Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

FANAZAVÀ FANAMPINY

Fananganan-tsaina, Fifidiàna, noho Fanompoa Sivily

Fananganan-tsaina, Fifidiàna, noho Fanompoa Sivily

Fananganan-tsaina. Amy ty Vavolombelo Jehovah, le sahala mivavaky avao ty miankohoky amy saina na manao fihetsiky hafa manahaky any zay. Ampiarahy amy hiram-pirenena na faneva matetiky raha zay, le sahala ty firenena, na ty mpanday fanjakà avao ro tamàny hanavotsy, fa tsy Ndranahary. (Isaia 43:11; 1 Korintianina 10:14; 1 Jaona 5:21) Eritsereto ty raha natao Nebokadnezara mpanjaka mahery ta Babylona tao. Teany haneky ty vahoaky fa ie ro anabo marè sady mpivavaky be. Farany, nampanao sary bevata ie, le bakeo niserèny hiankohoky teo ty vahoaky, lafa nalefa ty moziky, manahaky hiram-pirenena io. Fe tsy nety niankohoky ty hebreo telo lahy, tsy ia zay fa ry Sadraka noho Mesaka voho Abednego, ndre nihorohoroe ho maty aza.—Daniela, toko faha-3.

Nampitovizy Carlton Hayes, mpahay tantara, tamy fivavaha ty ‘fandrengea firenena, ka ty sainam-pirenena ro mariky ty finoa sady fitaova voalohany ampiasà amy raha zay.’ “Mamotaky satroky ty lahilahy, lafa mandalo saina iny. Manoratsy tononkalo mandrengy raha io koa ty poety, le mihira mahakasiky raha zay ty ajà.” Mana ty “andro masy” aminy koa fivavaha io, hoy ty asany, tsy ino zay fa ty fetim-pirenena. Azy kaihy hoe olo mangam-pirenena rey ro ataony “olo-masy”, le pilasy malaza rey ty ‘tempoliny.’ Nivola ty olo ambony tanatiny tafiky Brezilianina hoe: ‘Hamasìny noho ivavaha ty saina, manahaky fivavaha amy Tanindraza io.’ Nivola mihintsy aza Ty Bokim-pahaia Amerikanina fa “masy manahaky lakroa io ty saina.”

Mbo nivola avao koa bokim-pahaia io vo betibety fa “fomba hampisehoa fitiava tanindraza [ty hiram-pirenena]. Matetiky ty tonony ro misy resaky fangataha tari-dala noho fiarova baka amy Ndranahary ho ahy ty vahoaky noho ty mpanday.” Ka tsy itsereha ndre rambesy ty Vavolombelo Jehovah sahala amy fivavaha ty fanaova fombafomba misy fitiava tanindraza, anaova hiram-pirenena noho fananganan-tsaina. Niresaky mikasiky ty anaky Vavolombelo Jehovah ta Etazonia tany ty boky raiky. Tsy nety nanome voninahitsy sainam-pirenena rozy tan-dakilasy any, sady tsy nety nanao voady tsy hivaliky amy tanindraza. Nivola boky iny hoe: ‘Lafa nandalo fitsarà maromaro resaky io, le naneky avao ty Fitsarà Tampony tamy farany fa fombafomba mifandramby amy fivavaha raha io, ndre fa mahazatsy sanandro.’

Zay ro mahavy ty vahoaky Jehovah handramby raha rey ho fombafomba tsy mifanaraky amy Baiboly. Tsy mandramby anjara amy raha rey rozy, fe manaja ty zo ty hafa hanao raha zay. Manaja ty saina koa rozy, amy maha famantaram-pirenena azy. Ekèny fa “manam-pahefà” ty fandaisam-panjakà tafatsanga ara-dalàna, sady manao ty asany sahala amy “mpanompo Ndranahary.” (Romanina 13:1-4) Ka “mba hananantsika fiaina mary noho milamy avao, anaty ty fahafoizam-bata ho a Ndranahary noho ty faevà feno”, le mivavaky “ho ahy ty mpanjaka noho ze mitanjaky pilasy anabo” tsika.—1 Timoty 2:2.

