I le 1913, na papatiso ai loʻu tamā o John Mills i le aai o Niu Ioka, i le 25 o ona tausaga. O le uso o Russell na faia le lauga o le papatisoga. E leʻi umi lava ae malaga loʻu tamā i Trinidad, lea na faaipoipo ai ma Constance Farmer, o se Tagata Aʻoga o le Tusi Paia. Na fesoasoani loʻu tamā i lana uō o William R. Brown i le faaaliga o le “Ata o le Foafoaga.” Sa la faia pea lea faaeaga seʻia oo i le taimi na tofia ai le uso ma le tuafafine o Brown e galulue i Aferika i Sisifo i le 1923. Sa galulue pea loʻu tamā ma loʻu tinā i Trinidad, ma o i laʻua o ni ē e faauuina.

E toʻaiva le fanau a oʻu mātua. O la laʻua ulumatua na faaigoa iā Rutherford, o lē na avea ma peresitene o le Watch Tower Bible and Tract Society. Ina ua ou fanau iā Tesema 30 i le 1922, na faaigoa aʻu iā Woodworth, o le faaiʻu lenā o le uso na avea ma faatonu o le The Golden Age (Ala Mai! i le taimi nei). E ui na matou auai i aʻoga, ae na faamatilatila mai lava e o matou mātua sini faaleagaga mo i matou. E lelei tele tomai o loʻu tinā i le auala e fefulifulisaʻi ai i le Tusi Paia. Ae e fiafia loʻu tamā e faamatala mai iā i matou tala faale-Tusi Paia, e ala i le faia o ana taga i se auala e tai pei ai o loo tupu moni se mea.

Sa iai iʻuga lelei o a la taumafaiga. Na matou auai ma isi oʻu uso e toʻalua i le Aʻoga mo Kiliata. Ae na paeonia oʻu tuafāfine e toʻatolu i Trinidad ma Tobago mo le tele o tausaga. O aʻoaʻoga ma faaaʻoaʻoga lelei a oʻu mātua na mafai ona totō ai i matou “i le fale o Ieova.” O a la faalaeiauga na fesoasoani iā i matou ina ia tumau ai i inā, ma tupu lauolaola ai “i lotoā o lo tatou Atua.”​—Sala. 92:13.

O lo matou fale sa tele ina faapotopoto ai mo le talaʻiga. Pe a potopoto mai paeonia, e masani ona latou talanoa e faatatau i le uso o  George Young, o se uso misionare mai i Kanata sa asiasi mai i Trinidad. Ae e masani ona faamatala ma le fiafia e oʻu mātua la latou paga ma le uso ma le tuafafine o Brown lea na tofia i Aferika i Sisifo. O nei vala uma na fesoasoani iā te aʻu e amata ona auai ai i le faiva i le fanua ina ua 10 oʻu tausaga.

Sa mamafa le feʻau sa iai i a tatou mekasini i na aso, e pei o le taʻusalaina o lotu sesē, o faiga pisinisi matapeʻapeʻa, ma le piʻopiʻo o faigāmalo. O lea, i le 1936 na uunaʻia ai e faifeʻau le kovana i Trinidad ina ia faasā lomiga uma a le Watch Tower. Sa matou nanāina lomiga ina ia faaaogā seʻia oo ina uma lomiga. Sa matou auai i ni savaliga ma faaaogā uila vilivae e faasilasila ai le feʻau, e ala i tamaʻi pepa ma pepa malō na tautau i tauʻau. E lē gata i lea, o le fesoasoani a le vaega mai i le taulaga o Tunapuna faapea la latou taavale faasalalau, na mafai ai ona matou talaʻi e oo lava i vaega maotua o Trinidad. E ese le manaia o na taimi! O lenā siʻomaga faaleagaga na uunaʻia ai aʻu ina ia papatiso i le 16 o oʻu tausaga.

O le tofi faaleagaga mai i lo matou aiga ma mea na tutupu a o oʻu laʻitiiti, na māfua ai ona iai loʻu faanaunauga ou te fia misionare. Na iai pea lenā faanaunauga ina ua ou alu atu i Aruba i le 1944, ma galulue faatasi ai ma le uso o Edmund W. Cummings. Sa ma fiafia ina ua mafai ona ma valaaulia tagata e toʻa 10 mo le Faamanatuga i le 1945. I le tausaga na sosoo ai, na faavaeina ai le uluaʻi faapotopotoga i lenā motu.

