1, 2. 1) ¿Bintik wokolil sitintayojik bayal ta tul kermanotaktik? 2) ¿Bin jojkʼoyeletik ya kakʼbeytik sujtib?

JTUL hermano te jaʼ slumal Burundi te Lije sbiil ya yal te jajch smil sbaik te ants winiketik ta nasion-abi te kʼalal ay ta jun mukʼul tsoblej sok te sfamiliae. La yilik te yakik ta anel te ants winiketik sok te yakik ta stʼomesel stujkʼik. Te smeʼ stat, te lajuntul sbankil swix yijtsʼin sbaik soknix te hermano lokʼik ta anel, maʼyuk lek sbilukik juʼ la slokʼesik bael. Te Lije jich ya yal: «Chaʼoxtul ta jfamilia juʼ kʼotik ta Malaui ta jun lugar te banti la yichʼ akʼel te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalike, te ay ta 1,600 kilometro snamalil. Te joʼon sok te yantike yanyantik te banti kʼootik ta lokʼele».

² Ta swolol Balumilal kʼaxem ta 65 miyon ta tul te machʼatik anemik lokʼel ta slumalike. Yijkʼitayojik te snaik ta skaj guerra, nutsel o yuʼun ya staik wokol yuʼun te tulan yikʼal jaʼal. Yaniwan xbajtʼik ta anel teynix ta snasionik o ta yan nasion. Te machʼatik ya yilbeyik skʼoplal-abi, staojik ta ilel te maʼyuk jich kʼaxem-a te bayal machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalike * (ilawil te nota). Bayal ta mil te machʼatik lokʼemik  ta anel jaʼik testigoetik yuʼun Jehová. Bayal ta tul lajem sfamiliaik sok chʼayem jteb ma spisiluk te bin ay yuʼunik-ae. ¿Bintik yan wokolil sitintayojik? ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltaytik te kermanotaktik te tseʼeluk yoʼtanik ya x-abatinik ta stojol Jehová manchukme ay jich ya xkʼaxik ta wokol? (Salmo 100:2). ¿Bin ya skʼan ya xjul ta koʼtantik kʼalal ya jcholbeytik skʼop Dios te machʼatik anemik lokʼel ta slumalik te mato snaʼbeyojik sba te Jehová?

3. ¿Bin yuʼun te an lokʼel ta slumal te Jesús sok te jich la spasik ta patil-euk te jnopojeletik yuʼune?

³ Te Jesús sok te smeʼ state bajtʼik ta anel ta Egipto kʼalal te chʼul-abat yuʼun Jehová la yalbey te José te yoʼtan ya xmilot yuʼun te ajwalil Herodes te Jesuse. Jaʼ yuʼun jilik ta Egipto jaʼto kʼalal laj te Herodes (Mateo 2:13, 14, 19-21). Bayal jaʼbil ta patil te jnopojeletik yuʼun te Jesús «puhquic bahel ta sqʼuinal Judea soc Samaria» ta skaj te la yichʼik nutsel (Hechos 8:1). Te Jesús snaʼoj te bayal ta tul jnopojeletik yuʼune ya xbajtʼ yijkʼitay snaik. Jich la yal: «Cʼalal ya yutsʼinex ta banti jun pueblo, ahnanic bahel ta yan pueblo» (Mateo 10:23). Spisil-ora wokolnanix te lokʼel ta anele.

4, 5. 1) ¿Bin chaʼoxchajp wokolil ya sitintayik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalike? 2) ¿Bintik ya sitintayik te kʼalal ayik te banti ya yichʼik akʼele?

⁴ Te ants winiketik te ya xlokʼik bael ta anele bayal bin ya sitintayik ta be sok te banti ya yichʼ akʼel te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalike. Jtul yijtsʼin te Lije te Gad sbiil jich ya yal: «Te joʼone ay lajchayeb kaʼbilal-a. Bayal semana beenotik sok la kiltik bayal chamen ants winiketik ta be. Kʼax sijtʼem-a te koke, jaʼ yuʼun la kalbey te jfamilia te akʼa yijkʼitayonik jilele. Jaʼukmeto te jtate jkʼaxel ma la skʼan yijkʼitayon ta skʼab te j-utsʼinwanejetike, jaʼ yuʼun la skoltayon. Ay jaʼnax la jweʼkotik mango te ya jtakotik bael ta bee. Kʼax kuʼunkotik jujun kʼajkʼal ta swentanax skʼoponel Dios sok yakʼel smukʼul koʼtantik ta stojol te Jehovae» (Filipenses 4:12, 13).

