“Nililelewa na Wazazi Walioamini Hakuna Mungu”

PROFESA František Vyskočil wa Chuo Kikuu cha Charles huko Prague, anajulikana ulimwenguni pote kwa utafiti wake kuhusu mfumo wa neva. Ingawa hapo awali alikuwa mtetezi wa fundisho la kwamba hakuna Mungu, sasa anaamini kuna Mungu. Katika mahojiano pamoja na mwandishi wa Amkeni! Profesa Vyskočil anaeleza ni kwa nini alibadili maoni yake.

Ulikuwa na maoni gani kuhusu dini kabla ya kuwa mwanasayansi?

Nililelewa na wazazi walioamini hakuna Mungu, na mara nyingi baba yangu aliwadhihaki viongozi wa kidini. Mnamo 1963 nilihitimu chuo kikuu nikiwa na shahada ya biolojia na kemia. Nilipokuwa shuleni, niliamini kwamba nadharia ya mageuzi ilieleza ni kwa nini kuna viumbe vya namna mbalimbali.

Tueleze kifupi kuhusu kazi yako ukiwa mwanasayansi.

Baada ya kupata shahada ya tatu, nilijifunza kuhusu kemikali na utendaji wa mawimbi ya umeme katika viunganishi vya chembe za neva. Pia nilijifunza kuhusu chembe za neva, upandikizaji wa viungo, na njia za kuzuia mwili usiathiriwe vibaya na dawa. Matokeo ya utafiti mwingi niliofanya yamechapishwa, na baadhi ya makala zilichaguliwa na kuhifadhiwa zitumiwe kama marejeo kwa ajili ya utafiti. Baada ya muda, nikawa mshiriki wa Shirika la Wasomi la Jamhuri ya Cheki, ambalo washiriki wake huteuliwa na wanasayansi wenzao. Baada ya yale mapinduzi yasiyo na umwagikaji wa damu ya Desemba 1989, niliwekwa kuwa profesa katika Chuo Kikuu cha Charles na niliruhusiwa kusafiri nje ya nchi za Kikomunisti ili kukutana na wanasayansi wenzangu, ambao baadhi yao walikuwa washindi wa Tuzo la Nobeli.

Je, uliwahi kufikiria kumhusu Mungu?

Naam naweza kusema nilifikiri kumhusu. Nyakati nyingine nilijiuliza ni kwa nini watu wengi wenye elimu ya juu, kutia ndani maprofesa wangu, waliamini kuna Mungu, ingawa hawakufanya hivyo hadharani kwa sababu ya serikali ya Kikomunisti. Niliamini kuwa wazo la kwamba kuna Mungu lilitungwa na wanadamu. Nilichukizwa sana na ukatili uliofanywa katika jina la dini.

Ni nini kilichokufanya ubadili maoni yako kuhusu mageuzi?

Nilianza kutilia shaka mageuzi nilipokuwa nikijifunza kuhusu viunganishi vya chembe za neva.  Nilistaajabishwa sana na utata wa viunganishi hivi vilivyoonekana kuwa rahisi sana. Nilijiuliza, ‘Inawezekana jinsi gani kwamba viunganishi hivyo na mfumo wake wa kupitisha habari ulijitokeza wenyewe?’ Jambo hilo halikupatana na akili hata kidogo.

Kisha, mwanzoni mwa miaka ya 1970, nilisikiliza hotuba iliyotolewa na mwanasayansi na profesa mmoja mashuhuri Mrusi. Alisema kwamba kusalimika kwa viumbe bora na kufa kwa visivyo bora pamoja na mabadiliko yasiyo na mpango ya chembe za urithi hayawezi kutokeza viumbe. Basi msikilizaji mmoja alimwuliza viumbe vilitoka wapi. Profesa huyo alitoa Biblia ndogo ya Kirusi kwenye koti lake, akaiinua, na kusema, “Utapata jibu katika Biblia—hasa simulizi la uumbaji katika Mwanzo.”

Baadaye tulipokuwa sebuleni, nilimwuliza profesa huyo kama aliamini Biblia. Kifupi, alijibu: “Bakteria ndogo sana inaweza kujigawanya kila baada ya dakika 20 hivi na bakteria nyingi huwa na mamia ya protini tofauti, kila protini ikiwa na aina 20 za amino asidi zilizopangwa katika mnyororo unaoweza kuwa umeunganishwa mara mia kadhaa. Ili bakteria mpya zitokezwe kwa kubadilika kwa kila chembe ya urithi, muda mrefu zaidi ya miaka bilioni tatu au nne unahitajiwa, na wanasayansi wengi wanasema huo ndio muda ambao uhai umekuwapo duniani.” Alisema kwamba yale ambayo kitabu cha Biblia cha Mwanzo kinasema yanapatana na akili zaidi.

Ulikuwa na maoni gani kuhusu maneno ya profesa huyo?

Utafiti wake pamoja na shaka niliyokuwa nayo ilinichochea nizungumzie jambo hilo na wanasayansi na marafiki wangu wa kidini, lakini maoni yao hayakunisadikisha. Kisha nikazungumza na mtaalamu wa dawa ambaye alikuwa Shahidi wa Yehova. Kwa miaka mitatu, alijifunza Biblia pamoja na mimi na mke wangu, Ema. Mambo mawili yalitushangaza. Kwanza, desturi “za Kikristo” hazina uhusiano wowote na Biblia. Pili, ingawa Biblia si kitabu cha kisayansi, inapatana na sayansi ya kweli.

Je, kubadili maoni yako kumekuzuia usifanye utafiti wa kisayansi?

La, hasha. Kila mwanasayansi mzuri, hata awe anaamini nini, anapaswa kujitahidi kuwa akili iliyofunguka. Lakini imani yangu imenibadili. Kwanza, badala ya kujitumaini sana, kuwa na ushindani, na kujivunia isivyofaa ustadi wangu wa kisayansi, sasa mimi humshukuru Mungu kwa vipawa vyovyote nilivyo navyo. Pia, badala ya kusema kwamba ubuni wenye kustaajabisha tunaoona katika uumbaji ulijitokeza wenyewe, mimi na wanasayansi wengine hujiuliza, ‘Mungu alibuni kitu hiki kwa njia gani?’

[Blabu katika ukurasa wa 9]

Mimi na wanasayansi wengine hujiuliza, ‘Mungu alibuni kitu hiki kwa njia gani?’