Ayon kay Marcos 13:1-37
Talababa
Study Notes
Walang matitirang magkapatong na bato rito: Tingnan ang study note sa Mat 24:2.
kung saan abot-tanaw ang templo: O “katapat ng templo.” Sinasabi dito ni Marcos na makikita ang templo mula sa Bundok ng mga Olibo. Hindi na niya ito kailangang ipaliwanag kung mga Judio ang babasa nito.—Tingnan ang “Introduksiyon sa Marcos.”
malapit nang magwakas: Mula sa pandiwang Griego na syn·te·leʹo, na kaugnay ng pangngalang Griego na syn·teʹlei·a, na nangangahulugang “sabay-sabay na katapusan; magkakasamang magtatapos” at lumitaw sa kaparehong ulat sa Mat 24:3. (Ang salitang Griego na syn·teʹlei·a ay lumitaw rin sa Mat 13:39, 40, 49; 28:20; Heb 9:26.) Tumutukoy ito sa yugto ng panahon kung kailan sabay-sabay na magaganap ang mga pangyayari na hahantong sa ganap na “wakas” na binanggit sa Mar 13:7, 13, kung saan ibang salitang Griego, teʹlos, ang ginamit.—Tingnan ang study note sa Mar 13:7, 13 at Glosari, “Katapusan ng sistemang ito.”
Ako siya: Ang Kristo, o Mesiyas.—Ihambing ang kaparehong ulat sa Mat 24:5.
wakas: O “ganap na wakas.” Ang salitang Griego na ginamit dito (teʹlos) ay iba sa salitang Griego na isinaling “katapusan” (syn·teʹlei·a) sa Mat 24:3 at iba rin sa pandiwang Griego na isinaling “malapit nang magwakas” (syn·te·leʹo) sa Mar 13:4.—Tingnan ang study note sa Mat 24:3; Mar 13:4 at Glosari, “Katapusan ng sistemang ito.”
maglalabanan: Tingnan ang study note sa Mat 24:7.
bansa: Ang salitang Griego na eʹthnos ay may malawak na kahulugan at puwedeng tumukoy sa mga taong nakatira sa isang partikular na lupain o sa teritoryong sakop ng isang gobyerno. Puwede rin itong tumukoy sa isang etnikong grupo.—Tingnan ang study note sa Mar 13:10.
matinding paghihirap: Ang salitang Griego ay literal na tumutukoy sa matinding kirot sa panganganak. Dito, tumutukoy ito sa paghihirap, kirot, at pagdurusa na mararanasan ng mga tao. Pero posibleng gaya ng kirot sa panganganak, ang inihulang paghihirap at pagdurusa ay mas dadalas, titindi, at tatagal hanggang sa dumating ang “mga araw ng kapighatian” na binabanggit sa Mar 13:19.
mga hukuman: Sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, ang salitang Griego na sy·neʹdri·on, na nasa anyong pangmaramihan at isinalin dito na “mga hukuman,” ay karaniwan nang tumutukoy sa mataas na hukuman ng mga Judio sa Jerusalem, ang Sanedrin. (Tingnan sa Glosari, “Sanedrin,” at study note sa Mat 5:22; 26:59.) Pero ginagamit din ang terminong ito para sa isang asamblea o pagtitipon. Dito, tumutukoy ang termino sa lokal na mga hukuman na naglilitis sa mga sinagoga at may kapangyarihang magpataw ng parusang paghagupit at pagtitiwalag.—Mat 10:17; 23:34; Luc 21:12; Ju 9:22; 12:42; 16:2.
ang mabuting balita: Tingnan ang study note sa Mat 24:14.
lahat ng bansa: Idiniriin ng ekspresyong ito na hindi lang mga Judio ang dapat pangaralan ng mga alagad. Ang salitang Griego para sa “bansa” (eʹthnos) ay karaniwan nang tumutukoy sa grupo ng mga tao na magkakalahi at may iisang wika. Ang ganoong bayan o etnikong grupo ay kadalasan nang naninirahan sa isang partikular na teritoryo.
inaresto: Lit., “dinala.” Ginamit dito ang pandiwang Griego na aʹgo bilang termino sa batas. Nagpapahiwatig ito ng paggamit ng puwersa.
makapagtitiis: O “nagtitiis.” Ang salitang Griego na isinasaling “magtiis” (hy·po·meʹno) ay literal na nangangahulugang “manatili sa ilalim.” Karaniwan na, nangangahulugan itong “pananatili sa halip na pagtakas; paninindigan; pagtitiyaga; pananatiling matatag.” (Mat 10:22; Ro 12:12; Heb 10:32; San 5:11) Sa kontekstong ito, tumutukoy ito sa patuloy na pagsunod kay Kristo bilang alagad niya sa kabila ng mga pag-uusig at pagsubok.—Mar 13:11-13.
wakas: O “ganap na wakas.”—Tingnan ang study note sa Mar 13:7.
