NSOLO WA PFUNDZIRO 30
Khuyani Mitima ya Anthu Akuti Nkhabe Phembera
“Ine ndacita pyonsene pinakwanisa ine toera kuphedza anthu a makhaliro onsene, toera munjira zonsene ndikwanise kupulumusa anango.”—1 AKOR. 9:22.
NYIMBO 82 ‘Ceza Canu Cioneke Kuna Anthu’
PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *
1. Ndi macinjo api anaoneka m’madziko anango cincino?
MU PYAKA pizinji nduli, anthu azinji pa dziko akhali mu uphemberi ubodzi ene. Mbwenye cincino pinthu pyacinja kakamwe. Anthu azinji nkhabe kuphembera. Mwandimomwene, m’madziko anango anthu azinji asalonga kuti nee asaphembera. *—Mat. 24:12.
2. Ndi mathangwi api akuti panango asacitisa anthu azinji kukhonda phembera?
2 Thangwi yanji anthu analonga kuti nee asaphembera akunjipa kakamwe? Panango ndi thangwi yakuti anango asadzudzumika na pinthu pyakumanungo peno nyatwa zawo. (Luka 8:14) Anango akuti akhaphembera, cincino nee asakhulupira kuti Mulungu alipo. Anango asakhulupira Mulungu, mbwenye asanyerezera kuti ndi pinthu pyakale, pyakusowa basa, pontho nee pisabverana na siyensiya. Panango iwo asabva axamwali, apfundzisi, m’matsamba a mphangwa, televizau na m’maradyo kuti umaso wacita kusanduka, mbwenye kazinji kene iwo nee asabva mathangwi adidi toera kukhulupira Mulungu. Kusiyapo pyenepi, anango nkhabe komerwa na uphemberi thangwi atsogoleri a mauphemberi asafuna kakamwe kobiri na kupaswa mbiri. M’madziko anango, mautongi asakhondesa uphemberi.
3. Ndi cipi cifuniro ca nsolo uno?
3 Yezu atipanga toera ‘kucita anyakupfundza anthu a madzindza onsene.’ (Mat. 28:19) Tinaphedza tani anthu akuti nee asaphembera toera apfundze kufuna Mulungu mbakhala anyakupfundza a Kristu? Ife tisafunika kudziwa kuti munthu anakwanisa kutawira mphangwa zathu mwakubverana na mbuto idakula iye. Mwacitsandzo, tingamwaza mphangwa kuna anthu adabuluka ku Europa panango anatawira munjira yakusiyana na anthu adabuluka ku Azya. Thangwi yanji? Ku Europa, anthu azinji asadziwa pinalonga Bhibhlya, pontho asadziwa kuti ndi Mulungu adacita pinthu pyonsene. Mbwenye ku Azya, anthu azinji asadziwa pang’ono pinalonga Bhibhlya, panango nee asakhulupira Nciti. Cifuniro ca nsolo uno ndi kutiphedza toera kukhuya mitima ya anthu onsene anagumana ife mu utumiki, mwakukhonda tsalakana kudakula iwo na pinakhulupira iwo.
KHALANI NA MAONERO ADIDI
4. Thangwi yanji tisafunika kukhala na maonero adidi?
4 Khalani na Maonero Adidi. Pyaka pyonsene, anthu akuti nee akhaphembera asakhala Mboni za Yahova. Azinji a iwo akhali na makhaliro adidi, pontho akhasandikika na umpfakafaka wa mauphemberi authambi. Anango akhacita pinthu pyakuipa, pontho azinji a iwo akhali na misambo yakuipa yakuti akhafunika kuisiya. Na ciphedzo ca Yahova, ife tiri na cinyindiro cakuti tinagumana anthu anafuna “kutawira undimomwene unapasa umaso wakukhonda mala.”—Mabasa 13:48; 1 Tim. 2:3, 4.
