NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU
Nkhaŵa Mukavu Kweni Musambazi Mwauzimu
Agogo ŵanalume [ŵasekuru] na adada ŵakakhalanga mu nyumba yambura kumara mu muzi unyake ukavu kumpoto kwa Moldova. Uku ndiko nkhababikira mu Disembala 1939. Wose ŵaŵiri ŵakazgoka Ŵakaboni ŵa Yehova kukwambilira kwa vilimika vya m’ma 1930. Amama nawo ŵakazgoka Kaboni ŵati ŵawona kuti agogo ŵakalimanyanga makora Baibolo kuluska wasembe wa mu muzi.
Apo nkhaŵa na vilimika vitatu, adada, agogo, na adada ŵacoko, ŵakaŵatumizga ku misasa cifukwa ca kukana kunjilirapo pa vyacaru. Adada ŵekha ndiwo ŵakawerako ŵamoyo. Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose yikati yamara mu 1947, ŵakaŵafwatura kweni ŵakaŵa kuti ŵaphyoka msana. Nangauli vikaŵa nthena, kweni ŵakalutilira kuŵa na cipulikano cakukhora.
VINTHU VIKASINTHA MWAMABUCI
Apo nkhaŵa na vilimika 9, mbumba yithu pamoza na Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi ku Moldova ŵakatumizgika ku caru ca Siberia. Pa 6 Julayi, 1949, ŵakatikwezga cigalimoto cakunyamulira ng’ombe. Tikati tenda kwambura kupumura kwa mazuŵa 12 mtunda wa makilomita 6,400, tikayima pa siteji yinyake ya sitima. Pa malo agha, tikasanga ŵapolisi ŵakutilindilira. Ŵakatigaŵa mu magulu ghacokoghacoko na kutitumizga ku malo ghakupambanapambana. Gulu lithu likakhalanga mu sukulu iyo ŵakaleka kusambiliramo. Mudumbu munyake mucekuru wakamba kwimba sumu iyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakata mu nyengo ya Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose. Mwaluŵiro, tose tikakoŵerana sumu iyi. Yikaŵa na mazgu ghakuti:
“Ŵabali ŵanandi ŵakatumizgika ku vyaru vyakutali comene.
Kumpoto na kuvuma.
Cifukwa ca mulimo wa Ciuta, ŵakatambuzgika ndipo ŵakazizipizga viyezgo vyakofya.”
Nyengo yikati yajumphapo, tikamba kuwungana pa zuŵa lililose la Sabata. Tikendanga makilomita 13 pakuluta uko tikawungananga. Kanandi tikanyamukanga usikusiku ndipo para kwazizima comene tikendanga pa ciwuvi cakukhoma. Nyengo zinyake pa maungano tikaŵangapo 50 panji kujumphirapo, ndipo tikaphapatizgananga mu kacipinda kacoko. Tikambanga na kwimba sumu yimoza, ziŵiri panji zitatu. Pamasinda, munyake wakalombanga ndipo tikambanga kudumbiskana mafumbo gha mu Baibolo. Ivi vikacitikanga kwa ora limoza panji kujumphirapo. Tikimbangaso sumu zinandi, na kulutilira kudumbiskana. Tikakhozgekanga comene mwauzimu.
MASUZGO GHANYAKE
Pa siteji ya sitima mu 1974
Mu 1960, Taŵakaboni tikapika wanangwa ukuruko. Nangauli tikaŵa ŵakavu, kweni nkhalutanga ku Moldova uko nkhasangana na Nina, uyo nayo ŵapapi ŵake ŵakaŵa Ŵakaboni. Ntheura, tikatorana na kulutaso ku Siberia uko ŵana ŵithu ŵaŵiri ŵakababikira. Wakwamba ni Dina, uyo wakababika mu 1964, ndipo Viktor mu 1966. Vyaka viŵiri vikati vyajumphapo tikasamukira ku Ukraine na kukakhala mu kanyumba kacoko mu tawuni ya Dzhankoy iyo yili pa mtunda wa makilomita 160 kufuma ku Yalta mu caru ca Crimea.
