ทาง​ซ้าย: ดู​เหมือน​ตอน​ที่​เปาโล​เดิน​ทาง​ไป​เมือง​ไทระ​ที่​อยู่​ทาง​ทิศ​ตะวัน​ออก เรือ​ได้​แล่น​ผ่าน​ทาง​ใต้​ของ​เกาะ​ไซปรัส ตอน​เดิน​ทาง​ใน​ฐานะ​มิชชันนารี​รอบ​แรก​ประมาณ 9 ปี​ก่อน​หน้า​นี้ เปาโล​กับ​บาร์นาบัส และ​ยอห์น มาระโก​ได้​พบ​กับ​พ่อมด​เอลีมาส​บน​เกาะ​ไซปรัส พ่อมด​คน​นี้​ได้​ต่อ​ต้าน​งาน​ประกาศ​ของ​พวก​เขา (กจ 13:4-12) การ​ได้​เห็น​เกาะ​ไซปรัส​อีก​ครั้ง​และ​คิด​ถึง​เหตุ​การณ์​นั้น​อาจ​ให้​กำลังใจ​เปาโล​และ​เตรียม​เขา​ให้​พร้อม​สำหรับ​สิ่ง​ที่​กำลัง​จะ​เกิด​ขึ้น

ข่าว​ดี: นี่​เป็น​ครั้ง​แรก​ที่​มี​การ​ใช้​คำ​กรีก อืออางเกะลิออน ซึ่ง​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ภาษา​ไทย​บาง​ฉบับ​แปล​ว่า “กิตติคุณ” และ​มี​การ​แปล​คำ​กรีก อืออางเกะลิสเทส ซึ่ง​เป็น​คำ​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กัน​ว่า “ผู้​ประกาศ​ข่าว​ดี”—กจ 21:8; อฟ 4:11; 2ทธ 4:5

ผู้​ประกาศ​ข่าว​ดี: มา​จาก​คำ​กรีก อืออางเกะลิสเทส (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 4:23) ถึง​แม้​คริสเตียน​ทุก​คน​ได้​รับ​มอบหมาย​ให้​ไป​ประกาศ​ข่าว​ดี (มธ 24:14; 28:19, 20; กจ 5:42; 8:4; รม 10:9, 10) แต่​ท้อง​เรื่อง​ของ​ข้อ​คัมภีร์ 3 ข้อ​ที่​ใช้​คำ​กรีก​นี้​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​คำ​ว่า “ผู้​ประกาศ​ข่าว​ดี” สามารถ​ใช้​ใน​ความ​หมาย​พิเศษ​ได้​ด้วย (กจ 21:8; อฟ 4:11; 2ทธ 4:5, เชิงอรรถ) ตัว​อย่าง​เช่น เมื่อ​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เพื่อ​พูด​ถึง​คน​ที่​ไป​ประกาศ​ใน​เขต​ใหม่​ที่​ไม่​เคย​มี​ใคร​ประกาศ​มา​ก่อน คำ​กรีก​นี้​ก็​จะ​แปล​ได้​ว่า “มิชชันนารี” หลัง​จาก​วัน​เพ็นเทคอสต์​ฟีลิป​เริ่ม​ทำ​งาน​รับใช้​ใน​เมือง​สะมาเรีย และ​เขา​ประสบ​ความ​สำเร็จ​มาก นอก​จาก​นั้น ทูตสวรรค์​ยัง​ชี้​นำ​ฟีลิป​ให้​ประกาศ​ข่าว​ดี​เกี่ยว​กับ​พระ​คริสต์​ให้​กับ​ข้าราชการ​ชาว​เอธิโอเปีย และ​ฟีลิป​ก็​บัพติศมา​ให้​เขา จาก​นั้น ฟีลิป​ก็​ได้​รับ​การ​ชี้​นำ​จาก​พลัง​บริสุทธิ์​ให้​ประกาศ​ใน​อัชโดด​และ​ใน​เมือง​ทั้ง​หมด​ระหว่าง​ทาง​ไป​ซีซารียา (กจ 8:5, 12, 14, 26-40) หลัง​จาก​นั้น​ประมาณ 20 ปี ใน​เหตุ​การณ์​ที่​บันทึก​ใน กจ 21:8 ก็​ยัง​มี​การ​พูด​ถึง​ฟีลิป​ว่า “ผู้​ประกาศ​ข่าว​ดี”

