ARU I TO RATOU AKARONGO | SARA

“I na, e Vaine Purotu Koe”

KUA tu a Sara ki rotopu i te are e kua akara aere. Akamanako i tetai vaine no te tua Itinga mai ma te mata taurekareka. Te kitea ra ainei tona maromaroa? Me koia ia, ka mārama ua tatou. Kua roa tona tuatau i roto i teia are. Kua pou te tuatau rekareka to raua noo anga ko tana tane akaperepere ko Aberahama. a To raua kainga teia te noo kapiti anga.

Kua noo raua ki Ura, e oire puapingaia ma te aronga karape, maani apinga, e te okooko. No reira e maata to raua apinga. Inara kia Sara e puapinga tikai tona kainga kiaia. Kua pou ia raua ko tana tane te au tuatau rekareka e te maromaroa ki reira. Kua pure kapiti raua e te putuputu ki to raua Atua akaperepere, ko Iehova. Kua tau rai kia akaperepere a Sara i tona kainga.

Inara, kua puareinga ua a Sara i te neke mamao ki tetai ngai kare aia i matau. Noatu e 60 ona mataiti, ka aere aia ki te au ngai matau koreia ma te noo i te oraanga kino e te ngata, e kare e manakonakoanga i te oki mai. Eaa tei akakeu iaia kia taui takiri i tona oraanga? Eaa ta tatou ka apii mei tona akarongo?

“E AERE KE MAI KOE I TO ENUA NA”

Kua utuutuia a Sara i Ura. I teia rā, e oire one pueu ua te reira. Inara i to Sara tuatau, kua ki te tai e te au ara vai o te Kauvai Eupharata i te aronga okooko, te apai mai i te au apinga puapinga mei te ngai mamao ki teia oire manea. Putunga mai te tangata ki runga i te au mataara oiti e te mingi aere, maata te pai i roto i te au uapu, ma te au apinga maata i roto i tona au makete. Akamanako ana ia Sara e maata maira i roto i teia oire oraora, kua kite aia i te ingoa o te au tangata. Kua kite katoa ratou iaia, no te mea e vaine purotu tikai aia. E maata tona kopu tangata i reira.

Kua kiteaia a Sara i roto i te Pipiria no tona akarongo maata​—inara kare i te akarongo ki roto i te atua-marama tei akamori maataia i Ura, kua teitei te are o te reira atua ki rungao i te oire. Mari ra, kua akamori a Sara i te Atua mou, ko Iehova. Kare te Pipiria i akakite mai ana akapeea tona akarongo te akamata anga. No tetai tuatau, e tangata akamori itoro tona papa. Noatu rai, kua akaipoipo aia ia Aberahama, e tai ngauru o teia tangata mataiti i mua ake iaia. b (Genese 17:17) Kua kiteaia aia i muri mai ‘ei metua no te aronga ravarai i akarongo.’ (Roma 4:11) Kua akatupu kapiti raua i tetai oraanga akaipoipo meitaki e te ketaketa, tei rauka te tu ngateitei, te tuatua ki tetai e tetai, e te puareinga ua i te angaanga kapiti na roto i te au manamanata ngata. Tei puapinga roa atu, kua kiteaia to raua aroa no to raua Atua.

Akaperepere tikai a Sara i tana tane, e kua akatu i to raua kainga ki rotopu i te kopu tangata i Ura. I muri roa mai, kua tupu te taitaia. Te akakite ra te Pipiria “e pa rā Sarai; kare ana tamariki.” (Genese 11:30) I te reira tuatau, kua riro to Sara turanga ei  timata anga tikai. Inara kua irinaki ua a Sara i tona Atua e tana tane. Ma te metua kore kua riro a Lota ei tamaiti na raua. Meitaki ua te oraanga​—e tae ua atu ki te rā i taui ei te au mea ravarai.