Judea: Tingnan ang study note sa Mat 24:16.
papunta sa kabundukan: Tingnan ang study note sa Mat 24:16.
nasa bubungan: Tingnan ang study note sa Mat 24:17.
sa taglamig: Tingnan ang study note sa Mat 24:20.
kung hindi paiikliin ni Jehova ang mga araw: Ipinapaliwanag dito ni Jesus sa mga alagad niya ang gagawin ng kaniyang Ama sa malaking kapighatian. Ang pananalita ni Jesus sa hulang ito ay katulad ng pananalita sa mga hula sa Hebreong Kasulatan kung saan ginamit ang pangalan ng Diyos. (Isa 1:9; 65:8; Jer 46:28 [26:28, Septuagint]; Am 9:8) Kahit “Panginoon” (sa Griego, Kyʹri·os) ang ginamit sa karamihan ng manuskritong Griego, may makatuwirang dahilan para isiping pangalan ng Diyos ang orihinal na ginamit sa tekstong ito at pinalitan lang ng titulong Panginoon. Kaya “Jehova” ang ginamit sa mismong teksto.—Tingnan ang Ap. C1 at introduksiyon ng Ap. C3; Mar 13:20.
magpapanggap na Kristo: O “magpapanggap na Mesiyas.” Ang salitang Griego na pseu·doʹkhri·stos ay dito lang lumitaw at sa kaparehong ulat sa Mat 24:24. Tumutukoy ito sa sinumang nagkukunwaring Kristo, o Mesiyas (lit., “Pinahiran”).—Tingnan ang study note sa Mat 24:5; Mar 13:6.
makikita: Tingnan ang study note sa Mat 24:30.
Anak ng tao: Tingnan ang study note sa Mat 8:20.
mga ulap: Karaniwan nang nakakahadlang ang ulap para makita nang malinaw ang isang bagay, pero dito, ‘makakakita’ ang mga nagmamasid sa pamamagitan ng mata ng pang-unawa.—Gaw 1:9.
apat na direksiyon: Tingnan ang study note sa Mat 24:31.
ilustrasyon: Tingnan ang study note sa Mat 24:32.
Ang langit at lupa ay maglalaho: Ipinapakita ng ibang teksto na mananatili magpakailanman ang langit at lupa. (Gen 9:16; Aw 104:5; Ec 1:4) Kaya posibleng ang pananalitang ito ni Jesus ay isang eksaherasyon, na nangangahulugang kahit pa mangyari ang isang bagay na imposible, gaya ng pagkawala ng langit at lupa, matutupad pa rin ang sinabi ni Jesus. (Ihambing ang Mat 5:18.) Pero posible ring makasagisag ang langit at lupa na binabanggit dito at tumutukoy sa ‘dating langit at dating lupa’ na nasa Apo 21:1.
ang mga salita ko ay hindi maglalaho: O “ang mga salita ko ay hinding-hindi maglalaho.” Ang paggamit dito ng dalawang salitang negatibo sa Griego ay pagdiriin na hindi mangyayari ang isang bagay. Ipinapakita nitong talagang mananatili ang mga salita ni Jesus. Sa ilang manuskritong Griego, isang salitang negatibo lang ang ginamit, pero mas marami sa pinakalumang mga manuskrito ang gumamit dito ng dalawang salitang negatibo.
bantay sa pinto: Noon, ang mga bantay sa pinto ay nakapuwesto sa pasukan ng lunsod, templo, at kung minsan, sa pasukan ng bahay. Bukod sa tinitiyak nilang nakasara ang mga pinto at pintuang-daan sa gabi, nagsisilbi rin silang mga guwardiya. (2Sa 18:24, 26; 2Ha 7:10, 11; Es 2:21-23; 6:2; Ju 18:17) Itinulad ni Jesus ang mga Kristiyano sa bantay sa pinto dahil gusto niyang idiin na kailangan nilang maging alerto at patuloy na magbantay sa pagdating niya sa hinaharap para maglapat ng hatol.—Mar 13:26.
patuloy kayong magbantay: Ang terminong Griego ay literal na nangangahulugang “manatiling gisíng,” pero sa maraming konteksto, ang ibig sabihin nito ay “magbantay; maging alisto.” Ginamit din ni Marcos ang terminong ito sa Mar 13:34, 37; 14:34, 37, 38.—Tingnan ang study note sa Mat 24:42; 26:38; Mar 14:34.
gabi: Sa talatang ito, binanggit ang apat na yugto ng pagbabantay sa gabi na mga tigtatatlong oras, mula 6:00 n.g. hanggang 6:00 n.u., ayon sa sistema ng mga Griego at Romano ng paghahati-hati ng gabi. (Tingnan din ang sumusunod na mga study note sa talatang ito.) Hinahati noon ng mga Hebreo ang gabi sa tatlong yugto na may mga tig-aapat na oras (Exo 14:24; Huk 7:19), pero nang panahon ni Jesus, sinusunod na nila ang sistemang Romano. Ang ekspresyong “gabi” sa talatang ito ay tumutukoy sa unang yugto ng pagbabantay sa gabi, na mula paglubog ng araw hanggang mga 9:00 n.g.—Tingnan ang study note sa Mat 14:25.
hatinggabi: Tumutukoy sa ikalawang yugto ng pagbabantay sa gabi ayon sa sistemang Griego at Romano, na mga 9:00 n.g. hanggang hatinggabi.—Tingnan ang study note sa gabi sa talatang ito.
bago magbukang-liwayway: Lit., “o sa pagtilaok ng tandang.” Sa sistemang Griego at Romano, ito ang tawag sa ikatlong yugto ng pagbabantay sa gabi, na mula hatinggabi hanggang mga 3:00 n.u. (Tingnan ang naunang mga study note sa talatang ito.) Posibleng sa oras na ito “tumilaok ang tandang.” (Mar 14:72) Noon pa man, ang pagtilaok ng tandang ay karaniwan nang ginagamit na palatandaan ng oras sa mga lupain sa silangan ng Mediteraneo.—Tingnan ang study note sa Mat 26:34; Mar 14:30, 72.
umaga: Tumutukoy sa ikaapat na yugto ng pagbabantay sa gabi ayon sa sistemang Griego at Romano, na bandang 3:00 n.u. hanggang pagsikat ng araw.—Tingnan ang naunang mga study note sa talatang ito.