1. O le ā le tāua o le faatuatua? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

PE NA e tomānatu ea, ʻPe e finagalo Ieova e faasaoina aʻu i le puapuaga tele ma taʻitaʻia atu i le lalolagi fou?’ O le faasaoina e aofia ai ni vala se tele, ae sa faamatilatila e le aposetolo o Paulo se tasi o vala tāua: “A aunoa ma le faatuatua e lē mafai ona faafiafiaina [le Atua].” (Epe. 11:6) E foliga mai e faigofie lenā manatu, ae o le mea moni “e lē o tagata uma e iai le faatuatua.” (2 Tesa. 3:2) Ua fesoasoani nei mau iā i tatou e malamalama i le tāua o le atiaʻe o se faatuatua malosi.

2, 3. (a) O le ā ua tatou aʻoaʻoina mai iā Peteru e faatatau i le tāua o le faatuatua? (e) O ā fesili o le a tatou iloiloina?

² Na faamatilatila e le aposetolo o Peteru le tāua o le faatuatua ina ua ia faapea mai o le “tofotofoina foʻi o le malosi o lo outou faatuatua . . . e avea ma mea e iʻu ai i le viiga, o le mamalu ma le migao i le faaaliga o Iesu Keriso.” (Faitau le 1 Peteru 1:7.) Talu ai ua matuā latalata mai lava le puapuaga tele, e tatou te mananaʻo ia malosi lo tatou faatuatua. O le faia faapea o le a faitaulia ai i tatou faatasi ma i latou e viia e le Tupu mamalu pe a faaali mai. E mautinoa e tatou te mananaʻo ia faaalia “le faatuatua lea e faatumauina ai le ola.” (Epe. 10:39) E tatou te ōle atu e pei o le tamāloa lea na faapea mai: “Ia e fesoasoani mai ina ia malosi loʻu faatuatua!” (Mare. 9:24) E ono uunaʻia foʻi i tatou e faapea atu e pei o aposetolo o Iesu: “Ia e  faatuputeleina lo matou faatuatua.”—Luka 17:5.

³ O le manaʻoga ia faatuputeleina le faatuatua, ua lāgā ai ni fesili. E faapefea ona tatou atiaʻe lea uiga? E faapefea ona faaalia lo tatou faatuatua? E faapefea ona tatou mautinoa o le a taliina a tatou talosaga ina ia faatuputeleina lo tatou faatuatua?

4. O ā faaaʻoaʻoga e uunaʻia ai i tatou e faamalosia lo tatou faatuatua?

⁴ Talu ai “o mea uma na tusia i aso ua mavae, na tusia e faatonu ai i tatou,” ua tatou aʻoaʻoina mai ai le tele o faaaʻoaʻoga o le faatuatua o loo faamauina i le Tusi Paia. (Roma 15:4) Pe a tatou faitau i tala e faatatau i na tagata e pei o Aperaamo, Sara, Isaako, Iakopo, Mose, Raava, Kitiona, Parako ma le toʻatele o isi, e ono uunaʻia ai i tatou e iloilo lo tatou lava faatuatua. (Epe. 11:32-35) E lē gata i lea, pe a tatou faitau i tala i aso nei e faatatau i le mataʻina o le faatuatua o uso ma tuafāfine, e uunaʻia ai i tatou e galulue mamafa ia faamalosia lo tatou faatuatua. *

5. Na faapefea ona faaalia e Elia le malosi o lona faatuatua iā Ieova, ma o le ā ua uunaʻia ai i tatou e mafaufau i ai?

⁵ O se faaaʻoaʻoga mai i le Tusi Paia, o le perofeta o Elia. Seʻi manatu i vaaiga o loo mulimuli mai e faaalia ai lona matuā faatuatuaina o Ieova. Ina ua faailoa atu e Elia i le tupu o Aapo le finagalo o Ieova e aumaia se lāmala, na ia faapea atu ma le mautinoa: ʻO loo soifua Ieova le Atua o Isaraelu, o le a leai se sau po o se timu, seʻi vaganā lava ua ou fai atu ai!’ (1 Tu. 17:1) Na talitonu Elia o le a saunia e Ieova mea e latou te manaʻomia ma isi tagata i le taimi o le lāmala. (1 Tu. 17:4, 5, 13, 14) Na ia mautinoa foʻi e mafai e Ieova ona toe faatū mai se tamaitiiti mai i le oti. (1 Tu. 17:21) E leʻi masalosalo o ia i le auina mai e Ieova o le afi e faamū ai lana taulaga i le mauga o Karamelu. (1 Tu. 18:24, 37) Ina ua oo mai le taimi e faamuta ai e Ieova le lāmala, e ui lava e leʻi iai se faailoga o le a timu, ae na taʻu atu e Elia iā Aapo: “Inā alu aʻe ia, ia e ʻai ma inu; auā ua gogolo mai timuga tetele.” (1 Tu. 18:41) E mafai e na tala ona uunaʻia ai i tatou e iloilo lo tatou faatuatua po o malosi.

