbendisyonan hiya hin pito nga anak—unom nga lalaki ngan usa nga babaye.—Genesis 29:31.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Leah? Hi Leah sinarig ha Dios pinaagi ha pag-ampo. Ngan bisan kon may mga problema hiya ha iya pamilya, nakita la gihapon niya nga ginbubuligan hiya han Dios. (Genesis 29:32-35; 30:20) Makikita naton ha kinabuhi ni Leah nga diri gud maopay an resulta han poligamiya, nga igintugot hadto han Dios ha sulod hin pipira ka panahon. An iya gud karuyag nga suruklan ha pag-asawa, dapat usa la an asawa.—Mateo 19:4-6.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Leah, kitaa an artikulo nga “Problemado nga Magbugto nga ‘Nagtindog han Balay ni Israel.’”

▸ Basi mahibaroan kon kay ano nga gintugotan han Dios an poligamiya ha iya katawohan ha pipira ka panahon, kitaa an artikulo nga “Inuuyonan ba han Dios an Poligamiya?”

Maria (bugto nira Marta ngan Lazaro)

Hin-o hi Maria? Duok hiya nga sangkay ni Jesus, pariho han iya kabugtoan nga hira Lazaro ngan Marta.

Ano an iya ginbuhat? Pauroutro nga iginpakita ni Maria an iya hilarom nga apresasyon kan Jesus sugad nga Anak han Dios. Iginpahayag niya an iya pagtoo nga kaya tambalon ni Jesus an iya bugto nga hi Lazaro para diri unta mamatay, ngan presente liwat hiya han ginbanhaw ni Jesus an iya bugto. Naaringit ha iya an iya bugto nga hi Marta han ginpili niya nga mamati kan Jesus imbes nga bumulig ha mga trabahoon ha balay. Pero ginkumendasyonan ni Jesus hi Maria kay gin-una niya an espirituwal nga mga butang.—Lucas 10:38-42.

Ha usa pa nga higayon, iginpakita ni Maria nga mahinatagon gud hiya kan Jesus pinaagi ha pagbubo ha ulo ngan mga tiil ni Jesus hin “mahamot nga lana nga marahalon.” (Mateo 26:6, 7) An iba nga nakakita nagsiring kan Maria nga nagkakarag hiya. Pero gindepensahan hiya ni Jesus pinaagi ha pagsiring: “Diin man isangyaw inin maopay nga sumat [han Ginhadian han Dios] ha bug-os nga kalibotan, an ginbuhat hini nga babaye igsusumat liwat sugad nga paghinumdom ha iya.”—Mateo 24:14; 26:8-13.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Maria? Hi Maria nagkultibar hin hilarom nga pagtoo. Gin-una niya an pagsingba ha Dios kay ha iba nga mga butang. Mapainubsanon liwat hiya, ngan andam hiya gumasto hin daku basi mapasidunggan hi Jesus.

Maria (nanay ni Jesus)

Hin-o hi Maria? Usa hiya nga batan-on nga Judio, ngan birhen hiya han igin-anak niya hi Jesus tungod kay milagroso nga iginburod niya an Anak han Dios.

Ano an iya ginbuhat? Mapainubsanon nga ginbuhat ni Maria an kaburut-on han Dios. Karaslon na hiya kan Jose han may anghel nga nagpakita ha iya ngan nagsumat nga igbuburod ngan ig-aanak niya an maiha na nga ginpapamulat nga Mesias. (Lucas 1:26-33) Kinaburut-on nga ginkarawat niya ito nga responsabilidad. Katapos ig-anak hi Jesus, hira Maria ngan Jose nagkaada upat nga anak nga lalaki ngan diri maminos duha nga anak nga babaye, salit waray magpabilin nga birhen hi Maria. (Mateo 13:55, 56) Bisan kon espesyal gud an iya pribilehiyo, waray hiya maghingyap nga dayawon hiya ngan waray liwat hiya tratara hin espesyal, ha panahon man han ministeryo ni Jesus o sugad nga membro han siyahan-siglo nga Kristiano nga kongregasyon.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Maria? Hi Maria usa nga matinumanon nga babaye nga nagin andam ha pagkarawat hin seryoso nga responsabilidad. May-ada hiya hilarom nga kahibaro ha Kasuratan. Ha usa nga pagbanabana, mga 20 ka beses nga ginkotar niya an Kasuratan ha iya ginsiring ha Lucas 1:46-55.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Maria, kitaa an artikulo nga “Kon Ano an Igintututdo ha Aton han Ehemplo ni Maria.”

