เขียนโดยลูกา 8:1-56

8  ต่อ​มา​ไม่​นาน พระ​เยซู​เดิน​ทาง​ไป​ตาม​เมือง​และ​ตาม​หมู่​บ้าน​เพื่อ​ประกาศ​ข่าว​ดี​เรื่อง​รัฐบาล*ของ​พระเจ้า+ และ​อัครสาวก 12 คน​ก็​อยู่​กับ​ท่าน​ด้วย  ผู้​หญิง​บาง​คน​ที่​พระ​เยซู​เคย​ขับ​ไล่​ปีศาจ​และ​รักษา​โรค​ให้​ก็​อยู่​ด้วย คือ มารีย์​ที่​เรียก​กัน​ว่า​มักดาลา+ซึ่ง​ท่าน​ขับ​ไล่​ปีศาจ 7 ตน​ออก​จาก​เธอ  แล้ว​ก็​มี​โยอันนา+ภรรยา​ของ​คูซา​ผู้​ดู​แล​วัง​ของ​เฮโรด รวม​ถึง​สุสันนา​กับ​ผู้​หญิง​อีก​หลาย​คน​ที่​ใช้​ทรัพย์​สิน​ของ​ตัว​เอง​เพื่อ​รับใช้​พระ​เยซู​กับ​อัครสาวก+  เมื่อ​พระ​เยซู​เห็น​ประชาชน​มาก​มาย​มา​ชุมนุม​กัน​และ​มี​ผู้​คน​จาก​เมือง​ต่าง ๆ มา​หา​ท่าน ท่าน​จึง​ยก​ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ​ให้​พวก​เขา​ฟัง​ว่า+  “มี​คน​หนึ่ง​ออก​ไป​หว่าน​เมล็ด​พืช ตอน​ที่​เขา​หว่าน​นั้น เมล็ด​พืช​บาง​ส่วน​ตก​ตาม​ทาง​เดิน​และ​ถูก​เหยียบ​ย่ำ แล้ว​นก​ก็​มา​จิก​กิน​หมด+  บาง​ส่วน​ตก​บน​พื้น​หิน​ที่​มี​หน้า​ดิน​อยู่​เล็ก​น้อย เมื่อ​งอก​ขึ้น​แล้ว​ก็​เหี่ยว​แห้ง​ไป​เพราะ​ขาด​ความ​ชุ่ม​ชื้น+  เมล็ด​พืช​บาง​ส่วน​ตก​กลาง​พุ่ม​ไม้​มี​หนาม พุ่ม​ไม้​นั้น​งอก​พร้อม​กับ​ต้น​อ่อน​และ​ปก​คลุม​ต้น​อ่อน​จน​มิด+  แต่​ก็​มี​บาง​ส่วน​ตก​บน​ดิน​ดี เมื่อ​งอก​ขึ้น​แล้ว​ก็​ออก​ผล 100 เท่า”+ เมื่อ​เล่า​จบ ท่าน​ก็​พูด​ว่า “ให้​ทุก​คน​ที่​ได้​ยิน​จำ​ใส่​ใจ​ไว้​ให้​ดี”+  พวก​สาวก​มา​ถาม​พระ​เยซู​ว่า​ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ​นั้น​หมาย​ถึง​อะไร+ 10  ท่าน​ตอบ​ว่า “พระเจ้า​ให้​พวก​คุณ​รู้​และ​เข้าใจ​ความ​ลับ​เกี่ยว​กับ​รัฐบาล​ของ​พระองค์ แต่​คน​อื่น​ได้​ยิน​แค่​ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ+ ดัง​นั้น พวก​เขา​จะ​มอง​ดู​แต่​ก็​ไม่​เห็น พวก​เขา​จะ​ได้​ยิน​แต่​ไม่​เข้าใจ+ 11  นี่​คือ​ความ​หมาย​ของ​ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ​นั้น เมล็ด​พืช​คือ​คำ​สอน​ของ​พระเจ้า+ 12  สำหรับ​บาง​คน คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​เปรียบ​ได้​กับ​เมล็ด​พืช​ที่​ตก​ตาม​ทาง​เดิน เมื่อ​พวก​เขา​ได้​ยิน​คำ​สอน​นั้น​แล้ว มาร​ก็​มา​ฉกฉวย​เอา​คำ​สอน​นั้น​ไป​จาก​ใจ​พวก​เขา ทำ​ให้​พวก​เขา​ไม่​เชื่อ ก็​เลย​ไม่​รอด+ 13  สำหรับ​บาง​คน คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​เปรียบ​ได้​กับ​เมล็ด​พืช​ที่​ตก​ลง​บน​พื้น​หิน​ที่​มี​หน้า​ดิน​อยู่​เล็ก​น้อย เมื่อ​พวก​เขา​ได้​ยิน​คำ​สอน​นั้น​แล้ว​ก็​ชอบ แต่​คำ​สอน​นั้น​ไม่​ได้​ฝัง​ลึก​เข้า​ไป​ใน​ใจ พวก​เขา​จึง​เชื่อ​ได้​ไม่​นาน พอ​เจอ​การ​ทดสอบ​ก็​เลิก​เชื่อ+ 14  สำหรับ​บาง​คน คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​เปรียบ​ได้​กับ​เมล็ด​พืช​ที่​ตก​กลาง​พุ่ม​ไม้​มี​หนาม พวก​เขา​ได้​ยิน​คำ​สอน​นั้น แต่​ความ​กังวล​กับ​ชีวิต ทรัพย์​สมบัติ+ และ​ความ​สนุกสนาน​มา​ครอบ​งำ​พวก​เขา+ จึง​ไม่​เกิด​ผล​ใน​ชีวิต+ 15  และ​สำหรับ​บาง​คน​ที่​มี​หัวใจ​ดี​และ​ซื่อ​สัตย์+ คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​เปรียบ​ได้​กับ​เมล็ด​พืช​ที่​ตก​บน​ดิน​ดี พวก​เขา​ได้​ยิน​คำ​สอน​นั้น​แล้ว​ก็​ยึด​ถือ​ไว้ และ​เกิด​ผล​ด้วย​ความ​อด​ทน+ 16  “ไม่​มี​ใคร​จุด​ตะเกียง​แล้ว​เอา​อะไร​มา​ครอบ​ไว้​หรือ​วาง​ไว้​ใต้​เตียง แต่​เขา​จะ​ตั้ง​ไว้​บน​เชิง​ตะเกียง เพื่อ​คน​ที่​เข้า​มา​ใน​ห้อง​จะ​ได้​เห็น​แสง​สว่าง+ 17  ทุก​สิ่ง​ที่​ซ่อน​ไว้​จะ​ถูก​เปิด​เผย​ให้​เห็น และ​ทุก​สิ่ง​ที่​ปก​ปิด​ไว้​อย่าง​มิดชิด​จะ​ต้อง​มี​คน​รู้​และ​จะ​ถูก​เปิดโปง​แน่นอน+ 18  ดัง​นั้น ขอ​ให้​ตั้งใจ​ฟัง​ให้​ดี เพราะ​คน​ที่​มี​ความ​เข้าใจ​จะ​เข้าใจ​มาก​ขึ้น+ แต่​คน​ที่​ไม่​ยอม​เข้าใจ​อะไร แม้​แต่​ความ​เข้าใจ​เล็ก​น้อย​ที่​เขา​คิด​ว่า​มี ก็​จะ​ไร้​ประโยชน์​ใน​ที่​สุด”+ 19  เมื่อ​แม่​กับ​พวก​น้อง​ชาย​ของ​พระ​เยซู​มา​หา+ พวก​เขา​เข้า​ไป​ไม่​ถึง​ตัว​พระ​เยซู​เพราะ​มี​คน​มาก+ 20  มี​คน​มา​บอก​ท่าน​ว่า “แม่​กับ​น้อง​ชาย​ของ​ท่าน​ยืน​อยู่​ด้าน​นอก รอ​เจอ​ท่าน​อยู่” 21  ท่าน​บอก​พวก​เขา​ว่า “คน​ที่​ฟัง​คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​และ​ทำ​ตาม​นั่น​แหละ คือ​แม่​และ​พี่​น้อง​ของ​ผม”+ 22  วัน​หนึ่ง พระ​เยซู​ลง​เรือ​กับ​พวก​สาวก ท่าน​บอก​พวก​เขา​ว่า “พวก​เรา​ข้าม​ไป​อีก​ฝั่ง​หนึ่ง​ของ​ทะเลสาบ​กัน​เถอะ” พวก​เขา​ก็​ออก​เรือ​ไป+ 23  ตอน​ที่​เรือ​กำลัง​แล่น​อยู่ พระ​เยซู​ก็​หลับ​ไป แล้ว​เกิด​ลม​พายุ​รุนแรง​พัด​มา​ที่​ทะเลสาบ คลื่น​ซัด​เข้า​เรือ​จน​เรือ​แทบ​จะ​จม+ 24  พวก​สาวก​จึง​ปลุก​ท่าน​และ​บอก​ว่า “อาจารย์ อาจารย์ พวก​เรา​กำลัง​จะ​ตาย​กัน​อยู่​แล้ว!” พระ​เยซู​ก็​ลุก​ขึ้น​แล้ว​สั่ง​คลื่น​ลม​ให้​สงบ ลม​พายุ​ก็​หยุด​และ​ทุก​อย่าง​ก็​สงบ​นิ่ง+ 25  แล้ว​ท่าน​พูด​กับ​พวก​เขา​ว่า “ความ​เชื่อ​ของ​พวก​คุณ​หาย​ไป​ไหน​หมด?” แต่​พวก​สาวก​ทั้ง​กลัว​ทั้ง​ประหลาด​ใจ​และ​พูด​กัน​ว่า “ท่าน​เป็น​ใคร​กัน​แน่? สั่ง​ได้​แม้​แต่​ลม​และ​ทะเล”+ 26  พระ​เยซู​กับ​พวก​สาวก​ขึ้น​ฝั่ง​ใน​เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา+ ที่​อยู่​ฝั่ง​ตรง​ข้าม​กับ​แคว้น​กาลิลี 27  ตอน​ที่​พระ​เยซู​ขึ้น​มา​บน​ฝั่ง ผู้​ชาย​คน​หนึ่ง​ที่​เป็น​ชาว​เมือง​นั้น​มา​เจอ​ท่าน เขา​ถูก​ปีศาจ​สิง ไม่​ใส่​เสื้อ​ผ้า และ​ไม่​ได้​อยู่​บ้าน​มา​นาน​แล้ว อยู่​แต่​ใน​สุสาน+ 28  พอ​เขา​เห็น​พระ​เยซู ก็​หมอบ​ตรง​หน้า​ท่าน​และ​ร้อง​เสียง​ดัง​ว่า “เยซู ลูก​ของ​พระเจ้า​องค์​สูง​สุด มา​ยุ่ง​กับ​ผม​ทำไม? ขอ​อย่า​ทรมาน​ผม​เลย”+ 29  (ที่​ปีศาจ​พูด​อย่าง​นั้น​ก็​เพราะ​พระ​เยซู​สั่ง​ให้​มัน​ออก​จาก​ผู้​ชาย​คน​นั้น มัน​เข้า​สิง​เขา​บ่อย ๆ*+ หลาย​ครั้ง​แล้ว​ที่​เขา​ถูก​ล่าม​โซ่​และ​ตรวน แถม​มี​คน​เฝ้า​ด้วย แต่​เขา​ก็​ดึง​โซ่​และ​ตรวน​จน​ขาด​ทุก​ครั้ง และ​ปีศาจ​จะ​พา​เขา​ไป​ใน​ที่​ห่าง​ไกล​ผู้​คน) 30  พระ​เยซู​ถาม​ผู้​ชาย​คน​นั้น​ว่า “ชื่อ​อะไร?” เขา​ตอบ​ว่า “ชื่อ​กองพัน” ที่​ตอบ​อย่าง​นี้​เพราะ​มี​ปีศาจ​หลาย​ตน​สิง​อยู่​ใน​ตัว​เขา 31  ปีศาจ​พวก​นั้น​ขอร้อง​พระ​เยซู​หลาย​ครั้ง​ไม่​ให้​ส่ง​พวก​มัน​ไป​ขุม​ลึก+ 32  ตอน​นั้น มี​หมู+ฝูง​ใหญ่​กำลัง​หา​กิน​อยู่​ที่​ภูเขา พวก​ปีศาจ​จึง​ขอร้อง​พระ​เยซู​ให้​พวก​มัน​ไป​เข้า​สิง​ใน​หมู​ฝูง​นั้น​แทน ท่าน​ก็​อนุญาต+ 33  พวก​ปีศาจ​จึง​ออก​จาก​ผู้​ชาย​คน​นั้น แล้ว​ไป​เข้า​สิง​ใน​หมู​พวก​นั้น หมู​ทั้ง​ฝูง​ก็​กระโดด​จาก​หน้าผา​ลง​ไป​ใน​ทะเลสาบ​และ​จม​น้ำ​ตาย 34  เมื่อ​คน​เลี้ยง​หมู​เห็น​ว่า​เกิด​อะไร​ขึ้น พวก​เขา​ก็​วิ่ง​หนี​ไป​และ​เล่า​เรื่อง​นั้น​ให้​คน​ใน​เมือง​และ​ใน​ชนบท​ฟัง 35  ผู้​คน​จึง​แห่​กัน​มา​ดู​ว่า​เกิด​อะไร​ขึ้น พวก​เขา​มา​หา​พระ​เยซู​และ​เห็น​ผู้​ชาย​ที่​ปีศาจ​ออก​จาก​ตัว​แล้ว​นั่ง​อยู่​แทบ​เท้า​พระ​เยซู+ เขา​ใส่​เสื้อ​ผ้า​เรียบร้อย​และ​มี​สติ​ดี พอ​พวก​เขา​เห็น​อย่าง​นั้น​ก็​กลัว​มาก 36  คน​ที่​เห็น​เหตุ​การณ์​เล่า​ให้​พวก​เขา​ฟัง​ว่า​คน​ที่​ถูก​ปีศาจ​สิง​หาย​เป็น​ปกติ*ได้​อย่าง​ไร 37  คน​มาก​มาย​ใน​แถบ​นั้น​ขอร้อง​พระ​เยซู​ให้​ออก​ไป​จาก​เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา เพราะ​พวก​เขา​กลัว​กัน​มาก ท่าน​จึง​ลง​เรือ​เพื่อ​จะ​ไป​จาก​ที่​นั่น 38  ผู้​ชาย​ที่​เคย​ถูก​ปีศาจ​สิง​รบเร้า​ขอ​ตาม​ไป​ด้วย แต่​พระ​เยซู​สั่ง​ให้​เขา​กลับ​ไป ท่าน​บอก​ว่า+ 39  “กลับ​บ้าน​ไป​เถอะ ไป​เล่า​ให้​คน​อื่น​ฟัง​ว่า​พระเจ้า​ช่วย​คุณ​ยัง​ไง” เขา​จึง​ไป​ประกาศ​ทั่ว​เมือง​นั้น​ว่า​พระ​เยซู​ได้​ทำ​อะไร​เพื่อ​เขา​บ้าง 40  เมื่อ​พระ​เยซู​กลับ​มา​ถึง​แคว้น​กาลิลี มี​คน​มาก​มาย​มา​ต้อนรับ​ท่าน​อย่าง​อบอุ่น​เพราะ​พวก​เขา​รอ​คอย​ท่าน​อยู่+ 41  และ​มี​ผู้​ชาย​คน​หนึ่ง​ชื่อ​ไยรอส​มา​หา​พระ​เยซู เขา​เป็น​หัวหน้า​ที่​ประชุม​ของ​ชาว​ยิว เขา​หมอบ​ลง​แทบ​เท้า​ท่าน​และ​ขอร้อง​ท่าน​ให้​ไป​ที่​บ้าน​เขา+ 42  เพราะ​ลูก​สาว​คน​เดียว​ของ​เขา​ซึ่ง​อายุ 12 ขวบ​กำลัง​จะ​ตาย ตอน​ที่​พระ​เยซู​กำลัง​ไป​ที่​นั่น ฝูง​ชน​เบียด​เสียด​ท่าน 43  ตอน​นั้น มี​ผู้​หญิง​คน​หนึ่ง​ที่​มี​อาการ​ตก​เลือด+มา 12 ปี​แล้ว และ​ไม่​มี​ใคร​รักษา​เธอ​ได้+ 44  เธอ​แอบ​เข้า​มา​ข้าง​หลัง​แล้ว​แตะ​ชาย​เสื้อ​ชั้น​นอก*ของ​พระ​เยซู+ ทันใด​นั้น​เลือด​ก็​หยุด​ไหล 45  พระ​เยซู​ถาม​ว่า “ใคร​มา​ถูก​ตัว​ผม?” เมื่อ​ทุก​คน​ปฏิเสธ เปโตร​จึง​บอก​ว่า “อาจารย์ มี​คน​มาก​มาย​เบียด​เสียด​ท่าน​อยู่​ไม่​ใช่​หรือ​ครับ?”+ 46  แต่​พระ​เยซู​พูด​ว่า “มี​คน​ถูก​ตัว​ผม​แน่ ๆ เพราะ​ผม​รู้สึก​ได้​ว่า​พลัง+ออก​จาก​ตัว” 47  พอ​ผู้​หญิง​คน​นั้น​เห็น​ว่า​หลบ​ไม่​พ้น​แน่ ก็​กลัว​จน​ตัว​สั่น​และ​หมอบ​ลง​ต่อ​หน้า​ท่าน แล้ว​เธอ​ก็​บอก​ทุก​คน​ให้​รู้​ว่า​ทำไม​เธอ​ถึง​ได้​ถูก​ตัว​พระ​เยซู​และ​เธอ​หาย​โรค​ทันที​ได้​อย่าง​ไร 48  พระ​เยซู​ก็​พูด​กับ​เธอ​ว่า “ความ​เชื่อ​ของ​ลูก​ทำ​ให้​ลูก​หาย​โรค​แล้ว* ขอ​ให้​สบาย​ใจ​เถอะ”+ 49  พระ​เยซู​พูด​ยัง​ไม่​ทัน​ขาด​คำ ก็​มี​คน​จาก​บ้าน​ของ​ไยรอส​มา​บอก​เขา​ว่า “ลูก​สาว​คุณ​ตาย​แล้ว คง​ไม่​ต้อง​รบกวน​อาจารย์​แล้ว​ล่ะ”+ 50  เมื่อ​พระ​เยซู​ได้​ยิน​อย่าง​นั้น จึง​บอก​ไยรอส​ว่า “ไม่​ต้อง​กลัว ขอ​ให้​เชื่อ​เถอะ ลูก​สาว​คุณ​จะ​ไม่​เป็น​อะไร”+ 51  เมื่อ​ไป​ถึง​บ้าน​ของ​เขา พระ​เยซู​ไม่​ให้​ใคร​ตาม​เข้า​ไป​ด้วย​นอก​จาก​เปโตร ยอห์น ยากอบ และ​พ่อ​แม่​ของ​เด็ก 52  ตอน​นั้น ผู้​คน​พา​กัน​ร้องไห้​คร่ำครวญ​ที่​เด็ก​ตาย พระ​เยซู​จึง​พูด​ว่า “หยุด​ร้องไห้​เถอะ+ เด็ก​คน​นี้​ไม่​ได้​ตาย แต่​นอน​หลับ​อยู่”+ 53  พวก​เขา​ก็​หัวเราะ​เยาะ​เพราะ​รู้​ว่า​เด็ก​ตาย​แล้ว​จริง ๆ 54  พระ​เยซู​จับ​มือ​เด็ก​และ​พูด​ว่า “หนู​น้อย ลุก​ขึ้น​มา*เถอะ”+ 55  เด็ก​คน​นั้น​ก็​กลับ​มี​ชีวิต​อีก+และ​ลุก​ขึ้น​มา​ทันที+ แล้ว​พระ​เยซู​ก็​บอก​ให้​พวก​เขา​เอา​อาหาร​มา​ให้​เธอ​กิน 56  พ่อ​แม่​ของ​เด็ก​ดีใจ​มาก แต่​พระ​เยซู​สั่ง​พวก​เขา​ไม่​ให้​เล่า​เรื่อง​นี้​ให้​ใคร​ฟัง+