พยากรณ์: มา​จาก​คำ​กรีก พรอเฟทือโอ ที่​มี​ความ​หมาย​ตรง​ตัว​ว่า “พูด​ออก​มา” ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เพื่อ​พูด​ถึง​การ​ประกาศ​ข่าวสาร​จาก​พระเจ้า เมื่อ​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เรา​มัก​คิด​ถึง​การ​บอก​อนาคต แต่​จริง ๆ แล้ว​ความ​หมาย​หลัก​ของ​คำ​นี้​ไม่​ได้​เกี่ยว​ข้อง​กับ​การ​บอก​อนาคต คำ​กรีก​นี้​ยัง​อาจ​หมาย​ถึง​การ​บอก​ให้​คน​อื่น​รู้​เรื่อง​ที่​พระเจ้า​เปิด​เผย​ด้วย (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 26:68; มก 14:65; ลก 22:64) ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้ พลัง​บริสุทธิ์​ของ​พระเจ้า​กระตุ้น​ให้​บาง​คน​พยากรณ์ พวก​เขา​พูด​ถึง “สิ่ง​มหัศจรรย์​ต่าง ๆ” ที่​พระเจ้า​ได้​ทำ​ตอน​นี้​และ​จะ​ทำ​ใน​อนาคต พวก​เขา​ก็​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​เหมือน​โฆษก​หรือ​คน​ที่​พูด​แทน​พระเจ้า​องค์​สูง​สุด (กจ 2:11) คำ​ฮีบรู​ที่​แปล​ว่า “พยากรณ์” ก็​มี​ความ​หมาย​คล้าย ๆ กัน​ด้วย ตัว​อย่าง​เช่น ใน อพย 7:1 ตอน​ที่​บอก​ว่า​อาโรน​เป็น “คน​พูด​แทน” โมเสส ใน​ภาษา​เดิม​ก็​ใช้​คำ​ว่า​ผู้​พยากรณ์ ซึ่ง​ใน​ตอน​นั้น​อาโรน​ก็​ไม่​ได้​บอก​อะไร​เกี่ยว​กับ​อนาคต

ลูก​สาว . . . ที่​ยัง​เป็น​โสด: แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ลูก​สาว, สาว​บริสุทธิ์” ใน​คัมภีร์​ไบเบิล คำ​กรีก พาร์เธะนอส ที่​มัก​แปล​ว่า “สาว​บริสุทธิ์” หมาย​ถึง “คน​ที่​ไม่​เคย​มี​เพศ​สัมพันธ์” ซึ่ง​อาจ​ใช้​ได้​กับ​ทั้ง​ผู้​ชาย​และ​ผู้​หญิง (มธ 25:1-12; ลก 1:27; 1คร 7:25, 36-38) ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้ คำ​กรีก​นี้​เน้น​แนว​คิด​ที่​ว่า​ลูก​สาว​ทั้ง 4 คน​ของ​ฟีลิป​ยัง​ไม่​เคย​แต่งงาน

เป็น​ผู้​พยากรณ์: ผู้​พยากรณ์​โยเอล​บอก​ล่วง​หน้า​ว่า​จะ​มี​ทั้ง​ผู้​ชาย​และ​ผู้​หญิง​ที่​พยากรณ์ (ยอล 2:28, 29) ความ​หมาย​หลัก​ของ​คำ​ว่า “พยากรณ์” ใน​ภาษา​เดิม​คือ​การ​ประกาศ​ข่าวสาร​จาก​พระเจ้า และ​ไม่​ได้​เกี่ยว​ข้อง​กับ​การ​บอก​อนาคต​เสมอ​ไป (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ กจ 2:17) ถึง​แม้​ทุก​คน​ใน​ประชาคม​คริสเตียน​อาจ​พูด​ถึง​ความ​สำเร็จ​เป็น​จริง​ของ​คำ​พยากรณ์​ที่​บันทึก​ใน​พระ​คัมภีร์ แต่​คำ​ว่า “พยากรณ์” ที่​พูด​ถึง 1คร 12:4, 10 เป็น​หนึ่ง​ใน​ความ​สามารถ​ที่​พระเจ้า​ให้​อย่าง​อัศจรรย์​โดย​ทาง​พลัง​บริสุทธิ์​กับ​บาง​คน​ใน​ประชาคม​คริสเตียน​ที่​ตั้ง​ขึ้น​ใหม่ บาง​คน​ที่​ได้​รับ​ความ​สามารถ​นี้​จะ​บอก​อนาคต​ได้ เหมือน​กับ​ที่​อากาบุส​ได้​ทำ (กจ 11:27, 28) ไม่​ต้อง​สงสัย​ว่า​พวก​ผู้​หญิง​ที่​พระ​ยะโฮวา​เลือก​ให้​มี​ความ​สามารถ​นี้​ยอม​อยู่​ใต้​อำนาจ​ผู้​ชาย​ที่​เป็น​ผู้​นำ​ใน​ประชาคม เพราะ​นั่น​เป็น​การ​แสดง​ความ​นับถือ​ต่อ​พระ​ยะโฮวา—1คร 11:3-5