Cinjani njira yakumwaza mphangwa mungacedza na munthu wakuti nee asakhulupira pinalonga Bhibhlya (Onani ndima 5-6) *
5. Ninji pinacitisa anthu kazinji kene kutawira mphangwa zathu?
5 Khalani wakukoma ntima na wacilemedzo. Kazinji kene, anthu asatawira mphangwa zathu thangwi ya njira inalonga ife, tayu thangwi ya pinthu pinalonga ife. Iwo asakomerwa tingakhala akukoma ntima, acilemedzo na acitsalakano kuna iwo. Ife nee tisaakakamiza toera atawire pinalonga ife. Mbwenye tisayesera kubvesesa maonero awo thangwi ya uphemberi. Mwacitsandzo, anango nee asafuna kulonga pya uphemberi na anthu anakhonda kudziwa iwo. Anango asaona kuti ndi kusowa cilemedzo kubvundzisa munthu pinanyerezera iye thangwi ya Mulungu. Anangombo asakhala na manyadzo angaoniwa mbakaleri Bhibhlya, makamaka na Mboni za Yahova. Mwakukhonda tsalakana mathangwi onsene, tisafunika kubvesesa mabvero awo.—2 Tim. 2:24, cidzindikiro.
6. Mpostolo Paulu apangiza tani kuti akhacinja njira yakulonga, pontho ife tinantowezera tani?
6 Munacitanji khala munthu nee asapibva mwadidi mungaphatisira mafala ninga “Bhibhlya,” “Mulungu,” peno “uphemberi”? Ife tinakwanisa kutowezera mpostolo Paulu mbaticinja njira inalonga ife na anthu. Paulu pikhalonga iye na Ayuda, akhaphatisira Malemba. Mbwenye, pikhalonga iye na anyakudziwisa Acigerego pa Areopago, iye nee alonga kuti mafala anewa ndi a m’Malemba. (Mabasa 17:2, 3, 22-31) Tinatowezera tani citsandzo ca Paulu? Tingagumana munthu wakuti nkhabe tawira pinalonga Bhibhlya, mbapidakhala mwadidi kukhonda kucita kuleri m’Bhibhlya mafala anafuna kulonga ife. Mungaona kuti munthu asagopa kuoniwa na anango angaleri Bhibhlya na imwe, mpangizeni lemba munjira yakuti anango nee anadzindikira, panango mukuphatisira ntokodzi.
7. Tisafunika kucitanji toera kutowezera mpostolo Paulu ninga pidalembwa pa 1 Akorinto 9:20-23?
7 Khalani akubvesera mbamubvesesa. Ife tisafunika kuwangisira toera kubvesesa kuti thangwi yanji anthu anamwazira ife mphangwa asanyerezera munjira ineyi. (Mis. 20:5) Onani citsandzo ca mpostolo Paulu. Iye akula na Ayuda. Toera kumwaza mphangwa kuna anthu a madzindza anango, akuti panango akhadziwa pang’ono pya Yahova na Malemba, iye akhafunika kucinja njira yace yakumwaza mphangwa. Munjira ibodzi ene, toera kubvesesa mwadidi pinanyerezera anthu a n’cisa cathu na mabvero awo, panango tisafunika kufufudza peno kubvundzisa amwazi mphangwa anango a maluso.—Lerini 1 Akorinto 9:20-23.
8. Ndi njira ipi ibodzi yakutomesa makani thangwi ya Bhibhlya?
8 Cifuno cathu ndi kugumana ‘anthu anatitambira mwadidi.’ (Mat. 10:11) Toera kucita pyenepi, tisafunika kusaka kudziwa maonero awo mbatibvesera mwadidi pinalonga iwo. M’bale unango ku Inglatera asabvundza anthu toera kudziwa maonero awo kuti tinakhala tani na banja yakutsandzaya, tinakuza tani ana, peno tinathimbana tani na kusowa ulungami. Angamala kubvesera maonero awo, iye asabvundza: “Musaona tani uphungu uyu udalembwa pyaka 2.000 nduli?” Buluka penepo, mukukhonda kulonga fala “Bhibhlya,” iye asaapangiza mu ntokodzi malemba adasankhula iye.