6. O le ā e tatau ona tatou ōle atu ai iā Ieova ina ia atiaʻe ai le faatuatua?

⁶ E lē mafai ona tatou atiaʻe le faatuatua i so tatou lava malosi. O le faatuatua o se tasi lea o vala o le fua o le agaga paia o le Atua. (Kala. 5:22) E atamai ona tatou mulimuli i le fautuaga a Iesu e faatatau i le tatalo ina ia maua ai pea le agaga paia. Na faamautinoa mai e Iesu iā i tatou o le a foaʻiina mai e le Tamā le ʻagaga paia i ē ōle atu iā te ia.’—Luka 11:13.

7. Faataʻitaʻi le auala e mafai ona faamalosia ai lo tatou faatuatua.

⁷ E tatau ona faatumau lo tatou faatuatua lea ua atiaʻe. E ono faatusaina lo tatou faatuatua i se afi. Pe a faamumū le afi, e amata ona sasao aʻe. Pe afai e lē toe tuua nisi fafie i le afi, o le a fai ifo le mumū ma amata ona mālala fafie. Ae e faaauau ona mumū le afi pe a tuu pea i ai fafie. E mafai foʻi ona faamalosia lo tatou faatuatua pe afai e suʻesuʻe e lē aunoa le Tusi Paia. E mafai ona tatou atiaʻe le naunau i le Tusi  Paia ma le alofa loloto mo lona Tusitala, e ala i le faaauau pea ona suʻesuʻe i ai. O le faavae lenā e atiaʻe ai se faatuatua malosi.

8. O le ā e fesoasoani iā i tatou e atiaʻe ma faatumauina ai lo tatou faatuatua?

⁸ O le ā se isi mea e te faia e atiaʻe ma faatumauina ai le faatuatua malosi? Aua neʻi faamalieina oe na o mea ua e aʻoaʻoina seʻia oo ina e papatiso. (Epe. 6:1, 2) Ia iloilo valoaga a le Tusi Paia ua faataunuuina auā e mafai ona avea ma māfuaaga malosi o le faatuatua. E mafai foʻi ona e faaaogā le Tusi Paia e fua ai le malosi o lou faatuatua, ma vaai po o talafeagai ma tapulaa a le Tusi Paia.—Faitau le Iakopo 1:25; 2:24, 26.

9, 10. E faapefea ona fesoasoani vala o loo mulimuli mai e atiaʻe ai le faatuatua: (a) aumea lelei? (e) sauniga a le faapotopotoga? (i) talaʻiga?

⁹ Na taʻu atu e le aposetolo o Paulo i Kerisiano ia latou ʻfefaalaeiauaʻi i le faatuatua.’ (Roma 1:12) A o tatou auaufaatasi ma uso tapuaʻi, e mafai ona atiaʻe e le tasi le faatuatua o le isi, aemaise lava pe a tatou faatasitasi ma i latou ua “tofotofoina” lo latou faatuatua. (Iako. 1:3) E faavaivaia le faatuatua ona o aumea leaga, ae e atiaʻe e ala i aumea lelei. (1 Kori. 15:33) O se tasi lenā o māfuaaga ua fautuaina ai i tatou e aua le lafoaʻia le “faapotopotoina o i tatou” ae ia “fefaalaeiauaʻi.” (Faitau le Eperu 10:24, 25.) O se isi māfuaaga o mataupu i sauniga ua saunia ai faatonuga e faamalosia ai le faatuatua. Ua talafeagai lea ma le faamatalaga a Paulo: “E tupu le faatuatua i mea ua faalogo i ai.” (Roma 10:17) Po o avea le auaufaatasi i sauniga faa-Kerisiano o se vala masani o o tatou olaga?