Maria Magdalena

Hin-o hi Maria Magdalena? Maunungon hiya nga disipulo ni Jesus.

Ano an iya ginbuhat? Hi Maria Magdalena usa han mga kababayin-an nga nagbiyahe kaupod ni Jesus ngan han iya mga disipulo. Gin-gamit niya an iya kalugaringon nga kwarta basi magkaada hira han ira mga panginahanglan. (Lucas 8:1-3) Sinunod hiya kan Jesus tubtob ha kataposan han iya ministeryo, ngan han ginpatay hi Jesus, nagpabilin hiya hirani ha iya. Nakapribilehiyo hiya nga magin usa han siyahan nga mga nakakita ha ginbanhaw nga hi Jesus.—Juan 20:11-18.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Maria? Ginsuportaran gud ni Maria Magdalena an ministeryo ni Jesus ngan nagin maunungon hiya nga disipulo.

Marta

Hin-o hi Marta? Bugto hiya nira Lazaro ngan Maria, ngan hira nga tulo naukoy hirani ha Jerusalem ha baryo han Betania.

Ano an iya ginbuhat? Hi Marta duok nga sangkay ni Jesus, nga ‘nahigugma kan Marta ngan ha iya bugto nga babaye ngan kan Lazaro.’ (Juan 11:5) Maabiabihon hi Marta. Makausa, han binisita hi Jesus ha ira, nagpinamati hi Maria kan Jesus samtang hi Marta busy ha pag-asikaso ha mga trabahoon ha balay. Nagreklamo hi Marta kan Jesus nga diri hiya ginbubuligan ni Maria. May pagkabuotan nga gintadong ni Jesus an panhunahuna ni Marta.—Lucas 10:38-42.

Han nagkasakit hi Lazaro, nagpatugon hira Marta ngan Maria nga kumada ha ira hi Jesus kay natoo hira nga matatambal niya an ira bugto. (Juan 11:3, 21) Pero namatay hi Lazaro. Han nakiistorya hi Marta kan Jesus, makikita nga natoo gud hiya nga matutuman an saad han Biblia nga pagkabanhaw ngan kaya ni Jesus nga banhawon an iya bugto.—Juan 11:20-27.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Marta? Maabiabihon gud hi Marta. Andam hiya kumarawat hin sagdon. Diri hiya nag-aalang pagsumat han iya inaabat ngan han iya pagtoo.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Marta, kitaa an artikulo nga “Natoo Ako.”

Miriam

Hin-o hi Miriam? Bugto hiya nira Moises ngan Aaron. Hiya an siyahan nga babaye nga gintawag ha Biblia nga propetisa.

Ano an iya ginbuhat? Sugad nga propetisa, iginsusumat niya ha iba an mensahe han Dios. May importante hiya nga posisyon ha Israel, ngan kaapi hiya han nagkanta an kalalakin-an hin kanta han kadaogan katapos bungkagon han Dios an mga kasundalohan han Ehipto ha Dagat nga Pula.—Exodo 15:1, 20, 21.

Paglabay hin pipira ka panahon, hira Miriam ngan Aaron nagyakan hin diri maopay mahitungod kan Moises. Posible nga nabuhat nira ito tungod han pagpahitaas ngan pangabugho. An Dios “nagpinamati,” ngan marig-on nga ginsaway niya hira Miriam ngan Aaron. (Numeros 12:1-9) Katapos, ginsirotan han Dios hi Miriam hin leprosi, posible tungod kay hiya an nagpatikang han maraot nga istorya. Han nakimalooy hi Moises ha Dios para kan Miriam, gintambal hiya han Dios. Katapos hin pito ka adlaw nga pagkwarentinas, ginpabalik hiya ha kampo han Israel.—Numeros 12:10-15.

Iginpapakita han Biblia nga ginkarawat ni Miriam an pagtadong. Paglabay hin mga siglo, gin-unabi han Dios an espesyal nga pribilehiyo ni Miriam han ginpahinumdoman han Dios an mga Israelita: “Ginsugo ko ngada ha iyo hira Moises, Aaron, ngan Miriam.”—Micas 6:4.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Miriam? Iginpapakita han eksperyensya ni Miriam nga namamati an Dios ha ginsisiring han iya mga magsiringba ha usa kag usa o han ira ginsisiring mahitungod ha iba. Nahibaroan liwat naton nga basi mapalipay an Dios, kinahanglan naton likyan an pagpahitaas ngan pangabugho—mga kalidad nga mahimo mag-aghat ha aton nga pakarauton an maopay nga reputasyon han iba.

