TAUTURU NO TE NGUTUARE TANGATA | ORAANGA AKAIPOIPO
Akapeea me Akaruke i te Apinga Apaipai i Tona Ngai
Ka riro te au apinga apaipai ei akameitaki me kore ei akaparuparu i toou oraanga akaipoipo. Eaa ta te reira i akatupu ki toou akaipoipo?
Taau ka anoanoia kia kite
Ka puapingaia te oraanga akaipoipo me taangaanga meitaki i te au apinga apaipai. Ei akaraanga, ka taangaanga te au tokorua akaipoipo i te reira no te karangaranga ki tetai e tetai i te au rā me kare raua e noo kapiti.
“Me tuku i tetai karere tei karanga e ‘Inangaro au ia koe’ me kore ‘Maaraara au ia koe,’ ka piri vaitata atu te nga tokorua.”—Jonathan.
Ka paruparu te oraanga akaipoipo me taangaanga tau kore i te apinga apaipai. Ei akaraanga, ka pou ua te taime o tetai pae ki runga i ta ratou apinga apaipai, e kare e taime no to ratou tokorua.
“Papu iaku i tetai au atianga kua inangaro taku tane i te pukapuka mai kiaku naringa kare au e taangaanga ra i taku tereponi apaipai.”—Julissa.
Karanga tetai pae e ka rauka i te pukapuka ki to ratou tokorua e i taua taime rai, te taangaanga ra i ta ratou apinga apaipai. Kia tau ki tetai vaine kite i te tu o te tangata ko Sherry Turkle, “e tua maani ua [te reira] e ka rauka i te rave i te au angaanga ke ke i te taime okotai.” I te akara anga, noatu e ka karanga tetai pae e mea meitaki me rauka ia koe te rave i te angaanga tukeke i te taime okotai, kare ra i te mea tika. Karanga taua vaine ra e, “te maata atu i ta tatou ka tauta i te rave i te taime okotai, te kino atu ta tatou angaanga ka rave.” a
“Mea mataora me pukapuka maua ko taku tane, kare ra me rave aia i te angaanga ke ia maua e puka ra. Me rave aia i te au mea ke ke i taua taime ra, akakite mai te reira kiaku e ka inangaro ua aia i te taangaanga i tana apinga apaipai.”—Sarah.
Te tika openga: Ka riro te tu e taangaanga ra koe i te apinga apaipai ei tauturu me kore ei takino i toou akaipoipo.
Taau ka rauka i te rave
Akanoo eaa te mea puapinga. Karanga te Pipiria: “Kia timata oki kotou i te au mea e maata ua atu te meitaki.” (Philipi 1:10) Ui kia koe uaorai, ‘E maata atu ainei te taime ta maua e akapou ra ki runga i te au apinga apaipai i te taime ka akapou maua ki tetai e tetai?’
“Mea mii me kite atu koe i tetai nga tokorua e taangaanga ra i ta raua tereponi i ko i te ngai kaikai—varenga ua raua ki ta raua apinga apaipai. Kare tatou e inangaro kia tuikaa ki te au apinga apaipai e kia ngaropoina i te mea puapinga roa atu—to tatou pirianga ki tetai e tetai.”—Matthew.
Akanoo i te au kotinga. Karanga te Pipiria: “Kia matakite i to kotou aerenga, eiaa mei ta te kite kore, mei ta te aronga pakari ra. Ma te taporoporo marie i te tuatau.” (Ephesia 5:15, 16) Ui kia koe uaorai, ‘Ka rauka ainei iaku te akanoo i tetai tuatau no te tatau e te pau atu i te au karere, eiaa kia pau vave ua i te reira me kare i te mea puapinga?’
“Kite mai au e mea meitaki te akatano i taku tereponi apaipai kia muteki ua e kia kore e pararā e oti ka pau au i taku au karere i tetai tuatau ke mai. Kare i te mea putuputu e ka riro tetai tangitangi anga, karere me kore imere ei mea rapurapu e te puapinga te ka anoanoia koe kia pau viviki atu.”—Jonathan.
Me ka rauka, e akaruke i taau angaanga i te ngai angaanga. Karanga te Pipiria: “E atianga to te au mea katoa nei.” (Koheleta 3:1) Ui i teia au uianga kia koe uaorai: ‘Te tamanata ra ainei taku ngai angaanga i toku oraanga ngutuare na roto i taku tereponi apaipai? Me koia, eaa ta te reira e akatupu ra ki toku akaipoipo? Akapeea toku tokorua me pau i teia uianga?’
“No te au apinga apaipai, ka rauka ia koe te rave i te angaanga i tetai ua atu taime e i te au taime ravarai. Kua anoanoia au kia tauta pakari auraka kia akarakara putuputu i taku tereponi apaipai no te rave i taku angaanga me noo kapiti maua ko taku vaine.”—Matthew.
Uriuri kapiti i ta korua taangaanga anga i te au apinga apaipai. Karanga te Pipiria: “Auraka rava e tangata e kimi i tona uaorai meitaki, e kimi ra te tangata ravarai i to etai ke ra.” (1 Korinetia 10:24) E pukapuka ki toou tokorua akapeea korua me taangaanga i te apinga apaipai e eaa te au tauianga ka anoanoia korua kia rave. Penei ka taangaanga koe i te au manako no te uriuri i roto i teia atikara.
“Ka akakite maua ko taku tane i te tika ki tetai e tetai, e ka tuatua ua maua me kite atu e e maata roa te taime e taangaanga ra tetai i tana tereponi apaipai me kore tablet. Kite maua e ka riro te reira ei manamanata, no reira ka akarongo meitaki maua ki te manako o tetai e tetai.”—Danielle.
Te tika openga: Akapapu kia riro te apinga apaipai ei tavini, eiaa ei akaaere noou.
a No roto mai i te puka Reclaiming Conversation—The Power of Talk in a Digital Age.