⁵ Jteb ma spisiluk te sfamilia te Lije bayal jaʼbil ayinik ta lugar yuʼun te Nasiones Unidas te banti ya yichʼ akʼel te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalik. Jaʼukmeto jaʼnix jich ay bintik la sitintayik tey-a. Te Lije te jaʼ superintendente yuʼun circuito ta ora ini ya xjul ta yoʼtan te bin kʼaxe, jich ya yal: «Maʼyuk lek te machʼatik ay yaʼtelik-ae, jich yuʼun jaʼ baem ta yoʼtanik-a spukbeyel skʼoplal yantik, yakubel, tajimal ta takʼin, elekʼ sok spasel mulwej». Swenta ya skanantay sbaik ta stojol te machʼatik chopol stalelik, te Testigoetik jaʼ bajtʼ ta yoʼtanik ta spasel aʼteliletik yuʼun kongregasion (Hebreos 6:11, 12; 10:24, 25). Ta skaj te ya skʼan ya skanantayik te bitʼil yamigoinej sbaik sok te Diose, la stuuntesik ta lek te stiempoike. Jaʼ yuʼun bayal machʼatik ochik ta precursor. La stijbey sba yoʼtanik kʼalal la snopik te ya sta skʼajkʼalel te ya yijkʼitayik te banti akʼbilik jich bitʼil te israeletik la sta skʼajkʼalel lokʼik ta jochol takin kʼinal. Te bitʼil jich la snopike koltayotik swenta maba chebaj te yoʼtanike (2 Corintios 4:18).

6, 7. 1) ¿Bin ya stij koʼtantik ta spasel te «scʼuxul yoʼtan Dios»? 2) Ala junuk ejemplo ta swenta te bin ay spasojik te hermanoetike.

⁶ Te «scʼuxul yoʼtan Dios» ya stij koʼtantik ta yakʼbeyel yilik skʼuxul koʼtantik te kermanotaktik, kʼaxemtoxan-a te kʼalal ya xkʼaxik ta wokolil (kʼopona te 1 Juan 3:17, 18). Jich bitʼil, ta sbabial siglo ay kʼax tulan wiʼnal, jaʼ yuʼun la sta swokolik te hermanoetik ta Judea. Jich yuʼun yantik hermanoetik la stikunbeyik koltayel (Hechos 11:28, 29). Te jpuk-kʼop Pablo sok te Pedro la stijbeyik yoʼtanik te j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal te yakuk x-otseswanik ta snaik (Romanos 12:13; 1 Pedro 4:9). Te joʼotik ya kikʼtik ta jnatik te hermanoetik te ya xtal yulaʼtayotike, jich yuʼun kʼaxtoxan-a ya skʼan ya kikʼtik sok skʼuxul koʼtantik ta jnaʼtik te hermanoetik te  utsʼinbilik o te yakik ta nutsel ta skaj te schʼuunel yoʼtanike * (ilawil te nota) (kʼopona te sjun Proverbios 3:27).

⁷ Mato ayuk bayal tiempo, bayal ta mil testigoetik yuʼun Jehová ta este yuʼun te Ucrania la yijkʼitayik te snaik ta skaj te guerra sok te nutsele. Mel-oʼtantik sba te bitʼil ay machʼatik la yichʼik milele. Jaʼukmeto, jteb ma spisil te hermanoetik la sta banti ya xjilik ta sna hermanoetik te ayik ta yan lugaretik teynix ta Ucrania soknix ta Rusia. Te hermanoetik yuʼun te cheb nasionetik-abi ma la schʼik sbaik ta guerra, jich la yakʼik ta ilel te ma la yakʼ sbaik ta wentainel yuʼun te Balumilale. Jaʼnix jich ma la skom sbaik ta scholel «te lec yachʼil cʼop» (Juan 15:19; Hechos 8:4).

8, 9. 1) ¿Bintik wokolil ya xjuʼ ya sitintayik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalik te ya xbajtʼik ta yan nasion? 2) ¿Bin yuʼun ya skʼan te ya jkoltaytik sok slamalil koʼtantik?