Rahab

Hin-o hi Rahab? Usa hiya nga hostes nga naukoy ha Jerico nga syudad ha Canaan, ngan nagin magsiringba hiya ni Jehova nga Dios.

Ano an iya ginbuhat? Gintago ni Rahab an duha nga Israelita nga nag-iespiya ha ira lugar. Ginbuhat niya ito tungod kay nahibaroan niya kon paonan-o gintalwas han Dios han Israel nga hi Jehova an iya katawohan tikang ha Ehipto ngan ha urhi, tikang ha pag-atake han usa nga tribo nga gintatawag nga mga Amorita.

Ginbuligan ni Rahab an mga espiya, ngan nakimalooy hiya ha ira nga talwason hiya ngan an iya pamilya kon bungkagon na han mga Israelita an Jerico. Umuyon an mga espiya, pero may pipira nga kondisyon: Kinahanglan diri niya igsumat an ira misyon, kinahanglan magpabilin hiya ngan an iya pamilya ha sulod han iya balay kon umatake na an mga Israelita, ngan kinahanglan magbitay hiya hin pula nga pisi ha iya bintana basi makilal-an an iya balay. Ginsunod ni Rahab an tagsa nga instruksyon, ngan natalwas hiya ngan an iya pamilya han ginsulong han mga Israelita an Jerico.

Ha urhi, nagin asawa hi Rahab han usa nga Israelita, ngan nagin kapoy-apoyan hiya ni Hadi David ngan ni Jesu-Kristo.—Josue 2:1-24; 6:25; Mateo 1:5, 6, 16.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Rahab? An Biblia nasiring nga hi Rahab may daku gud nga pagtoo. (Hebreo 11:30, 31; Santiago 2:25) Iginpapakita han iya eksperyensya nga an Dios mapinasayloon ngan waray ginpapaurog. Iya ginbibendisyonan an mga nasarig ha iya anoman an ira gintikangan.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Rahab, kitaa an artikulo nga “Siya ay ‘Ipinahayag na Matuwid sa Pamamagitan ng mga Gawa.’”

Raquel

Hin-o hi Raquel? Anak hiya ni Laban, ngan hiya an mas hinigugma nga asawa han patriarka nga hi Jacob.

Ano an iya ginbuhat? Hi Raquel nagin asawa ni Jacob ngan nagkaada hira duha nga anak nga lalaki, nga nagin kaapi han mga ulo han pamilya han 12 nga tribo han kadaan nga Israel. Nakilala ni Raquel an iya asawa han nagbabantay hiya han mga karnero han iya tatay. (Genesis 29:9, 10) Mas mahusay gud hiya kay ha iya magurang nga bugto nga hi Leah.—Genesis 29:17.

Hinigugma ni Jacob hi Raquel, salit naruyag hiya nga magtrabaho hin pito ka tuig basi magin asawa niya hi Raquel. (Genesis 29:18) Pero hi Jacob ginlimbongan ni Laban; hi Leah an siyahan nga iginhatag ha iya sugad nga asawa. Ngan katapos, gintugotan liwat niya hi Jacob nga magin asawa hi Raquel.—Genesis 29:25-27.

Mas hinigugma ni Jacob hi Raquel ngan an iya duha nga anak kay ha kan Leah ngan ha iya mga anak. (Genesis 37:3; 44:20, 27-29) Sugad nga resulta, pirme nagkukompetensya inin duha nga babaye.—Genesis 29:30; 30:1, 15.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Raquel? Nagpailob hi Raquel ha makuri nga sitwasyon han iya pamilya; waray hiya mawad-i hin paglaom nga babatunon han Dios an iya mga pag-ampo. (Genesis 30:22-24) An iya eksperyensya nagpapakita nga an poligamiya may maraot gud nga mga epekto ha mga pamilya. Iginpapakita liwat han iya eksperyensya nga maaramon gud an orihinal nga suruklan han Dios ha pag-asawa—nga an lalaki kinahanglan usa la an asawa.—Mateo 19:4-6.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Raquel, kitaa an artikulo nga “Problemado nga Magbugto nga ‘Nagtindog han Balay ni Israel.’”

▸ Basi mahibaroan kon kay ano nga gintugotan han Dios an poligamiya ha iya katawohan ha pipira ka panahon, kitaa an artikulo nga “Inuuyonan ba han Dios an Poligamiya?”

