tao: Hindi pinangalanan ni Pablo ang nakakita ng makahimalang pangitaing ito, pero maliwanag na ipinapahiwatig sa konteksto na siya ang taong ito. Bilang pagtatanggol ni Pablo sa pagiging apostol niya na kinukuwestiyon ng “ubod-galing na mga apostol” (2Co 11:5, 23), sinabi niya na nakatanggap siya ng “makahimalang mga pangitain at pagsisiwalat ng Panginoon” (2Co 12:1). Dahil walang binanggit ang Bibliya na iba pang tao na nakaranas ng ganito, lohikal na isiping si Pablo ang tinutukoy dito.

ikatlong langit: Sa Kasulatan, ang “langit” ay puwedeng tumukoy sa pisikal na langit o sa espirituwal na langit, kung saan nakatira si Jehova at ang mga anghel niya. (Gen 11:4; Isa 63:15) Pero puwede rin itong tumukoy sa isang gobyerno, pinamamahalaan man ito ng tao o ng Diyos. (Isa 14:12; Dan 4:25, 26) Dito, lumilitaw na inilalarawan ni Pablo ang isang pagsisiwalat tungkol sa hinaharap na nakita niya sa isang pangitain. (2Co 12:1) Sa Kasulatan kung minsan, inuulit nang tatlong beses ang isang bagay para idiin o pagtibayin ito. (Isa 6:3; Eze 21:27; Apo 4:8) Lumilitaw na ang “ikatlong langit” na nakita ni Pablo ay ang kataas-taasang gobyerno, ang Mesiyanikong Kaharian ng Diyos, ang gobyerno sa langit na binubuo ni Jesu-Kristo at ng 144,000 kasama niyang tagapamahala.—Isa 65:17; 66:22; 2Pe 3:13; Apo 14:1-5.

paraiso: Tatlong beses lumitaw sa Kristiyanong Griegong Kasulatan ang salitang Griego na pa·raʹdei·sos. (Luc 23:43, tingnan ang study note; 2Co 12:4; Apo 2:7) May kahawig itong mga salita sa wikang Hebreo (par·desʹ sa Ne 2:8; Ec 2:5; Sol 4:13) at Persiano (pairidaeza). Ang tatlong salitang ito ay pangunahin nang tumutukoy sa isang magandang parke o sa isang tulad-parkeng hardin. Ang salitang “paraiso” sa kontekstong ito ay puwedeng tumukoy sa iba’t ibang bagay. (Tingnan ang study note sa 2Co 12:2.) Posibleng ang tinutukoy ni Pablo ay (1) ang literal na paraisong lupa sa hinaharap, (2) ang magandang espirituwal na kalagayan ng bayan ng Diyos sa bagong sanlibutan, o (3) ang kalagayan sa langit. Hindi ito dapat bigkasin, o pag-usapan, noong panahon ni Pablo dahil hindi pa iyon ang oras na itinakda ng Diyos para isiwalat ang katuparan ng layunin niya.

Paraiso: Ang salitang “paraiso” ay mula sa salitang Griego na pa·raʹdei·sos, at may katulad itong mga salita sa Hebreo (par·desʹ, sa Ne 2:8; Ec 2:5; Sol 4:13) at Persiano (pairidaeza). Ang tatlong salitang ito ay pangunahin nang tumutukoy sa isang magandang parke o sa isang tulad-parkeng hardin. Ginamit ng mga tagapagsalin ng Septuagint ang terminong Griego na pa·raʹdei·sos bilang katumbas ng salitang Hebreo para sa “hardin” (gan) sa ekspresyong “hardin sa Eden” sa Gen 2:8. Ganito ang mababasa sa ilang Hebreong salin ng Kristiyanong Griegong Kasulatan (may code na J^{17, 18, 22} sa Ap. C) sa Luc 23:43: “Makakasama kita sa hardin ng Eden.” Ang paraisong ipinangako ni Jesus sa kriminal na katabi niya ay hindi ang “paraiso ng Diyos” na binabanggit sa Apo 2:7, dahil para ito sa mga “magtatagumpay,” o sa mga makakasama ni Kristo na mamahala sa Kaharian sa langit. (Luc 22:28-30) Ang kriminal na ito ay hindi nagtagumpay laban sa sanlibutan kasama ni Jesu-Kristo, at hindi rin siya ‘ipinanganak mula sa tubig at sa espiritu.’ (Ju 3:5; 16:33) Maliwanag na kasama siya sa mga “di-matuwid” na bubuhaying muli sa lupa bilang sakop ng Kaharian kapag namamahala na si Kristo sa Paraiso sa lupa sa loob ng sanlibong taon.​—Gaw 24:15; Apo 20:4, 6.

