Ui te au Mapu E

Akapeea Au i te o Atu Anga?

“E 21 oku mataiti. Kare e maata ana te tangata i toku mataiti i teia ngai, no reira e piri atu ana au ki te au tamariki apii tua rua me kore ki te au tokorua akaipoipo. Ko te pupu mua e manamanata ana i te au tarere, e te rua o te pupu e manamanata ana i te akono i to ratou pamiri e to ratou au are. Kare teia au manamanata e akaara ana iaku i te po. E meitaki tikai i te kimi i tetai au tangata ka o atu au kia ratou!”​—Carmen. *

VAITATA te au tangata ravarai e, noatu te mataiti, e inangaro ana kia arikiia e etai ke. Kare e ekoko e e pera katoa ana koe. No reira i mamae roa ai me mata pikoia me kore kopaeia mai, mei te mea e kare koe e kitea atu ana​—“ko tetai tangata ua i reira,” i akataka mai ei a Michaela iaia, e 15 ona mataiti.

E tika, me e Kerititiano koe, ka rauka ia koe i te akao atu ki roto i “te au taeake.” (1 Petero 2:17) Noatu ra, i tetai au taime ka manako koe e kare koe e o atu ana. “Ia matou e oki ra ki te kainga mei te au uipaanga Kerititiano, e noo ana au ki muri i te motoka e e aue ana,” i akamaara ai a Helena e 20 ona mataiti. “Te maata atu i taku tauta kia o atu au, te maata atu ia i toku manako taitaia.”

Eaa taau ka rave me manako koe e kare koe e o atu ana? Ei pau i tera uianga, na mua tatou i te akataka e (1) te tu tangata taau e kite ra i te akaaoanga kia o atu koe e te (2) te tu matau taau e rave ana me piri atu koe kia ratou.

Tuku i tetai ✔ ki te pae i te pupu taau kare e o atu.

1. Mataiti

□ au oa □ mapu pakari ake □ tangata mamaata

2. Angaanga

Au tangata

□ tipoti □ kite karape □ kite marama

3. Tu

Au tangata

□ tukatau □ rekaia □ i roto i tetai pupu takake

Teianei tuku i tetai ✔ ki te pae i te akakiteanga e akataka ra i toou tu matau i te ariu atu ki te au tangata tei akatakaia i runga akenei.

□ Maani au e aiteite ua to matou manako me kore tareni.

□ Kopae au i to ratou manako, ka tuatua ua au i toku.

□ Muteki ua au e oti akara i te taime ka akaruke au.

 Teianei kua rauka ia koe te akataka i te pupu tangata taau e ngata ra i te akao atu ia koe, e ka akapeea koe i te aro atu anga i te reira turanga, kua papa koe i te manako e akapeea me akao ia koe. Te mea mua ra, e au mea arairai tetai kia puapinga koe i te piri atu ki te tangata, ka tau koe kia matakite e kia kopae atu i te reira.

ARAIRAIANGA 1: Akatakake

Te akaaoanga. Me piri atu koe ki te au tangata tuke rai to ratou manako me kore tareni ki toou, mama ua i te manako e ko koe te tangata tuke takiri​—me e tangata akama tikai koe. “E riri ana au i te akamata i te pukapukaanga,” i karanga ai a Anita, e 18 mataiti. “E mataku ana au i te tuatua i te apinga tarevake.”

Ta te Pipiria e tuatua ra. “Ko tei akatakake iaia uaorai te kimi ra i tona uaorai anoano tikai kore; te patoi pouroa ra aia i te pakari tau.” (Maseli 18:1) Taka ua e, te akatakake ia koe ka kino atu toou turanga. Te tika, me akatakake koe ia koe uaorai, ka o koe ki roto i tetai turanga kino: Ka riro toou tu maromaroa ei akapapu e kare koe e o atu, te ka akatakake ia koe mei etai ke, e ka maromaroa koe, ka akapapu e kare koe e o atu. Ka piritia koe ki roto i te reira turanga, i te takapini ua anga, kia rave roa koe i tetai apinga no runga i te reira!

“Kare te tangata e kite i toou manako. Me kare koe e tuatua i taau i inangaro, kare e rauka ia koe te reira. Me noo koe ko koe anake ua, kare e rauka toou au oa. Ka anoanoia koe kia rave i tetai tautaanga. Kare i te mea tau i te manako e na tetai ke te apainga. Ka umuumuia nga tangata roa ai kia tauta.”​—Melinda, 19.

ARAIRAIANGA 2: Inangaro Pakari

Te akaaoanga. Inangaro pakari tetai aronga kia o atu e kua piri atu ki tetai pupu tarevake​—te manako anga e meitaki atu kia tu i te au oa i te kore takiri e oa. “I maromaroa ana au e kare au i roto i te pupu rekaia i te apii e e manako ana e ngari ake au kia o ki roto i te manamanata kia arikiia mai au e ratou,” i karanga ai a René e 15 ona mataiti.