Fifidiàna. Manaja ty zo ty hafa hifily ty Kristiana marina. Tsy manao grevy hanohera fifidiàna rozy, sady maneky ze manam-pahefà voatingy ty maro. Fe ndre zay, le tsy milimilitsy amy afera politiky mihintsy rozy. (Matio 22:21; 1 Petera 3:16) Ka ino ty tokony hatao ty Kristiana laha ty lalàna mihintsy ro mandidy hoe tsy maintsy mifily ty vahoaky, na halan’olo marè ze olo tsy mandeha mifily? Mety ho tiarony hoe nandeha nana amy sakasaka Dora any ry Sadraka noho Mesaka voho Abednego. Mety hanapa-kevitsy amy zay koa ie hoe, handeha amy birò fifidiàna any, laha manenga azy ty feo ty fieritseretany. Fe mila miamby soa avao ie tsy no ho poro ty atia na ty aroa. Soa ho tiaroviny torolala eny retoa:

  1. “Tsy miharo amy zao tontolo zao” ty mpanori-dia Jesosy.—Jaona 15:19.

  2. Solontena Kristy noho ty Fanjakàny ty Kristiana.—Jaona 18:36; 2 Korintianina 5:20.

  3. Mitovy ty raha inoa ty Kristiana marina, sady ty fitiava manahaky ty natoro Kristy ro mampiharo raiky an-drozy.—1 Korintianina 1:10; Kolosianina 3:14.

  4. Tompon’andraikitsy amy ty raha ataon’olo voafily iny ze nifily azy.—Diniho ty torolala amy 1 Samoela 8:5,10-18 noho 1 Timoty 5:22.

  5. Tamy Jehovah, le sahala nandà azy ty Israelita lafa nangataky mpanjaka olombelo.—1 Samoela 8:7.

  6. Tokony hiresaky soa mikasiky ty Fanjakà Ndranahary amin’olo mana hevitsy politiky sambihafa ty Kristiana. Ho vitany raha zay laha ty vatany mihintsy ro tsy manao politiky.—Matio 24:14; 28:19, 20; Hebreo 10:35.

Fanompoa Sivily. Ampanovy ty Fanjakà fanompoa sivily ty olo tsy mety manao maramila, amy tany sisany. Tokony hivavaky tsika laha mila manapa-kevitsy mikasiky any zay, le hiresaky amy Kristiana matotsy raiky koa vasa, zay vo hanapa-kevitsy mifanaraky amy ty feo ty fieritseretantsika.—Ohabolana 2:1-5; Filipianiana 4:5.

Mivola ty Baiboly fa tokony “hanoriky ty safà ty fanjakà noho ty manam-pahefà mpanday” tsika, sady “ho parè amy asa soa iaby” noho “hahay handanjalanja.” (Titosy 3:1) Mila mahatiaro raha zay avao tsika sady hieritseritsy hoe: ‘Hay ndre misy ifandrambesany amy ty afera tontolo toy fanompoa sivily ampanovy ahy toy? Tsy no mifangaro amy fivavaha diso koa?’ (Mika 4:3, 5; 2 Korintianina 6:16, 17) ‘Mety ho sarotsy amiko va, sa tsy ho vitako mihintsy ty andraikitsy ty Kristiana, laha ataoko raha io? (Matio 28:19, 20; Efesianina 6:4; Hebreo 10:24,25) ‘Sa hanam-potoa hanompoa marerè aho amy zay, na hanompo amy andro iaby mihintsy?’—Hebreo 6:11, 12.

Mety hanao fanompoa sivily ty Kristiana raiky, soa tsy higadra. Laha manenga azy hanao raha zay ty feo ty fieritseretany, le tsy misy tokony hikonikony azy. (Romanina 14:10) Fa laha tsy ta hanao raha zay ie, le tokony hanaja ty hevitsiny avao koa tsika.—1 Korintianina 10:29; 2 Korintianina 1:24.