Winston, seʻi e faamatala mai pe na faapefea ona e iloa le upu moni e faatatau i le Atua.

Na ou ola aʻe i se faatoʻaga i Kuiniselani i Ausetalia, ma e lē lolotu loʻu aiga. Talu ai na matou nonofo i se nuu maotua, e pau tagata na tele ina matou faifaimea faatasi, o loʻu aiga. Na amata ona ou fia iloa e faatatau i le Atua, i le pe tusa o le 12 o oʻu tausaga. Na ou tatalo i le Atua, ma ou talosaga mo lana fesoasoani ina ia ou iloa le upu moni e faatatau iā te ia. Mulimuli ane, na ou tuua loʻu aiga ma maua laʻu galuega i Adelaide, i le itu i saute o Ausetalia. Na ou feiloaʻi iā Pam i le 21 o oʻu tausaga, a o oʻu tafao i Sini. Na faamatala mai e Pam se lotu na aʻoaʻoina le talitonuga e faapea na tupuga mai tagata Peretania mai i nisi o ituaiga o Isaraelu. E talitonu lenā lotu o na ituaiga e faasino atu i ituaiga e 10 o le malo i mātū o Isaraelu na faaaunuua i le 740 T.L.M. Ina ua ou toe foʻi i Adelaide, na ou fesili ai i se tamāloa na ma faigaluega faatasi, o lē na suʻesuʻeina le Tusi Paia ma Molimau a Ieova. Na ma talatalanoa mo ni nai itula e faatatau i talitonuga o Molimau a Ieova. Na ou iloa ai, o le tali lea o aʻu tatalo a o oʻu laʻitiiti. Na ou aʻoaʻoina le upu moni e faatatau i Lē na faia i tatou ma lona Malo. Ioe, ua ou mauaina le “penina tautele.”​—Mata. 13:45, 46.

Pam, na e saʻili foʻi mo le penina tautele a o e talavou. Na faapefea ona e mauaina?

Na ou ola aʻe i se aiga e toʻaʻaga i le lotu i le taulaga o Coffs Harbour i New South Wales. Na taliaina e oʻu mātua ma mātua o loʻu tinā le lotu lea na aʻoaʻoina le talitonuga e tupuga mai tagata Peretania mai i ituaiga o Isaraelu. Na aʻoaʻoina i matou ma loʻu tuagane laʻitiiti, loʻu uso matua, ma le toʻatele o oʻu tausoga i le manatu e faapea e sili atu le alofa o le Atua i tagata e tupuga mai i Peretania. Ae ou te leʻi  talitonu i lenā manatu, ma e leʻi faamalieina ai oʻu manaʻoga faaleagaga. Ina ua 14 oʻu tausaga, na ou asiasi ai i lotu eseese e aofia ai le lotu Egelani, lotu Papatiso, ma le lotu Aso Fitu. E ui i lea, na faaauau ona ou galala faaleagaga.

Na siitia atu loʻu aiga i Sini, lea na ma feiloaʻi ai ma Winston ina ua ia tafao mai i Sini. E pei ona taʻua e Winston, o a ma talanoaga i mataupu faalelotu na iʻu ai ina suʻesuʻe Winston ma Molimau a Ieova. O so o se taimi la e tusi mai ai Winston, e tele ina ia taʻua mau o le Tusi Paia. I le taimi muamua, na ou popole ma ou lē fiafia ai. Ae na faasolosolo ina ou iloa o le upu moni lea.

Na ou siitia atu i Adelaide i le 1962 ina ia faalatalata iā Winston. Na fai e Winston le fuafuaga ina ia ou nofo i le ulugalii Molimau a Ieova o Thomas ma Janice Sloman, o ē na auauna o ni misionare i Papua Niu Kini. Maʻeu le agalelei o lenei ulugalii iā te aʻu! E na o le 18 oʻu tausaga i lenā taimi, ma na la matuā fesoasoani iā te aʻu i le itu faaleagaga. Na amata ai laʻu suʻesuʻega faale-Tusi Paia, ma e leʻi umi ae ou mautinoa ua ou mauaina le upu moni. Ina ua uma ona ma faaipoipo, na amata loa la ma auaunaga iā Ieova, ma o se olaga e sili ona faamalieina. O lenei olaga na matuā atiaʻe ai lo ma talisapaia o le penina tautele ua ma mauaina, e ui i le tele o luʻi na ma fesagaʻia.