Rebeca

Hin-o hi Rebeca? Asawa hiya ni Isaac ngan nanay han magkambal nga hira Jacob ngan Esau.

Ano an iya ginbuhat? Ginbuhat ni Rebeca an kaburut-on han Dios, bisan kon usahay makuri an pagbuhat hito. Samtang nag-aalog hiya ha usa nga bubon, may lalaki nga nangaro ha iya hin tubig nga maiinom. Gintagan dayon hiya ni Rebeca ngan nagsiring pa nga mag-aalog liwat hiya para ha iya mga kamelyo. (Genesis 24:15-20) Ito nga lalaki surugoon ni Abraham. Nagbiyahe hiya hin hirayo basi mamiling hin maarasawa ni Isaac, nga anak ni Abraham. (Genesis 24:2-4) Nag-ampo liwat hiya ha Dios nga buligan hiya. Han iya nakita an pagin maduruto ngan pagin maabiabihon ni Rebeca, nahunahuna niya nga ginbaton han Dios an iya pag-ampo, nga nagpapakita nga hi Rebeca an ginpili han Dios para kan Isaac.—Genesis 24:10-14, 21, 27.

Han nahibaroan ni Rebeca an rason kon kay ano nga kinadto ha ira an surugoon, naruyag hiya pag-upod basi magin asawa ni Isaac. (Genesis 24:57-59) Pag-abot han panahon, nagkaada hi Rebeca kambal nga anak nga lalaki. Nagsiring an Dios ha iya nga an magurang, nga hi Esau, magsiserbi ha manghod nga hi Jacob. (Genesis 25:23) Han ihahatag na ni Isaac kan Esau an bendisyon han pagkamagurang, naghimo hin paagi hi Rebeca basi mahingadto kan Jacob an bendisyon. Ginbuhat niya ito kay uyon ha iya nahibabaroan, amo ito an kaburut-on han Dios.—Genesis 27:1-17.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Rebeca? Hi Rebeca mapainubsanon, maduruto , ngan maabiabihon—mga kalidad nga nakabulig ha iya nga magin maopay nga asawa, nanay, ngan magsiringba han tinuod nga Dios.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Rebeca, kitaa an artikulo nga “Ako Maupod.”

Ruth

Hin-o hi Ruth? Usa hiya nga Moabita nga ginbayaan an iya mga dios ngan an iya natawhan nga lugar basi magin magsiringba ni Jehova didto ha nasud han Israel.

Ano an iya ginbuhat? Hi Ruth nagpakita hin daku gud nga gugma ha iya ugangan nga hi Noemi. Hi Noemi, kaupod an iya asawa ngan duha nga anak nga lalaki, kinadto ha Moab han nagkaada gutom ha Israel. An iya mga anak nag-asawa hin mga Moabita—hira Ruth ngan Orpa. Pero paglabay han panahon, namatay an asawa ni Noemi ngan an iya duha nga anak, salit hira nga tulo nagin balo.

Nagdesisyon hi Noemi nga bumalik ha Israel, nga hito nga panahon waray na gutom didto. Karuyag nira Ruth ngan Orpa nga umupod ha iya. Pero ginsidngan hira ni Noemi nga bumalik ha ira mga kapamilya. Ito an ginbuhat ni Orpa. (Ruth 1:1-6, 15) Pero waray bayai ni Ruth an iya ugangan. Hinigugma niya hi Noemi ngan karuyag niya singbahon an Dios ni Noemi nga hi Jehova.—Ruth 1:16, 17; 2:11.

Tungod kay maunungon ngan maduruto nga umagad hi Ruth, waray pag-iha nagkaada hiya maopay nga reputasyon ha lugar ni Noemi, an Bethlehem. Usa nga riko nga tag-iya hin tuna nga an ngaran Boaz an naimpres gud kan Ruth, ngan iya gintaganahan hin pagkaon hira Ruth ngan Noemi. (Ruth 2:5-7, 20) Ha urhi nagin asawa ni Ruth hi Boaz ngan nagin kaapoy-apoyan ni Hadi David ngan ni Jesu-Kristo.—Mateo 1:5, 6, 16.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Ruth? Tungod han gugma kan Noemi ngan kan Jehova, kinaburut-on nga ginbayaan ni Ruth an iya lugar ngan pamilya. Maduruto hiya, mahigugmaon, ngan maunungon, bisan ha makuri nga mga panahon.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Ruth, kitaa an mga artikulo nga “Kon Ngain Ka Kadto, Maupod Ako” ngan “Babaye nga Birilhon.”