KHUYANI MITIMA YA ANTHU
9. Tinaphedza tani anthu akuti nee asakomerwa na kubva pya Mulungu?
9 Toera kukhuya mitima ya anthu akuti nee asakomerwa na kubva pya Mulungu, tisafunika kulonga pinthu pinadziwa iwo. Mwacitsandzo, anthu azinji asadzumatirwa na pinthu pidacita Mulungu. Natenepa, munakwanisa kulonga munjira iyi: “Panango imwe musadziwa kuti pinthu pinacita asiyentista asalandira pinthu pidacita Mulungu. Anthu anacita mikrofoni asalandira makutu, pontho anthu anacita makamera asalandira maso. Ninji pinanyerezera imwe mungaona pinthu pidacitwa? Musanyerezera kuti pyacitika pyokha, pyacitwa na munthu, peno cinthu cinango?” Tingamala kubvesera mwadidi, tinakwanisa kucita mbvundzo unango: “Asiyentista angapfundza njira inaphata basa makutu na maso, mbani asaapfundzisa? Ndisakomerwa kakamwe na pidalemba mamuna unango wakale kuti: ‘Kodi Ule adacita makutu, nkhabe kubva? Ule adasasanya maso, nkhabe kuona? . . . Ndiye anapasa anthu onsene udziwisi!’ Asiyentista anango asatawirambo mafala anewa.” (Masal. 94:9, 10) Buluka penepo munakwanisa kuapangiza vidhyu mu jw.org® pa “Entrevistas e Experiências” pakhundu yakuti “Pontos de Vista Sobre a Origem da Vida.” (Pitani pa PUBLICAÇÕES > VÍDEOS.) Panango munaapasa bhruxura Será Que a Vida Teve Um Criador? peno bhruxura A Origem da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta.
10. Tinatoma tani kucedza na munthu wakuti nee asafuna kulonga pya Mulungu?
10 Anthu azinji asafuna kakamwe tsogolo yadidi. Mbwenye azinji a iwo asagopa kuti dziko inadzafudzwa, peno kuti nee anadzakwanisabve kukhala mwenemo. Muyang’aniri wa cisa ku Noruega alonga kuti anthu anakhonda funa kulonga pya Mulungu, kazinji kene asakomerwa na kulonga pya makhaliro a dziko. Angamala kumwanyika anthu, iye asalonga: “Mbani ananyerezera imwe kuti anakwanisa kutipasa tsogolo yadidi? Atongi a dziko, asiyentista, peno munthu unango?” Angamala kubva maonero awo, iye asaleri peno asalonga lemba inalonga pya tsogolo yadidi. Anango asakomerwa angabva Bhibhlya mbilonga kuti dziko nee inadzafudzwa, pontho anthu adidi anadzakhala mwenemo kwenda na kwenda.—Masal. 37:29; Koel. 1:4.
11. Thangwi yanji tisafunika kuphatisira njira zakusiyana-siyana pakumwaza mphangwa, pontho tinatowezera tani citsandzo ca Paulu cinagumanika pa Aroma 1:14-16?
11 Ife tisafunika kuphatisira njira zakusiyana-siyana pakumwaza mphangwa. Thangwi yanji? Thangwi anthu ndi akusiyana. Pinthu pinakomerwa na munthu unango, panango unango nee anakomerwa napyo. Anango asakomerwa tingalonga pya Mulungu peno Bhibhlya, mbwenye anango asakomerwa kakamwe tingatoma kulonga makani anango. Mwakukhonda tsalakana pyonsene, tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kumwaza mphangwa kuna anthu a mitundu yonsene. (Lerini Aroma 1:14-16.) Tisafunikambo kukumbuka kuti Yahova ndiye anakulisa undimomwene m’mitima ya ale anafuna kucita pinthu pyadidi.—1 Akor. 3:6, 7.