Ku Crimea nako, mulimo wa Ŵakaboni ŵa Yehova ukaŵa wakukanizgika nga umo vikaŵira mu caru cose ca Soviet Union. Kweni ŵakaŵatambuzganga viŵi yayi, nesi kukanizgirathu mulimo wawo. Ntheura, ŵabali ŵanandi ŵakamba kulopwa mwauzimu. Ŵakamba kughanaghana kuti ni nyengo yakuti ŵafwilirepo kugwira nchito kuti ŵasange vinthu vinyake pa umoyo.
VINTHU VYAKUKONDWESKA
Pa Malici 27, 1991, mulimo wa Ŵakaboni ŵa Yehova ukazomerezgeka mwa dango mu Soviet Union. Mwaluŵiro, ŵakanozga kuti mu caru ici mucitike maungano gha mazuŵa ghaŵiri ghakukwana 7. Ise tikaluta ku ungano uwo ukacitikira ku Odesa ku Ukraine, uwo ukacitika pa Ogasiti 24. Nkhaluta kwati kwakhala mwezi umoza kuti nkhaciteko mulimo wakutozga malo gha ungano mu sitediyamu.
Kanandi tikagwiranga nchito kwa maora ghanandi ndipo usiku tikagonanga mu mabenci gha mu sitediyamu. Ŵanakazi ŵakatozganga malo ghakupambanapambana pa sitediyamu. Mu malo agha, tikayora viswaswa vyakukwana matani 70. Dipatimenti yakupokelera ŵalendo, yikatangwanika kupenja malo ghakuti ŵanthu ŵakukwana 15,000 ŵazakafikireko pa nyengo ya ungano. Kweni mwamabuci tikapokera uthenga wakugongoweska.
Pa Ogasiti 19, kwati kwakhala mazuŵa ghankhondi kuti ungano wambe, Pulezidenti wa USSR wakakakika kufupi na malo agha. Ntheura tikakanizgika kucita ungano. Ŵanthu ŵakamba kwimba mafoni ku ofesi yakulaŵilira ungano. Ŵakafumbanga kuti: “Ticitenge wuli apo tili kulipira kale basi na sitima? Komiti ya Ungano yati yalomba kufumira pasi pamtima yikazgora waka kuti: “Ipo mbwenu zaninge.”
Ŵanthu ŵakalutilira kunozgekera kweniso kulomba kwa Yehova. Komiti ya Ungano yikamba kupokelera ŵalendo ŵakufuma mu vigaŵa vyakupambanapambana na kuŵalongora malo ghakugona. Zuŵa lililose mulenji, Komiti iyi yikalutanga na kukadumbiskana na ŵalara ŵaboma na kuwera usiku, kweni pawaka.
MALUROMBO GHAKAZGOLEKA
Pa Cinayi, Ogasiti 22, kwati kwakhala mazuŵa ghaŵiri kuti ungano wambe, ŵabali ŵa mu komiti ŵakiza na nkhani yakukondweska. Ŵaboma ŵakazomerezga kuti ungano ucitike. Pa zuŵa la ungano, tikakondwa comene apo tikimbanga sumu na kutegherezga lurombo lwakujulira. Tati tamalizga ungano pa zuŵa la Cisulo kumise, tikakhalira kuti ticezge na ŵabwezi ŵithu. Tikaŵa na Ŵakhristu ŵakukhora mu cipulikano ndipo ŵakaŵa kuti ŵazizipizga viyezgo vyakofya comene.
Ungano wacigaŵa ku Odessa, 1991
Vyaka 22 vikati vyajumphapo kufuma apo ungano uwu ukacitikira, vinthu vyasintha comene mwauzimu. Nyumba za Ufumu zazengeka mu caru cose ca Ukraine, ndipo ciŵelengero ca ŵapharazgi casazgikira. Mu 1991, mu caru ici mukaŵa ŵapharazgi 25,000 kweni sono ŵalipo 150,000.
NICALI MUSAMBAZI MWAUZIMU
Mbumba yithu yicali kukhala mu nyumba yeneyira mu tawuni ya Dzhankoy, iyo yili na ŵanthu pafupifupi 40,000. Nangauli ku malo agha kukaŵa Ŵakaboni ŵacoko waka pa nyengo iyo tikafikanga mu 1968, kweni sono kuli mipingo 6.
Mbumba yithu nayo yakura. Pasono tili na muwiro wacinayi, ndipo tose tikuteŵetera Yehova. Tili na ŵazukuru na ŵazukurucivu.