E leʻi umi ae ou molimau lē fuafuaina atu loa i se tamaʻitaʻi na ma faigaluega faatasi e igoa iā Oris Williams. Na puipuia ma le malosi e Oris ona talitonuga faalotu. Peitaʻi, ina ua fai lana suʻesuʻega faale-Tusi Paia, na ia malamalama ai i aʻoaʻoga moni o le Tusi Paia, ma papatiso ai iā Ianuari 5, 1947. E leʻi umi, ae ma feoaʻi ma faaipoipo ai, ma na amata lana paeonia iā Novema i le 1950. Ina ua ma mafuta ma Oris, na atili ai ona ou tuputupu aʻe faaleagaga.

I le 1955, na valaaulia ai i maʻua i le Aʻoga o Kiliata. A o sauni mo la ma faaeaga, na ma faamavae ai mai i a ma galuega, ma faatau ese atu lo ma fale ma isi meatotino, ma malaga ese mai i Aruba. Iā Iulai 29 i le 1956, na ma faauu ai i le vasega lona 27 o Kiliata, ma na tofia i maʻua i Nigeria.

Pe a toe tepa i tua, na faapea mai Oris: “E mafai ona fesoasoani le agaga o Ieova i se tagata ina ia fetuunaʻi i so o se tulaga e tulaʻi mai i le auaunaga faamisionare. E ese mai i laʻu tane, e leʻi iai soʻu faanaunauga e avea ma misionare. Sa ou manaʻo e tausi se aiga ma se fanau. Ae na suia loʻu mafaufau, ina ua ou iloa le faanatinati o le talaʻia o le tala lelei. E oo ane i le taimi o le faauuga i Kiliata, ua ou lava tāpena e avea ma misionare. A o faaee i maʻua i le vaa o le Queen Mary, na sau se uso mai i le ofisa o le uso o Knorr e igoa iā Worth Thornton e faamavae iā i maʻua, ma faailoa mai o le a ma auauna i le Peteli. Ou te leʻi fia galue i le Peteli, ae na vave ona ou fetuunaʻi ma fiafia i le Peteli, lea na ou galue ai i le tele o faaeaga eseese. O le galuega sa sili ona ou fiafia ai o le tali telefoni. E ese loʻu fiafia i tagata, ma o lenei galuega na ou fesootaʻi tuusaʻo ai i le ʻauuso i Nigeria. O le toʻatele e taunuu mai e palapalā, vaivai, ma galala i le fia ʻaai ma le fia feinu. O se faaeaga le fesoasoani ma le faalaeiau iā i latou. O vala uma na o le auaunaga paia iā Ieova, ma na ou maua ai le fiafia ma le faamalieina.” O na faaeaga uma na mafai ona ma tuputupu aʻe ai faaleagaga.

I se faatasiga a lo matou aiga na faia i Trinidad i le 1961, na faamatala ai e le uso o Brown nisi o mea mataʻina na tutupu i Aferika. Peitaʻi, na ou faamatalaina le faatelega o le galuega i Nigeria. Na opo aʻu e le uso o Brown ma fai i loʻu tamā: “Johnny, o lea ua oo Woodworth i Aferika ae e te leʻi oo ai lava!” Ae na tali mai loʻu tamā: “Worth, ia faaauau ai pea!” O na faalaeiauga mai i na uso matutua faaleagaga, na faamalosia ai loʻu faanaunauga ina ia faia ma le māeʻaeʻa laʻu faiva.

I le 1962, na ou maua le faaeaga e toe toleni ai aʻu i le vasega lona 37 o Kiliata, lea e 10 masina  na faia ai. Peitaʻi, o le uso o Wilfred Gooch lea na avea ma ovasia o le lālā i Nigeria, na auai o ia i le vasega lona 38 o Kiliata ma tofia ai i Egelani. O lea, na tofia ai aʻu e vaaia le ofisa o le lālā i Nigeria. Na ou mulimuli i le faaaʻoaʻoga a le uso o Brown, o le malaga lea i le tele o nofoaga, ma maua le avanoa e faamasani ma māfana atu ai i uso pele i Nigeria. E ui e lē tele ni a latou meafaitino, ae o lo latou olioli ma le faamalieina na faamaonia ai, o le mauaina o se olaga fiafia e lē faalagolago i tupe ma meafaitino. E ui i o latou tulaga, ae e ese le mamā ma le onomea o o latou laʻei ma teuga i taimi o sauniga. Pe a latou auai i tauaofiaga, e toʻatele e malaga mai i loli ma pasi e taʻua o bolekajas * (o pasi e leai ni faamalama). O le tele o nei pasi na tusia ai ni faaupuga faaosonaunau. O se faataʻitaʻiga: “O le tele o matāua e faia aʻe ai le moana sausau.”