เชิงอรรถ

หรือ “ราชอาณาจักร”
หรือ​อาจ​แปล​ได้​ว่า “มัน​เข้า​สิง​เขา​มา​นาน​แล้ว”
หรือ “รอด”
หรือ “พู่​ที่​ชาย​เสื้อ​ชั้น​นอก”
หรือ “รอด​แล้ว”
หรือ “ตื่น”

ข้อมูลสำหรับศึกษา

ประกาศ: คำ​กรีก​นี้​มี​ความ​หมาย​หลัก​ว่า “ป่าว​ประกาศ​ใน​ฐานะ​ผู้​ส่ง​ข่าว​อย่าง​เปิด​เผย” คำ​นี้​เน้น​ลักษณะ ของ​การ​ประกาศ​ว่า​มัก​เป็น​การ​พูด​อย่าง​เปิด​เผย​ให้​สาธารณชน​รู้ ไม่​ใช่​การ​เทศน์​ให้​คน​แค่​กลุ่ม​หนึ่ง​ฟัง

มารีย์​ที่​เรียก​กัน​ว่า​มักดาลา: มี​การ​พูด​ถึง​มารีย์​มักดาลา​ครั้ง​แรก​ใน​ข้อ​นี้​ซึ่ง​เป็น​เหตุ​การณ์​ช่วง​ปี​ที่ 2 ที่​พระ​เยซู​ทำ​งาน​ประกาศ ชื่อ​มักดาลา (แปล​ตรง​ตัว​ว่า “จาก​มักดาลา หรือ​เป็น​ของ​มักดาลา”) น่า​จะ​มา​จาก​ชื่อ​เมือง​มักดาลา​ซึ่ง​ตั้ง​อยู่​บน​ชายฝั่ง​ตะวัน​ตก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี ประมาณ​ครึ่ง​ทาง​ระหว่าง​เมือง​คาเปอร์นาอุม​กับ​เมือง​ทิเบเรียส เชื่อ​กัน​ว่า​มักดาลา​เป็น​บ้าน​เกิด​ของ​มารีย์​หรือ​เป็น​ที่​ที่​เธอ​อาศัย​อยู่ มารีย์​มักดาลา​ถูก​พูด​ถึง​มาก​ที่​สุด​ใน​ช่วง​ที่​พระ​เยซู​ตาย​และ​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย—มธ 27:55, 56, 61; มก 15:40; ลก 24:10; ยน 19:25

รับใช้: มา​จาก​คำ​กริยา​กรีก เดียคอเนะโอ คำ​นี้​เกี่ยว​ข้อง​กับ​คำ​นาม เดียคอนอส (ผู้​รับใช้, คน​รับใช้) ซึ่ง​หมาย​ถึง​คน​ที่​ทำ​งาน​รับใช้​คน​อื่น​อย่าง​ถ่อม​ตัว​และ​ไม่​ย่อท้อ มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เมื่อ​พูด​ถึง​พระ​คริสต์ (รม 15:8) ผู้​รับใช้​ของ​พระ​คริสต์​ทั้ง​ผู้​ชาย​และ​ผู้​หญิง (รม 16:1; 1คร 3:5-7; คส 1:23) ผู้​ช่วย​งาน​รับใช้ (ฟป 1:1; 1ทธ 3:8) คน​รับใช้​ใน​บ้าน (ยน 2:5, 9) และ​เจ้าหน้าที่​รัฐบาล—รม 13:4

โยอันนา: เป็น​ชื่อ​แบบ​สั้น​สำหรับ​ผู้​หญิง​ซึ่ง​มา​จาก​ชื่อ​ฮีบรู​เยโฮฮานัน​ที่​หมาย​ความ​ว่า “พระ​ยะโฮวา​แสดง​ความ​โปรดปราน, พระ​ยะโฮวา​กรุณา” โยอันนา​เป็น​ผู้​หญิง​คน​หนึ่ง​ที่​พระ​เยซู​รักษา​โรค​ให้​เธอ มี​การ​พูด​ถึง​เธอ​แค่ 2 ครั้ง​ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก และ​ทั้ง 2 ครั้ง​อยู่​ใน​หนังสือ​ข่าว​ดี​ของ​ลูกา—ลก 24:10

คูซา: เป็น​พ่อ​บ้าน​หรือ​ผู้​ดู​แล​วัง​ของ​เฮโรด​อันทีพาส ซึ่ง​อาจ​เป็น​คน​ดู​แล​เรื่อง​ต่าง ๆ ใน​วัง

รับใช้​พระ​เยซู​กับ​อัครสาวก: หรือ “ให้​การ​สนับสนุน (จัด​เตรียม​ให้) พวก​เขา” คำ​กรีก เดียคอเนะโอ อาจ​หมาย​ถึง​การ​ช่วยเหลือ​คน​อื่น ๆ ด้าน​ร่าง​กาย​โดย​จัด​หา​อาหาร ทำ​อาหาร ยก​อาหาร​มา​ให้​และ​อื่น ๆ มี​การ​ใช้​คำ​นี้​ใน​ความ​หมาย​คล้าย​กัน​ที่ ลก 10:40 (“ทำ​งาน”) ลก 12:37; 17:8 (“คอย​รับใช้”) และ กจ 6:2 (“แจก​อาหาร”) และ​คำ​นี้​ยัง​หมาย​ถึง​การ​รับใช้​คน​อื่น​ใน​แบบ​ที่​คล้าย​กัน​นี้​ด้วย ในข้อ 2 และ 3 พูด​ถึง​พวก​ผู้​หญิง​ที่​สนับสนุน​พระ​เยซู​และ​สาวก​เพื่อ​ช่วย​พวก​เขา​ให้​ทำ​งาน​ที่​พระเจ้า​มอบหมาย​ได้​สำเร็จ การ​ทำ​แบบ​นี้​เป็น​วิธี​ที่​พวก​เธอ​ยกย่อง​สรรเสริญ​พระเจ้า และ​พระองค์​ก็​เห็น​คุณค่า​สิ่ง​ที่​พวก​เธอ​ทำ​โดย​ให้​บันทึก​เรื่อง​ราว​ที่​พวก​เธอ​แสดง​ความ​เอื้อเฟื้อ​อย่าง​ใจ​กว้าง​ไว้​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​เพื่อ​ให้​คน​รุ่น​หลัง​ได้​อ่าน (สภษ 19:17; ฮบ 6:10) มี​การ​ใช้​คำ​กริยา​กรีก​นี้​กับ​พวก​ผู้​หญิง​ที่​พูด​ถึง​ใน มธ 27:55; มก 15:41 ด้วย—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ลก 22:26 ซึ่ง​พูด​ถึง​คำ​นาม เดียคอนอส ที่​เกี่ยว​ข้อง​กัน

ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ: คำ​กรีก พาราบอเล มี​ความ​หมาย​ตรง​ตัว​ว่า “การ​วาง​ไว้​ข้าง​ ๆ (ด้วย​กัน)” อาจ​เป็น​เรื่อง​ราว​ที่​ให้​คติ​สอน​ใจ สุภาษิต หรือ​ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ​ก็​ได้ พระ​เยซู​มัก​อธิบาย​สิ่ง​หนึ่ง​โดย ‘วาง​สิ่ง​นั้น​ไว้​ข้าง​ ๆ’ หรือ​เปรียบ​เทียบ​สิ่ง​นั้น​กับ​อีก​สิ่ง​หนึ่ง​ที่​คล้าย​ ๆ กัน (มก 4:30) ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ​ของ​พระ​เยซู​จะ​สั้น​และ​มัก​เป็น​เรื่อง​สมมุติ​ซึ่ง​ช่วย​ให้​ผู้​ฟัง​เข้าใจ​ความ​จริง​เกี่ยว​กับ​พระเจ้า​และ​หลัก​ศีลธรรม​ที่​ถูก​ต้อง

