Eaha to roto?

Tapura tumu parau

TUHAA HAU

E mea tia anei ia faatupu tatou i te mau oroa?

E mea tia anei ia faatupu tatou i te mau oroa?

E ERE te Bibilia i te tumu o te mau oroa matauhia a te haapaoraa e a teie nei ao e faatupuhia nei i te vahi e rave rahi o te ao i teie mahana. Nohea mai ïa tera mau oroa? Mai te peu e e nehenehe outou e maimi i roto i te hoê vairaa buka, e ite outou eaha ta te mau buka e parau ra no nia i te mau oroa matauhia i to outou vahi. E rave tatou i te tahi mau hi‘oraa.

Pakate. “Aita e itehia ra te hoê noa ’‘e faaiteraa o te haapaoraa i te Pakate i roto i te Faufaa apî,” ia au i te hoê buka ite rahi (The Encyclopædia Britannica). Mea nafea ïa te Pakate i te haamataraa? No roto mai te reira i te haamoriraa etene. Te parauhia ra e e haamana‘o tera oroa i te tia-faahou-raa o Iesu, te mau peu tumu râ i taaihia i te tau o te Pakate, e ere ïa i te mau peu Kerisetiano. Ei hi‘oraa, te na ô ra te tahi atu buka ite rahi (The Catholic Encyclopedia) no nia i te “rapiti Pakate” matauhia e: “E taipe etene te rapiti o tei faahoho‘a noa i te puai fanauraa.”

Matahiti apî. E ere hoê â taio mahana e peu tumu i taaihia i te Matahiti apî i tera e tera fenua. No nia i te tumu o tera oroa, te na ô ra te hoê buka ite rahi (The World Book Encyclopedia) e: “Ua haamau te arii Roma ra o Iulio Kaisara i te 1 no Tenuare ei mahana o te Matahiti apî i te matahiti 46 hou te Mesia. Ua pûpû to Roma i tera mahana na Janus, te atua o te mau uputa e o te mau haamataraa. Ua topahia te i‘oa o te ava‘e Tenuare na nia ia Janus, e piti mata to ’na—hoê o te hi‘o i mua e te tahi i muri.” No reira, ua niuhia te Matahiti apî i nia i te mau tutuu etene.

Halloween. Te na ô ra te hoê buka ite rahi (The Encyclopedia Americana) e: “E nehenehe te hoê tuhaa o te mau peu tumu o te Halloween e taaihia i te oroa a te hoê tahu‘a Celte no tahito ra i te tau hou te Kerisetianoraa. I faatupu na te mau Celtes i te mau oroa na e piti atua rahi—te atua mahana e te atua o te feia pohe . . . , e faatupuhia i te 1 no Novema, te haamataraa o te Matahiti apî Celte. Ua faaô-riirii-hia te oroa o te feia pohe i roto i te mau oroa Kerisetiano.”

Te tahi atu mau oroa. Eita e nehenehe e faahiti pauroa i te mau oroa e faatupuhia ra e ati a‘e te ao nei. Eita râ Iehova e farii i te mau oroa o te faateniteni i te taata aore ra i te mau faanahonahoraa taata. (Ieremia 17:5-7; Ohipa 10:25, 26) A haamana‘o atoa e na te tumu o te mau oroa faaroo e faataa e e au anei te Atua i te reira aore ra eita. (Isaia 52:11; Apokalupo 18:4) E tauturu te mau faaueraa tumu Bibilia i faahitihia i roto i te pene 16 o teie buka, ia outou ia taa eaha to te Atua mana‘o i te apitiraa i te mau oroa a teie nei ao.