Winston, seʻi faamatala mai le taimi na amata ai la oulua auaunaga iā Ieova.

E leʻi leva ona ma faaipoipo, ae tatala loa e Ieova ni “faitotoʻa lautele” mo i maʻua e ala i le tuuina mai o le tele o tofiga i le auaunaga. (1 Kori. 16:9) O le faitotoʻa muamua na faailoa mai e le uso o Jack Porter, o le ovasia o le matagaluega na asia la matou faapotopotoga toʻaitiiti. (O loo ma auauna faatasi ma le uso o Jack i le Komiti o le Lālā o Australasia.) Na faalaeiauina e Jack ma lana avā o Roslyn i maʻua ina ia paeonia sauatoa, lea na ma olioli ai mo le lima tausaga. Ina ua 29 oʻu tausaga, na tofia ai aʻu e auauna o se ovasia o le matagaluega i le Pasefika i Saute lea na vaavaaia e le lālā a Fiti i lenā taimi. O nei motu na aofia ai Amerika Samoa, Samoa, Nauru, Niue, Toelau, Toga, Tuvalu, Vanuatu, ma Kiripati.

Na tatau ona matou faaeteete ma faaalia le faautauta i lenā taimi, ona na iai tagata i nisi o motu maotua na masalosalo po o ai Molimau a Ieova. (Mata. 10:16) Na toʻaitiiti foʻi faapotopotoga, ma e lē o taimi uma na mafai ai ona latou saunia se mea e ma te api ai. O lea, na ma saʻilia se mea e ma te api ai i aiga o le nuu, ma na latou agalelei tele iā i maʻua.

Winston, o oe o se uso e naunau tele i galuega faaliliu. Seʻi faamatala mai le māfuaaga faamolemole?

I lenā taimi, e leʻi tele ni sāvali ma ni tamaʻitusi na maua i le gagana Toga. Pe a auai uso Toga i le faiva, na latou faaaogāina le tusi The Truth That Leads to Eternal Life. O lea, a o faagasolo le aʻoga mo toeaina na faia i le fā vaiaso, na faaliliu ai e ni toeaina Toga se toʻatolu lenā tusi, e ui e leʻi lelei la latou faa-Peretania. Na tā e Pam la latou faaliliuga, ma matou lafoina atu i le lālā a le Iunaite Setete e lolomi ai. E pe tusa e valu vaiaso na faaliliu ai lenā tusi. E ui e leʻi lelei tele le faaliliuina o le tusi, ae na matuā fesoasoani i le toʻatele o tagata Toga ina ia latou aʻoaʻoina ai le upu moni. E moni o i maʻua ma Pam e lē o ni tagata faaliliu, ae o lenā mea na faaosofia ai lo ma naunau i galuega faaliliu.

Pam, pe e iai se eseesega o le olaga i motu o le Pasefika ma Ausetalia?

Ioe, e telē le eseesega! I nisi o motu e matuā vevela le tau, e tele namu, isumu, faamaʻi eseese, ma i nisi taimi e tau leai ni meaʻai. E ui i na luʻi eseese, ae o se tasi o mea e lē mafai ona galo iā te aʻu, o le nofonofo lea i se faleoo i Samoa ma tilotilo atu i le sami, o se vaaiga e toʻafilemu ai le loto ma le mafaufau. Pe a susulu malosi le masina i pō, e ma te iloa atu niu maualuluga, ma le iila mai o le sami pe a sulugia e le masina. O pō toʻafilemu faapena, e ma te manatunatu loloto ai ma tatalo. O le iʻuga, na  mafai ai ona taulaʻi o ma mafaufau i itu lelei o le auaunaga, nai lo o itu lē lelei.

O i inā na ma fiafia ai foʻi i tamaiti. Na ma fiafia tele e taaalo faatasi ma i latou, ma e latou te fia iloa i maʻua ona e fou le latou vaai i palalagi. I se tasi taimi a o ma asiasi atu i Niue, na milimili ai e se tamaitiiti le lima o Winston, ma faapea atu iā Winston, “Oka se fulufulua o lou lima.” E foliga mai ua faatoʻā vaai lea o si tamaitiiti i se lima fulufulua faapea.