ตัว​อย่าง​เปรียบ​เทียบ: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 13:3

พื้น​หิน: ไม่​ได้​หมาย​ถึง​พื้น​ดิน​ที่​มี​ก้อน​หิน​ปะปน​อยู่ แต่​หมาย​ถึง​ชั้น​หิน​หรือ​พื้น​หิน​ที่​มี​ดิน​อยู่​เล็ก​น้อย บันทึก​เรื่อง​เดียว​กัน​ที่ ลก 8:6 บอก​ว่า​เมล็ด​พืช​บาง​ส่วน​ตก “บน​พื้น​หิน” พื้น​ที่​แบบ​นี้​ทำ​ให้​เมล็ด​พืช​ไม่​สามารถ​หยั่ง​ราก​ลง​ใน​ดิน​ได้​ลึก​พอ​เพื่อ​จะ​ได้​รับ​น้ำ​ที่​จำเป็น

กลาง​พุ่ม​ไม้​มี​หนาม: พระ​เยซู​ไม่​ได้​หมาย​ถึง​พุ่ม​หนาม​ใหญ่​ ๆ แต่​หมาย​ถึง​เศษ​ต้น​หนาม​ที่​ยัง​เหลือ​อยู่​ใน​ดิน​หลัง​จาก​ไถ​หน้า​ดิน​แล้ว ต้น​หนาม​เหล่า​นี้​จะ​โต​ขึ้น​ปก​คลุม​เมล็ด​พืช​ที่​งอก​ใหม่​จน​มิด

กลาง​พุ่ม​ไม้​มี​หนาม: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 13:7

ความ​ลับ: หรือ “ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์” มี​การ​แปล​คำ​กรีก มูสเทริออน ว่า “ความ​ลับ, ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์” 26 ครั้ง​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ฉบับ​แปล​โลก​ใหม่ ใน​ข้อ​นี้​คำ​กรีก​นี้​อยู่​ใน​รูป​พหูพจน์​หมาย​ถึง​เรื่อง​ต่าง​ ๆ ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​ความ​ประสงค์​ของ​พระเจ้า​ซึ่ง​ยัง​ไม่​เปิด​เผย​ให้​รู้​จน​กว่า​จะ​ถึง​เวลา​ที่​พระองค์​กำหนด​ไว้ และ​พระองค์​จะ​เปิด​เผย​กับ​คน​ที่​พระองค์​เลือก​ให้​เข้าใจ​อย่าง​เต็ม​ที่ (คส 1:25, 26) เมื่อ​ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์​ของ​พระเจ้า​ถูก​เปิด​เผย​ก็​จะ​มี​การ​ประกาศ​ไป​อย่าง​กว้างขวาง​ที่​สุด เห็น​ได้​จาก​การ​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​ใช้​คำ​ว่า “ประกาศ” “เปิด​เผย” และ “ให้ . . . รู้” เมื่อ​พูด​ถึง “ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์” (1คร 2:1; อฟ 1:9; 3:3; คส 1:25, 26; 4:3) เรื่อง​หลัก​ของ “ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์​ของ​พระเจ้า” คือ​การ​ระบุ​ตัว​พระ​เยซู​คริสต์​ว่า​เป็น “ลูก​หลาน” ตาม​สัญญา​หรือ​เมสสิยาห์ (คส 2:2; ปฐก 3:15) แต่​ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์​นี้​ก็​มี​หลาย​แง่​มุม รวม​ถึง​บทบาท​ของ​พระ​เยซู​ตาม​ความ​ประสงค์​ของ​พระเจ้า​ด้วย (คส 4:3) อย่าง​ที่​พระ​เยซู​บอก​ไว้​ใน​ข้อ​นี้ “ความ​ลับ” นี้​เกี่ยว​ข้อง​กับ​รัฐบาล​สวรรค์ หรือ ‘รัฐบาล​ของ​พระเจ้า’ ที่​อยู่​ใน​สวรรค์​ซึ่ง​มี​พระ​เยซู​เป็น​กษัตริย์ (มก 4:11; ลก 8:10; ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 3:2) พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​ใช้​คำ​ว่า มูสเทริออน แตกต่าง​จาก​พวก​ศาสนา​ลึกลับ​ใน​สมัย​โบราณ​ที่​มัก​จะ​มี​พื้นเพ​มา​จาก​ลัทธิ​บูชา​การ​แพร่​พันธุ์​ที่​เฟื่องฟู​ใน​ศตวรรษ​แรก ศาสนา​เหล่า​นี้​สัญญา​ว่า​โดย​ทาง​พิธีกรรม​ลึกลับ สมาชิก​ของ​พวก​เขา​จะ​ได้​ความ​เป็น​อมตะ ได้​รับ​การ​เปิด​เผย​โดย​ตรง และ​ติด​ต่อ​กับ​เทพเจ้า​ได้ เห็น​ได้​ชัด​ว่า​ความ​ลับ​ของ​พวก​เขา​ไม่​ได้​อาศัย​ความ​จริง คน​ที่​เข้า​ศาสนา​ลึกลับ​แบบ​นั้น​ต้อง​สาบาน​ว่า​จะ​เก็บ​ความ​ลับ​ไว้​กับ​ตัว ทำ​ให้​ความ​ลับ​นั้น​ถูก​ปิด​ซ่อน​ไว้ ซึ่ง​ต่าง​จาก​ความ​ลับ​ศักดิ์สิทธิ์​ของ​คริสเตียน​ที่​ต้อง​ประกาศ​อย่าง​เปิด​เผย ดัง​นั้น เมื่อ​พระ​คัมภีร์ ใช้​คำ​นี้​กับ​การ​นมัสการ​เท็จ ฉบับ​แปล​โลก​ใหม่ ก็​จะ​แปล​คำ​นี้​ว่า “ลึกลับ, ลับ​ ๆ”—สำหรับ​ข้อ​คัมภีร์ 3 ข้อ​ที่​แปล​คำ มูสเทริออน ว่า “ลึกลับ, ลับ​ ๆ” ดู​ 2​ธส 2:7; วว 17:5, 7

ตะเกียง: ใน​สมัย​คัมภีร์​ไบเบิล ตะเกียง​ทั่ว​ไป​ที่​ใช้​ใน​บ้าน​จะ​มี​ขนาด​เล็ก ทำ​จาก​ดิน​เผา​และ​ใส่​น้ำมัน​มะกอก​ไว้​ข้าง​ใน

พวก​น้อง​ชาย: คือ​น้อง​ชาย​ต่าง​พ่อ​ของ​พระ​เยซู มี​การ​พูด​ถึง​ชื่อ​พวก​เขา​ที่ มธ 13:55 และ มก 6:3—ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 13:55 เกี่ยว​กับ​ความ​หมาย​ของ​คำ​ว่า “น้อง​ชาย”

แม่​และ​พี่​น้อง​ของ​ผม: พระ​เยซู​กำลัง​แยก​ให้​เห็น​ความ​แตกต่าง​ระหว่าง​พี่​น้อง​จริง ๆ ของ​ท่าน​ซึ่ง​บาง​คน​ไม่​มี​ความ​เชื่อ​ใน​ตัว​ท่าน (ยน 7:5) กับ​พี่​น้อง​ร่วม​ความ​เชื่อ​ซึ่ง​ก็​คือ​สาวก​ของ​ท่าน พระ​เยซู​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​ถึง​แม้​ความ​สัมพันธ์​กับ​ญาติ​พี่​น้อง​จะ​มี​ค่า​มาก​สำหรับ​ท่าน แต่​ความ​สัมพันธ์​กับ​คน​ที่​ฟัง​คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​และ​ทำ​ตาม​มี​ค่า​มาก​กว่า

อีก​ฝั่ง​หนึ่ง: คือ​ฝั่ง​ตะวัน​ออก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี

ลม​พายุ​รุนแรง​มาก: มา​จาก​คำ​กรีก 3 คำ​ที่​แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ลม​เฮอร์ริเคน​ใหญ่” (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 8:24) มาระโก​ไม่​ได้​อยู่​ใน​เหตุ​การณ์ แต่​การ​ที่​เขา​สามารถ​พรรณนา​เหตุ​การณ์​ได้​ชัดเจน​และ​ให้​ราย​ละเอียด​อื่น ๆ แสดง​ว่า​เขา​อาจ​ได้​ข้อมูล​จาก​เปโตร—เพื่อ​จะ​รู้​ว่า​เปโตร​เกี่ยว​ข้อง​อย่าง​ไร​กับ​หนังสือ​ข่าว​ดี​ของ​มาระโก ดู “บท​นำ​ของ​หนังสือ​มาระโก

ลม​พายุ​รุนแรง: มา​จาก​คำ​กรีก 2 คำ​ที่​แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ลม​เฮอร์ริเคน​ใหญ่” (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มก 4:37) ทะเลสาบ​กาลิลี​จะ​มี​พายุ​แบบ​นี้​เกิด​ขึ้น​เป็น​ปกติ ผิว​น้ำ​ของ​ทะเลสาบ​นี้​อยู่​ต่ำ​กว่า​ระดับ​น้ำ​ทะเล​ประมาณ 210 เมตร​และ​มี​อุณหภูมิ​สูง​กว่า​พื้น​ที่​โดย​รอบ​ซึ่ง​เป็น​ภูเขา​และ​ที่​ราบ​สูง ทำ​ให้​อากาศ​แปรปรวน​และ​เกิด​ลม​แรง​ที่​ทำ​ให้​มี​คลื่น​ฉับพลัน