TINAMWAZIRA TANI MPHANGWA ANTHU A KU AZYA
Amwazi mphangwa azinji a Umambo akupangiza citsalakano kuna anthu adabuluka madziko anango akuti uphemberi usakhondeswa, pontho akucedza nawo thangwi ya mphangwa zinagumanika m’Bhibhlya (Onani ndima 12-13)
12. Tisafunika kucitanji toera kukhuya mitima ya anthu a ku Azya akuti nee asanyerezera khala Nciti alipo peno nkhabe?
12 Pa dziko yonsene, amwazi mphangwa azinji asagumanikana na anthu adabuluka ku Azya, kuphatanizambo anango adabuluka m’madziko akuti mautongi asakhondesa uphemberi. M’madziko mazinji ku Azya, anthu azinji nee asatoma kunyerezera khala Nciti alipodi peno nkhabe. Ndi thangwi yace tingaaphemba toera kupfundza Bhibhlya, iwo asatawira mwakucimbiza. Mbwenye anango asatoma kunyinyirika angabva mphangwa zipswa. Tinacitanji toera kukhuya mitima yawo? Amwazi mphangwa azinji adzindikira kuti njira yadidi toera kuamwazira mphangwa ndi kutoma kulonga pinthu pinango, kupangiza citsalakano na kuapanga kuti umaso wawo unakhala mwadidi kakamwe angaphatisira midida ya Bhibhlya.
13. Ninji pinafuna kuphedza anthu toera kukomerwa na pinalonga Bhibhlya? (Onani foto iri patsamba yakutoma.)
13 Anthu azinji asadzumatirwa na udziwisi unagumanika m’Bhibhlya. (Koel. 7:12) Mulongo unango wa ku Nova York wakuti asakomerwa na kumwaza mphangwa kuna anthu analonga cilongero ca Mandarim alonga: “Ndisayesera kupangiza citsalakano kuna anthu na kubvesera pinalonga iwo. Ndingadzindikira kuti iwo afika cincino buluka ku dziko inango, ndisaabvundza: ‘Makhaliro a kuno ndi akunentsa kuadzolowera? Mwakwanisa kugumana basa? Anthu a kuno asakutsalakanani mwadidi?’” Kazinji kene pyenepi pisam’phedza toera kutoma kuamwazira mphangwa. Khala mphyakufunika mulongo asabvundza: “M’maonero anu, tisafunika kucitanji toera tikhale na uxamwali wadidi na anango? Musafuna ndikupangizeni nsangani ubodzi wa m’Bhibhlya? Iwo usalonga: ‘Kutoma kupokanyisana ndi ninga mikulo inatoma kukuka na mphambvu, mphyadidi umalise nthonga munatoma iyo kwene.’ Musaona kuti uphungu unoyu unatiphedza toera kubverana mwadidi na anango?” (Mis. 17:14) Kucedza kweneku kunatiphedza toera kudziwa khala munthu anacedza na ife asafuna kuti tibwere pontho peno nkhabe.
14. Kodi m’bale unango ku Extremo Oriente asaphedza tani anthu analonga kuti nkhabe khulupira Mulungu?
14 Mphapo ndiye tani kwa ale analonga kuti nkhabe khulupira Mulungu? M’bale unango wakuti ali na maluso akumwazira mphangwa anthu akukhonda phembera a ku Extremo Oriente alonga: “Kazinji kene munthu angalonga kuti ‘Ine nee ndisakhulupira Mulungu,’ asafuna kulonga kuti nee asakhulupira alungu analambirwa n’dziko ineyi. Natenepa ndisaphedzera maonero ace, pontho ndisampanga kuti alungu azinji nee ndi andimomwene, mbwenye acitwa na anthu. Buluka penepo, ndisaleri Yeremiya 16:20: ‘Kodi munthu anakwanisa kucita alungu? Iye angaacita, nee ndi alungu andimomwene.’ Ndingamala ndisambvundza: ‘Tinakwanisa tani kudziwa mulungu wandimomwene na mulungu wakucitwa na anthu?’ Ndisabvesera mwadidi ntawiro, buluka penepo ndisaleri Izaiya 41:23: ‘Tipangeni pyantsogolo, toera tidzindikire kuti ndimwedi alungu! Citani cinthu cadidi peno cakuipa, toera tikugopeni mbatidzumatirwa.’ Buluka penepo ndisampangiza profesiya idalonga Yahova yakuti yakwanirisika.”
