Bibele yi vula leswaku Goliyadi “[a a lehe] swisungunu swa tsevu ni ku leha ka vuanamo bya xandla.” (1 Samuwele 17:4) Xisungunu lexi ku vulavuriwaka ha xona a xi lehe 44,5 wa tisentimitara; vuanamo bya xandla a byi ri 22,2 wa tisentimitara. Sweswo swi endla kwalomu ka 2,9 wa timitara. Van’wana va vula leswaku Goliyadi a a nga lehanga hi ndlela yoleyo, kambe anakanya hi mhaka leyi: Enkarhini wa hina, munhu wo leha swinene loyi ku tshameke ku tsariwa ha yena a a lehe ku tlula 2,7 wa timitara. Xana hakunene Goliyadi a a tlula munhu yoloye hi 15 wa tisentimitara kumbe ku tlula? A a ri wa rixaka ra Varefayimi, vavanuna lava a va dume hi ku leha hi ndlela leyi nga tolovelekangiki. Tsalwa rin’wana ra le Egipta ra hi lembexidzana ra vu-13 B.C.E. ri vula leswaku tinhenha leti chavisaka ta le Kanana a ti lehe ku tlula 2,4 wa timitara. Swi le rivaleni leswaku Goliyadi a a lehe hi ndlela yoleyo, hambileswi ku leha hi ndlela yoleyo swi nga tolovelekangiki.

A ku ri ni nkarhi lowu swidyondzi swin’wana swi ringeteke ku endla onge Hosi Davhida wo va munhu wa mintsheketo, kambe swi va tikerile swinene ku endla tano. Vayimburi va kume marito lama tsariweke khale lama vulavulaka hi “yindlu ya Davhida.” Ku tlula kwalaho, Yesu Kreste u vulavule hi Davhida tanihi munhu wa xiviri. (Matewu 12:3; 22:43-45) Mhaka ya leswaku Yesu i Mesiya yi seketeriwa hi matimu mambirhi ya xivongo lama nyikelaka vuxokoxoko lama kombisaka leswaku u huma eka rixaka ra Hosi Davhida. (Matewu 1:6-16; Luka 3:23-31) Swi le rivaleni leswaku Davhida a a ri munhu wa xiviri.

Bibele yi vula leswaku nyimpi yoleyo yi ve kona eRivaleni ra le Hansi ra Elaha. Kambe yi tlhela yi hlamusela hi vuenti, yi vula leswaku Vafilista a va dzime mixaxa endhawini leyi nga ntshava exikarhi ka madoroba mambirhi, ku nga Sokho na Azeka. Vaisrayele a va dzime mixaxa eka tlhelo lerin’wana endhawini leyi nga ntshava. Xana tindhawu leti a ti ri ta xiviri?

Xiya leswi munhu loyi a ha ku endzelaka ndhawu yoleyo a swi vulaka: “Mukongomisi wa hina loyi a nga riki munhu wa vukhongeri byo karhi, u hi yise eRivaleni ra le Hansi ra Elaha. Hi tlhandlukile hi xindledyana laha hi kaleke hi fika enhlohlorhini ya xintshabyana. Loko hi languta rivala ra le hansi, u hi byele leswaku hi hlaya 1 Samuwele 17:1-3. Endzhaku ka sweswo u hi kombe etlhelo ka rivala, a ku: ‘Le ximatsini xa n’wina i marhumbi ya Sokho.’ Loko a hundzuluka u te: ‘Hala xineneni xa n’wina i marhumi ya Azeka. Vafilista a va dzime mixaxa exikarhi ka madoroba wolawo mambirhi, eswintshabyanini leswi mi langutaneke na swona. Swi nga ha endleka hi yime laha Vaisrayele a va dzime kona mixaxa.’ Ndzi anakanye Sawulo na Davhida va yime laha a ndzi yime kona. Endzhaku ka sweswo, hi rhelerile kutani le hansi hi tsemakanye ndhawu leyi omeke exinambyanini lexi a xi tele hi maribye. Ndzi anakanye Davhida a yime kwalaho a ri karhi a rhwalela maribye ya ntlhanu lama rhetelaka kahle, leri rin’wana ra wona ri dlayeke Goliyadi.” Muendzi yoloye, ku fana ni vaendzi van’wana vo tala, u tsakisiwe hi vuxokoxoko lebyi tshembekaka bya rungula leri tsariweke eBibeleni.

A ku na xivangelo lexi twalaka xo kanakana leswaku rungula leri i ntiyiso. Ri vulavula hi vanhu va xiviri ni tindhawu ta xiviri. Xa nkoka swinene, i xiphemu xa Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke, hikwalaho ri huma eka Xikwembu xa ntiyiso, ku nga Munhu loyi a “nga hembiki.”—Tito 1:2; 2 Timotiya 3:16.