พยายาม​ทำ​ให้​ผม​เปลี่ยน​ความ​ตั้งใจ: หรือ “ทำ​ให้​ผม​ท้อ​ใจ” คำ​กริยา​กรีก​ที่​ใช้​ใน​ข้อ​นี้​มี​ความ​หมาย​ตรง​ตัว​ว่า “บดขยี้, ทำ​ให้​แตก​เป็น​ชิ้น ๆ” และ​ใน​ข้อ​นี้​ใช้​ใน​ความ​หมาย​เป็น​นัย​คู่​กับ​คำ​กรีก​ที่​แปล​ว่า “หัวใจ”

ตาม​ที่​พระ​ยะโฮวา​ต้องการ: คำ​กรีก​ที่​แปล​ว่า “ความ​ต้องการ” (เธะเลมา) ที่​ใช้​ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​มัก​ใช้​เพื่อ​หมาย​ถึง​ความ​ต้องการ​ของ​พระเจ้า (มธ 7:21; 12:50; มก 3:35; รม 12:2; 1คร 1:1; ฮบ 10:36; 1ปต 2:15; 4:2; 1ยน 2:17) ใน​เซปตัวจินต์ คำ​กรีก เธะเลมา มัก​ใช้​เพื่อ​แปล​คำ​ฮีบรู​ที่​หมาย​ถึง​ความ​ต้องการ​ของ​พระเจ้า หรือ​ความ​พอ​ใจ​ของ​พระเจ้า และ​คำ​กรีก​นี้​มี​อยู่​ใน​ข้อ​ความ​ที่​มี​ชื่อ​ของ​พระเจ้า​ด้วย (สด 40:8, 9 [39:9, 10, LXX]; 103:21 [102:21, LXX]; 143:9-11 [142:9-11, LXX]; อสย 44:24, 28; ยรม 9:24 [9:23, LXX]; มลค 1:10) ที่ มธ 26:42 พระ​เยซู​ก็​พูด​คล้าย ๆ กัน​ตอน​ที่​ท่าน​อธิษฐาน​ถึง​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ​ว่า “ขอ​ให้​เป็น​ไป​ตาม​ที่​พ่อ​ต้องการ”

ยากอบ: น้อง​ชาย​ต่าง​พ่อ​ของ​พระ​เยซู​ซึ่ง​ดู​เหมือน​เป็น​คน​เดียว​กับ​ยากอบ​ที่​พูด​ถึง​ใน กจ 12:17 (ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา) และ กท 1:19 เขา​เป็น​ผู้​เขียน​หนังสือ​ยากอบ​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ด้วย—ยก 1:1

ยากอบ: น่า​จะ​หมาย​ถึง​ยากอบ​ที่​เป็น​น้อง​ชาย​ต่าง​พ่อ​ของ​พระ​เยซู เขา​อาจ​เป็น​น้อง​ชาย​คน​ถัด​จาก​พระ​เยซู เพราะ​มี​การ​พูด​ถึง​เขา​เป็น​ชื่อ​แรก​ใน​จำนวน​ลูก​ชาย 4 คน​ของ​โยเซฟ​และ​มารีย์​คือ ยากอบ โยเซฟ ซีโมน และ​ยูดาส (มธ 13:55; มก 6:3; ยน 7:5) ยากอบ​อยู่​ใน​เหตุ​การณ์​ใน​วัน​เพ็นเทคอสต์​ปี ค.ศ. 33 ซึ่ง​ตอน​นั้น​มี​ชาว​ยิว​หลาย​พัน​คน​มา​จาก​หลาย​ประเทศ พวก​เขา​ตอบรับ​ข่าว​ดี​และ​รับ​บัพติศมา (กจ 1:14; 2:1, 41) ใน​ข้อ​คัมภีร์​นี้ เปโตร​บอก​ให้​สาวก ‘ไป​บอก​เรื่อง​นี้​กับ​ยากอบ’ ซึ่ง​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​ตอน​นั้น​ยากอบ​นำ​หน้า​ใน​ประชาคม​เยรูซาเล็ม ดู​เหมือน​ว่า​เขา​เป็น​คน​เดียว​กับ​ยากอบ​ที่​พูด​ถึง​ใน กจ 15:13; 21:18; 1คร 15:7; กท 1:19 (ที่​นั่น​เรียก​เขา​ว่า “น้อง​ชาย​ของ​ผู้​เป็น​นาย”) 2:9, 12 และ​เป็น​คน​เดียว​กับ​ที่​เขียน​หนังสือ​ยากอบ​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล—ยก 1:1; ยด 1