⁸ Ay te machʼatik te ya xlokʼik ta anel ta slumalik ya xbajtʼik ta nainel ta yan lugar teynix ta snasionik. Jaʼukmeto ay yantik te puersa ya xbajtʼik ta yan nasion te maba yilojik-ae. Yaniwan x-akʼbotik weʼelil yuʼun te ajwaliletik, kʼuʼul pakʼal sok banti ya xnainik, jaʼukmeto aynanix wokoliletik ya sitintayik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalike. Jich bitʼil, yaniwan skʼan te ya snopik sweʼel yantik weʼeliletik. Ay machʼatik talemik ta kʼixin kʼinal, jaʼ yuʼun ma snaʼik bin kʼuʼul pakʼal lek ya stuuntesik te kʼalal ay sike. Ay yantik te yaniwan skʼan te ya snopik stuuntesel aparatos eléctricos te maʼyuk ta slumalike.

⁹ Ay ajwaliletik te ay programa yuʼunik swenta ya skoltayik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalik yuʼun ya xkʼayik ta nasion te banti ya xjulike. Jaʼukmeto jichniwan ya skʼanik te manchuk ya xkʼax bayal u te jaʼnix ta stukelik ya xjuʼ ya staik te bin ya xtuun yuʼunike. Wokolniwan ya yaʼiyik spasel-abi, melel bayal te bin ya skʼan ya snopik ta jun-nax. Jich bitʼil, ya skʼan te ya snopik yachʼil kʼopil sok te ya snopik te bin kʼayemik ta spasel ta nasion te banti julike. Jaʼnix jich ya skʼan ya snopik yachʼil leyetik ta swenta stojel patan sok stojel te bintik ya stuuntesik, leyetik ta swenta te bin ya skʼan ya spasik yuʼun ya xbajtʼik ta eskuela te yal snichʼnabik sok ta swenta te bitʼil ya skʼan ya stojobtesike. Teme ay kermanotaktik te jich yak ta kʼaxel ta stojolik, ¿yabal xjuʼ te sokuk slamalil koʼtantik ya jkoltaytik sok te ya kichʼtik ta mukʼe? (Filipenses 2:3, 4).

10. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼbeytik yip yoʼtanik te machʼatik ya xtalik ta anel ta jnasiontike? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

¹⁰ Ay baeltik te j-aʼtej patanetik ay bintik ya spasik swenta te hermanoetik te lokʼemik ta anel ta slumalik wokol ya yilik skʼoponel te hermanoetik te ayik ta nasion te banti julike. Ay organisasionetik yuʼun ajwaliletik te ya xiwtesik te hermanoetik te maba ya skoltayikix. Yaniwan x-albotik te ya yichʼik lokʼesel ta nasion teme maba ya stsakik jun aʼtelil te ma xyakʼ te ya xbajtʼik ta tsoblejetik yuʼune. Ay hermanoetik te ya stsakik te aʼteliletik-abi ta skaj te ya xiwik sok ya skuyik te maʼyuk yan bin ya xjuʼ ya spasik. Jaʼ yuʼun, tulan skʼoplal te ya jletik ta oranax te kermanotaktik. Te hermanoetik-abi ya skʼanik te ya kakʼbeytik yil te mero ichʼbilik ta wenta kuʼuntik. Ya xjuʼ ya yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanik ta swenta te ya kakʼbeytik yil te ay skʼoplalik ta koʼtantik sok te kʼalal ya jkoltaytik ta swenta te bin mero ya xtuun yuʼunike (Proverbios 12:25; 17:17).

11. 1) ¿Bin koltayel ya skʼanik ta sjajchibal te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalike? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya yakʼik ta ilel te ya yalik wokol yuʼune?

