Ir al contenido

Ir al índice

Kipreguntas ri sikʼinelabʼ

Kipreguntas ri sikʼinelabʼ

¿Jas kubʼij ri Biblia chrij uyaʼik tzij che ubʼanik jun jastaq?

Jun diccionario kubʼij che uyaʼik tzij che ubʼanik jun jastaq (juramento), kraj kubʼij che «are jun jastaq che ktzujux ubʼanik y chuwach ri Dios kbʼan wi» (Diccionario de uso del español, de María Moliner). Uyaʼik tzij che ubʼanik jun jastaq, jujun taq mul rajawaxik xaq rukʼ tzij kbʼanik y nikʼaj chi mul rajawaxik ktzʼibʼaxik.

E jujun kkibʼij che utz taj kqaya qatzij che ubʼanik jun jastaq rumal che ri Jesús xubʼij: «Mibʼan jun chiʼnik ri qas kbʼan na pa ubʼiʼ apachike jasach. […] Are taq kibʼij ‹jeʼ›, xaq ‹jeʼ› chixchoʼqoq; are taq kibʼij ‹jayiʼ›, xaq ‹jayiʼ› chixchoʼqoq. We kʼo uwiʼ tzij kbʼixik, rech ri Itzel waʼ» (Mat. 5:33-37). Qastzij wi che ri Jesús retaʼm che ri Taqanik xyaʼ che ri Moisés kubʼij che ri israelitas jujun taq mul utz kkiya kitzij che ubʼanik jujun jastaq y e kʼo upatanelabʼ ri Dios che je xkibʼano (Gén. 14:22, 23; Éx. 22:10, 11). Xuqujeʼ retaʼm che ri Jehová xuya utzij che ubʼanik jujun taq jastaq (Heb. 6:13-17). Rumal laʼ, ri Jesús tajin ta kubʼij che utz taj kqaya qatzij che ubʼanik jun jastaq. Xaneʼ, ri xubʼij are che utz taj xaq chrij jastaq che qas ta nim ubʼanik kqabʼan wi wariʼ. Amaqʼel rajawaxik kqabʼan ri kqabʼij, rumal che are riʼ ri kraj ri Jehová.

Rumal laʼ, ¿jas rajawaxik kabʼan at we kbʼix chawe che kaya atzij che ubʼanik jun jastaq? Nabʼe, qas chawilaʼ na che katkunik kabʼan ri kabʼij. We kawilo che katkun ta che ubʼanik, kabʼan taj. Ri uTzij ri Dios kuya wajun pixabʼ chqe: «Are utz na chi man kʼo ta jas kchiʼxik che ukʼexwach ri kʼo kchiʼxik ri man ktzʼaqatisax ta kʼut» (Ecl. 5:5). Tekʼuriʼ, chatchoman chrij ri pixabʼ re ri Biblia che kʼo ubʼanik rukʼ ri katzujuj ubʼanik, we abʼanom chi wariʼ chabʼanaʼ pa akʼaslemal ronojel ri kubʼij ri retaʼmabʼal akʼuʼx chawe che atijom rukʼ ri Biblia. ¿Jas taq riʼ ri pixabʼ re ri Biblia che katutoʼo?

Jujun taq jastaq che kqaya qatzij che ubʼanik, kʼo ubʼanik rukʼ ri kraj ri Dios. Jun kʼutbʼal, are chiʼ jukʼulaj testigos rech Jehová kekʼuliʼk, kʼo jujun taq jastaq kkibʼij rech kkiya kitzij che ubʼanik ri rajawaxik pa ri kikʼulanem. Ri e kebʼ kkiya ubʼixik chuwach ri Dios y chkiwach e nikʼaj chik testigos che kkiloqʼoqʼej kibʼ, kkichajilaʼ taq kibʼ y nim kkil wi kibʼ pa ronojel ri kikʼaslemal. (E nikʼaj chik weneʼ qas ta are waʼ ri e tzij kkibʼij, are kʼu xuqujeʼ kkitzujuj ubʼanik jujun taq jastaq chuwach ri Dios). Rukʼ wariʼ keqʼalajisaxik che e kʼulan chik y keyexik che kkikʼam kibʼ pa ronojel ri kikʼaslemal (Gén. 2:24; 1 Cor. 7:39). Ri kubʼan jun winaq che uyaʼik utzij che ubʼanik jastaq pa ri ukʼulanem awas taj kbʼanik y kʼo ubʼanik rukʼ ri kraj ri Dios.

Jujun taq jastaq che kqaya qatzij che ubʼanik, utz ta kril ri Dios. Jun kʼutbʼal, ri cristianos utz taj kkiya kitzij che ubʼanik chʼoj che utoʼik uwiʼ ri kitinamit o kkiya kitzij che kkiqʼijilaj ta chi ri Dios. We kkibʼan waʼ ri e jastaq riʼ, xa keniman ta riʼ che ri utaqanik ri Dios. Rumal che ri Jesús pa Juan 15:19 xubʼij kan chke ri cristianos waʼ taq tzij riʼ: «Man ix ta kʼu aj uwach Ulew», kraj kubʼij che kkinim ta kibʼ pa taq ri chʼoj che kbʼanik (Is. 2:4; Sant. 1:27).