Maʻeu le moni o lenā faaupuga! E tāua tele taumafaiga uma a tagata taʻitoʻatasi. E oo ane i le 1974, ua avea Nigeria ma atunuu muamua e ese mai i le Iunaite Setete ua oo i le 100,000 tagata talaʻi. Na matuā faatuputeleina le galuega.

A o faagasolo lenei faatelega, o le taimi lea o loo fetauaʻi tagata Nigeria mai i le 1967 e oo i le 1970. E iai le taimi na lē toe maua ai ni fesootaʻiga a le ofisa o le lālā ma uso i Biafra i le isi itu o le vaitafe o le Niger. O lea, sa tatau ona matou avatuina meaʻai faaleagaga mo i latou. E pei ona taʻua i le amataga, o le tatalo ma le faatuatuaina o Ieova na mafai ona matou sopoʻia ai lenā vaitafe i le tele o taimi.

Ou te manatua pea na faigāmalaga mataʻutia, na lamatia o matou ola i fitafita faaauupegaina, faamaʻi, ma isi mea mataʻutia. Sa faigatā ona sopoʻia le tuaoi ona o le masalomia o i matou e fitafita a le malo, aemaise lava le poloka sa faia i le itu o loo iai Biafra. I se tasi taimi, na ou sopoʻia ai le vaitafe i le pō e ala i se paopao, ma faimalaga ai mai i Asaba agaʻi i Onitsha, ma agaʻi atu i Enugu e faalaeiau toeaina i inā. O se tasi malaga na faalaeiauina ai toeaina i Aba, o le vaipanoa lea na faatonuina le tapē o molī o aiga i le pō. I le taulaga i Harcourt, na vave ona fai le tatalo faaiʻu o la matou sauniga ona ua sao atu le osofaʻiga a fitafita a le malo i Biafra.

Sa matuā tāua tele na asiasiga e faamautinoa atu ai i uso peleina le tausiga alofa a Ieova, ma avatu ai fautuaga e faatatau i le solitū ma le autasi. Na mafai ona tutumau uso i Nigeria i na taimi faigatā. Na latou faaalia le alofa lea na faatoʻilaloina ai le feitagaʻi i le va o ituaiga, ma faatumauina ai le autasi faa-Kerisiano. Maʻeu se faaeaga o le iai faatasi ma i latou i na taimi faigatā!

I le 1969, na avea ai le uso o Milton G. Henschel ma taʻitaʻifono i le Tauaofiaga Faavaomalo “Peace on Earth” lea na faia i le Yankee Stadium i Niu Ioka, ma e tele mea na ou aʻoaʻoina mai ai i le avea ai o se fesoasoani i le taʻitaʻifono. Na talafeagai lea faaeaga ma le Tauaofiaga Faavaomalo “Men of Goodwill” lea na faia i Lagos i Nigeria i le 1970. E leʻi leva ona uma fetauaʻiga i Nigeria ae faia lenei tauaofiaga, ma o le faamanuia a Ieova na mafai ona taulau manuia ai. E mataʻina lenei tauaofiaga ona e 17 gagana na mafai ona fai ai, ae 121,128 ē na auai. E 3,775 sui fou na papatiso ai lea na molimauina e uso o Knorr ma Henschel, faapea sui usufono mai i le Iunaite Setete ma Egelani. O se tasi lea o papatisoga toʻatele talu mai le Penetekoso. Ou te manatu o le faamaopoopoina o lenei tauaofiaga atonu o le taimi pisi lea o loʻu olaga. Na matuā mataʻina le faateleina o tagata talaʻi.

I le silia i le 30 tausaga i Nigeria, e iai taimi sa ou galue ai o se ovasia femalagaaʻi po o se ovasia o le sone i Aferika i Sisifo. E ese le talisapaia e nai misionare o na asiasiga ma faalaeiauga. O se fiafiaga le faamautinoa atu iā i latou e lē o faagaloina i latou. O lenei galuega ua ou aʻoaʻoina ai o le faaalia o le naunau moni i tagata, o le auala sili lea e fesoasoani ai iā i latou ina ia tuputupu aʻe ma faatumau le malosi ma le autasi o le faalapotopotoga a Ieova.

