Masuzgu—Kumbi Ntchilangu Chakutuliya Kwaku Chiuta?
LUZIA WAGANTHIYA CHIFUKWA WAKUPUNDUKA LUNDI LAKUMAZGE. Weche munamana, wangutama matenda nga Poliyo ngo ŵanthu apasiyana ndipu ngachitiska kuti munthu wapunduki. Pa nyengu yo Luzia wenga ndi vyaka 16, munthu yo wagwirangaku ntchitu wangumukambiya kuti: “Chiuta wakukulanga kuti upunduki chifukwa chakuti waŵavwiyanga cha ama ŵaku kweniso waŵachitiyanga mtafu.” Chinanga kuti pakujumpha nyengu, Luzia wakumbuka mbwenu mo mazu yanga ngangumupweteke mumtima.
DAMARIS WATI WASANIRIKA NDI KANSA YA MUWONGU, awisi angumufumba kuti: “Ntchinthu wuli cho ukuchita kuti usaniriki ndi nthenda iyi? Utenere kuti ukuchita chinthu chinyaki chiheni ukongwa. Sonu ichi ntchilangu chakutuliya kwaku Chiuta.” Mazu yanga ngangumuŵaŵa ukongwa Damaris.
Ŵanthu akwamba kali ukongwa kugomezga kuti matenda ntchilangu chakutuliya kwaku Chiuta. Buku linyaki likamba kuti, mu nyengu yaku Yesu ŵanthu anandi agomezganga kuti “asani munthu watama ndikuti walangika chifukwa cha vinthu vo wakunangisa pamwenga vo abali ŵaki akunanga.” (Manners and Customs of Bible Lands) Buku linyaki likamba so kuti mu vyaka va pakati pa 476 C.E. ndi 1500 C.E., “ŵanthu anyaki agomezganga kuti Chiuta walanga ŵanthu ndi milili chifukwa cha maubudi ngawu.” (Medieval Medicine and the Plague) Mu chaka cha 1300 C.E., ŵanthu mamiliyoni nganandi ku Europe akufwa ndi mulili wa matenda. Kumbi mungakamba kuti chenichi chenga chilangu cho Chiuta wangupereka ku ŵanthu aheni? Pamwenga wenga ŵaka mulili wo ungwamba chifukwa cha tividononu tinyaki to titambisa matenda, nge mo madokotala ngo ngafufuza vakukwaskana ndi matenda ngangukambiya? Ŵanthu anyaki angajifumba kuti, kumbi Chiuta ndiyu nadi wachitiska kuti ŵanthu atamengi chifukwa cha maubudi ngawu? *
ŴANAŴANIYANI FUNDU IYI: Asani matenda kweniso masuzgu nganyaki chenga chilangu chakutuliya kwaku Chiuta, ntchifukwa wuli Yesu wachizganga ŵanthu wo atamanga? Asani Yesu wachizganga ŵanthu wo Chiuta waŵalanganga, ndikuti watondekeskanga Chiuta kulongo urunji waki. (Mateyu 4:23, 24) Kweni Yesu wakuchitapu cha vinthu vakupambana ndi vo Chiuta wakhumbanga. Iyu wangukamba kuti: “Nyengu zosi ndichita vinthu vakumukondwesa,” ndipu wangukamba so kuti, “Ndichitengi nge mo Ada akundilamuliya.”—Yohane 8:29; 14:31.
Bayibolu likamba mwakuvwika umampha kuti: Yehova Chiuta “wachita vinthu mwambula urunji cha.” (Marangu 32:4) Mwakuyeruzgiyapu, Chiuta wangachitiska cha kuti ndegi yichiti ngozi ndi kubaya ŵanthu anandi ambula kunanga chifukwa cha munthu yumoza yo wakhumbanga kumulanga yo wenga mu ndegi yo. Pakukamba za urunji waku Chiuta, Abrahamu yo wenga muteŵeti waki wakugomezgeka wangukamba kuti, Chiuta wangananga cha ŵanthu arunji pamoza ndi aheni.’ Iyu wangulutirizga kukamba kuti Chiuta ‘wangachita cha venivi.’ (Chiyambo 18:23, 25) Bayibolu likamba so kuti “Chiuta wachita chiheni cha,” ndipu iyu ‘wanangisa’ cha.—Jobu 34:10-12.
