Ayon kay Juan 8:12-59
Talababa
Study Notes
ang liwanag ng sangkatauhan: Sa paglalarawang ito ni Jesus sa sarili niya, posibleng naalala ng mga tagapakinig niya ang apat na malalaking kandelero sa Looban ng mga Babae, na sinisindihan tuwing Kapistahan ng mga Kubol, o Tabernakulo. (Ju 7:2; tingnan ang Ap. B11.) Malayo ang inaabot ng liwanag ng mga ito. Maaalala rin sa ekspresyong “liwanag ng sangkatauhan” ang hula ni Isaias na isang “matinding liwanag” ang makikita ng “mga nakatira sa lupain ng matinding dilim” at na ang “lingkod” ni Jehova ay magsisilbing “liwanag ng mga bansa.” (Isa 9:1, 2; 42:1, 6; 49:6) Sa Sermon sa Bundok, ginamit din ni Jesus ang paglalarawang ito nang sabihin niya sa mga tagasunod niya: “Kayo ang liwanag ng sangkatauhan.” (Mat 5:14) Ang ekspresyong “liwanag ng sangkatauhan,” kung saan ginamit ang salitang Griego na koʹsmos, ay kaayon ng sinabi ni Isaias na ang Mesiyas ay magsisilbing “liwanag ng mga bansa.” At sa Gaw 13:46, 47, ipinakita nina Pablo at Bernabe na ang hula sa Isa 49:6 ay isa ring utos sa lahat ng tagasunod ni Kristo na patuloy na magsilbing liwanag ng mga bansa. Ang ministeryo ni Jesus at ng mga tagasunod niya ay magbibigay ng espirituwal na kaliwanagan sa mga tao at magpapalaya sa kanila sa maling mga turo ng relihiyon.
ang Ama: Sa ilang manuskrito, ang mababasa ay “siya,” pero ang ginamit sa saling ito ay sinusuportahan ng sinauna at maaasahang mga manuskrito.
nasa ingatang-yaman siya: O “malapit siya sa mga kabang-yaman.” Ang salitang Griego na ginamit dito ay lumitaw rin sa Mar 12:41, 43 at Luc 21:1, kung saan isinalin itong “kabang-yaman.” Lumilitaw na ang terminong ginamit dito ay tumutukoy sa isang lugar sa templo na nasa Looban ng mga Babae, kung saan may 13 kabang-yaman. (Tingnan ang Ap. B11.) Sinasabing ang templo ay mayroong pangunahing kabang-yaman at doon dinadala ang perang nakukuha sa mga kabang-yamang iyon. Pero malamang na hindi ito ang lugar na tinutukoy sa talatang ito.—Tingnan ang study note sa Mar 12:41.
Hindi kami mga bunga ng imoralidad: O “Hindi kami mga anak sa labas.” Inaangkin ng mga Judio na legal na mga anak sila ng Diyos at ni Abraham, kaya mga tagapagmana raw sila ng mga ipinangako kay Abraham.
imoralidad: O “seksuwal na imoralidad.” Sa Griego, por·neiʹa.—Tingnan ang study note sa Mat 5:32 at Glosari, “Seksuwal na imoralidad.”
nang siya ay magsimula: O “mula sa simula,” ibig sabihin, mula nang magsimula siyang maging Diyablo, na isang mamamatay-tao, sinungaling, at maninirang-puri ng Diyos.—1Ju 3:8, tlb.
Samaritano: Dito, ginamit ng mga Judio ang terminong “Samaritano” para manghamak at manlait.—Tingnan ang study note sa Luc 10:33 at Glosari.
nakita niya iyon: Nakita niya iyon sa pamamagitan ng mata ng pananampalataya.—Heb 11:13; 1Pe 1:11.
Nakita mo na si Abraham: Sa ilang manuskrito, ang mababasa ay “Nakita ka na ni Abraham,” pero ang ginamit sa saling ito ay batay sa sinauna at maaasahang mga manuskrito.
umiiral na ako: Gustong batuhin si Jesus ng mga Judiong kumakalaban sa kaniya dahil sinabi niyang ‘nakita na niya si Abraham’ kahit ‘wala pa siyang 50 taóng gulang.’ (Ju 8:57) Sinabi iyon ni Jesus dahil gusto niyang malaman nila na nabuhay na siya sa langit bilang isang espiritung nilalang bago pa ipanganak si Abraham. Naniniwala ang ilan na pinatutunayan ng tekstong ito na si Jesus ang Diyos. Sinasabi nila na ang terminong Griego na ginamit dito, e·goʹ ei·miʹ, ay may kaugnayan sa salin ng Septuagint sa Exo 3:14, kung saan ipinapakilala ng Diyos ang sarili niya. (Tingnan ang study note sa Ju 4:26.) Pero gaya ng makikita sa pangangatuwiran ni Jesus sa Ju 8:54, 55, hindi niya sinasabi na siya at ang Ama ay iisa.
dumampot sila ng bato para batuhin siya: Pagkalipas ng mga dalawang buwan, tinangka ulit ng mga Judio na patayin si Jesus sa templo. (Ju 10:31) Nang panahong iyon, may ginagawang konstruksiyon sa templo, kaya ipinapalagay na doon kinuha ng mga Judio ang mga bato.