E na o le fesoasoani a Ieova na mafai ai ona ma fesagaʻia faafitauli na tulaʻi mai, ona o fetauaʻiga a ituaiga ma faamaʻi na ma aafia ai. Na ma vaaitino i le faamanuia a Ieova. Na faapea mai Oris:

“E tele taimi na ma aafia ai i le malalia. I se tasi taimi, e oo atu Worth i le falemaʻi i Lagos ua matapogia. Na faailoa mai e lē mautinoa pe e toe ola o  ia, ae ou te faafetai ona e leʻi tupu lenā mea. Ina ua toe malamalama o ia, sa ia talanoa loa i le alii tausimaʻi na vaaia o ia e faatatau i le Malo. Mulimuli ane, na ma toe foʻi e asi le tausimaʻi o Mr. Nwambiwe, ma atiaʻe lona fiafia i le Tusi Paia. Na ia talia le upu moni ma avea mulimuli ane ma toeaina i Aba. Sa ou taulau manuia foʻi e fesoasoani i le toʻatele o tagata ina ia avea ma auauna tuuina atu a Ieova, e oo lava i ē malolosi i le lotu Musalimi. Ae o le ma fiafiaga sili o le faamasani ma alolofa lea i tagata Nigeria, ma fiafia i a latou aganuu, tū ma aga, ma la latou gagana.”

O le isi lenā lesona: Ina ia taulau manuia i se faaeaga i se isi atunuu, sa tatau ona ma alolofa i uso ma tuafāfine e tusa pe e eseese a matou aganuu.

Ina ua māeʻa la ma auaunaga i le Peteli i Nigeria, na maua lo ma faaeaga fou i le 1987 e auauna ai o ni misionare i le motu matagofie o St. Lucia i le Atu Karipiane. E ese le manaia o lenei faaeaga, peitaʻi e iai foʻi ona luʻi. I Aferika, e toʻatasi le tamāloa ae tele ana avā, ae i St. Lucia o le tele o ulugalii e nonofo faapouliuli. Na mafai ona fesoasoani le mana o le Afioga a le Atua i le toʻatele o a ma tagata suʻesuʻe ina ia faia suiga manaʻomia.

A o faasolo ina mou atu lo ma malosi ona o le tulaga matua, na agalelei ai le Vaega Pule ma auina atu i maʻua e faamautū i le ofisa ulu i Brooklyn i Niu Ioka i le Iunaite Setete, i le 2005. Ou te faafetai iā Ieova i aso uma ona o Oris. Na maliu o ia i le 2015, ma e lē mafaamatalaina oʻu faalogona mafatia. Sa avea o ia o se paaga e sili ona lelei ma se avā agaalofa, ma na alofagia foʻi o ia. Sa ou alofa faapelepele iā te ia i le 68 tausaga talu ona ma mafuta. Na mafai ona ma aʻoaʻoina, ina ia maua le fiafia i le faaipoipoga ma le faapotopotoga, e tāua le faaaloalo i le tulaga ulu, faamagalo ma le lotoatoa, faaauau ona lotomaulalo, ma faaalia vala o le fua o le agaga paia.

Ina ua tulaʻi mai faafitauli ma mea e faalotovaivaia ai, na ma talosaga iā Ieova ina ia faamanuia mai i a ma faataulaga. A o faaauau ona ma faia fetuunaʻiga, na faasolosolo ona faaleleia le tulaga o mea, ma e tele isi mea mataʻina o le a faataunuuina i le lumanaʻi.​—Isa. 60:17; 2 Kori. 13:11.

I Trinidad ma Tobago, na faamanuia Ieova i galuega a oʻu mātua ma isi. E tusa ma lipoti lata mai, e 9,892 i latou ua auai i le tapuaʻiga moni. I Aruba, na galulue pea le toʻatele i le uluaʻi faapotopotoga lea sa ou galue ai. I le taimi lenei, ua 14 faapotopotoga lauolaola ua iai. Ae i Nigeria, ua matuā faatoʻateleina le ʻautalaʻi lea ua oo atu i le 381,398. Peitaʻi i le motu o St. Lucia, e 783 i latou o loo galulue ai e lagolagoina le Malo o Ieova.

Ua silia nei ma le 90 oʻu tausaga. O le faamatalaga lenei i le Salamo 92:14 e faatatau i ē e totōina i le fale o Ieova: “E latou te fua mai pea lava pe a oo ina ulusinā, e malolosi pea i latou ma lauolaola.” Ou te lotofaafetai i le auaunaga sa ou faia iā Ieova. O le tofi faaleagaga mai i loʻu aiga, na faalaeiauina ai aʻu ina ia auauna ma le lotoatoa iā Ieova. O lona alofa faamaoni na mafai ai ona ou tupu lauolaola ma ʻfuga mai i lotoā o loʻu Atua.’—Sala. 92:13.