VO BAYIBOLU LITITISAMBIZA PA NKHANI YA MASUZGU
Asani tikumana ndi masuzgu, ntchilangu chakutuliya kwaku Chiuta cha. Yesu wangukonkhoska umampha nkhani yeniyi, pa nyengu yo iyu ndi akusambira ŵaki anguwona munthu yo wanguwa wachibulumutiya. “Akusambira ŵaki angumufumba kuti: ‘Rabi, kumbi ndiyani yo wakubuda kuti munthu uyu wawi wachibulumutiya, ndiyu pamwenga apapi ŵaki?’ Yesu wangumuka kuti: ‘Ndi munthu uyu cha pamwenga apapi ŵaki, kweni venga viyo kuti ntchitu zaku Chiuta ziwoneke mwaku iyu.’”—Yohane 9:1-3.
Yesu wati wakambiya akusambira ŵaki kuti munthu yo wakuwa wachibulumutiya chifukwa cha ubudi waki pamwenga ubudi wa apapi ŵaki cha, yiwu anguzizwa ukongwa. Venga viyo chifukwa ŵanthu anandi agomezganga fundu yaboza yakuti asani ŵanthu asuzgika ndikuti Yohane 9:6, 7) Mwaviyo, ŵanthu wo asuzgika ndi matenda ngakulungakulu mazuŵa nganu angapembuzgika kuziŵa kuti ndi Chiuta cha yo wachitiska masuzgu ngo akumana nangu.
Chiuta watiŵalanga. Yesu wati wachizga munthu mwenuyu, wanguwovya ŵanthu kuleka kugomezga boza lenili. (Ntchifukwa wuli Yesu wachizganga ŵanthu wo atamanga asani Chiuta ndiyu waŵalanganga chifukwa cha vinthu viheni vo angunanga?
Malemba ngatitisimikiziya kuti
-
“Chiuta wayeseka cha ndi vinthu viheni ndipuso iyu mweneku watesa munthu weyosi cha.” (YAKOBE 1:13) Kukamba uneneska, “vinthu viheni” vo ŵanthu asuzgika navu kwa nyengu yitali kusazgapu matenda, urwirwi kweniso nyifwa vimalengi pambula kuswera.
-
Yesu Khristu “wanguchizga wosi wo atamanga.” (MATEYU 8:16) Pakuchizga ŵanthu wosi wo azanga kwaku iyu, Mwana waku Chiuta wangulongo vo Ufumu waku Chiuta wazamuchitiya ŵanthu pacharu chosi.
-
“[Chiuta] waleskengi masozi ngosi mumasu mwawu, nyifwa yiŵengepu so cha, chinanga nkhuliya pamwenga kukuta pamwenga urwirwi viŵengepu so cha. Vinthu vakali vajumphapu.”—CHIVUMBUZI 21:3-5.
KUMBI NDIYANI YO WACHITISKA MASUZGU?
Nanga ntchifukwa wuli ŵanthu atama kweniso akumana ndi masuzgu nganandi? Ŵanthu aja achiŵanaŵaniya fumbu lenili kwa vyaka vinandi. Asani ndi Chiuta cha yo wachitiska masuzgu, nanga ndiyani yo watingachitiska? Nkhani yakulondopu yimukengi mafumbu ngenanga.
^ ndimi 4 Chinanga kuti mu nyengu yakali Chiuta walanganga ŵanthu chifukwa cha maubudi nganyaki ngo achitanga, kweni Bayibolu lilongopu cha kuti sonu Yehova ndiyu wachitiska kuti ŵanthu atamengi pamwenga akumanengi ndi masuzgu kuti waŵalangi chifukwa cha maubudi ngawu.