ikatlong langit: Sa Kasulatan, ang “langit” ay puwedeng tumukoy sa pisikal na langit o sa espirituwal na langit, kung saan nakatira si Jehova at ang mga anghel niya. (Gen 11:4; Isa 63:15) Pero puwede rin itong tumukoy sa isang gobyerno, pinamamahalaan man ito ng tao o ng Diyos. (Isa 14:12; Dan 4:25, 26) Dito, lumilitaw na inilalarawan ni Pablo ang isang pagsisiwalat tungkol sa hinaharap na nakita niya sa isang pangitain. (2Co 12:1) Sa Kasulatan kung minsan, inuulit nang tatlong beses ang isang bagay para idiin o pagtibayin ito. (Isa 6:3; Eze 21:27; Apo 4:8) Lumilitaw na ang “ikatlong langit” na nakita ni Pablo ay ang kataas-taasang gobyerno, ang Mesiyanikong Kaharian ng Diyos, ang gobyerno sa langit na binubuo ni Jesu-Kristo at ng 144,000 kasama niyang tagapamahala.—Isa 65:17; 66:22; 2Pe 3:13; Apo 14:1-5.

tao: Hindi pinangalanan ni Pablo ang nakakita ng makahimalang pangitaing ito, pero maliwanag na ipinapahiwatig sa konteksto na siya ang taong ito. Bilang pagtatanggol ni Pablo sa pagiging apostol niya na kinukuwestiyon ng “ubod-galing na mga apostol” (2Co 11:5, 23), sinabi niya na nakatanggap siya ng “makahimalang mga pangitain at pagsisiwalat ng Panginoon” (2Co 12:1). Dahil walang binanggit ang Bibliya na iba pang tao na nakaranas ng ganito, lohikal na isiping si Pablo ang tinutukoy dito.

ang gayong tao: O posibleng “ang gayong bagay,” na tumutukoy sa nabanggit niyang karanasan.—Tingnan ang study note sa 2Co 12:2.

kamangha-manghang: Ginamit ni Pablo ang salitang Griego na hy·per·bo·leʹ para ilarawan ang pagiging ‘kamangha-mangha,’ o espesyal, ng mga pagsisiwalat na natanggap niya. (Tingnan ang study note sa 2Co 12:2.) Walong beses na lumitaw sa Kristiyanong Griegong Kasulatan ang salitang Griegong ito, at ang lahat ay makikita sa mga isinulat ni Pablo. Iba-iba ang pagkakasalin dito, depende sa konteksto. Halimbawa, sa 2Co 4:7, isinalin itong “lakas na higit sa karaniwan,” at sa 2Co 1:8 naman, tumutukoy ito sa“matinding hirap” na naranasan ni Pablo at ng mga kasama niya.—Tingnan sa Glosari, “Eksaherasyon.”

isang tinik sa laman: Dito, gumamit si Pablo ng isang metapora para tumukoy sa isang paghihirap na patuloy niyang nararanasan. Kapag natinik ang isang tao, hindi nawawala ang kirot nito. (Ang salitang Griego na “tinik” ay puwedeng tumukoy sa anumang bagay na matulis, gaya ng tulos, salubsob, o tinik.) Hindi sinabi ni Pablo kung pisikal o emosyonal ang tinutukoy niyang kirot na dulot ng tinik na ito. May mga isinulat si Pablo na nagpapahiwatig na may problema siya sa paningin, na posibleng nagpapahirap sa kaniya sa paglalakbay, pagsusulat ng liham, at pagmiministeryo. (Gal 4:15; 6:11; tingnan din ang Gaw 23:1-5.) Sa konteksto namang ito, binanggit ni Pablo ang tuloy-tuloy na pagpuntirya sa kaniya ng mayayabang niyang kaaway, ang huwad na mga guro, kaya posible ring ang tinutukoy niyang tinik ay ang paghihirap ng kalooban niya dahil sa kanila. (Tingnan ang study note sa 2Co 11:5.) Anuman ang nagpapahirap kay Pablo, tinawag niya itong isang anghel ni Satanas, na nagpapakitang gustong gamitin ni Satanas ang anumang paghihirap, pisikal man o emosyonal, para pahinain ang isang lingkod ng Diyos. Pero nanatiling positibo si Pablo sa harap ng pagsubok na ito. Inisip niya na ang “tinik” na ito ay makakatulong sa kaniya na “hindi . . . magmataas” at patuloy na mapasaya ang Diyos.—Mat 23:12.