O se mea e faanoanoa ai le tilotilo atu i le tulaga matitiva o tagata, ma le faigatā o o latou olaga. E moni e matagofie lo latou siʻosiʻomaga, ae e leʻi lelei ni falemaʻi ma e leʻi lava foʻi le suāvai e feinu ai. E ui i na tulaga faigatā, ae e leʻi faapopoleina ai o tatou uso. O le olaga lenā ua latou masani ai. Na latou fiafia i le nonofo faatasi ma faifaimea ma o latou aiga, faapea le mauaina o se maota e fai ai la latou tapuaʻiga, ma le faaeaga e tapuaʻi ai iā Ieova. O la latou faaaʻoaʻoga na fesoasoani iā i maʻua e taulaʻi ai i mea e sili ona tāua, ma faafaigofie o ma olaga.

Pam, na iai ni mea fou na tatau ona e faamasani ai, e pei o le auala e asu mai ai vai, ma kuka ai meaʻai. Na faapefea ona e faamasani i na tulaga fou?

Ou te faafetai i si oʻu tamā i le lelei o le auala na toleni ai aʻu. O se faataʻitaʻiga, na aʻo mai e loʻu tamā le auala e tafu ai le afi, kuka meaʻai, ma faamasani i se olaga faigofie. I se tasi asiasiga i Kiripati, na ma api ai ma Winston i se tamaʻi fale na ato i lau, fola i ʻamu, ma puipui i ofe. Pe a fai la saʻu kuka, sa tatau ona ʻeli se tamaʻi pū i le palapala, ma tafu se afi e faaaogā ai pulu. Sa tatau foʻi ona ou alu e tū i le laina e asu vai faatasi ma fafine o le nuu. Ina ia asu aʻe le vai, e faaaogā e fafine se laau e tai pei o se ofe fagota e pe tusa ma le ono futu le umī, o loo nonoa ai se manoa ma se atigi ʻapa. E auauaʻi fafine e lafo ifo a latou laau i le vai. E latou te iloa tonu le taimi e mimilo ai o latou lima, ina ia saga tonu le ʻapa ma tumu ai i vai. Na ou manatu e faigofie, ae ina ua oo mai le faasologa iā te aʻu, na ou fiu e fai. Pe a lafo ifo laʻu laau, e opeopea le ʻapa ae e leai se vai. Na taliē fafine, ma na fesoasoani mai se tasi o i latou. Maʻeu le lotofesoasoani ma le agalelei o fafine o le nuu!

E matou te iloa na lua matuā fiafia e auauna i motu o le Pasefika. Pe e mafai ona faamatala mai nisi o mea e lē mafai ona galo iā te oulua?

Winston: Na alu se taimi o ma tau faamasani i nisi o aganuu. O se faaaʻoaʻoga, pe a valaaulia i maʻua i fale o uso, e masani ona laulau mai meaʻai uma a aiga. I le taimi muamua, e ma te leʻi iloa e tatau ona faatotoe se meaʻai mo le aiga. O lea, na ma ʻaina uma meaʻai na laulauina mai. Ina ua ma malamalama la i la latou aganuu, na ma faatotoeina loa meaʻai mo i latou. O le mea e faafetai ai, na onosaʻi mai pea nai uso iā i maʻua. Na latou tulimataʻia foʻi a ma asiasiga lea na faia i le taʻi ono masina, pe a asia a latou faapotopotoga. Na seāseā maua e nai uso ni avanoa e faifaimea faatasi ai ma isi Molimau a Ieova, seʻi vaganā ua ma asia i latou.

O a ma asiasiga foʻi na fai ma molimau lelei i totonu o nuu. Na manatu le toʻatele o tagata o le nuu na faatūina e uso la latou lava lotu, ae e leai se isi lotu faapea i atunuu mamao. O lea, ina ua vāai mai iā i maʻua ma Pam o ni faifeʻau mai i atunuu mamao, na latou iloa ai o Molimau a Ieova e lē o se tamaʻi lotu, ma na faafiafiaina ai i latou.

Pam: E lē mafai ona galo iā te aʻu se mea mataʻina na tupu i Kiripati, i se faapotopotoga toʻalaiti. E na o le toʻatasi le toeaina na iai, o si uso o Itinikai Matera, o lē na vaaia ma le agalelei i maʻua. Na sau o ia i se tasi aso, ma se ato na iai se fuāmoa ma faapea mai iā te aʻu: “O le fuāmoa lea ma oe.” Na ma matuā talisapaia lenā gaoioiga agalelei, auā na seāseā maua ni fuāmoa i na aso. O lenā meaalofa laʻitiiti, na pāʻia ai o ma loto.