เขต​แดน​ของ​ชาว​กาดารา: เขต​แดน​อีก​ฝั่ง​หนึ่ง (ฝั่ง​ตะวัน​ออก) ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี อาจ​เป็น​พื้น​ที่​ยาว 10 กม. ตั้ง​แต่​ทะเลสาบ​จน​ถึง​เมือง​กาดารา เหรียญ​จาก​เมือง​กาดารา​จึง​มัก​จะ​มี​รูป​เรือ​อยู่​ด้วย ส่วน​บันทึก​ของ​มาระโก​และ​ลูกา​บอก​ว่า​พระ​เยซู​ไป​ที่ “เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา” (ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มก 5:1) นี่​แสดง​ว่า​สอง​เขต​แดน​นี้​อาจ​มี​บาง​ส่วน​ที่​ทับ​ซ้อน​กัน​อยู่—ดู​ภาค​ผนวก ก​7, แผนที่ 3​ข, “เหตุ​การณ์​ที่​เกิด​ขึ้น​บริเวณ​ทะเลสาบ​กาลิลี” และภาค​ผนวก ข​10

ชาว​เกราซา: มี​การ​ใช้​ชื่อ​สถาน​ที่​นี้​แตกต่าง​กัน​ใน​บันทึก​เหตุ​การณ์​เดียว​กัน (มธ 8:28-34; มก 5:1-20; ลก 8:26-39) และ​สำเนา​โบราณ​ของ​หนังสือ​ข่าว​ดี​แต่​ละ​เล่ม​ก็​มี​ข้อ​ความ​ไม่​เหมือน​กัน อย่าง​ไร​ก็​ตาม ใน​สำเนา​พระ​คัมภีร์​ที่​น่า​เชื่อถือ​ที่​สุด​มัทธิว​ใช้​คำ​ว่า “เขต​แดน​ของ​ชาว​กาดารา” ส่วน​มาระโก​และ​ลูกา​ใช้​คำ​ว่า “เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา” แต่​โดย​ทั่ว​ไป​ทั้ง​สอง​คำ​หมาย​ถึง​เขต​แดน​เดียว​กัน​ตาม​ที่​อธิบาย​ใน​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​คำ​ว่า​เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา​ใน​ข้อ​นี้

ชาว​เกราซา: มี​การ​ใช้​ชื่อ​สถาน​ที่​นี้​แตกต่าง​กัน​ใน​บันทึก​เหตุ​การณ์​เดียว​กัน (มธ 8:28-34; มก 5:1-20; ลก 8:26-39) และ​สำเนา​โบราณ​ของ​หนังสือ​ข่าว​ดี​แต่​ละ​เล่ม​ก็​มี​ข้อ​ความ​ไม่​เหมือน​กัน อย่าง​ไร​ก็​ตาม ใน​สำเนา​พระ​คัมภีร์​ที่​น่า​เชื่อถือ​ที่​สุด​มัทธิว​ใช้​คำ​ว่า “เขต​แดน​ของ​ชาว​กาดารา” ส่วน​มาระโก​และ​ลูกา​ใช้​คำ​ว่า “เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา” แต่​โดย​ทั่ว​ไป​ทั้ง​สอง​คำ​หมาย​ถึง​เขต​แดน​เดียว​กัน​ตาม​ที่​อธิบาย​ใน​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​คำ​ว่า​เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา​ใน​ข้อ​นี้

เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา: เขต​แดน​ที่​อยู่​ฝั่ง​ตรง​ข้าม​ซึ่ง​ก็​คือ​ฝั่ง​ตะวัน​ออก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี ไม่​มี​ใคร​รู้​แน่ชัด​ว่า​เขต​แดน​นี้​อยู่​ที่​ไหน​ใน​ปัจจุบัน​และ​มี​ขอบ​เขต​กว้างขวาง​แค่​ไหน บาง​คน​บอก​ว่า “เขต​แดน​ของ​ชาว​เกราซา” คือ​บริเวณ​รอบ ๆ เค​อร์​ซี​ใกล้​กับ​ไหล่​เขา​ที่​สูง​ชัน​ทาง​ฝั่ง​ตะวัน​ออก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี แต่​บาง​คน​บอก​ว่า​เขต​แดน​นี้​คือ​พื้น​ที่​กว้าง​ใหญ่​รอบ ๆ เมือง​เกราซา (เจ​ราช) ซึ่ง​อยู่​ห่าง​จาก​ชายฝั่ง​ทาง​ตะวัน​ออก​เฉียง​ใต้​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี 55 กม. มธ 8:28 เรียก​บริเวณ​นี้​ว่า “เขต​แดน​ของ​ชาว​กาดารา” (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 8:28; มก 5:1) แม้​จะ​มี​การ​ใช้​ชื่อ​ต่าง​กัน แต่​โดย​ทั่ว​ไป​แล้ว​ทั้ง 2 คำ​นี้​หมาย​ถึง​เขต​แดน​เดียว​กัน​ที่​อยู่​ทาง​ตะวัน​ออก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี และ​สอง​เขต​แดน​นี้​อาจ​มี​บาง​ส่วน​ที่​ทับ​ซ้อน​กัน​อยู่ ดัง​นั้น บันทึก​ใน​ส่วน​นี้​จึง​ไม่​ขัด​แย้ง​กัน—ดูภาค​ผนวก ก​7, แผนที่ 3​ข, “เหตุ​การณ์​ที่​เกิด​ขึ้น​บริเวณ​ทะเลสาบ​กาลิลี” และและ​ภาค​ผนวก ข​10 ด้วย

ชาว​เกราซา: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มก 5:1

สุสาน: หรือ “อุโมงค์​รำลึก” (ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “อุโมงค์​รำลึก”) อาจ​เป็น​ถ้ำ​หรือ​ห้อง​ที่​เจาะ​เข้า​ไป​ใน​หิน​และ​มัก​ตั้ง​อยู่​นอก​เมือง คน​ยิว​จะ​ไม่​เข้า​ใกล้​ที่​ฝัง​ศพ​เหล่า​นั้น​เพราะ​จะ​ทำ​ให้​พวก​เขา​ไม่​สะอาด นี่​ทำ​ให้​สุสาน​เป็น​ที่​ที่​คน​บ้า​หรือ​คน​ที่​ถูก​ปีศาจ​สิง​ชอบ​มา​อยู่

ผู้​ชาย​คน​หนึ่ง . . . ถูก​ปีศาจ​สิง: ผู้​เขียน​หนังสือ​ข่าว​ดี​มัทธิว (8:28) พูด​ถึง​ผู้​ชาย 2 คน แต่​มาระโก (5:2) กับ​ลูกา​พูด​ถึง​ผู้​ชาย​ที่​ถูก​ปีศาจ​สิง​แค่​คน​เดียว ที่​เป็น​แบบ​นั้น​อาจ​เป็น​เพราะ​พระ​เยซู​พูด​กับ​ผู้​ชาย​คน​นี้​และ​เรื่อง​ราว​ของ​เขา​เด่น​กว่า หรือ​อาจ​เป็น​เพราะ​ผู้​ชาย​คน​นี้​ก้าวร้าว​กว่า​หรือ​ต้อง​ทน​ทุกข์​เพราะ​ถูก​ปีศาจ​สิง​มา​นาน​กว่า นอก​จาก​นั้น อาจ​เป็น​ไป​ได้​ว่า​แม้​มี​ผู้​ชาย 2 คน​ได้​รับ​การ​รักษา​ให้​หาย แต่​มี​แค่​คน​เดียว​อยาก​ติด​ตาม​พระ​เยซู—ลก 8:37-39

สุสาน: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 8:28

มา​ยุ่ง​กับ​ผม​ทำไม?: คำ​ถาม​นี้​แปล​ตรง​ตัว​ว่า “เกี่ยว​อะไร​กับ​ผม​และ​คุณ?” เป็น​สำนวน​ภาษา​เซมิติก​ที่​ใช้​หลาย​ครั้ง​ใน​พระ​คัมภีร์​ภาค​ภาษา​ฮีบรู (วนฉ 11:12; ยชว 22:24; 2ซม 16:10; 19:22; 1พก 17:18; 2พก 3:13; 2พศ 35:21; ฮชย 14:8) และ​ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​ก็​ใช้​สำนวน​นี้​ด้วย (มธ 8:29; มก 1:24; 5:7; ลก 4:34; 8:28; ยน 2:4) สำนวน​นี้​อาจ​มี​หลาย​ความ​หมาย​ขึ้น​อยู่​กับ​ท้อง​เรื่อง ใน​ข้อ​นี้ (มก 5:7) สำนวน​นี้​ถ่ายทอด​ความ​รู้สึก​เกลียด​ชัง​และ​ขับ​ไล่​ไส​ส่ง ซึ่ง​ผู้​แปล​บาง​คน​คิด​ว่า​น่า​จะ​แปล​ว่า “อย่า​มา​ยุ่ง​กับ​ผม!” หรือ “ไป​ไกล ๆ เลย!” ใน​ท้อง​เรื่อง​อื่น ๆ มี​การ​ใช้​สำนวน​นี้​เพื่อ​แสดง​ว่า​ไม่​เห็น​ด้วย​หรือ​ไม่​อยาก​ทำ​ตาม​ที่​แนะ​นำ โดย​ไม่​ได้​มี​ความ​รู้สึก​ดูถูก ถือ​ตัว หรือ​เกลียด​ชัง—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 2:4