ยากอบ: น่า​จะ​หมาย​ถึง​ยากอบ​ที่​เป็น​น้อง​ชาย​ต่าง​พ่อ​ของ​พระ​เยซู และ​เป็น​ยากอบ​ที่​พูด​ถึง​ใน กจ 12:17 (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 13:55; กจ 12:17) ดู​เหมือน​ตอน​ที่ “พวก​อัครสาวก​และ​ผู้​ดู​แล​ที่​กรุง​เยรูซาเล็ม” คุย​กัน​เกี่ยว​กับ​ประเด็น​เรื่อง​การ​เข้า​สุหนัต ยากอบ​เป็น​ประธาน​การ​ประชุม (กจ 15:1, 2) และ​ตอน​ที่​เปาโล​บอก​ว่า​ยากอบ เคฟาส (เปโตร) และ​ยอห์น “เป็น​เสา​หลัก​ของ​ประชาคม” ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม เขา​ก็​คง​จะ​นึก​ถึง​การ​ประชุม​ครั้ง​นั้น—กท 2:1-9

ผู้​ดู​แล: แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ผู้​ชาย​สูง​อายุ” คำ​กรีก เพร็สบูเทะรอส ใน​ข้อ​นี้​หมาย​ถึง​คน​ที่​มี​ตำแหน่ง​และ​หน้า​ที่​รับผิดชอบ​ใน​ประชาคม​คริสเตียน​ใน​ยุค​แรก พระ​คัมภีร์​บอก​ว่า​เปาโล​กับ​บาร์นาบัส​และ​พี่​น้อง​ชาย​คน​อื่น ๆ จาก​เมือง​อันทิโอก​ใน​แคว้น​ซีเรีย​ไป​หา​พวก​อัครสาวก​และ​ผู้​ดู​แล​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม​เพื่อ​ปรึกษา​เกี่ยว​กับ​ประเด็น​เรื่อง​การ​เข้า​สุหนัต เหมือน​กับ​ชาติ​อิสราเอล​สมัย​โบราณ​มี​ผู้​ดู​แล​บาง​คน​ที่​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​ผู้​นำ​และ​ผู้​บริหาร​งาน​ระดับ​ชาติ ใน​ศตวรรษ​แรก​ก็​มี​พวก​อัครสาวก​และ​ผู้​ดู​แล​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​คณะ​กรรมการ​ปกครอง​ดู​แล​ประชาคม​คริสเตียน​ทุก​แห่ง นี่​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​พี่​น้อง​ที่​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​คณะ​กรรมการ​ปกครอง​มี​เพิ่ม​มาก​ขึ้น​จาก​ที่​ก่อน​หน้า​นี้​มี​เพียง​อัครสาวก 12 คน—กจ 1:21, 22, 26; ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 16:21; กจ 11:30

พวก​อัครสาวก​และ​ผู้​ดู​แล​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม: จากข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ กจ 15:2 ชาติ​อิสราเอล​สมัย​โบราณ​มี​ผู้​ดู​แล​บาง​คน​ที่​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​ผู้​นำ​และ​ผู้​บริหาร​งาน​ใน​ระดับ​ชาติ ใน​ศตวรรษ​แรก​ก็​มี​พวก​อัครสาวก​และ​ผู้​ดู​แล​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​คณะ​กรรมการ​ปกครอง​ดู​แล​ประชาคม​คริสเตียน​ทุก​แห่ง หลัง​จาก​พิจารณา​ประเด็น​เรื่อง​การ​เข้า​สุหนัต​แล้ว พวก​อัครสาวก​และ​ผู้​ดู​แล​ก็​ส่ง​คำ​ตัดสิน​ไป​ยัง​ประชาคม​ต่าง ๆ และ​พวก​พี่​น้อง​ก็​ยอม​รับ​คำ​ตัดสิน​นั้น

ยากอบ: น่า​จะ​หมาย​ถึง​ยากอบ​ที่​เป็น​น้อง​ชาย​ต่าง​พ่อ​ของ​พระ​เยซู และ​เป็น​ยากอบ​ที่​พูด​ถึง​ใน กจ 12:17; 15:13—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 13:55; กจ 12:17; 15:13

