ዓሌታት ማኦሪ ኣሽሓት ኪሎ ሜተራት ብውቅያኖስ ተጓዒዞም ኣብ ኒው ዚላንድ ዝሰፈሩ፡ ቅድሚ 800 ዓመት ኣቢሉ ኪኸውን ይኽእል እዩ። ኣብኡ ድማ ምስቲ ኣብ ፖሊነዥያ ሓዲጎምዎ ዝመጹ ትሮፒካዊ ደሴታት ፈጺሙ ዘይመሳሰል ቅርጸ መሬት ረኸቡ። እታ ዝረኸብዋ ሓዳስ መሬት፡ ኣኽራንን ኣኻውሕ በረድን ዝበዝሓ፡ ውዑይ ዓይኒ ማይን ውርጭን ድማ ዚርከባ እያ ነይራ። ድሕሪ ሓሙሽተ ዘመን ከኣ፡ ካልኦት ሰፈርቲ መጹ፣ ንሳቶም ግና ካብ ርሑቕ ቦታ፡ ማለት ካብ ኤውሮጳ ዝመጹ እዮም ነይሮም። ሎሚ መብዛሕትኦም ተቐማጦ ኒው ዚላንድ፡ ንባህሊ እንግሊዛውያንን ተቐማጦ ፖሊነዥያን ተቐቢሎም እዮም ዚነብሩ ዘለዉ። ካብ ነበርቲ ኒው ዚላንድ ዳርጋ 90 ሚእታዊት፡ ኣብ ከተማ እዮም ዚነብሩ። ከተማ ወሊንተን፡ ኣብ ዓለም ካብ ዘለዋ ዅለን ርእሲ ኸተማታት፡ ናብ ደቡባዊ ጫፍ ዝቐረበት ከተማ እያ።.

 ኒው ዚላንድ ካብ ሃገራት ዓለም ተገሊላ እትርከብ ሃገር እኳ እንተ ዀነት፡ ኣዝዩ ብዙሕ ዜደንቕ ጽባቐ ዘለዎ ቦታታት ዝሓቘፈት ብምዃና፡ ኣብ ዓመት ክሳዕ ሰለስተ ሚልዮን ዚዀኑ በጻሕቲ ዓዲ ትስሕብ እያ።

ኒው ዚላንድ በይኖም ብዝዓይነቶም እንስሳ ዘገዳም እተዓደለት ሃገር እያ፣ ኣብታ ሃገር ከኣ ካብ ኣብ ካልእ ብዝያዳ በብዓይነቱ ዘርኢ እተን ዘይነፍራ ኣዕዋፍ ኣለዋ። ብዘይካዚ፡ እቲ ኽሳዕ 100 ዓመት ኪነብር ዚኽእል ቱዋታራ ዚብሃል ንጠበቕ ዚመስል ለማሚ፡ ኣብ ኒው ዚላንድ እዩ ዚርከብ። ገለ ኻብቶም ኣብታ ሃገር ጥራይ ዚርከቡ መጥበውቲ እንስሳታት ድማ፡ ገሊአን ዘርኢ መንካዕ፡ ከም ዓሳ ኣንበሪን ኣቡ ሰላማን ዝኣመሰሉ ገሊኦም ኣብ ባሕሪ ዚነብሩ ዘርኢ መጥበውቲ ኺጥቀሱ ይከኣሉ።

ናይ የሆዋ መሰኻኽር ኣብ ኒው ዚላንድ ንጥፈታቶም ካብ ዚጅምሩ ዳርጋ 120 ዓመት ገይሮም ኣለዉ። እንተ ወሓደ ብ19 ቛንቋ ድማ መጽሓፍ ቅዱስ ይምህሩ እዮም፣ እዚ ድማ ነቲ ኣብ ፖሊነዥያ ዚዝረብ ቋንቋ ራሮቶንጋኛን ሳሞዋኛን ቶንጋንን ኒዩወኛን የጠቓልል።