Ta te Pipiria e tuatua ra. “Ko tei kapiti ra ki te aronga neneva ra, e mate ïa”​—me kore, mei tei uriia e te Contemporary English Version e, “ka tamamae koe ia koe uaorai me aru koe i te aronga kamakura.” (Maseli 13:20) Auraka e manako kore i te “au neneva” me kore “aronga kamakura” tei taikuia i roto i te irava penei kare i te aronga kite kore tika tikai. Ei tuke rai, penei e aronga kite maata ratou i te apii. Inara  me kare ratou e manako ana i te au turanga a te Pipiria, e aronga kamakura ratou i roto i te mata o te Atua. E ka tamamae koe ia koe uaorai na te akaaite anga atu e te taui anga ia koe ki to ratou tu.​—1 Korinetia 15:33.

“Kare i te mea meitaki te piri atu ki tetai ua atu tangata. Kare koe e inangaro i te au oa e manako maira kia taui koe i toou tu me piri atu kia ratou. Inangaro koe i te au oa e aroa mou maira ia koe e ka rauka te tauturu mei ia ratou.”​—Paula, 21.

Rave i te Takainga Mua

Auraka e tiaki i etai ke kia aere mai e pati ia koe kia kapiti atu kia ratou. “Eiaa e tiaki atu i te tangata kia itae mai ia tatou,” i karanga ai a Gene e 21 ona mataiti. “Ka anoano tatou i te itae atu i etai ke.” E rua manako i raro nei ka tauturu ia koe kia rave i te reira:

Akara i te aronga tuke te mataiti ki toou. Ae, te nga tangata Pipiria ko Ionatana raua ko Davida e 30 mataiti te tuke ia raua, tera ra kua riro raua ei nga “oa piri mou tikai.” * (1 Samuela 18:1, CEV) Eaa te apiianga? Ka rauka i te kapiti atu ki te au tangata mamaata! Akamanako ana, Eaa koe ka kotinga ai i toou pirianga ki te pupu okotai mataiti e oti ka kopekope ei e kare oou oa? Ka aite te reira mei te akangere anga i te kai i roto i tetai enua metepara me e ika tetai i roto i te tai takapini ia koe! Te tika, e au tangata meitaki tetai takapini ia koe te ka rauka i te akao atu ia koe. Ko tetai mataara i te kimi i teia ko te akara i tetai pupu aronga mataiti ke ki toou.

“Kua akamaroiroi mai toku mama iaku kia tauta i te komakoma atu ki te aronga pakarikari i roto i te putuputuanga. Karanga mai aia e ka poitirere au i te kite e e maata to matou tu aiteite. Tika rai tana, e maata toku oa i teianei!”​—Helena, 20.

Akameitaki i taau tareni pukapuka. Te pukapuka anga ka inangaroia te tautaanga​—me e tangata akama tikai koe. Inara ka rauka ia koe te rave i te reira. Te taviri ko te (1) akarongo, (2) ui te au uianga, e te (3) akaari i te manako tika tikai.

“E tauta ana au i te akarongo eiaa i te komakoma ua. E me tuatua au, eiaa au e tuatua no runga ua iaku me kore e akameangiti mai i etai ke na te tuatua akakino.”​—Serena, 18.

“Me inangaro tetai tangata i te tuatua no runga i tetai apinga kare au i kite, e pati ana au kia akamarama mai i te reira, te ka maani iaia kia tuatua ua mai kiaku.”​—Jared, 21.

Penei e tangata tu maru koe, e kare te reira i te mea tarevake. Kare koe anoanoia kia riro ei tangata komakoma maata! Inara me manako koe e kare koe e o atu ki etai ke, tauta i te au akakiteanga i roto i teia atikara. Penei ka manako mai koe mei ia Leah rai. “E tamaine akama ua au,” i karanga ai aia, “no reira e tauta pakari ana au kia tuatua au. Inara kia rauka te au oa, ka inangaroia koe ei tangata oaoa. No reira au i akamata ai te tuatua.”

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

[Pia/ Au Tutu i te kapi 11]

TA TOOU AU OA E TUATUA RA

“E tauta ana au i te tuatua ki tetai tangata kare au i manako ana i te tuatua atu i ko i te uipaanga Kerititiano. Kite mai au e ka rauka i te akamata i tetai pirianga oa ki tetai akaaraveianga mama ua!”

“Mama ua iaku i te noo ua e te karanga e kare e tangata e reka mai ana iaku e kare oku taime kia o atu kia ratou. Te tauta anga pakari, ko te rave i tetai apinga no runga i te reira. I te openga, te rave i te takainga mua kua puapinga e kua tauturu i te akamatutu i toku tu.”

“Kua rave marie ua au i te akao atu ki roto i te pukapuka anga a te aronga mamaata. Te akamata anga e ngata tikai! I te openga kua riro ei puapinga noku, no te mea i te ou anga, kua rauka iaku te au oa no te tuatau roa te ka tauturu ua mai rai iaku.”

[Au Tutu]

Lauren

Reyon

Carissa

[Pia i te kapi 12]

KORE EI E UI KI TOOU NGA METUA?

Ia koe i toku mataiti, e manamanata ana koe i te akao atu? Eaa te pupu tangata taau e kite ana i te tu ngata i te piri atu? Eaa taau i rave kia taui te turanga?

․․․․․

[Tutu i te kapi 12]

(No runga i teia, akara i te puka)

TE TURANGA KINO O TE TU MAROMAROA

E MAROMAROA au, e te akariro ra iaku kia manako

. . . mei te TANGATA AKAATEAIA, te maani ra iaku . . .

. . . TE AKATAKAKE, te maani ra iaku kia manako e . . .