Aere mai a Aberahama kia Sara ma te rekareka. E rekareka tikai tona no tei tupu. Koi tuatua ua akera te Atua kiaia, ta raua i akamori ra​—te mama anga kiaia, kare e ekoko na roto i tetai angera! Akamanako ana ia Sara, tona mata maru te akara anga i tana tane, te ui viviki anga: “Eaa tana i tuatua atu kia koe? E akakite mai kiaku ine!” Penei kua noo marie a Aberahama ki raro na mua te akamanako; i reira kua akakite aia i ta Iehova i tuatua: “E aere ke mai koe i to enua e toou kopu-tangata, e aere mai koe ki te enua taku e akakite atu kia koe.” (Angaanga 7:2, 3) I muri ake i te manga rekareka, kua manakonako raua i te tuanga angaanga ta Iehova i oronga kia raua. Kia akaruke i to raua kainga meitaki e te taurekareka kia noo ei tuitarere! Akapeea a Sara te ariu anga atu? Kare e ekoko kua akara ua a Aberahama kiaia. Ka turu ainei a Sara iaia ma teia taui anga maata i to raua oraanga?

Penei ka manga tuke rai teia iki anga a Sara kia tatou. Penei ka manako tatou, ‘Kare rava te Atua i pati mai ana iaku me kare toku tokorua kia rave i tetai mea mei tera!’ Noatu rai, kare ainei e te aro atu nei tatou i te ikianga mei teia te tu? Te noo nei tatou i roto i tetai ao noinoi apinga, e ka opara ia tatou kia tuku i te au mea kopapa na mua, ta tatou au apinga, me kore te tu noo anga tinamou. Inara te akamaroiroi ra te Pipiria ia tatou kia rave i tetai ikianga​—kia kimi i te au mea pae vaerua na mua, kia tuku i te akamarekaanga i te Atua na mua ake i te akamarekaanga ia tatou uaorai. (Mataio 6:33) Ia tatou e akamanako ra i ta Sara ka rave, penei ka ui tatou kia tatou uaorai, ‘Eaa taku ikianga ka rave i toku oraanga?’

‘AERE ATURA RATOU MEI TE ENUA’

Ia Sara e akapapa ra i tana apinga, penei kua manata aia eaa tana ka apai e ka akaruke. Kare e rauka iaia i te apai i te apinga mamaata na runga i te au kamera e te au asini, te au apinga kare e tau no te oraanga tuitarere. Kare e ekoko ka anoanoia te maata anga o to raua apinga kia okoia me kore kia oakeia. Ka ngere katoa i te oraanga mekameka i roto i te oire​—te ori aere na roto i te au makete me kore te ngai okooko e ka rauka iaia i te oko sitona, te manga, te ua rakau, te kakau, e tetai atu au apinga tei anoanoia e te memeitaki.

Penei e ngata katoa ia Sara i te akaruke i tona kainga. Penei kua aite ki te au are ta te aronga keri apinga taito i kite mai i Ura, ka ngere a Sara i te ngutuare memeitaki tikai. Tetai o taua au are ra e tere atu i te 12 pia, pera katoa te au vai pupu e te ara paipa. Tetai are ua nei, e tauu are memeitaki tona, e au paruru, e te ngutupa pakari te ka piri meitaki. Ka rauka ainei te paruru anga meitaki mei  teia te tu i roto i te puakapa ei paruru mei te au keikeia? Me kore ra ei paruru mei te au riona, te nemera, te daba, e te ruko​—e mea matauia i te au enua Pipiria i taua tuatau?

Akapeea te kopu tangata? Koai ta Sara ka akaruke? Penei kua riro ta te Atua akaueanga “e aere ke mai koe i to enua e toou kopu-tangata” ei mea ngata tikai kiaia. E vaine maoraora e te aroa ua, penei e ai tungane e te ai teina tuakana tona, te au tamaine e te tamaroa ka akatamariki aia, te aronga ka akametua aia tana i piri vaitata atu e kare rava e kite akaou. Inara, kua rave maroiroi a Sara i te akapapa no te akaruke.

Noatu te au akaaoanga, kua papa a Sara no te rā i akakoroia. Ei metua no te kopu tangata, kua aru a Tera ia Aberahama raua ko Sara, noatu e rua anere ona mataiti. (Genese 11:31) Kare e ekoko na Sara i akono i teia metua tane pakarikari. Kua aru katoa a Lota ia ratou te akarongo anga ia Iehova e kua “aere maira aia mei te enua mai o Kaledea.”​—Angaanga 7:4.

