Lutani apo pali nkhani

Kasi Yesu Wakababika Pawuli?

Kasi Yesu Wakababika Pawuli?

Ivyo Baibolo likuyowoya

 Baibolo likuzunura yayi deti ilo Yesu Khristu wakababikira. Mabuku agho ghali musi umu ghakulongora kuti deti ili likumanyikwa yayi:

  •   “Deti leneko ilo Yesu wakababikira likumanyikwa yayi.”—New Catholic Encyclopedia.

  •   “Deti leneko ilo Yesu wakababikira likumanyikwa yayi.”—Encyclopedia of Early Christianity.

 Nangauli Baibolo likuzgora ndendende yayi fumbo lakuti, ‘Kasi Yesu wakababika pawuli?’ kweni likulongosora vinthu viŵiri ivyo vikachitika mu nyengo iyo wakababikira. Vinthu ivi vikulongora kuti wakababika pa December 25 yayi.

Wakababika mu nyengo yakuzizima yayi*

*Uko Yesu wakababikira, nyengo yakuzizima ni myezi yapakati pa December na February.

  1.   Kalembera. Pati pajumpha kanyengo kachoko waka kufuma apo Yesu wakababikira, Kesare Augusto wakapeleka dango lakuti “ŵanthu wose mu charu ŵapendeke na kulembeka.” Waliyose wakeneranga kukalembeska ku “msumba wake,” ndipo ŵapapi ŵa Yesu ŵakwenera kuti ŵakenda kwa sabata yimoza panji kujumpha kuti ŵakafike ku msumba wa kwawo. (Luka 2:1-3) Wakwenera kuti wakapanga dango ili kuti wasange ndalama za msonkho na awo ŵanganjira usilikari, ndipo chikate chiŵenge chachilendo kuchita nthena mu nyengo yakuzizima. Kweniso Augusto wakate wakwiyiskenge chomene ŵanthu kuŵaphalira kuti ŵende ulendo utali mu nyengo yakuzizima.

  2.   Mberere. Ŵaliska “ŵakakhalanga kuwaro usiku na kulinda miskambo yawo.” (Luka 2:8) Buku lakuti Daily Life in the Time of Jesus likulongosora kuti mberere zikagonanga mu viŵaya yayi “para kwakhala sabata yimoza kuti Paska liyambe [kuumaliro kwa March]” m’paka mukatikati mwa November. Likuyowoyaso kuti: “Mu nyengo ya kuzizima, mberere zikagonanga mu viŵaya kuti ŵazivikilire ku mphepo. Fundo iyi yikulongora kuti deti la Khrisimasi ndautesi, nakuti buku la Makani Ghawemi (Luka) likuti apo Yesu wakababikanga ŵaliska ŵakaŵa kuthengere.”

Wakababika kuumaliro kwa nyengo ya chihanya*

 *Uko Yesu wakababikira, chihanya chikumara mu myezi yapakati pa September na November. Tingasachizga zuŵa ilo Yesu wakababikira mwakwamba kupendesera kufuma pa zuŵa ilo wakafwira la Paska, Nisani 14, mu 33 C.E. (Yohane 19:14-16) Yesu wakaŵa na vyaka pafupifupi 30, apo wakambanga uteŵeti wake uwo wakachita kwa vyaka vitatu na hafu. Ntheura Yesu wakababika cha m’ma 2 B.C.E.—Luka 3:23.

Chifukwa Wuli Ŵanthu Ŵakuchita Khrisimasi pa December 25?

 Chifukwa wuli ŵanthu ŵakukumbukira kubabika kwa Yesu pa December 25 uku palije ukaboni wakuti Yesu wakababika pa deti ili? Buku la Encyclopædia Britannica likuti ŵalongozgi ŵa matchalitchi ŵakwenera kuti ŵakasankha deti ili kuti “liyane na ilo Ŵaroma ŵambura kusopa Chiuta ŵakakondweleranga ‘kubabika kwa chiuta dazi,’” pa nyengo iyo maora gha muhanya ghakaŵanga ghachoko kuluska usiku. Buku la The Encyclopedia Americana likuti nkhwantha zikugomezga kuti zuŵa ili likasankhika kuti “ŵakope ŵanthu ŵakusopa vikozgo kuti ŵanjire Chikhristu.”