ผู้​คุม: คำ​กรีก บาซานิสเทส ที่​แปล​ว่า “ผู้​คุม” มี​ความ​หมาย​หลัก​ว่า “ผู้​ทรมาน” อาจ​เป็น​เพราะ​ใน​อดีต​ผู้​คุม​มัก​จะ​ทรมาน​นัก​โทษ​อย่าง​ทารุณ แต่​ต่อ​มา​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​ใน​ความ​หมาย​กว้าง​ขึ้น​เพื่อ​หมาย​ถึง​คน​ที่​ควบคุม​ดู​แล​นัก​โทษ​ใน​คุก อาจ​เป็น​เพราะ​การ​ถูก​ขัง​ถือ​เป็น​การ​ทรมาน​ใน​รูป​แบบ​หนึ่ง​อยู่​แล้ว​ไม่​ว่า​จะ​มี​การ​ทำ​ร้าย​ร่าง​กาย​ด้วย​หรือ​ไม่—ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 8:29

มา​ยุ่ง​กับ​ผม​ทำไม?: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มก 5:7

ทรมาน​ผม: คำ​ว่า “ผู้​คุม” ใน มธ 18:34 มา​จาก​คำ​กรีก​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​คำ​นี้ ดัง​นั้น ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​คำ​ว่า “ทรมาน” จึง​น่า​จะ​หมาย​ถึง​การ​คุม​ขัง​หรือ​กัก​ขัง​ไว้​ใน “ขุม​ลึก” ที่​พูด​ถึง​ใน ลก 8:31—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 18:34

กองพัน: ดู​เหมือน​ว่า​นี่​ไม่​ใช่​ชื่อ​จริง​ของ​ผู้​ชาย​ที่​ถูก​ปีศาจ​สิง แต่​ชื่อ​นี้​ทำ​ให้​รู้​ว่า​มี​ปีศาจ​หลาย​ตน​สิง​อยู่​ใน​ผู้​ชาย​คน​นี้ เป็น​ไป​ได้​ว่า​หัวหน้า​ของ​ปีศาจ​เหล่า​นี้​ทำ​ให้​เขา​พูด​ว่า​ชื่อ​กองพัน ใน​ศตวรรษ​แรก​ปกติ​แล้ว​ทหาร​โรมัน​หนึ่ง​กอง​มี​ทหาร​ประมาณ 6,000 นาย ชื่อ​นี้​จึง​ทำ​ให้​รู้​ว่า​น่า​จะ​มี​ปีศาจ​จำนวน​มาก​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​เหตุ​การณ์​นี้—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 26:53

ทรมาน​พวก​เรา: คำ​ว่า “ผู้​คุม” ใน มธ 18:34 มา​จาก​คำ​กรีก​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​คำ​นี้ ดัง​นั้น ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​คำ​ว่า “ทรมาน” จึง​น่า​จะ​หมาย​ถึง​การ​คุม​ขัง​หรือ​กัก​ขัง​ไว้​ใน “ขุม​ลึก” ที่​พูด​ถึง​ใน ลก 8:31 ซึ่ง​เป็น​บันทึก​เหตุ​การณ์​เดียว​กัน

ขุม​ลึก: หรือ “ที่​ลึก” คำ​กรีก อาบูสซอส ที่​แปล​ว่า “ลึก​มาก ๆ” หรือ “ลึก​จน​หยั่ง​ไม่​ถึง, ไร้​ขอบ​เขต” หมาย​ถึง​สถาน​ที่​สำหรับ​กัก​ขัง​หรือ​สภาพ​ที่​ถูก​กัก​ขัง ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​มี​การ​ใช้​คำ​นี้ 9 ครั้ง คือ​ใน​ข้อ​นี้ และ​ที่ รม 10:7 และ​อีก 7 ครั้ง​อยู่​ใน​หนังสือ​วิวรณ์ บันทึก​ที่ วว 20:1-3 พูด​ถึง​การ​เหวี่ยง​ซาตาน​ลง​ไป​ใน​ขุม​ลึก​และ​ขัง​ไว้​เป็น​เวลา 1,000 ปี พวก​ปีศาจ​ที่​ขอร้อง​พระ​เยซู​ไม่​ให้​ส่ง​พวก​มัน “ไป​ขุม​ลึก” อาจ​คิด​ถึง​เหตุ​การณ์​นี้​ที่​จะ​เกิด​ขึ้น​ใน​อนาคต และ​ในข้อ 28 ปีศาจ​ตน​หนึ่ง​ขอร้อง​พระ​เยซู​ว่า​อย่า “ทรมาน” มัน ใน​บันทึก​เหตุ​การณ์​เดียว​กัน​ที่ มธ 8:29 พวก​ปีศาจ​ถาม​พระ​เยซู​ว่า “จะ​มา​ทรมาน​พวก​เรา​ก่อน​เวลา​ที่​พระเจ้า​กำหนด​ไว้​หรือ?” ดัง​นั้น การ “ทรมาน” ที่​พวก​ปีศาจ​กลัว​น่า​จะ​หมาย​ถึง​การ​ถูก​ขัง​ใน “ขุม​ลึก”—ดูส่วน​อธิบาย​ศัพท์ และข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 8:29

หมู: หมู​เป็น​สัตว์​ที่​ไม่​สะอาด​ตาม​กฎหมาย​ของ​โมเสส (ลนต 11:7) แต่​มี​ตลาด​ขาย​หมู​อยู่​ใน​ชุมชน​ของ​คน​ต่าง​ชาติ​ใน​เขต​เดคาโปลิส​เพราะ​ทั้ง​ชาว​กรีก​และ​ชาว​โรมัน​ถือ​ว่า​หมู​เป็น​อาหาร​ชั้น​เลิศ พระ​คัมภีร์​ไม่​ได้​บอก​ว่า “คน​เลี้ยง​หมู” เป็น​คน​ยิว​ที่​ทำ​ผิด​กฎหมาย​หรือ​เป็น​คน​ต่าง​ชาติ—ลก 8:34

ไป​เล่า​ให้​คน​อื่น​ฟัง​ว่า​พระเจ้า​ช่วย​คุณ​ยัง​ไง: ปกติ​แล้ว​พระ​เยซู​จะ​ห้าม​ไม่​ให้​ป่าว​ประกาศ​เรื่อง​การ​อัศจรรย์​ที่​ท่าน​ทำ (มก 1:44; 3:12; 7:36; ลก 5:14) แต่​คราว​นี้​พระ​เยซู​สั่ง​ให้​ผู้​ชาย​คน​นี้​ไป​เล่า​ให้​ญาติ ๆ ฟัง​ว่า​เกิด​อะไร​ขึ้น นี่​อาจ​เป็น​เพราะ​ท่าน​ถูก​ขอ​ให้​ออก​ไป​จาก​เขต​นั้น​จึง​ไม่​มี​โอกาส​ที่​จะ​ประกาศ​กับ​คน​ที่​นั่น​ด้วย​ตัว​เอง และ​เรื่อง​ที่​ผู้​ชาย​คน​นี้​เล่า​คง​ช่วย​แก้​ข่าว​ลือ​ใน​แง่​ลบ​ที่​ว่า​พระ​เยซู​ทำ​ให้​หมู​ตาย​ทั้ง​ฝูง

ทั่ว​เมือง​นั้น: ใน​บันทึก​เหตุ​การณ์​เดียว​กัน​ที่ มก 5:20 ใช้​คำ​ว่า “ใน​เขต​เดคาโปลิส” ดัง​นั้น เมือง​ที่​พูด​ถึง​ใน​ข้อ​นี้​น่า​จะ​หมาย​ถึง​เมือง​หนึ่ง​ที่​อยู่​ใน​เขต​เดคาโปลิส—ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “เดคาโปลิส

ลูก​คน​เดียว: คำ​กรีก มอนอเกะเนส ที่​แปล​ว่า “คน​เดียว” ใน​ข้อ​นี้​มี​ความ​หมาย​ว่า “มี​เพียง​หนึ่ง​เดียว, ไม่​มี​ใคร​เหมือน” คัมภีร์​ไบเบิล​ใช้​คำ​นี้​กับ​ทั้ง​ลูก​ชาย​และ​ลูก​สาว (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ลก 7:12; 8:42; 9:38) ใน​หนังสือ​ที่​อัครสาวก​ยอห์น​เขียน มี​การ​ใช้​คำ​นี้​กับ​พระ​เยซู​เท่า​นั้น (ยน 3:16, 18; 1ยน 4:9) แต่​ไม่​เคย​ใช้​กับ​ท่าน​ตอน​ที่​เป็น​มนุษย์ แทน​ที่​จะ​เป็น​อย่าง​นั้น ยอห์น​ใช้​คำ​นี้​เมื่อ​พูด​ถึง​พระ​เยซู​ก่อน​ที่​ท่าน​จะ​มา​เกิด​เป็น​มนุษย์ ตอน​ที่​ท่าน​เป็น​ลอกอส​หรือ​โฆษก​ที่ “อยู่​กับ​พระเจ้า​ใน​ตอน​เริ่ม​ต้น” คือ “ก่อน​จะ​มี​โลก​นี้” ด้วย​ซ้ำ (ยน 1:1, 2; 17:5, 24) แม้​ทูตสวรรค์​อื่น​ ๆ ​ถูก​เรียก​ว่า “ลูก​ ๆ ​ของ​พระเจ้า​เที่ยง​แท้” หรือ “ลูก​ของ​พระเจ้า” (ปฐก 6:2, 4; โยบ 1:6; 2:1; 38:4-7) แต่​พระ​เยซู​เท่า​นั้น​ที่​ถูก​เรียก​ว่า “ลูก​คน​เดียว” เพราะ​ท่าน​เป็น​ลูก​คน​แรก​ของ​พระ​ยะโฮวา​และ​เป็น​ผู้​เดียว​ที่​พระเจ้า​สร้าง​เอง​โดย​ตรง พระ​ยะโฮวา​สร้าง​ทูตสวรรค์​ทั้ง​หมด​โดย​ทาง ​พระ​เยซู​ลูก​คน​แรก​ของ​พระองค์ (คส 1:15, 16) สรุป​คือ คำ​ว่า มอนอเกะเนส หมาย​ถึง​การ​ที่​พระ​เยซู “ไม่​เหมือน​ใคร” และ​ท่าน​เป็น​ลูก​คน​เดียว​ที่​พระเจ้า​สร้าง​โดย​ตรง—1​ยน 5:18