Kua aere te pupu tangata na mua ki Harana, e 960 kiromita te mamao ki te tua tokerau opunga, te aru anga i te kaveinga o te Eupharata. I Harana, kua akangaroi te kopu tangata no tetai tuatau poto. Penei kua apikepike a Tera ma te ngata i te aere ua atu. Kua noo te kopu tangata ki reira e mate ua atu aia e 205 ona mataiti. I tetai atianga i mua ake ka aere ei ratou, kua tuatua akaou a Iehova kia Aberahama, te akakite anga kiaia kia akaruke i teia enua e aere ki te enua ta Iehova ka akaari kiaia. Inara i teia atianga, kua akakite te Atua i tetai taputou rekareka: “E akariro oki au ia koe ei iti-tangata maata.” (Genese 12:2-4) Inara i to ratou akaruke anga ia Harana, e 75 o Aberahama mataiti e 65 o Sara, e kare a raua tamariki. Akapeea a Aberahama te riro anga ei iti tangata maata? Ka apai ainei aia i tetai akaou vaine? Kua matauia te oraanga noo vaine ke ke i taua tuatau, penei kua manako rai a Sara i te reira.

Noatu rai, kua akaruke ratou ia Harana e kua aere ua atu. Kia akara ra koai tei aru ia ratou. Te akakite ra te papaanga e kua akaruke te kopu tangata o Aberahama ma te apinganui ta ratou i rauka “e te au tavini katoa i rauka ia ratou i Harana ra.” (Genese 12:5) Koai teia aronga? Papu e au tavini te maata anga. Inara, kare e ekoko kua akakite a Aberahama raua ko Sara i to raua irinakianga ki te aronga tei inangaro i te akarongo. Te akakite katoa ra tetai au tua ngati Iuda i te aronga tei taikuia i roto i teia irava e aronga irinaki katoa ratou tei piri kia Aberahama raua ko Sara i te akamorianga ia Iehova. Me koia ia, kare e ekoko no to Sara akarongo oonu i papu ei iaia i te akakite aere i tona Atua e tona manakonakoanga ki tetai ke. E mea puapinga teia no tatou kia akamanako, no te mea te noo nei tatou i te tuatau kare e akarongo e te manakonakoanga. Me kite koe i tetai apinga meitaki mei te Pipiria, ka akakite ainei koe ki tetai ke?

‘AERE ATURĀ KI AIPHITI’

I te tae anga ratou ki tetai tua i te Eupharata, ia Nisana 14, 1943 M.T.N., kua aere ratou ki te tua tonga ki te enua ta Iehova i taputou mai. (Exodo 12:40, 41) Akatutu ana ia Sara e akarakara ra, te manea, te au mea tukeke, e te maru o te reva e te enua. I te pae i te au tumu rakau maata i More i te pae ia Sekema, kua mama akaou a Iehova kia Aberahama, i teia taime te karanga anga: “Ka oronga au i teianei enua no toou ra uanga.” Aa, e aiteanga puapinga tikai to teia tuatua “uanga” kia Aberahama! Kua oki aia i te akamaara i te kainga o Edene, te ngai i totou ei a Iehova e na tetai uanga e takore ia Satani a tetai rā. Kua akakite takere a Iehova kia Aberahama e na te uanga maata mei roto iaia e apai mai i te au akameitakianga ki te tangata o te au pa enua.​—Genese 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Noatu ra, ka tupu rai te au manamanata o teianei ao ki teia kopu tangata. Kua tupu te onge i te enua o Kanaana, e kua manako a Aberahama i te apai i tona kopu tangata ki te tua tonga ki Aiphiti. Inara, kua kite vave aia i tetai kino ka tupu i te reira ngai. No reira kua tuatua aia kia Sara: “I na, e vaine purotu koe na kia akaraia mai, kua kite au: E riro to Aiphiti i te tuatua, kia akara mai ratou ia koe, Ko tana vaine teia; e ka riro ratou i te ta mai iaku, e akaora ra ia koe. E tenana, e karanga atura koe e, e tuaine koe noku: kia kiteia mai au e ratou ia koe ra; e ora iora au ia koe.” (Genese 12:10-13) Eaa ra a Aberahama i tuatua ai i teia patianga?