พวก​ผู้​ดู​แล​ทั้ง​หมด: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ กจ 15:2; 16:4 ไม่​มี​การ​พูด​ถึง​อัครสาวก​ใน​การ​ประชุม​ครั้ง​นี้​ที่​เกิด​ขึ้น​ใน​ปี ค.ศ. 56 คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ได้​บอก​เหตุ​ผล​เกี่ยว​กับ​เรื่อง​นี้ แต่​นัก​ประวัติศาสตร์​ยูเซบิอุส (เกิด​ประมาณ​ปี ค.ศ. 260) ได้​พูด​ถึง​เหตุ​การณ์​ช่วง​นั้น​จน​ถึง​ตอน​ที่​กรุง​เยรูซาเล็ม​ถูก​ทำลาย​ว่า “พวก​อัครสาวก​ที่​ยัง​มี​ชีวิต​อยู่​ต้อง​ออก​จาก​แคว้น​ยูเดีย​เพราะ​มี​คน​วาง​แผน​จะ​ฆ่า​พวก​เขา แต่​เพื่อ​จะ​ประกาศ​ข่าว​ดี​ต่อ​ไป​ได้​พวก​เขา​เดิน​ทาง​ไป​ทุก​ที่​โดย​พลัง​ที่​มา​จาก​พระ​คริสต์” (Eusebius, Book III, V, v. 2) ถึง​แม้​คำ​พูด​ของ​ยูเซบิอุส​ไม่​ได้​เป็น​ส่วน​หนึ่ง​ของ​ข้อ​ความ​ที่​ได้​รับ​การ​ดล​ใจ แต่​คำ​พูด​นี้​ก็​สอดคล้อง​กับ​สิ่ง​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก​ไว้ ตัว​อย่าง​เช่น พอ​ถึง​ปี ค.ศ. 62 อัครสาวก​เปโตร​อยู่​ที่​บาบิโลน​ซึ่ง​ห่าง​ไกล​จาก​กรุง​เยรูซาเล็ม (1ปต 5:13) แต่​สาวก​ยากอบ​น้อง​ชาย​ของ​พระ​เยซู​ยัง​อยู่​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม และ​ดู​เหมือน​เขา​เป็น​ประธาน​การ​ประชุม​ครั้ง​นี้​กับ “พวก​ผู้​ดู​แล​ทั้ง​หมด” และ​เปาโล

หลาย​พัน​คน: คำ​กรีก​ที่​ใช้​ใน​ข้อ​นี้​แปล​ตรง​ตัว​หมาย​ถึง​กลุ่ม​คน 10,000 คน แต่​ยัง​อาจ​ใช้​เพื่อ​หมาย​ถึง​คน​จำนวน​มาก​แต่​ไม่​ได้​เจาะจง​ว่า​มี​เท่า​ไร

ทิ้ง: หรือ “ทรยศ​ต่อ” คำ​นาม​กรีก อาพอสทาเซีย ที่​ใช้​ใน​ข้อ​นี้​มา​จาก​คำ​กริยา อาฟอิสเทมิ ซึ่ง​มี​ความ​หมาย​ตรง​ตัว​ว่า “ยืน​อยู่​ห่าง ๆ” และ​สามารถ​แปล​ได้​หลาย​อย่าง​ขึ้น​อยู่​กับ​ท้อง​เรื่อง เช่น “ไป​จาก, เลิก” (กจ 19:9; 2ทธ 2:19) และ​เมื่อ​เป็น​คำ​นาม​จะ​หมาย​ถึง “การ​ละ​ทิ้ง, การ​กบฏ” มี​การ​ใช้​คำ​นาม​นี้ 2 ครั้ง​ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​คือ​ใน​ข้อ​นี้​และ​ที่ 2ธส 2:3 ใน​วรรณกรรม​กรีก​โบราณ คำ​นาม​นี้​ใช้​เพื่อ​หมาย​ถึง​การ​ทรยศ​ทาง​การ​เมือง และ​ที่ กจ 5:37 ก็​ใช้​คำ​กริยา​ที่​มี​ความ​หมาย​ทำนอง​นี้​เมื่อ​พูด​ถึง​ยูดาส​ชาว​กาลิลี​ที่ “ชักจูง [รูป​หนึ่ง​ของ​คำ​กรีก อาฟอิสเทมิ] คน​ให้​ติด​ตาม​เขา​ไป” ใน​ฉบับ​เซปตัวจินต์ ​ใช้​คำ​กริยา​นี้​ที่ ปฐก 14:4 เพื่อ​พูด​ถึง​การ​กบฏ​ทาง​การ​เมือง และ​มี​การ​ใช้​คำ​นาม อาพอสทาเซีย ที่ ยชว 22:22; 2พศ 29:19 และ ยรม 2:19 เพื่อ​แปล​คำ​ฮีบรู “การ​กบฏ” และ “ไม่​ซื่อ​สัตย์” ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​มัก​มี​การ​ใช้​คำ​นาม อาพอสทาเซีย เพื่อ​พูด​ถึง​การ​ทรยศ​ต่อ​ศาสนา การ​เลิก​หรือ​ทิ้ง​การ​นมัสการ​แท้​และ​การ​รับใช้​พระเจ้า การ​ทิ้ง​สิ่ง​ที่​เคย​เชื่อ​มา​ก่อน และ​การ​ทิ้ง​หลักการ​หรือ​ความ​เชื่อ​อย่าง​สิ้นเชิง