¹¹ Ta sjajchibal puersaniwan ya skʼan te ya kakʼbeytik weʼelil, kʼuʼul pakʼal sok te bintik mero ya  xtuun yuʼunik ta jujun kʼajkʼal te hermanoetike * (ilawil te nota). Ta swenta yakʼel ta ilel slekil koʼtantik ta stojol jtul hermano jich bitʼil skʼebanbeyel jun korbata ya xjuʼ te lek ya yaʼiy sba yuʼune. Jaʼukmeto te hermanoetik te lokʼemik ta anel ta slumalike ma skʼan te ya xjelawik ta skʼanel te bitʼil ya x-akʼbotike. Ya skʼan ya yakʼik ta ilel te ya yalik wokol ta swenta te koltayel ya yichʼike. Jich te hermanoetik jun yoʼtanik ya skʼan ya skoltayik. Kʼax mukʼ skʼoplal te kʼalal ya xkʼax bael te tiempo, te hermanoetik te lokʼemik ta anel ta slumalik ya spasik tulan yuʼun jaʼiknix ya sleik te bin ya xtuun yuʼunike. Teme jich ya spasike lek ya yaʼiy sbaik yuʼun soknix lek ya yil sbaik sok te yantik hermanoetike (2 Tesalonicenses 3:7-10). Manchukme jich-abi yananix skʼanik te hermanoetik te ya jkoltaytike.

12, 13. 1) ¿Bin lekil koltayel ya xjuʼ ya kakʼbeytik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalike? 2) Cholbeya skʼoplal te bin la spasik chaʼoxtul hermanoetik.

¹² Ma puersauk te bayal jtakʼintik swenta ya jkoltaytik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalik. Te binxan ya xtuun yuʼunik jaʼ te ya kakʼbeytik jtiempotik sok te ya kakʼbeytik yil te skʼuxul koʼtantike. Jich bitʼil, ya xjuʼ ya kakʼbeytik snopik bin-utʼil ya xjuʼ ya stsakik karro o bin-utʼil ya xjuʼ ya smanik lek sweʼelik te pekʼel stojole. O ya xjuʼ ya jkoltaytik ta stael aʼtejibaletik yuʼun ya x-aʼtejik sok, te jich ya staik te bintik ya xtuun yuʼunike, jich bitʼil jun makina yuʼun tsʼisomajel o aʼtejibaletik yuʼun jardineria. Te bin tulanxan skʼoplale, jaʼ te yakuk jkoltaytik te lekuk ya yaʼiy sbaik ta yachʼil skongregasionike. Teme ya xjuʼe, kikʼtik bael ta tsoblejetik. Jaʼnix jich, ya xjuʼ ya kakʼbeytik snopik bin-utʼil lekxan ta scholbeyel skʼop Dios te ants winiketik ta lugar-abi sok te ya jokintik ta scholel skʼop Dios.

 ¹³ Kiltik te ejemplo ta swenta chantul keremetik te lokʼik ta anel ta slumalik. Te kʼalal julik ta jun kongregasion, la yichʼik koltayel yuʼun bayal ta tul ancianoetik. La yichʼik nojptesel ta stijel karro, ta stsʼibayel kartaetik ta komputadora sok ta snojesel sjunil swenta sleel aʼtel. Jaʼnix jich koltayotik ta stuuntesel ta lek stiempoik swenta jaʼ nail ya yakʼik te abatinel ta stojol Jehová (Gálatas 6:10). Maba bayal tiempo ta patil schanebalik ochik ta aʼtel ta precursor. Ta swenta te la spasik tulan ta staelxan aʼteliletik ta swenta Dios sok te koltayel akʼbotik yuʼun te ancianoetike, chiknaj ta ilel te la stsak yip te schʼuunel yoʼtanik ta kongregasion sok jich maba la yakʼ sbaik ta swenta te balumilal ini.

14. 1) ¿Bin ya skʼan ya stsʼijk yuʼunik te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalike? 2) Cholbeya skʼoplal jtul te machʼa la yakʼ ta ilel te ay schʼuunel yoʼtane.

¹⁴ Jich bitʼil spisil te j-abatetik yuʼun te Diose, te Testigoetik te ya xlokʼik ta anel ta slumalik yame skʼan te ya xtsʼijk yuʼunik te tenel sok te manchuk jaʼ ya xbajtʼxan ta yoʼtanik sleel sbilukik te bitʼil te yamigoinel te Diose * (ilawil te nota). Te Lije sok te sbankil swix yijtsʼin sbaik ya xjul ta yoʼtanik te ay bintik nojptesotik yuʼun te stat ta swenta te chʼuunel oʼtanil te kʼalal yakik ta anel baele. Jich ya yalik te kʼunkʼun la schʼojtiklan jilel te bintik manix xtuun yuʼunik-ae. Ta patil, akʼbot yilik te yawil sbiluk te jocholixe sok tseʼelnax yoʼtan la yal: «¿Yabal awilik? Manix ya xtuun kuʼuntik-a te biluketik-abi» (kʼopona te 1 Timoteo 6:8).