Kare a Aberahama i te pikikaa e kare katoa i te tangata  matakutaku, mei ta tetai aronga akaapa i tata. Te tika, ka akatuaine aia ia Sara. Kua tano rai a Aberahama kia matakite. Kua kite meitaki a Aberahama raua ko Sara e puapinga tikai te akakoroanga o te Atua kia uangaia tetai uanga tangata takake na roto ia Aberahama, no reira i riro ei tona oraanga ei mea puapinga maata. Tetai katoa, kua akaari mai te akakiteanga apinga taito e kua rongoia te au tane taoonga ririnui o Aiphiti kia opu i te vaine a tetai tangata e ka tamate i te tane. No reira a Aberahama i matakite ei, e kua taokotai akaaka ua a Sara ki tana tuatua.

I muri poto ake, kua tano rai to Aberahama mataku anga; kua kite mai te ui ariki o Pharao i to Sara purotu​—e manea tikai te akara anga. Kua akakite ratou kia Pharao, e kua akaue kia apainaia teia vaine kiaia! E ngata ia tatou te akamanako i to Aberahama taitaia me kore to Sara mataku. Inara, tei tupu kua akonoia aia ei manuiri kare ei tuikaa. Penei kua parani a Pharao i te akameamea iaia e kia akaariari i tona apinganui e oti te tuatua anga ki tona “tungane” kia riro aia ei vaine nana.​—Genese 12:14-16.

Akamanako ana ia Sara, e akara ra i te manea o Aiphiti mei tetai maramarama me kore te porotito o te are ariki. Eaa tona manako, te noo akaou anga ki roto i te au paruru, ma te tauu are ki rungao iaia, ma te au kai memeitaki i mua iaia? Kua timataia ainei aia i te oraanga apinganui​—penei e oraanga meitaki atu i tana i kite i Ura? Akamanako ana mei teaa atura to Satani rekareka naringa aia i akaruke ia Aberahama kia riro ei vaine na teia Pharao! Inara kare a Sara i rave ana i te reira. Kua vai tiratiratu aia ki tana tane, ki tona oraanga akaipoipo, e ki tona Atua. Naringa tetai ua atu tangata akaipoipo i roto i teianei ao akaturi i akaari i teia tu tiratiratu? Ka rauka ainei ia koe te aru i to Sara tu tiratiratu i taau akono anga i te aronga taau i akaperepere e te au oa?

Kua paruru a Iehova i teia vaine akaperepere, te tukuanga i te mate maata ki runga ia Pharao e tona ngutuare tangata. Te kite anga a Pharao e vaine a Sara na Aberahama, kua akaoki aia iaia ki tana tane e kua pati i te uanga tangata katoatoa kia akaruke ia Aiphiti. (Genese 12:17-20) Mei teaa atura to Aberahama rekareka te oki anga mai tana vaine akaperepere! Akamaara kua tuatua aia ma te aroa kiaia e: “E vaine purotu koe na kia akaraia mai, kua kite au.” Inara kua āriki aia i tetai atu tu manea tikai i roto ia Sara—e tu manea tei oonu atu i tona akara anga taurekareka. E tu manea tika tikai to Sara, te tu ta Iehova e mareka ra. (1 Petero 3:1-5) E tu manea te reira ka rauka katoatoa ia tatou i te tatanu. Me tuku tatou i te au mea pae vaerua ki mua ake i te au mea pae kopapa, te tauta i te akakite aere i to tatou kite i te Atua ki tetai ke, e te akono i te au turanga tau o te Atua i roto i te timata anga, ka aru tatou i te akarongo o Sara.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 13]

Akakeu to Sara akarongo iaia kia akaruke i te au apinga memeitaki o te ngutuare

[Tutu i te kapi 15]

Noatu te timata anga i te are ariki o Pharao kua vai tiratiratu a Sara ki tona tokorua akaipoipo