สัตว์​ที่​ถูก​รัด​คอ​ตาย: หรือ “สัตว์​ที่​ถูก​ฆ่า​โดย​ไม่​เอา​เลือด​ออก” ดู​เหมือน​ข้อ​ห้าม​นี้​ยัง​เกี่ยว​ข้อง​กับ​สัตว์​ที่​ตาย​เอง หรือ​ตาย​เพราะ​ถูก​สัตว์​ตัว​อื่น​ฆ่า เพราะ​การ​ตาย​ทั้ง 2 แบบ​นี้​ไม่​ได้​มี​การ​เอา​เลือด​ออก​อย่าง​ถูก​ต้อง—อพย 22:31; ลนต 17:15; ฉธบ 14:21

การ​ผิด​ศีลธรรม​ทาง​เพศ: คำ​กรีก พอร์เน่อา เป็น​คำ​กว้าง ๆ ที่​หมาย​ถึง​การ​มี​เพศ​สัมพันธ์​ทุก​รูป​แบบ​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​บอก​ว่า​ผิด ซึ่ง​รวม​ถึง​การ​เล่นชู้ การ​เป็น​โสเภณี การ​มี​เพศ​สัมพันธ์​ระหว่าง​คน​ที่​ยัง​ไม่​แต่งงาน การ​รัก​ร่วม​เพศ และ​การ​ร่วม​เพศ​กับ​สัตว์—ดูส่วน​อธิบาย​ศัพท์

สัตว์​ที่​ถูก​รัด​คอ​ตาย: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ กจ 15:20

การ​ผิด​ศีลธรรม​ทาง​เพศ: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ กจ 15:20

ผู้​บังคับ​บัญชา: คำ​กรีก ฆิลีอาร์ฆอส (ผู้​บังคับ​กองพัน) แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ผู้​ปกครอง​คน 1,000 คน” ซึ่ง​หมาย​ถึง​ทหาร 1,000 นาย คำ​กรีก​นี้​เป็น​ตำแหน่ง​หัวหน้า​หน่วย​ทหาร​โรมัน ทหาร​โรมัน 1 กองพัน​มี 6 หน่วย แต่​ทหาร 1 กองพัน​ไม่​ได้​มี​ผู้​บัญชา​การ 6 คน​ปกครอง​พร้อม​ ๆ ​กัน แทน​ที่​จะ​เป็น​อย่าง​นั้น ผู้​บัญชา​การ​ของ​แต่​ละ​หน่วย​จะ​ผลัด​เปลี่ยน​กัน​ปกครอง​ทหาร​ทั้ง​กองพัน​เป็น​เวลา 1 ใน 6 ของ​ปี ผู้​บัญชา​การ​หน่วย​หรือ​นาย​ทหาร​ชั้น​ผู้​ใหญ่​แบบ​นี้​มี​อำนาจ​มาก รวม​ทั้ง​มี​สิทธิ์​จะ​แต่ง​ตั้ง​และ​มอบหมาย​งาน​ให้​กับ​นาย​ร้อย คำ​กรีก​นี้​ยัง​อาจ​หมาย​ถึง​นาย​ทหาร​ระดับ​สูง​ทั่ว​ ๆ ​ไป ตอน​ที่​จับ​พระ​เยซู​ผู้​บังคับ​บัญชา​ทหาร​โรมัน​ก็​ไป​กับ​พวก​ทหาร​ด้วย

