Kumbi Chiuta walutirizgengi kuzomerezga ŵanthu kuti awusengi anyawu ndipuso kuŵakandirizga? Awa. Iyu wachitengepu kanthu mwaliŵi ndipu watuzgengepu masuzgu ngosi ngo ŵanthu akumana nangu kwa nyengu yitali. Mulengi widu watitiwovya kuziŵa kuti iyu wepafupi kutuzgapu masuzgu. Kumbi wachita wuli venivi?

Wonani chakuyeruzgiyapu ichi: Munthu yo we paulendu utali, wangafumba ŵanthu anyaki, wangagwiriskiya ntchitu mapu kweniso wangafufuza pa intaneti asani waziŵaku umampha cha ko waluta. Mwaviyo, waja ndi chigomezgu chakuti wepafupi kufika ko waluta asani wayamba kuwona vo ve pamapu, vikwangwani ndipuso vinthu vinyaki vo ŵanthu amukambiya. Mwakuyana waka, Chiuta watipasa Mazu ngaki ngo ngatitiwovya kuziŵa vinthu vo vichitika mu nyengu zakumaliya. Asani tiwona vinthu venivi tisimikizga kuti te mu nyengu yakumaliya.

Bayibolo likamba kuti mu nyengu zakumaliya kwazamuchitika vinthu vapade vakulongo kuti umaliru wepafupi. Pa nyengu iyi ŵanthu azamuwona vinthu vo vazamuchitika pacharu chosi kweniso vinthu vinyaki vo vechendachitikepu. Tiyeni tiwoni vakuchitika vinyaki vo Mazu Ngaku Chiuta ngakamba.

1. MASUZGU NGO ŴANTHU AKUMANA NANGU PACHARU CHOSI Uchimi wa pa Mateyu chaputala 24 we ndi vakuchitika vakupambanapambana vakulongo kuti umaliru wepafupi. Vinthu ivi vilongo “umaliru wa mgonezu uwu” ndipuso “nyengu zakumaliya.” (Vesi 3, 14) Venivi visazgapu nkhondu zikuluzikulu, nja, vidiririsi vo vichitika m’malu ngakupambanapambana, kujikuzga, kuleka kwanjana ndipuso vinthu vaboza vo ŵanthu asambizika ndi alongozgi a visopa. (Vesi 6-26) Mbuneneska kuti vinthu ivi vikwamba kali kuchitika. Kweni sonu vichitika ukongwa kuluska kali chifukwa chakuti umaliru wepafupi. Tiyeni tiwoni so vinthu vinyaki vo vilongo kuti umaliru wepafupi.

2. MIJALIDU YA ŴANTHU YASINTHA Bayibolu likamba kuti mu “mazuŵa ngakumaliya” mijalidu ya ŵanthu yazamuja yiheni ukongwa. Likamba kuti: “Ŵanthu azamuja akujiyanja, akwanja ndalama, akujiŵikamu, akujikuzga, akutondowo, ambula kuvwiya apapi, ambula kuwonga, ambula kugomezgeka, ambula kwanja abali ŵawu, ambula kukoliyana ndi anyawu, akukamba viheni va anyawu, ambula kujiko, akofya, akutinkha vinthu vamampha, achiŵembu, ambula kuvwa va anyawu, akujitukumuwa, akunyada, akwanja vakukondwesa m’malu mwa kwanja Chiuta.” (2 Timote 3:1-4) Kukamba uneneska, mijalidu iyi njachilendu cha, kweni yakuwa ukongwa mazuŵa nganu “ngakumaliya.” Ndichu chifukwa chaki nyengu iyi yiziŵika kuti ndi “nyengu yapade kweniso yakusuzga.” Kumbi namwi muwona mo mijalidu ya ŵanthu yasinthiya?

3. ŴANTHU ANANGA CHARU Bayibolu likamba kuti Chiuta “wazamubaya wosi wo ananga charu.” (Chivumbuzi 11:18) Kumbi ŵanthu atichinanga wuli charu? Mu nyengu yaku Nowa nayu, charu chingunangika. Bayibolu likamba kuti: “Charu chingunangika pamasu paku Chiuta wauneneska, ndipu charu chosi chinguzaza ndi chiwawa. Ndipu Chiuta wanguwona kuti charu chapasi chingunangika.” Mwaviyo, Chiuta wanguti: “Ndiŵanangengi.” (Chiyambo 6:11-13) Kumbi namwi muwona kuti charu chosi chazaza ndi chiwawa? Vakuchita va ŵanthu vafika paheni ukongwa ndipu ŵe ndi vidya vakuti angabayiya ŵanthu wosi pacharu. Kweniso pe vinthu vinyaki  vo ŵanthu achita pakunanga charu. Ŵanthu alutirizga kunanga vinthu vakukhumbika ukongwa pacharu chapasi nge mphepu yo tituta, vakume kweniso maji.