Sarah

Hin-o hi Sarah? Asawa hiya ni Abraham ngan nanay ni Isaac.

Ano an iya ginbuhat? Ginbayaan ni Sarah an komportable nga kinabuhi ha mainuswagon nga syudad han Ur tungod kay may pagtoo hiya ha mga saad han Dios ha iya asawa nga hi Abraham. Ginsidngan han Dios hi Abraham nga bumaya ha Ur ngan kumadto ha tuna han Canaan. Nagsaad an Dios nga bibendisyonan hiya ngan hihimoon nga daku nga nasud. (Genesis 12:1-5) Hito nga panahon, posible nga sobra 60 anyos hi Sarah. Tikang hito, hi Sarah ngan an iya asawa nag-ukoy ha tolda ngan nagburobalhin hin lugar.

Bisan kon delikado an sugad nga pagkinabuhi, ginsuportaran ni Sarah hi Abraham samtang ginsusunod ni Abraham an giya han Dios. (Genesis 12:10, 15) Ha damu ka tuig, waray anak hi Sarah, ngan nakapasubo gud ito ha iya. Pero nagsaad an Dios nga bibendisyonan niya an tulin ni Abraham. (Genesis 12:7; 13:15; 15:18; 16:1, 2, 15) Pag-abot han panahon, nagsiring an Dios kan Sarah nga magkakaanak hira ni Abraham. Nanganak gud man hi Sarah bisan kon lahos na an iya edad para magkaada hin anak. Nobenta anyos hiya, ngan 100 anyos an iya asawa. (Genesis 17:17; 21:2-5) Ginngaranan nira an bata hin Isaac.

Ano an aton mahibabaroan tikang kan Sarah? An ehemplo ni Sarah nagtututdo ha aton nga makakasarig kita pirme nga tutumanon han Dios an iya mga saad, bisan adton baga hin imposible! (Hebreo 11:11) Ngan an iya ehemplo sugad nga asawa nagpapakita nga importante an respeto ha pag-asawa.—1 Pedro 3:5, 6.

▸ Para ha dugang nga impormasyon mahitungod kan Sarah, kitaa an mga artikulo nga “Ikaw Babaye nga Mahusay” ngan “Gintawag Hiya han Dios nga ‘Prinsesa.’”

Sulamita

Hin-o an Sulamita? Usa hiya nga mahusay nga daraga nga probinsyana, ngan hiya an nangunguna nga tawohan ha libro han Biblia nga Kanta ni Solomon. Waray igsumat ha Biblia an iya ngaran.

Ano an iya ginbuhat? An Sulamita nga daraga nagpabilin nga maunungon ha paraataman hin karnero nga iya hinigugma. (Kanta ni Solomon 2:16) Pero tungod kay mahusay gud hiya, naruyagan hiya han riko nga hi Hadi Solomon, nga nangalimbasog nga maruyagan liwat hiya niya. (Kanta ni Solomon 7:6) Bisan kon ginkombinse hiya han iba nga pilion hi Solomon, diniri an Sulamita. Hinigugma niya an ordinaryo nga paraataman hin karnero, ngan maunungon hiya ha iya.—Kanta ni Solomon 3:5; 7:10; 8:6.

Ano an aton mahibabaroan tikang ha Sulamita? Diri hitaas an iya pagkita ha iya kalugaringon bisan kon mahusay hiya ngan damu an nakakapansin ha iya. Padayon la gihapon niya nga ginhigugma an paraataman hin karnero bisan kon ginpresyur hiya han iba o bisan pa han iya oportunidad nga magin riko ngan magin sikat. Padayon niya nga nakontrol an iya emosyon ngan nagpabilin nga limpyo ha moral.

Timeline han mga Kababayin-an ha Biblia

Eva

Baha (2370 B.C.E.)

Sarah

Asawa ni Lot

Rebeca

Leah

Raquel

Pagbaya ha Ehipto (1513 B.C.E.)

Miriam

Rahab

Ruth

Debora

Jael

Delaila

Hana

Siyahan nga hadi han Israel (1117 B.C.E.)

Abigail

Sulamita

Jezebel

Esther

Maria (nanay ni Jesus)

Bawtismo ni Jesus (29 C.E.)

Marta

Maria (bugto nira Marta ngan Lazaro)

Maria Magdalena

Kamatay ni Jesus (33 C.E.)