15, 16. 1) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼbeytik yip schʼuunel yoʼtan te kermanotaktike? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltaytik ta swenta te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaike?

¹⁵ Te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalik ma jaʼuknax ya xtuun yuʼunik weʼelil sok kʼuʼul pakʼal. Jaʼnix jich ya skʼanik te ya jkoltaytik ta swenta te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik sok ta swenta te skʼop Dios (Mateo 4:4). Te ancianoetik ya xjuʼ ya skoltayik ta stael junetik te lokʼemik ta Biblia te ay ta skʼopike sok te yakuk sta sbaik sok hermanoetik te pajal skʼopik soke. Kʼaxme tulan skʼoplal-abi, melel ay hermanoetik te lokʼik ta anel ta slumalik, jil yuʼunik spisil te bin ya snaʼbeyik sbae. Ya snaʼik te sfamiliaik, te slumalik sok te skongregasionike. Ya skʼan ya yaʼiyik te kʼux aʼiybilik ta oʼtanil sok te naʼbil yoʼbolil sbaik yuʼun te Jehová ta swenta te hermanoetike. Teme ma jichuk ya yaʼiyike, yaniwan sleik koltayel ta stojol ants winiketik te pajal snasionik soke, te maba ya x-abatinik ta stojol Jehová (1 Corintios 15:33). Te kʼalal leknax ya kiltik ta kongregasion te hermanoetik-abi, jich ya jkoltaytik te Jehová ta skanantayel «te jyanlumetic» (Salmo 146:9).

¹⁶ Te Jesús sok te smeʼ stat ma juʼ yuʼunik sujtel bael ta slumalik kʼalal ayikto ta mantaltesel te machʼatik yakik ta leel yuʼune. Ayniwan jteb ma pajal jich ya xkʼot ta pasel ta ora ini te jich chaʼoxtul te machʼatik ya xlokʼik ta anel ta slumalik ma xjuʼ ya sujtik bael ta snasionike. Ay yantik te jkʼaxel maniwan ya skʼan ya sujtikix bael. Te Lije ya yal te bayal meʼil tatiletik la yilik ta snasionik te bitʼil chaʼoxtul te machʼatik ay bin yutoj sbaik soke, la yichʼik tsakel ta utsʼinel sok la yichʼik milel. Jich yuʼun ma skʼanikix te ya xchaʼsujtik bael sok te yal snichʼnabik. Teme ya jkʼan jkoltaytik te kermanotaktike, yame skʼan ya jchʼuuntik te stsitsel ini: «Junuc me awoʼtan abahic ta apisilic, naʼa yoʼbolil abahic, cʼux me xawaʼiy abahic te bin utʼil awermano abahic, aʼiyahic cʼuxultaywanej soc peqʼuel me xawacʼ abahic» (1 Pedro 3:8). Ta skaj te utsʼinele, chaʼoxtul te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalik wokol ya yaʼiyik te ya sjokin sbaik sok te yantike. Yaniwan skʼexik yalbeyel skʼoplal te wokolil kʼaxemik-ae, kʼaxemtoxan-a teme ta sit te yal snichʼnabike. Yame skʼan ya jojkʼoybey jbatik ini: «¿Bin-utʼil ya jkʼan ya yilonik te ay bin jichuk kʼot ta pasel ta jtojole?» (Mateo 7:12).

17. ¿Bin-utʼil ya staik koltayel te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalik ta swenta te ya jcholbeytik yaʼiyik te skʼop Diose?

¹⁷ Ta ora ini, bayal te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalik, talemik ta nasionetik te banti makal te scholel skʼop Diose. Ta swenta te ya scholik skʼop Dios sok sbujtsʼ yoʼtanik te Testigoetike, bayal ta mil te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalik yakik ta yaʼiyel ta sbabial buelta te «scʼoblal te cuentahinel yuʼun Dios» (Mateo 13:19, 23). Bayalik-abi te jich kʼoem te ay yijkatsik ya staik smukʼul yoʼtanik sok ya skux yoʼtanik ta tsoblejetik kuʼuntike. Ta oranax jich ya yalik: «Melel ay ta awohlilic te Diose» (Mateo 11:28-30; 1 Corintios 14:25).