Kumbi chechendafiki chaka cha 1914, ŵanthu ŵenga ndi vidya vakuti anganangiya charu chosi? Awa. Kweni sonu ŵanthu apanga vidya vakofya ukongwa vakunangiya charu. Lusu lakupanga vinthu lachitiska kuti charu chinangiki ukongwa. Ŵanthu angafiska cha kunozga charu kuti chije so po chenge kali. Kweni charu chechendafiki pakunangikiya limu, Yehova wachitengepu kanthu mwaliŵi ndipu wabayengi wosi wo ananga charu. Venivi ndivu walayizga!

4. NTCHITU YAKUPHARAZGA YICHITIKA PACHARU CHOSI Ntchitu yakupharazga yo yichitika pacharu chosi yilongo kuti umaliru wepafupi chifukwa Bayibolo likukambiya limu kuti: “Uthenga wamampha uwu wa Ufumu upharazgikengi pacharu chosi kuti uje ukaboni ku mitundu yosi, ndipu pavuli paki, umaliru uzengi.” (Mateyu 24:14) Ntchitu yakupharazga yeniyi yipambana ukongwa ndi kupharazga ko visopa vinandi vichita. Mu mazuŵa ngakumaliya, ŵanthu apharazga “uthenga wamampha uwu wa Ufumu.” Kumbi pe chisopa cho muziŵa kuti chipharazga uthenga wenuwu? Asani chilipu, kumbi chipharazga kachigaŵa kamanavi ŵaka pamwenga “pacharu chosi kuti uje ukaboni ku mitundu yosi”?

Webusayiti ya www.jw.org yipharazga “uthenga wamampha uwu wa Ufumu.” Pa webusayiti yeniyi pe mabuku ngo ngakonkhoska uthenga wenuwu mu vineneru vakujumpha 700. Kumbi pe ŵanthu so anyaki wo apharazga uthenga wamampha wa Ufumu pacharu chosi? Akaboni aku Yehova akwamba kali ukongwa kupharazga uthenga wamampha wa Ufumu. Kutuliya m’chaka cha 1939, papeji lakwamba la Chigongwi cha Alinda chechosi palembeka mazu ngakuti, “Chakupharazga Ufumu Waku Yehova.” Buku linyaki lakukwaskana ndi nkhani zachisopa likamba kuti, “ntchitu yakupharazga ya Akaboni aku Yehova yichitika pacharu chosi.” Uwu mbukaboni ukulu wakuti “umaliru” wepafupi ukongwa ndipu Ufumu waku Chiuta uyambengi kuwusa charu chapasi.

Kumbi mwawona kuti fundu zinayi zo takambiskana m’nkhani iyi zilongo nadi kuti te m’mazuŵa ngakumaliya? Kwa vyaka vakujumpha 100, magazini ya Chigongwi cha Alinda yawovya ŵanthu kuti aziŵi kuti te m’mazuŵa  ngakumaliya. Kweni anyaki akayikiya kuti te m’mazuŵa ngakumaliya ndipu awona nge kuti vakupeka waka. Yiwu akamba so kuti kuluta panthazi kwa lusu lakupanga vipangizu vakukambiskiyana kwachitiska so kuti vinthu vinangiki ukongwa. Chinanga kuti anyaki asuska kweni pe maukaboni nganandi ngakulongo kuti umaliru wepafupi nadi.

Ŵanthu anyaki akufufuza vinthu awona kuti pambula kuswera yapa vinthu visinthengi ukongwa pacharu. Mwakuyeruzgiyapu, mu 2014 magazini inyaki (The Bulletin of the Atomic Scientists) yingutcheŵeska wupu wa United Nations wo uwona nkhani zakuvikiliya ŵanthu. Magazini iyi yingukamba kuti ŵanthu wosi akhoza kubayika pacharu. Magazini iyi yingulutirizga kuti: “Kafukufuku widu walongo kuti kuluta panthazi kwa lusu lavakupangapanga kuchitiska kuti ŵanthu ajengi mwamantha.” Ŵanthu anandi asimikizga kuti te mu nyengu yakumaliya nadi. Wo alemba magazini ya Chigongwi cha Alinda ndipuso ŵanthu anyaki anandi wo atiyiŵerenga akayika cha kuti umaliru wepafupi ukongwa. Kweni m’malu mwakopa vo vichitikengi pambula kuswera, mutenere kukondwa ndi vinthu vamampha vo vazamuchitika pavuli paki. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa chakuti namwi mungazitaskika pa umaliru wa charu.