sasampal: O “hahampas.” Ang pandiwang Griego na ginamit dito ni Pablo ay puwedeng tumukoy sa literal na pagsampal, paghampas, o pagsuntok. Kaya sa Mat 26:67, binanggit na “sinuntok” si Jesus ng mga sundalong Romano. Sa 1Co 4:11 naman, mas malawak ang kahulugan ng salitang ito at tumutukoy sa pagmamaltrato sa isang tao.

tao: Hindi pinangalanan ni Pablo ang nakakita ng makahimalang pangitaing ito, pero maliwanag na ipinapahiwatig sa konteksto na siya ang taong ito. Bilang pagtatanggol ni Pablo sa pagiging apostol niya na kinukuwestiyon ng “ubod-galing na mga apostol” (2Co 11:5, 23), sinabi niya na nakatanggap siya ng “makahimalang mga pangitain at pagsisiwalat ng Panginoon” (2Co 12:1). Dahil walang binanggit ang Bibliya na iba pang tao na nakaranas ng ganito, lohikal na isiping si Pablo ang tinutukoy dito.

ubod-galing na mga apostol: Ang ekspresyong ginamit dito ni Pablo ay puwede ring isaling “napakagagaling na apostol.” Medyo sarkastiko ang pagkakalarawan niya sa mayayabang na lalaking ito na maliwanag na nag-iisip na nakatataas sila sa mga apostol na inatasan mismo ni Jesus. Tinawag sila ni Pablo na “huwad na mga apostol” dahil ang totoo, mga ministro sila ni Satanas. (2Co 11:13-15) Itinuturo nila ang sariling bersiyon nila ng mabuting balita tungkol kay Kristo. (2Co 11:3, 4) Minamaliit at sinisiraan din nila si Pablo; kinukuwestiyon nila ang bigay-Diyos na awtoridad niya bilang apostol.

Panginoon: Dito, ginamit ni Pablo ang ekspresyong Griego na ton Kyʹri·on (Panginoon), na kung minsan ay tumutukoy kay Jehova at minsan ay kay Jesus. Sa kasong ito, makatuwirang isipin na sa Panginoong Jehova nagsumamo nang tatlong beses si Pablo, dahil Siya ang “Dumirinig ng panalangin.” (Aw 65:2) Siya lang ang dapat kausapin sa panalangin. (Aw 145:18; Fil 4:6) Bilang sagot kay Pablo, ipinaalala ni Jehova ang kaniyang “walang-kapantay na kabaitan” at ang “kapangyarihan” na sagana niyang ibinibigay sa mga lingkod niya. (2Co 12:9; Isa 40:26; Luc 24:49) Ikinakatuwiran ng ilan na kay Jesus nanalangin si Pablo dahil sa talata 9, binanggit niya ang tungkol sa “kapangyarihan ng Kristo.” Pero ang paggamit ni Pablo ng pariralang ito ay hindi nangangahulugan na kay Kristo siya nagsumamo nang tatlong beses. May kapangyarihan si Jesus, pero galing iyon sa Diyos na Jehova.—Luc 5:17.

Hindi ako naging makatuwiran: Tingnan ang study note sa 2Co 11:1.

kahit parang wala ako sa katuwiran: Alam ni Pablo na puwede siyang magmukhang wala sa katuwiran dahil sa mga ipinagmamalaki niya. (2Co 11:16) Pero kinailangan niyang ipagtanggol ang pagiging apostol niya sa dulong bahagi ng 2 Corinto. (Sa katunayan, sa 2Co 11 at 12, walong beses na ginamit ni Pablo ang mga salitang Griego na aʹphron at a·phro·syʹne na isinaling “wala sa katuwiran” at “hindi makatuwiran”: 2Co 11:1, 16, 17, 19, 21; 12:6, 11.) Iniimpluwensiyahan ng “ubod-galing na mga apostol” ang kongregasyon na huwag igalang si Pablo at ang mga itinuturo niya. Dahil diyan, napilitan si Pablo na magmalaki para maipagtanggol ang kaniyang bigay-Diyos na awtoridad. (2Co 10:10; 11:5, 16; tingnan ang study note sa 2Co 11:5.) Kaya hindi masasabing wala sa katuwiran ang pagmamalaki ni Pablo.