18, 19. Teme pʼij ya kakʼ jbatike, ¿bin ya jpastik te kʼalal ya jcholbeytik yaʼiyik skʼop Dios te ants winiketike?

¹⁸ Yame skʼan te pʼij ya kakʼ jbatik sok te ya jtsajtay jbatik kʼalal ya jcholbeytik yaʼiyik skʼop Dios te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalik (Proverbios 22:3; Mateo 10:16). Te kʼalal ya xkʼopojotik sok, yame skʼan te ya jchʼam kaʼiytik ta lek te bin ya yalbotike. Mame kalbeytik skʼoplal politika. Jtʼuntik te bintik ya yalbotik te Betel te ya skʼan pasel sok te bintik ya yalik te j-aʼtej patanetik te ay ta jlumaltike. Jich maʼyuk bin chopol ya xbajtʼ jtatik yuʼun sok maʼyuk bin chopol ya xbajtʼ kakʼbeytik sta te yantike. Te bitʼil yanyantik te srelijionik sok stsʼumbalik te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalike, yame skʼan te ya jnaʼtik bin-utʼil ya spasik pensar, bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik sok te ya kichʼtik ta mukʼ. Jich bitʼil, te ants winiketik ta chaʼoxpam nasion ay swentail ta lek yuʼunik te bin-utʼil ya skʼan ya stuuntes skʼuʼ spakʼik te antsetike. Jich yuʼun kʼalal ya jcholbeytik yaʼiyik skʼop Dios te ants winiketik-abi, ya skʼan ya jtsajtaytik bin yilel te jkʼuʼ jpakʼtik ya jtuuntestik yuʼun ma xkutsʼinbeytik yoʼtanik.

¹⁹ Te j-abatotik yuʼun Dios ya jkʼan ya jkoltaytik te ants winiketik te ayik ta wokol chikan teme Testigoetik o maʼuk. Te kʼalal ya jkoltaytik, ya jtʼuntik te lekil ejemplo yuʼun te samaritano te la yalbey skʼoplal te Jesuse (Lucas 10:33-37). Te bitʼil lekxan ta koltayel te ants winiketike, jaʼ te kʼalal ya jcholbeytik yaʼiyik te lek yachʼil kʼop yuʼun te Ajwalinele. Jtul anciano te skoltayoj bayal ta tul te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalike ya yal te tulan skʼoplal te oranax ya kalbeytik te testigootik yuʼun Jehová. Yame skʼan ya kalbeytik te jaʼ bayal skʼoplal ta koʼtantik te ya jkʼan kalbeytik yaʼiyik te bintik kʼax tʼujbil ya yakʼ jmaliytik te Biblia, ma jaʼuk yuʼun te ya kakʼbeytik sbilukik.

20, 21. 1) ¿Bin lek ya xlokʼ-a teme ya kakʼbeytik yil smelelil kʼuxul oʼtanil te machʼatik lokʼemik ta anel ta slumalike? 2) ¿Bin ya jnoptik ta yan articulo?

²⁰ Te yakʼel ta ilel smelelil kʼuxul oʼtanil ta stojol «te jyanlumetic» ay bin lek ya xlokʼ yuʼun-a. Jtul hermana ya yal te lokʼ ta anel sfamilia ta skaj te nutsel ta Eritrea. Chantul yalatak beenik waxakeb kʼajkʼal ta jochol takin kʼinal. Bayal lujbik ta beel, jaʼukmeto kʼotik ta Sudán. Te hermana jich ya yal: «Te hermanoetik jich la yilik bitʼil sfamiliaik, la yakʼbeyik sweʼelik, skʼuʼ spakʼik, te banti ya xjuʼ xnainik soknix takʼin yuʼun ya xbeenik-a. ¿Aybal machʼa yan ya yikʼ ochel ta sna jyanlumetik ta skajnax te jun-nax Dios ya yichʼik ta mukʼe? Maʼyuk, jaʼnax te Testigoetik yuʼun Jehová» (kʼopona te sjun Juan 13:35).

²¹ ¿Bin ya xjuʼ ya kaltik ta swenta te yal snichʼnabik te familiaetik te lokʼemik ta anel ta slumalike? Ta yan articulo, yame jnoptik bin-utʼil ya xjuʼ ya jkoltaytik te familiaetik-abi swenta tseʼel yoʼtanik ya x-abatinik ta stojol te Jehovae.