¹⁰ Pe a faia se sao i le talaʻiga, e lē gata ua tatou atiaʻe le faatuatua o isi, ae ua faatuputeleina ai foʻi lo tatou faatuatua. E pei o uluaʻi Kerisiano, ua aʻoaʻoina i tatou ia faatuatua atoatoa iā Ieova ma tautala atu ma le lototele i so o se tulaga.​—Galu. 4:17-20; 13:46.

11. Aiseā na malosi ai le faatuatua o Kalepo ma Iosua, ma e mafai faapefea ona tatou pei o i laʻua?

¹¹ E faatuputeleina lo tatou faatuatua pe a iloa le auala o loo fesoasoani mai ai Ieova i o tatou olaga ma le auala o loo ia tali mai ai i a tatou tatalo. Na moni lenei manatu iā Kalepo ma Iosua. Sa la faatuatua iā Ieova ina ua ō atu faalilolilo e mataʻi le Nuu Folafolaina. Na atili faamalosia lo la faatuatua a o la vaai i le taʻitaʻiga a Ieova i o laʻua olaga mulimuli ane ai. E lētioa tautala atu ma le lototele Iosua i tagata Isaraelu e faapea: “E leʻi iʻuvale se upu e tasi i upu lelei uma na fetalai mai ai Ieova lo outou Atua iā te outou.” Na ia toe faapea atu: “O lea, ia outou matataʻu iā Ieova ma auauna iā te ia ma le lē taʻuleagaina ma le faamaoni . . . A o aʻu ma loʻu aiga, e matou te auauna iā Ieova.” (Iosua 23:14; 24:14, 15) E mafai ona tatou atiaʻe lenā mautinoa, pe a tatou tofo i le lelei o Ieova.​—Sala. 34:8.

12. O le ā ua faaalia e Iakopo e tusa ai ma le faatuatua?

¹² E faapefea ona faaalia e malosi lo tatou faatuatua? Na tali le soo o Iakopo e faapea: “Ou te faaali atu loʻu faatuatua e ala i aʻu galuega.” (Iako. 2:18) E faaalia e a tatou gaoioiga le moni o lo tatou faatuatua. Seʻi o tatou iloiloina ni faaaʻoaʻoga.

13. O ā vala e avea ai le talaʻiga o se auala e faaalia ai le faatuatua?

¹³ O le faia o se sao i le talaʻiga o se auala sili lea e faaalia ai lo tatou faatuatua. Aiseā? Auā o lenei galuega e manaʻomia ai le faatuatua i le taimi a le Atua e faaoo mai ai le iʻuga o lenei faiga o mea, ma talitonu  “e lē faatuai mai.” (Sapa. 2:3) O se tasi o auala e iloa ai lo tatou faatuatua, o le faaalia lea o le agaga faataulaga i le faiva. Po o tatou faia le mea e tatou te mafai ma saʻili ni auala e faatele ai lo tatou sao i le talaʻiga? (2 Kori. 13:5) O le ʻtaʻutino atu i luma o tagata e maua ai le faaolataga,’ o se auala malosi lea e faaalia ai e moni lo tatou faatuatua.​—Faitau le Roma 10:10.

14, 15. (a) E faapefea ona iloa lo tatou faatuatua i aso faisoo o le olaga? (e) Faamatala se mea na tupu e faaalia ai le malosi o le faatuatua.

¹⁴ E iloa foʻi lo tatou faatuatua a o tauivi ma luʻi i aso faisoo o le olaga. E ui tatou te feagai ma maʻi, lotovaivai, lotomafatia, mativa, po o isi faafitauli, ae e mautinoa e “fesoasoani mai i le taimi e tatau ai” Ieova ma lona Alo. (Epe. 4:16) E lē na o o tatou manaʻoga faaleagaga e tatalo ai, ae e tāua foʻi le tatalo mo se fesoasoani. Na fetalai Iesu e mafai ona tatalo mo meafaitino e aofia ai “meaʻai e tatau mo le aso.” (Luka 11:3) Ua faamautinoa mai iā i tatou e tala o le Tusi Paia e saunia e Ieova mea mo i tatou. Na saunia e Ieova meaʻai ma vai mo Elia a o tetele le lāmala i Isaraelu. E pei ona faatonuina e Ieova: “Ua aumai e oreva iā te ia o falaoa ma aano o manu i le taeao, o falaoa ma aano o manu i le afiafi, ma ua inu foʻi o ia mai i le ālia.” (1 Tu. 17:3-6) E tatou te faatuatua e faatonutonu e Ieova le tulaga o mea ina ia mafai foʻi ona tatou maua mea o loo manaʻomia.