ลูก​คน​เดียว: คำ​กรีก มอนอเกะเนส ที่​มัก​จะ​แปล​ว่า “ที่​ได้​รับ​กำเนิด​เพียง​คน​เดียว” มี​ความ​หมาย​ว่า “มี​เพียง​หนึ่ง​เดียว, ไม่​มี​ใคร​เหมือน” ใน​หนังสือ​ที่​อัครสาวก​ยอห์น​เขียน มี​การ​ใช้​คำ​นี้​กับ​พระ​เยซู​เท่า​นั้น (ยน 1:14; 3:18; 1​ยน 4:9; ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 1:14) แม้​ทูตสวรรค์​อื่น​ ๆ ​ถูก​เรียก​ว่า​ลูก​ของ​พระเจ้า​ด้วย แต่​พระ​เยซู​เท่า​นั้น​ที่​ถูก​เรียก​ว่า “ลูก​คน​เดียว” (ปฐก 6:2, 4; โยบ 1:6; 2:1; 38:4-7) เพราะ​ท่าน​เป็น​ลูก​คน​แรก​ของ​พระ​ยะโฮวา​และ​เป็น​ผู้​เดียว​ที่​พระเจ้า​สร้าง​เอง​โดย​ตรง ท่าน​จึง​ไม่​เหมือน​ลูก​คน​อื่น​ ๆ ​ของ​พระเจ้า พระ​ยะโฮวา​สร้าง​พวก​ทูตสวรรค์​โดย​ทาง ​พระ​เยซู​ลูก​คน​แรก​ของ​พระองค์ เปาโล​ก็​ใช้​คำ​กรีก มอนอเกะเนส ใน​ความ​หมาย​คล้าย​กัน​ตอน​ที่​บอก​ว่า​อิสอัค​เป็น “ลูก​ชาย​คน​เดียว” ของ​อับราฮัม (ฮบ 11:17) ถึง​แม้​อับราฮัม​จะ​มี​ลูก​กับ​ฮาการ์​ที่​ชื่อ​อิชมาเอล และ​ยัง​มี​ลูก​อีก​หลาย​คน​กับ​เคทูราห์​ด้วย (ปฐก 16:15; 25:1, 2; 1พศ 1:28, 32) แต่​อิสอัค​เป็น “ลูก​ชาย​คน​เดียว” ใน​ความ​หมาย​พิเศษ นั่น​คือ​เป็น​ลูก​ชาย​คน​เดียว​ที่​พระเจ้า​สัญญา​กับ​อับราฮัม และ​เป็น​ลูก​ชาย​คน​เดียว​ที่​เกิด​จาก​ซาราห์—ปฐก 17:16-19

คน​เดียว: คำ​กรีก มอนอเกะเนส ที่​มัก​จะ​แปล​ว่า “ที่​ได้​รับ​กำเนิด​เพียง​คน​เดียว” มี​ความ​หมาย​ว่า “มี​เพียง​หนึ่ง​เดียว, ไม่​มี​ใคร​เหมือน” คำ​นี้​ใช้​ได้​กับ​ทั้ง​ลูก​ชาย​และ​ลูก​สาว ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​คำ​นี้​หมาย​ถึง​ลูก​คน​เดียว มี​การ​ใช้​คำ​กรีก​นี้​กับ​ลูก​ชาย “คน​เดียว” ของ​แม่​ม่าย​ใน​เมือง​นาอิน​และ​ลูก​ชาย “คน​เดียว” ของ​ผู้​ชาย​คน​หนึ่ง​ที่​พระ​เยซู​ไล่​ปีศาจ​ออก​ไป (ลก 7:12; 9:38) ฉบับ​กรีก​เซปตัวจินต์ ​ใช้​คำ มอนอเกะเนส เมื่อ​พูด​ถึง​ลูก​สาว​ของ​เยฟธาห์​ว่า “เธอ​เป็น​ลูก​คน​เดียว​ของ​เขา นอก​จาก​เธอ​แล้ว​เขา​ไม่​มี​ลูก​ชาย​หรือ​ลูก​สาว​อีก​เลย” (วนฉ 11:34) ใน​หนังสือ​ที่​อัครสาวก​ยอห์น​เขียน เขา​ใช้​คำ มอนอเกะเนส 5 ครั้ง​เมื่อ​พูด​ถึง​พระ​เยซู—สำหรับ​ความ​หมาย​ของ​คำ​นี้​เมื่อ​ใช้​กับ​พระ​เยซู ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 1:14; 3:16

ตก​เลือด: ดู​เหมือน​ว่า​เธอ​มี​เลือด​ประจำ​เดือน​ไหล​อยู่​ตลอด​เวลา ตาม​กฎหมาย​ของ​โมเสส การ​มี​ประจำ​เดือน​ทำ​ให้​ผู้​หญิง​ไม่​สะอาด ดัง​นั้น เธอ​จะ​สัมผัส​ตัว​คน​อื่น​ไม่​ได้—ลนต 15:19-27

ลูก: แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ลูก​สาว” นี่​เป็น​เหตุ​การณ์​เดียว​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่​พระ​เยซู​เรียก​ผู้​หญิง​ว่า “ลูก” อาจ​เป็น​เพราะ​ท่าน​เห็น​ว่า​เธอ​อยู่​ใน​สถานการณ์​ที่​น่า​สงสาร​และ​กำลัง “กลัว​จน​ตัว​สั่น” (มก 5:33; ลก 8:47) การ​ใช้​คำ​ที่​แสดง​ความ​รัก​นี้​แสดง​ว่า​พระ​เยซู​เป็น​ห่วง​เธอ​มาก ไม่​ได้​บ่ง​บอก​ว่า​ผู้​หญิง​คน​นั้น​อายุ​เท่า​ไร

ขอ​ให้​สบาย​ใจ​เถอะ: มี​การ​ใช้​สำนวน​นี้​บ่อย ๆ ทั้ง​ใน​พระ​คัมภีร์​ภาค​ภาษา​กรีก​และ​ภาษา​ฮีบรู​ซึ่ง​มี​ความ​หมาย​ว่า “ขอ​ให้​อยู่​ดี​มี​สุข” (ลก 7:50; 8:48; ยก 2:16; เทียบ​กับ 1ซม 1:17; 20:42; 25:35; 29:7; 2ซม 15:9; 2พก 5:19) คำ​ฮีบรู​ที่​มัก​แปล​ว่า “สันติ​สุข” (ชา​โลม) มี​ความ​หมาย​กว้าง อาจ​หมาย​ถึง​สภาพการณ์​ที่​ไม่​มี​สงคราม​หรือ​ความ​วุ่นวาย (วนฉ 4:17; 1ซม 7:14; ปญจ 3:8) และ​ยัง​หมาย​ถึง​การ​มี​สุขภาพ​ดี ปลอด​ภัย อยู่​ดี​มี​สุข (1ซม 25:6, เชิงอรรถ; 2พศ 15:5; โยบ 5:24, เชิงอรรถ) มี​ความ​เป็น​อยู่​ที่​ดี (อสธ 10:3) และ​มี​มิตรภาพ​ที่​ดี (สด 41:9) ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก คำ​กรีก​ที่​แปล​ว่า “สันติ​สุข” หรือ “สงบ​สุข” (เอ่เรเน ) มัก​ถูก​ใช้​ใน​ความ​หมาย​กว้าง ๆ เหมือน​กับ​ภาษา​ฮีบรู คือ หมาย​ถึง​สภาพการณ์​ที่​ไม่​มี​ความ​ขัด​แย้ง และ​ยัง​หมาย​ถึง​ความ​เป็น​อยู่​ที่​ดี ความ​รอด และ​การ​ไม่​แตก​แยก​กัน