ผู้​บังคับ​กองพัน: มา​จาก​คำ​กรีก ฆิลีอาร์ฆอส แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ผู้​ปกครอง​คน 1,000 คน” ซึ่ง​หมาย​ถึง​ทหาร 1,000 นาย คำ​กรีก​นี้​เป็น​ตำแหน่ง​หัวหน้า​หน่วย​ทหาร​โรมัน (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 18:12) ประมาณ​ปี ค.ศ. 56 คลาวดิอัส​ลีเซียส​เป็น​ผู้​บังคับ​บัญชา​กอง​ทหาร​รักษา​การณ์​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม (กจ 23:22, 26) บันทึก​ใน​หนังสือ​กิจการ บท 21 ถึง บท 24 ทำ​ให้​รู้​ว่า​คลาวดิอัส​ลีเซียส​เป็น​คน​ที่​ช่วย​เปาโล​จาก​ฝูง​ชน​ที่​รอ​ดัก​ฆ่า​เขา​และ​จาก​ความ​วุ่นวาย​ที่​เกิด​ขึ้น​ใน​ศาล​แซนเฮดริน และ​คลาวดิอัส​ลีเซียส​ยัง​เขียน​จดหมาย​อธิบาย​กับ​ผู้​ว่า​ราชการ​เฟลิกส์​ตอน​ที่​ส่ง​ตัว​เปาโล​ไป​ซีซารียา​อย่าง​ลับ ๆ

นาย​ร้อย: นาย​ทหาร​ใน​กองทัพ​โรมัน​ที่​มี​ทหาร​อยู่​ใต้​บังคับ​บัญชา 100 นาย

ค่าย​ทหาร: คือ​ค่าย​ทหาร​ของ​กองทัพ​โรมัน ตั้ง​อยู่​ที่​หอคอย​หรือ​ป้อม​อันโทเนีย​ใน​กรุง​เยรูซาเล็ม ป้อม​นี้​ตั้ง​อยู่​ที่​มุม​ด้าน​ตะวัน​ตก​เฉียง​เหนือ​ของ​ลาน​วิหาร ซึ่ง​ทำ​ให้​เห็น​พื้น​ที่​บริเวณ​วิหาร​ได้​ทั้ง​หมด ป้อม​นี้​น่า​จะ​อยู่​ตรง​จุด​เดียว​กับ​ที่​เนหะมีย์​เคย​สร้าง “ป้อม​ปราการ​วิหาร” ที่​พูด​ถึง​ใน นหม 2:8 เฮโรด​มหาราช​ได้​ใช้​เงิน​จำนวน​มาก​เพื่อ​ซ่อมแซม​และ​ขยาย​ป้อม​นี้ เฮโรด​ตั้ง​ชื่อ​ป้อม​นี้​ว่า​อันโทเนีย​เพื่อ​เป็น​เกียรติ​แก่​แม่ทัพ​โรมัน​ที่​ชื่อ​มาร์ก แอนโทนี ก่อน​สมัย​ของ​เฮโรด ป้อม​นี้​ใช้​เป็น​ที่​ป้องกัน​การ​รุกราน​จาก​ทาง​เหนือ ต่อ​มา​ก็​ใช้​เป็น​ที่​สำหรับ​ควบคุม​ดู​แล​ชาว​ยิว​และ​กิจกรรม​ต่าง ๆ ที่​ทำ​กัน​บริเวณ​วิหาร มี​ทาง​เดิน​เชื่อม​ระหว่าง​ป้อม​นี้​กับ​วิหาร​ด้วย (Josephus, Jewish Antiquities, XV, 424 [xi, 7]) ดัง​นั้น ทหาร​รักษา​การณ์​ของ​โรมัน​จึง​สามารถ​ไป​ถึง​บริเวณ​วิหาร​ได้​อย่าง​รวด​เร็ว ซึ่ง​อาจ​ทำ​ให้​ทหาร​ช่วย​เปาโล​จาก​ฝูง​ชน​ได้—กจ 21:31, 32; ดูภาค​ผนวก ข​11 เพื่อ​จะ​รู้​ตำแหน่ง​ของ​ป้อม​อันโทเนีย