kamangha-manghang mga bagay: Tingnan ang study note sa Gaw 2:19.

tanda: Sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, ang salitang Griego na teʹras ay palaging ginagamit kasama ng se·meiʹon (“himala”), na parehong nasa anyong pangmaramihan. (Mat 24:24; Ju 4:48; Gaw 7:36; 14:3; 15:12; 2Co 12:12) Ang teʹras ay pangunahin nang tumutukoy sa anumang bagay na kamangha-mangha.

ikatlong beses: Hindi ito nangangahulugang tatlong beses na aktuwal na dumalaw si Pablo sa Corinto. Tumutukoy ito sa tatlong pagkakataong handa siyang pumunta doon, pero may isang pagkakataon na hindi iyon naging posible. Una siyang dumalaw sa Corinto noong itinatag niya ang kongregasyon doon, at nanatili siya roon nang isa’t kalahating taon. (Gaw 18:9-11) Sa ikalawang pagkakataon, nagplano si Pablo na dumalaw sa kanila pero hindi iyon natuloy. (2Co 1:15, 16, 23) May mga patunay na napakaikli ng pagitan ng pagsulat ni Pablo sa 1 at 2 Corinto, kaya hindi posibleng makadalaw siya sa maikling panahong iyon. Isa pa, isang pagdalaw lang ang nakaulat sa aklat ng Gawa. (Gaw 18:1) Pero natuloy ang ikatlong beses na naghandang dumalaw si Pablo sa Corinto, na binanggit niya sa tekstong ito at sa 2Co 13:1, 2. Nakabalik siya sa Corinto noong mga 56 C.E., at doon niya isinulat ang aklat ng Roma.—Gaw 20:2, 3; Ro 16:1, 23; 1Co 1:14.

ibigay sa inyo: Ang terminong Griego na psy·kheʹ na nasa anyong pangmaramihan ay isinaling “inyo,” dahil sa kontekstong ito, tumutukoy ang psy·kheʹ sa mga tao.—Tingnan sa Glosari, “Nephesh; Psykhe.”

mapagbulong: O “tsismoso.” Ang salitang Griego ay lumilitaw na tumutukoy sa isa na mahilig sa mapanirang tsismis at posibleng nagkakalat nito.​—Tingnan ang study note sa 2Co 12:20.

bulong-bulungan: O “tsismisan.” Ang salitang Griego dito ay tumutukoy sa pagtsitsismisan at pagkakalat ng negatibong impormasyon nang palihim. Dito lang lumitaw sa Kristiyanong Griegong Kasulatan ang salitang Griegong ito, pero ang kaugnay nitong salita, na isinasaling “mapagbulong,” ay ginamit sa Ro 1:29, kung saan mababasa ang iba’t ibang masasamang ugali (tingnan ang study note). Ang katumbas din nitong pandiwang Griego para sa “bumulong” ay may negatibong kahulugan sa salin ng Septuagint sa 2Sa 12:19 at Aw 41:7 (40:8, LXX).

karumihan: Sa tatlong terminong nakalista sa talatang ito (“karumihan,” “seksuwal na imoralidad,” at “paggawi nang may kapangahasan”), ang “karumihan” (sa Griego, a·ka·thar·siʹa) ang may pinakamalawak na kahulugan. Sa literal, ang salitang ito ay tumutukoy sa anumang marumi. (Mat 23:27) Sa makasagisag na diwa nito, puwede itong tumukoy sa iba’t ibang karumihan—halimbawa, sa seksuwal na gawain, pananalita, pagkilos, o pagsamba. (Ihambing ang 1Co 7:14; 2Co 6:17; 1Te 2:3.) Ang “karumihan” ay may iba’t ibang antas at puwedeng tumukoy sa iba’t ibang uri ng kasalanan. (Efe 4:19) Idiniriin nito ang pagiging kasuklam-suklam ng isang kalagayan o maling gawain.—Tingnan sa Glosari, “Marumi,” at study note sa Gal 5:19.