ไม่​ได้​ตาย แต่​นอน​หลับ​อยู่: คัมภีร์​ไบเบิล​มัก​พูด​ถึง​ความ​ตาย​ว่า​เป็น​เหมือน​การ​นอน​หลับ (สด 13:3; ยน 11:11-14; กจ 7:60; 1คร 7:39; 15:51; 1ธส 4:13) พระ​เยซู​กำลัง​จะ​ปลุก​เด็ก​ผู้​หญิง​คน​นี้​ให้​ฟื้น​ขึ้น​ตาย ดัง​นั้น ท่าน​อาจ​พูด​แบบ​นี้​เพื่อ​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​คน​ตาย​แล้ว​จะ​ถูก​ปลุก​ให้​ฟื้น​ขึ้น​มา​ได้​เหมือน​การ​ปลุก​คน​ที่​นอน​หลับ​สนิท​ให้​ตื่น​ขึ้น​มา พระ​เยซู​สามารถ​ปลุก​เด็ก​ผู้​หญิง​คน​นี้​ให้​ฟื้น​จาก​ตาย​เพราะ​ท่าน​ได้​รับ​อำนาจ​จาก​พ่อ​ของ​ท่าน​ซึ่ง​เป็น​พระเจ้า​ที่ ‘ทำ​ให้​คน​ตาย​มี​ชีวิต​อีก​ได้ และ​พูด​ถึง​สิ่ง​ที่​ยัง​ไม่​มี​เหมือน​กับ​ว่า​มี​อยู่​แล้ว’—รม 4:17

ไม่​ได้​ตาย แต่​นอน​หลับ​อยู่: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มก 5:39

สิ้น​ใจ​ตาย: หรือ “หมด​ลม, หยุด​หายใจ” คำ​ว่า “ใจ” (คำ​กรีก พะนือมา) ใน​ข้อ​นี้​อาจ​หมาย​ถึง “ลม​หายใจ” หรือ “พลัง​ชีวิต” ที่​สรุป​ได้​แบบ​นั้น​เพราะ​บันทึก​เหตุ​การณ์​เดียว​กัน​ที่ มก 15:37 ตอน​ที่​พระ​เยซู​สิ้น​ใจ​ตาย​มี​การ​ใช้​คำ​กริยา​กรีก เอ็คพะเนะโอ ซึ่ง​แปล​ตรง​ตัว​ว่า “หายใจ​ออก” บาง​คน​คิด​ว่า​การ​ใช้​คำ​กรีก​ที่​แปล​ว่า “สิ้น​ใจ” หมาย​ความ​ว่า​พระ​เยซู​ไม่​พยายาม​อีก​ต่อ​ไป​ที่​จะ​มี​ชีวิต​อยู่ เพราะ​ท่าน​ทำ​ทุก​อย่าง​สำเร็จ​แล้ว (ยน 19:30) ท่าน​เต็ม​ใจ “ยอม​พลี​ชีวิต”—อสย 53:12; ยน 10:11

ชีวิต: คำ​กรีก พะนือมา ใน​ข้อ​นี้​อาจ​หมาย​ถึง “ลม​หายใจ” หรือ “พลัง​ชีวิต” ที่​อยู่​ใน​ตัว​มนุษย์​และ​สัตว์—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 27:50

วีดีโอและรูปภาพ

เชิง​ตะเกียง​ใน​บ้าน
เชิง​ตะเกียง​ใน​บ้าน

นี่​คือ​ภาพ​เชิง​ตะเกียง​ใน​บ้าน (หมาย​เลข 1) ที่​วาด​โดย​มี​ต้น​แบบ​จาก​เชิง​ตะเกียง​โบราณ​จาก​ศตวรรษ​แรก​ที่​พบ​ใน​เมือง​เอเฟซัส (ประเทศ​ตุรกี) และ​ประเทศ​อิตาลี ดู​เหมือน​ว่า​นี่​เป็น​เชิง​ตะเกียง​แบบ​ที่​ใช้​กัน​ใน​บ้าน​ของ​คน​รวย ใน​บ้าน​ที่​จน​กว่า​จะ​แขวน​ตะเกียง​ลง​มา​จาก​เพดาน​หรือ​วาง​ไว้​ใน​ช่อง​ที่​ผนัง (หมาย​เลข 2) หรือ​ไม่​ก็​วาง​ไว้​บน​เชิง​ตะเกียง​ที่​ทำ​จาก​ดิน​หรือ​ไม้

เรือ​หา​ปลา​ใน​ศตวรรษ​แรก
เรือ​หา​ปลา​ใน​ศตวรรษ​แรก

ภาพ​จำลอง​นี้​มี​ต้น​แบบ​มา​จาก​ซาก​เรือ​หา​ปลา​ใน​ศตวรรษ​แรก​ที่​พบ​ใน​โคลน​ใกล้​ชายฝั่ง​ทะเลสาบ​กาลิลี และ​อาศัย​ข้อมูล​จาก​ภาพ​โมเสก​ที่​พบ​ใน​บ้าน​หลัง​หนึ่ง​สมัย​ศตวรรษ​แรก​ใน​เมือง​มิกดัล​ที่​อยู่​ติด​ทะเล เรือ​แบบ​นี้​อาจ​มี​เสา​กระโดง​หนึ่ง​ต้น​และ​ใบ​เรือ อาจ​มี​ชาว​ประมง​อยู่​ใน​เรือ 5 คน มี 4 คน​ทำ​หน้า​ที่​พาย​เรือ และ​อีก 1 คน​คอย​คัดท้าย​เรือ​โดย​ยืน​อยู่​บน​แผ่น​ไม้​เล็ก ๆ ท้าย​เรือ เรือ​นี้​ยาว​ประมาณ 8 เมตร กลาง​เรือ​กว้าง​ประมาณ 2.5 เมตร​และ​ลึก 1.25 เมตร ดู​เหมือน​ว่า​เรือ​แบบ​นี้​สามารถ​จุ​คน​ได้ 13 คน​หรือ​มาก​กว่า​นั้น

ซาก​เรือ​หา​ปลา​ของ​ชาว​กาลิลี
ซาก​เรือ​หา​ปลา​ของ​ชาว​กาลิลี

ความ​แห้ง​แล้ง​ที่​เกิด​ขึ้น​ใน​ปี 1985-1986 ทำ​ให้​น้ำ​ใน​ทะเลสาบ​กาลิลี​ลด​ลง​จน​เห็น​ซาก​เรือ​ที่​จม​อยู่​ใน​โคลน ซาก​เรือ​นี้​ยาว 8.2 เมตร กว้าง 2.3 เมตร และ​ท้อง​เรือ​ส่วน​ที่​ลึก​ที่​สุด​มี​ความ​ลึก 1.3 เมตร นัก​โบราณคดี​บอก​ว่า​เรือ​นี้​ถูก​สร้าง​ขึ้น​ระหว่าง​ปี 100 ก่อน ค.ศ. ถึง​ปี ค.ศ. 100 วีดีโอ​นี้​แสดง​ให้​เห็น​แบบ​จำลอง​เรือ​ลำ​นี้​ซึ่ง​ปัจจุบัน​ตั้ง​แสดง​อยู่​ที่​พิพิธภัณฑ์​ใน​อิสราเอล เรือ​น่า​จะ​มี​ลักษณะ​แบบ​นี้​ตอน​ที่​มัน​อยู่​ใน​ทะเลสาบ​กาลิลี​เมื่อ​ประมาณ 2,000 ปี​ที่​แล้ว

หน้าผาฝั่งตะวันออกของทะเลสาบกาลิลี
หน้าผาฝั่งตะวันออกของทะเลสาบกาลิลี

เหตุ​การณ์​ที่​พระ​เยซู​ขับ​ไล่​ปีศาจ​ออก​จาก​ผู้​ชาย 2 คน​และ​ให้​มัน​เข้า​ไป​สิง​ใน​หมู​ฝูง​หนึ่ง​เกิด​ขึ้น​ทาง​ฝั่ง​ตะวัน​ออก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี

พระ​เยซู​รักษา​ผู้​หญิง​คน​หนึ่ง
พระ​เยซู​รักษา​ผู้​หญิง​คน​หนึ่ง

ผู้​หญิง​คน​นี้​เงย​หน้า​มอง​พระ​เยซู​ด้วย​ความ​ตกใจ​กลัว เธอ​กลัว​จน​ตัว​สั่น​และ​สารภาพ​ว่า​ได้​แตะ​ชาย​เสื้อ​พระ​เยซู​เพราะ​อยาก​หาย​จาก​โรค​ที่​ทำ​ให้​เธอ​ทุกข์​ทรมาน​มา 12 ปี พระ​เยซู​ไม่​ได้​ตำหนิ​เธอ แต่​พูด​อย่าง​อ่อนโยน​ว่า “ความ​เชื่อ​ของ​ลูก​ทำ​ให้​ลูก​หาย​โรค​แล้ว ขอ​ให้​สบาย​ใจ​เถอะ” (ลก 8:48) พระ​เยซู​ทำ​การ​อัศจรรย์​นี้​ตอน​ที่​กำลัง​เดิน​ทาง​ไป​รักษา​ลูก​สาว​ของ​ไยรอส (ลก 8:41, 42) การ​อัศจรรย์​เหล่า​นี้​แสดง​ว่า​พระ​เยซู​มี​อำนาจ​ที่​จะ​รักษา​โรค​ทุก​ชนิด และ​เมื่อ​ถึง​เวลา​ที่​ท่าน​ปกครอง​เป็น​กษัตริย์ จะ​ไม่​มี​มนุษย์​คน​ไหน​ที่​อยู่​ใต้​การ​ปกครอง​ของ​ท่าน​พูด​ว่า “ฉัน​ป่วย”—อสย 33:24