¹⁵ E tatou te mautinoa o le faatatauina o taʻiala o le Tusi Paia e fesoasoani e maua ai a tatou meaʻai. Na iloa e Repeka o se tuafafine faaipoipo i Asia, le moni o lea tulaga i lona aiga. Na latou faatatauina le Mataio 6:33 ma le Faataoto 10:4, e ala i le faamuamua o manaʻoga o le Malo ma galulue mamafa. Ua faapea mai Repeka na manatu lana tane o omiga mai i lana galuega atonu e faavaivaia ai lo latou itu faaleagaga. O lea na ia faamavae ai mai i lana galuega. Peitaʻi e toʻafā la laʻua fanau e tatau ona tausia. Ua faamatala e Repeka le mea na tupu: “Na fai a matou meaʻai ma faatau atu. Na matou ola ai i le tele o tausaga ma iloa ai e lē tuulafoaʻia e Ieova i matou. E leai se aso ua matou lē aai ai.” Po ua e talitonu ua saunia e le Tusi Paia taʻiala e sili ona lelei e aogā mo tagata i aso nei?

16. O le ā le iʻuga pe a tatou faatuatuaina le Atua?

 ¹⁶ Ia tatou mautinoa e tatou te maua aogā pe a mulimuli i le taʻitaʻiga a le Atua. Na sii mai e Paulo upu a Sapakuka: “E ola lē e amiotonu i lona faatuatua.” (Kala. 3:11; Sapa. 2:4) O lea, e tāua ai le faatuatua i Lē e mafai ona fesoasoani iā i tatou. Na faamanatu mai e Paulo, o le Atua “o lē na te mafaia ona fai o mea e matuā sili atu i lo o mea tatou te talosaga atu ai pe e mafaufau i ai, e tusa ai ma lona mana lea e galue iā i tatou.” (Efe. 3:20) E faia e auauna a Ieova mea uma latou te mafaia ina ia faataunuu ai le finagalo o le Atua. Ae e latou te iloa le mea e gata mai ai lo latou malosi ma e talitonu o le a faamanuia e Ieova a latou taumafaiga. Pe e tatou te lē fiafia ea o loo tatou faatasi ma lo tatou Atua?

17. (a) Na faapefea ona taliina le talosaga a le ʻauaposetolo mo le faatuatua? (e) Aiseā tatou te faatalitalia ai o le a taliina a tatou talosaga mo se faatuatua malosi?

¹⁷ O manatu na tatou iloiloina i lenei suʻesuʻega e ono uunaʻia ai i tatou e pei o aposetolo ina ua latou faapea atu i le Alii: “Ia e faatuputeleina lo matou faatuatua.” (Luka 17:5) Na taliina la latou talosaga ina ua liligi ifo le agaga paia iā i latou i le Penetekoso 33 T.A., ma latou malamalama atili ai i le finagalo o le Atua. Na faamalosia ai lo latou faatuatua. O lea na latou faia ai se sao e sili ona mataʻina i le galuega talaʻi i lenā taimi. (Kolo. 1:23) Pe e tatou te faatalitalia o le a taliina a tatou talosaga mo se faatuatua malosi? Ua faamautinoa mai e le Tusi Paia e mafai ona tatou mauaina pe a ʻtalosaga atu e tusa ma le finagalo o le Atua.’​—1 Ioa. 5:14.

18. Ua faapefea ona faamanuia e Ieova i latou o loo atiaʻe le faatuatua?

¹⁸ E manino mai, e fiafia le finagalo o Ieova i ē e faatuatuaina o ia. O le a tali mai Ieova i a tatou talosaga mo se faatuatua malosi, ma o le a faamalosia lo tatou faatuatua. E lē gata i lea, o le a ʻtaʻuaogāina ai i tatou i le malo o le Atua.’​—2 Tesa. 1:3, 5.