seksuwal na imoralidad: Ang salitang Griego na por·neiʹa ay sumasaklaw sa lahat ng pagtatalik na labag sa sinasabi ng Bibliya, gaya ng pangangalunya, seksuwal na mga gawain sa pagitan ng mga hindi mag-asawa o ng mga magkasekso, at iba pang kasalanang may kaugnayan sa pagtatalik.—Tingnan sa Glosari at study note sa Gal 5:19.

paggawi nang may kapangahasan: O “paggawi nang walang kahihiyan.” Ang salitang Griego na a·selʹgei·a ay tumutukoy sa mabigat na paglabag sa mga batas ng Diyos at sa pagiging pangahas at lapastangan.—Tingnan sa Glosari at study note sa Gal 5:19.

paggawi nang may kapangahasan: O “paggawi nang walang kahihiyan; kalapastanganan.” Sa Bibliya, ang salitang Griego na a·selʹgei·a ay tumutukoy sa mabigat na paglabag sa mga batas ng Diyos dahil sa pagiging pangahas, bastos, at lapastangan. Lumitaw ang terminong ito nang 10 beses sa Kristiyanong Griegong Kasulatan. (Mar 7:22; Ro 13:13; 2Co 12:21; Gal 5:19; Efe 4:19; 1Pe 4:3; 2Pe 2:2, 7, 18; Jud 4) Ayon sa isang diksyunaryo, tumutukoy ito sa “kabastusan, kahalayan, kalaswaan; ibig sabihin, paglampas sa pamantayan ng tamang saloobin at paggawi.” Ginamit ng Judiong istoryador na si Josephus ang terminong Griego na ito nang iulat niya ang pagtatayo ng paganong reyna na si Jezebel ng dambana para kay Baal sa Jerusalem. Kitang-kita sa ginawa niya na napakalapastangan niya at wala siyang delikadesa.—Jewish Antiquities, Aklat 8, kab. 13, par. 1 (Loeb 8.318); tingnan sa Glosari.

seksuwal na imoralidad: Sa Bibliya, ang salitang Griego na por·neiʹa ay sumasaklaw sa lahat ng seksuwal na gawain na labag sa pamantayan ng Diyos. Ayon sa isang diksyunaryo, ang por·neiʹa ay tumutukoy sa “prostitusyon, karumihan, pakikiapid” at sumasaklaw sa “lahat ng uri ng bawal na pagtatalik.” Bukod sa prostitusyon, pangangalunya, at pagtatalik ng mga walang asawa, kasama rin dito ang homoseksuwal na mga gawain at pakikipagtalik sa hayop, na hinahatulan ng Kasulatan. (Lev 18:6, 22, 23; 20:15, 16; 1Co 6:9; tingnan sa Glosari.) Ipinakita ni Jesus na napakasama ng seksuwal na imoralidad, dahil inihanay niya ito sa pagpatay, pagnanakaw, at pamumusong.—Mat 15:19, 20; Mar 7:21-23.

karumihan: O “kasalaulaan; kahalayan.” Sa unang tatlong “gawa ng laman” na binanggit sa talatang ito, ang “karumihan” (sa Griego, a·ka·thar·siʹa) ang may pinakamalawak na kahulugan. Ang salitang ito ay lumitaw nang 10 beses sa Kristiyanong Griegong Kasulatan. Sa literal, tumutukoy ito sa pisikal na karumihan. (Mat 23:27) Sa makasagisag na diwa nito, puwede itong tumukoy sa anumang uri ng karumihan—seksuwal na gawain, pananalita, pagkilos, o pagsamba, gaya ng pagsamba sa diyos-diyusan. (Ro 1:24; 6:19; 2Co 6:17; 12:21; Efe 4:19; 5:3; Col 3:5; 1Te 2:3; 4:7) Kaya ang “karumihan” ay puwedeng tumukoy sa iba’t ibang uri ng kasalanan, at may iba’t iba itong antas. (Tingnan ang study note sa Efe 4:19.) Idiniriin nito ang pagiging kasuklam-suklam ng isang kalagayan o maling gawain.—Tingnan sa Glosari, “Marumi.”