15. Citsandzo ca m’bale unango ku Azya wa ku Mabulukiro a Dzuwa cisatipfundzisanji?
15 M’bale unango ku Azya wa ku Mabulukiro a Dzuwa alonga kuti asakwanisa tani kucita maulendo akubwereza. Iye alonga: “Ine ndisapangiza anthu pitsandzo pya udziwisi wa Bhibhlya, maprofesiya a m’Bhibhlya adakwanirisika na mitemo inatsogolera pinthu pyakudzulu na pya dziko yapantsi. Buluka penepo ndisaapanga kuti pyenepi ndi umboni wakuti alipo Nciti waudziwisi. Munthu angatawira kuti Mulungu alipo, ndisampangiza kuti Bhibhlya isalonganji thangwi ya Yahova.”
16. Mwakubverana na Ahebheri 11:6, thangwi yanji anyakupfundza asafunika kukhulupira Mulungu na pinalonga Bhibhlya, pontho ife tinaaphedza tani toera kucita pyenepi?
16 Tingacitisa mapfundziro a Bhibhlya kuna anthu akuti nee asaphembera, tisafunika kuaphedza toera apitirize kukhulupira kuti Mulungu alipo. (Lerini Ahebheri 11:6.) Pontho tisafunika kuaphedza toera akhulupire pinalonga Bhibhlya. Toera kucita pyenepi, panango tisafunika kubwerezera kazinji kene pinaapfundzisa ife. Mu ndzidzi unaapfundzisa ife, tisafunika kugomezera pinthu pinapangiza kuti Bhibhlya ndi Mafala a Mulungu. Mwacitsandzo, munakwanisa kufokotoza mwacigwagwa maprofesiya a Bhibhlya adakwanirisika, kubverana kwawo na siyensiya, peno uphungu wakufunika unagumanika m’Bhibhlya.
17. Ninji pinafuna kucitika tingapangiza ufuni kuna anthu?
17 Ife tinaphedza anthu toera akhale anyakupfundza a Kristu tingapangiza ufuni kuna iwo, mwakukhonda tsalakana khala asaphembera peno nkhabe. (1 Akor. 13:1) Pa kuapfundzisa, cifuno cathu ndi kuapangiza kuti Mulungu asaafuna, pontho asafuna kuti iwo anfunembo. Pyaka pyonsene, anthu azinji akuti nee akhakomerwa na pinthu pya uphemberi, apfundza kufuna Mulungu mbabatizwa. Natenepa khalani na maonero adidi, pangizani ufuni na citsalakano kuna anthu a mitundu yonsene. Abvesereni, pontho yeserani kubvesesa mabvero awo. Kubulukira mu citsandzo canu cadidi, apfundziseni toera akhale anyakupfundza a Kristu.
NYIMBO 76 Musapibva Tani?
^ ndima 5 Cincino tisagumanikana na anthu azinji kakamwe akuti nee asaphembera kupiringana kale. Mu nsolo uno, tinapfundza kuti tinapfundzisa tani undimomwene wa Bhibhlya anthu anewa, pontho tinaaphedza tani toera anyindire Bhibhlya na kukhulupira Yahova Mulungu.
^ ndima 1 Mwakubverana na kufufudza kudacitwa, anango mwa madziko anewa ndi awa: Albhanya, Alemanya, Australia, Áustria, Azerbaijão, Kanadha, Xina, Koreya do Sul, Dhinamarka, Espanya, Fransa, Holanda, Hong Kong, Irlanda, Izraeli, Japau, Noruega, Reino Unido, República Tcheca, Suesya, Suíça na Vietnã.
^ ndima 53 MAFOTO TSAMBA: M’bale akumwazira mphangwa ndzace anaphata na iye basa panyumba ya ungumi, wakuti mukupita kwa ndzidzi akuphatisira saiti yathu toera kuona kuti Pfundziro ya Bhibhlya isacitwa tani.