Jujun taq jastaq che kqaya qatzij che ubʼanik, kʼo kril rukʼ ri retaʼmabʼal qakʼuʼx. Jujun taq mul, jun cristiano rajawaxik qas kchoman na chrij ri pixabʼ che xuya ri Jesús che rajawaxik ktoj «che ri César ri rech ri César. [...] Che ri Dios ri rech ri Dios» are chiʼ majaʼ kuya utzij che ubʼanik jun jastaq (Luc. 20:25).

Chqachomajampeʼ che jun cristiano kraj kubʼan uwuj rech kkʼojiʼ pa jun tinamit o kresaj upasaporte, are kʼu kretaʼmaj che rech kyaʼ ri uwuj rajawaxik kuya utzij che ubʼanik jujun taq jastaq che ktaqan wi ri tinamit. We ri jastaq kuya utzij che ubʼanik kubʼan che che kunimaj ta chi ri utaqanik ri Dios, ri retaʼmabʼal ukʼuʼx che utijom rukʼ ri Biblia are kkʼamow ubʼe rech kubʼan ta wariʼ. Rech kubʼan ta jun jastaq che kubʼan kʼax che ri retaʼmabʼal ukʼuʼx, weneʼ ri qʼatbʼal tzij kuya bʼe che che kukʼex jujun taq tzij chupam ri tzujunik kubʼano.

Uyaʼik qatzij che ubʼanik jun tzujunik che kʼexom jujun taq tzij chupam kʼo ubʼanik rukʼ ri pixabʼ kʼo pa Romanos 13:1, che kubʼij: «Konojel winaq rajawaxik chi kkiya kibʼ pa taqik chke ri qʼatal taq tzij ri e kojom». Wariʼ weneʼ kutoʼ ri cristiano rech kuchʼobʼo che are ta jun makaj kuya utzij che ubʼanik jun jastaq, rumal che ri Dios ubʼim chi pa ri uTzij.

Xuqujeʼ kʼo jastaq che kʼo ubʼanik rukʼ ri retaʼmabʼal ukʼuʼx jun cristiano. Jun kʼutbʼal, weneʼ kbʼix che che kuyak uqʼabʼ o kuchap jun jastaq rech kukʼutu che kuya utzij che ubʼanik jun jastaq. Ojer kanoq ri romanos y ri escitas kkikoj ri kespadas, che ukʼutik che tajin kkiya kitzij che ubʼanik jun jastaq y kkikoj ri ubʼiʼ jun dios re chʼoj rech kketaʼmaj ri e nikʼaj chik che qastzij ri tajin kkibʼij. Ri griegos kkiyak ri kiqʼabʼ chikaj are chiʼ kkiya kitzij che ubʼanik jun jastaq. Kkibʼan wariʼ rumal che kkichʼobʼo che kʼo jun dios tajin kril ri kkibʼij y ri kkibʼano.

Qastzij che jun upataninel ri Jehová kuya ta utzij che ubʼanik jun jastaq chuwach jun símbolo patrio che kʼo ubʼanik rukʼ ri kojonem che qastzij taj o chuwach jun jastaq che kqʼijilaxik. Are kʼu, ¿jas rajawaxik kubʼano we rajawaxik kuqʼalajisaj jun jastaq pa ri qʼatbʼal tzij y kbʼix che che kuya ri uqʼabʼ pa uwiʼ jun biblia y kuya utzij che ubʼixik ri qastzij? We je riʼ kkʼulmatajik, weneʼ kkunik kubʼano rumal che ri uTzij ri Dios kubʼij che e kʼo upatanelabʼ ri Dios ojer kanoq xkiya kitzij che ubʼanik jujun taq jastaq y xkikoj ri kiqʼabʼ o ri kipalaj che ukʼutik (Gén. 24:2, 3, 9; 47:29-31). We jeriʼ kqachaʼ ubʼanik, nim ubʼanik che knaʼtaj chqe che chuwach ri Dios tajin kqaya wi qatzij che ubʼixik ri qastzij. Rumal laʼ, rajawaxik che qas kqabʼij ri qastzij are chiʼ kbʼan ri preguntas chqe.

Rumal che sibʼalaj nim kqil wi ri qachilanik rukʼ ri Jehová, rajawaxik kqabʼan qachʼawem y nojimal kojchoman chrij ri kqabʼij are chiʼ kqaya qatzij che ubʼanik jun jastaq. Kqaj che qas kqilo che kubʼan ta kʼax che ri retaʼmabʼal qakʼuʼx ni che ri kubʼij ri uTzij ri Dios. We kqaya qatzij che ubʼanik jun jastaq, qas chqabʼanaʼ ri xqabʼij (1 Ped. 2:12).