Pam, o le ā na avea ma faamāfanafanaga iā te oe ina ua fafano lau pepe i se taimi mulimuli ane?

Na ou tō i le 1973 a o ma auauna ma Winston i le Pasefika i Saute. Na ma filifili ai loa e toe foʻi  i Ausetalia, peitaʻi na fafano la ma tama i le fā masina mulimuli ane ai. Na matuā aafia foʻi faalogona o Winston i lenā mea, auā o ia o le tamā o le pepe. A o faagasolo taimi, na faasolosolo ina faaitiitia oʻu faalogona mafatia. Peitaʻi, na faatoʻā ou maua le mapusaga atoatoa ina ua ma faitau i Le Olomatamata o Aperila 15, 2009. Na lāgā ai le fesili i le mataupu “Fesili Mai le ʻAufaitau”: “Pe faamata o le a toetū mai se pepe ua oti i le manava o lona tinā?” Na faamautinoa mai ai le manatu e faapea, e taatia iā Ieova le mataupu, ma e na te faia le mea tonu i taimi uma. O le a ia saunia le vaifofō mo le tele o mafatiaga ua aumaia e lenei faiga amioleaga o mea iā i tatou, a o ia faatonutonuina ma le alofa lona Alo e ʻfaalēaogāina galuega a Satani.’ (1 Ioa. 3:8) Na fesoasoani foʻi lenei mataupu iā i maʻua ina ia talisapaia atili ai le faamoemoe pupula i le lumanaʻi, o se “penina” tautele lea iā i tatou o loo auauna iā Ieova. O se faamāfanafanaga tele lenā mo o tatou mafatiaga.

Mulimuli ane, na toe faaauau la ma auaunaga faataimi atoa. Na ma auauna mo ni nai masina i le Peteli i Ausetalia, ae mulimuli ane toe faaauau i le galuega femalagaaʻi. E fā tausaga na ma auai ai i le galuega femalagaaʻi i oganuu maotua i New South Wales ma Sini. Ae i le 1981, na valaaulia ai i maʻua e auauna i le Peteli i Ausetalia, lea ua suia nei iā Australasia, ma o loo faaauau ona ma auai i le auaunaga i le Peteli.

Winston, pe na fesoasoani la oulua auaunaga i motu o le Pasefika i lau matafaioi i le taimi lenei, o se sui o le Komiti o le Lālā o Australasia?

Ioe, e telē le fesoasoani, auā na tofia Ausetalia e vaavaaia Amerika Samoa ma Samoa. E lē gata i lea, na tuufaatasia Lālā a Niu Sila ma Ausetalia. I le taimi la lenei, o atunuu o loo vaavaaia e la matou Lālā o Australasia e aofia ai Ausetalia, Amerika Samoa ma Samoa, Atu Kuki, Niu Sila, Niue, Timor-Leste, Toelau, ma Toga. O le tele o na atunuu na ou asiasi i ai o se sui o le Lālā. O mea na ou aʻoaʻoina a o matou galulue faatasi ma na uso ma tuafāfine faamaoni i motu o le Pasefika, ua matuā fesoasoani i laʻu galuega i le ofisa o le Lālā, o le vaavaaia o o latou manaʻoga.

O se manatu tāua lenei e faaiʻu ai la ma faatalanoaga: E lē na o tagata matutua e latou te fia iloa le Atua. Ua ma aʻoaʻoina ma Pam mai i le auala na ma maua ai le upu moni, e oo lava i talavou, e latou te naunau foʻi e maua lenei “penina tautele” e tusa pe e lē fiafia o latou aiga. O le mea foʻi lenā na tupu i o ma aiga. (2 Tu. 5:2, 3; 2 No. 34:1-3) E mautinoa e finagalo lo tatou Atua alofa o Ieova, ina ia maua e tagata uma le ola e faavavau, e tusa pe e matutua pe e talavou.

Ina ua amata ona ma saʻili ina ia iloa le Atua i le silia i le 50 tausaga ua mavae, e ma te leʻi mafaufauina o le a matuā faamanuiaina o ma olaga. Maʻeu le tāua o upu moni o le Malo, o se penina e matuā tautele! O lo ma faanaunauga ma Pam, ina ia faaauau ona ma taofimau i lenei penina tautele.