ภาษา​ฮีบรู: ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก ผู้​เขียน​พระ​คัมภีร์​ใช้​คำ​ว่า “ฮีบรู” เพื่อ​หมาย​ถึง​ภาษา​ที่​ชาว​ยิว​พูด​กัน (ยน 19:13, 17, 20; กจ 21:40; 22:2; วว 9:11; 16:16) และ​เป็น​ภาษา​ที่​พระ​เยซู​พูด​กับ​เซาโล​ที่​มา​จาก​เมือง​ทาร์ซัส​หลัง​จาก​ท่าน​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​และ​กลับ​ไป​สวรรค์​แล้ว (กจ 26:14, 15) และ​ที่ กจ 6:1 ก็​พูด​ถึง​สาวก 2 กลุ่ม​คือ “สาวก​ที่​พูด​ภาษา​ฮีบรู” และ “สาวก​ที่​พูด​ภาษา​กรีก” ถึง​แม้​ผู้​เชี่ยวชาญ​ด้าน​พระ​คัมภีร์​บาง​คน​บอก​ว่า​ข้อ​พระ​คัมภีร์​เหล่า​นี้​ควร​ใช้​คำ​ว่า “ภาษา​อาราเมอิก” ไม่​ใช่ “ภาษา​ฮีบรู” แต่​มี​เหตุ​ผล​ที่​ดี​ที่​จะ​เชื่อ​ว่า​การ​ใช้​คำ​ว่า “ภาษา​ฮีบรู” ถูก​ต้อง​กว่า ครั้ง​หนึ่ง​ลูกา​บอก​ว่า​เปาโล​พูด​กับ​ชาว​กรุง​เยรูซาเล็ม “เป็น​ภาษา​ฮีบรู” เพราะ​ตอน​นั้น​เปาโล​กำลัง​พูด​กับ​คน​ที่​ศึกษา​กฎหมาย​ของ​โมเสส​ที่​เขียน​เป็น​ภาษา​ฮีบรู นอก​จาก​นั้น เมื่อ​สำรวจ​ชิ้น​ส่วน​และ​เอกสาร​ใน​ม้วน​หนังสือ​ทะเล​ตาย​ทั้ง​ส่วน​ที่​เป็น​พระ​คัมภีร์​และ​ไม่​ใช่​พระ​คัมภีร์​ที่​เขียน​ใน​ภาษา​ฮีบรู​ก็​พบ​ว่า เอกสาร​เหล่า​นั้น​ส่วน​ใหญ่​เขียน​ใน​ภาษา​ฮีบรู แสดง​ว่า​ภาษา​ฮีบรู​เป็น​ภาษา​ที่​ใช้​ใน​ชีวิต​ประจำ​วัน นอก​จาก​นั้น เอกสาร​เหล่า​นั้น​บาง​ส่วน​ก็​เขียน​ใน​ภาษา​อาราเมอิก​ด้วย แสดง​ว่า​ใน​ตอน​นั้น​มี​การ​ใช้​ทั้ง​ภาษา​ฮีบรู​และ​อาราเมอิก ดัง​นั้น ถ้า​ผู้​เขียน​พระ​คัมภีร์​ใช้​คำ​ว่า “ภาษา​ฮีบรู” เขา​ก็​ไม่​น่า​จะ​หมาย​ถึง​ภาษา​อาราเมอิก​หรือ​ภาษา​ซีเรีย (กจ 21:40; 22:2; เทียบ​กับ กจ 26:14) พระ​คัมภีร์​ภาค​ภาษา​ฮีบรู​ที่ 2​พก 18:26 ก็​พูด​ถึง​ทั้ง “ภาษา​อาราเมอิก” และ “ภาษา​ของ​ชาว​ยิว” ซึ่ง​โยเซฟุส​นัก​ประวัติศาสตร์​ชาว​ยิว​ใน​ศตวรรษ​แรก​คิด​ว่า​ข้อ​คัมภีร์​นี้​พูด​ถึง 2 ภาษา​ที่​แตกต่าง​กัน คือ​ภาษา​อาราเมอิก​และ​ภาษา​ฮีบรู (Jewish Antiquities, X, 8 [i, 2]) จริง​อยู่​ที่​บาง​คำ​ใน​ภาษา​อาราเมอิก​และ​ฮีบรู​มี​ความ​คล้ายคลึง​กัน​และ​มี​บาง​คำ​ใน​ภาษา​ฮีบรู​เอา​มา​จาก​ภาษา​อาราเมอิก แต่​ดู​เหมือน​ไม่​มี​เหตุ​ผล​ที่​ผู้​เขียน​พระ​คัมภีร์​ภาค​ภาษา​กรีก​จะ​ใช้​คำ​ว่า​ภาษา​ฮีบรู​เพื่อ​หมาย​ถึง​ภาษา​อาราเมอิก

ภาษา​ฮีบรู: ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 5:2