Ku Hanya U Nga Voni
“Mahlo ya mina ma sungule ku ka ma nga ha voni kahle loko ndzi cheriwe murhi wa mahlo lowu nga ni matimba, loko ndza ha ku velekiwa. Loko ndzi ri emalembeni ya vuntshwa, ma file.”—Paqui, wansati loyi a kuleke, loyi yena ni nuna wakwe va feke mahlo.
KU NGA VONI kumbe ku nga voni kahle swi nga va swi vangiwa hi swilo swo tala, ku katsa ni ku vaviseka ni mavabyi. Leswi swi nga ha khumba mahlo, misiha leyi fambisaka rungula ebyongweni kumbe byongo hi byoxe. Hakanyingi vanhu lava nga voniki kumbe va nga voniki kahle va titwa va nga laviwi, va ri ni gome ni ku chava. Kambe, vo tala, va dyondza ku langutana ni xiyimo xexo hi ndlela leyinene ni ku hanya vutomi lebyi enerisaka.
Hi ntolovelo mahlo hi wona ma endlaka leswaku hi kota ku tiva swo tala hi swilo leswi nga laha hi tshamaka kona. Kutani loko munhu a nga ha voni, u titshega ngopfu hi switwi leswin’wana, ku nga ku yingisela, ku nuhetela, ku khumba ni nantswo.
Hi ku ya hi magazini wa Scientific American, vulavisisi byi vula leswaku matirhelo ya byongo “ma cinca loko u nga ha voni.” Magazini wolowo wu tlhela wu ku: “Loko byongo byi kayivela rungula leri humaka eka xin’wana xa switwi swa hina, bya swi kota ku ticinca leswaku byi seketela ni ku kurisa ku twa ka switwi leswin’wana.” Xiya leswi landzelaka.
Ku twa: Mianakanyo yi nga tivumbela xifaniso hi mpfumawulo lowu yi wu twaka, ku nga ha va ku ri rito kumbe swigingi. Fernando loyi a nga voniki u ri, “Ndzi dyondze ku tsundzuka ni ku tiva vanhu hi marito ya vona kumbe hi swigingi swa vona.” Juan loyi na yena a nga voniki u ri, “Munhu la nga voniki u tiva munhu un’wana hi rito ra yena.” Naswona ku fana na hina hinkwerhu, munhu la nga voniki u yingiserisisa swinene mpfumawulo wa rito, lowu nga ha kombisaka leswaku loyi a vulavulaka u le ka xiyimo xa njhani.
Eka munhu la nga voniki, mpfumawulo lowu a wu twaka wu vula swo tala eka yena, ku sukela eka mpfumawulo wa laha timovha ti yaka kona, vukulu bya kamara ni ku fikela eka swilo leswi nga n’wi khugulaka.
Ku nuhetela: Ku nuhetela ku nga ha va xihlovo xa rungula, ku nga ri ku twa ku nuhela ntsena. Hi xikombiso, loko munhu la nga voniki a famba exitarateni xo karhi, ku nuhela loku a ku twaka ku nga endla a anakanya leswaku ku huma exitolo xa kofi, xo xavisa swakudya, emakete kumbe kun’wana. Mimpfumawulo leyi a yi toloveleke yi engetela rungula leri a ri kumeke loko a khumba xo karhi.
Ku khumba: Francisco u ri: “Tintiho ta mina i mahlo ya mina.” “Mahlo” lawa ya yena ku nga tintiho ma nga ha katsa nhonga leyi a fambaka hi yona. Manasés loyi a velekiweke a nga voni naswona a dyondzeke ku famba hi nhonga loko a ha ri ntsongo, u ri: “Ndzi ku tiva kahle laha ndzi nga kona hi ku pfuniwa hi switwi swa mina leswin’wana ni ku tsundzuka naswona nhonga leyi ndzi yi tirhisaka yi ndzi pfuna ku famba hi le tlhelo ka xitarata.”
Ku khumba ku tlhela ku pfuna vanhu vo tala lava feke mahlo leswaku va hlaya minkandziyiso ya Braille. Kahlekahle, masiku lawa swi tolovelekile leswaku munhu la nga voniki a kota ku tirhisa malunghiselelo yo tala leswaku a dyondza rungula ra le Bibeleni. Handle ka minkandziyiso ya Braille, ku ni rungula leri ngo yingiseriwa kunene ni rungula leri nga eka tikhompyuta. Hi ku pfuniwa hi leswi, munhu la nga voniki a nga kota ku dyondza Bibele ni minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni. *
Malunghiselelo lawa ya moya ma endle leswaku Paqui ni nuna wa yena lava boxiweke laha henhla va kuma nchavelelo. Va tlhele va seketeriwa hi lava va khongelaka na vona, ku nga Timbhoni ta Yehovha ta kwalaho. Paqui u ri: “Sweswi hi hanya vutomi lebyinene.”
I ntiyiso leswaku ku va u nga voni swi nga vanga swiphiqo swo tala. Kambe loko vanhu va pfumelelana ni swiyimo ni ku langutana ni swiphiqo leswi hi ndlela leyinene, va kota ku hanya vutomi lebyinene!
^ ndzim. 10 Timbhoni ta Yehovha ti kandziyisa rungula leri sekeriweke eBibeleni hi tindzimi to tlula 25 hi Braille.