¿Pitataq aswan sumaqpaq qhawanchik?

“Yachachunku [...] Patapi Kaj Dios kasqaykita tukuy kay pachapi.” (SAL. 83:18.)

1, 2. ¿Imaraykutaq salvakunapaq mana Jehovap sutillantachu riqsinanchik tiyan?

ICHÁ ñawpaq kutirayku Dios sutiyuq kasqanta yacharqanki, chayta Bibliapi rikuchisuptinku maytachá tʼukurqanki. Chaymantapachataq Bibliawanchá runasta Jehovata riqsinankupaq yanapanki (Rom. 10:12, 13).

² Salvakunapaqqa, mana Diospa sutillantachu yachananchik tiyan. Salmista nisqanta qhawarina: “Yachachunku [...] Patapi Kaj Dios kasqaykita tukuy kay pachapi”, nispa. Arí, Jehovallatamin aswan sumaqpaq qhawananchik tiyan. Payqa tukuy imata Ruwaq chayrayku tukuy kawsaqkuna payllata kasukunanchik tiyan (Apo. 4:11). Chayrayku allin kanman tapurikunanchik: “¿Pitataq ñuqa aswan sumaqpaq qhawani?”. Allin kanman chay tapuypi tʼukurinanchik.

¿Ima iskaychachiytaq Edén huertapi rikhurirqa?

3, 4. ¿Imaynasmantataq Kuraq Supay Evata chʼawkiyarqa chantá imatá Eva ruwarqa?

³ Kay tapuyman kutichinapaqqa, imaschus Edén huertapi kasqanmanta qhawarina. Chay huertapiqa, mana kasukuq ángel pitachus Satanás sutiwan riqsikun, Evata imachus allinnillanpaq kasqanpi yuyananta tanqarqa, Diospa kamachisqanpi yuyanantaqa (Gén. 2:17; 2 Cor. 11:3). Evaqa, chayta kasukuspa chay mana mikhuna puquyta mikhuykurqa, ajinamantataq Diosta Kamachiqtajina mana jatunpaqchu qhawasqanta rikuchirqa. Jehovallata aswan sumaqpaq qhawana kasqanta mana repararqachu. ¿Imaynasmantá Kuraq Supay Evata chʼawkiyarqa?

⁴ Satanasqa Evawan parlaspa mana reparayllata chʼawkiyarqa (Génesis 3:1-5 ñawiriy). * Ñawpaqta Diospa sutinta uqharinanmantaqa, “Dios” nillarqa. Chaywanpis Génesis librota qillqaqqa, 3 tʼaqap ñawpaq pʼitinpi Jehová sutita qillqarqa. Chantapis imatataq Dios “nisunkichej” nispa tapurqa, imatá “kamacherqa” ninanmantaqa (Gén. 2:16). Ajinamanta ichá Diospa kamachisqanta pisipaq qhawachichkarqa. Chantá Evallawan parlachkaspapis iskayninkuwanpis parlachkanmanjina parlarqa. Ajinamanta Satanasqa, ichá Eva pay kikin jatunpaq qhawakunanta, may kasqanta, qusanpa cuentanmanta parlanan kasqanta ima yuyachiyta munarqa. Chayrayku Evaqa qusantapis tapunmanjina: “Atiyku mikhuyta tukuynin sachʼaspa poqoyninta”, nispa nirqa.

5. a) Satanás tanqasqanrayku, ¿imaspitaq Eva yuyarqa? b) ¿Imatá Eva mana mikhuna puquyta mikhuykuspa rikuchirqa?

⁵ Chantapis Satanasqa, Evatawan Adantawan Jehová saqra kasqanta yuyachiyta munarqa, imaraykuchus pay yuyasqanmanjinaqa, “huertapi kaj tukuynin sachʼaspa poqoyninta ama mikhun[ankuta]” Dios nisqanta nirqa. Chantapis Evata payllapi yuyananta, imaynatataqchus kawsayninta allinyachinanta nirqa. Astawanqa “Dios jina” kayta munayman tanqarqa. Ajinamanta Evaqa sachʼapi, puquyninpi ima yuyarqa tukuy imata quq Tatanmantataq qunqapurqa (Génesis 3:6 ñawiriy). Evaqa chay sachʼap puquyninta  mikhuykuspa Jehovata mana sumaqpaqchu qhawasqanta rikuchirqa.

Jehovaman runa juntʼa sunqu kasqan

6. ¿Imatá Satanás, Job juntʼa sunqu kasqanmanta nirqa chantá Job imatá rikuchiyta atirqa?

⁶ Siglos pasasqanmantaq Jobqa, pitachus aswan sumaqpaq qhawasqanta rikuchiyta atirqa. Jehovaqa, Job juntʼa sunqu kasqanta niptin Satanás nirqa: “Payqa qhasichu ima nisqaykitapis cheqanta ruwashan?”, nispa (Job 1:7-10 ñawiriy). Satanasqa, Job kasukuq kasqanta yacharqa, chaywanpis imaraykuchus chayta ruwasqanta iskaychachiyta munachkarqa. Chantapis Jehovata tukuy imata qusqanraykulla yupaychasqanta nirqa manataq munakusqanraykuchu. Joblla chay nisqanqa mana chiqachu kasqanta rikuchiyta atirqa.

7, 8. ¿Ima ñakʼariykunapitaq Job rikukurqa? ¿Imatá muchusqanwan juntʼa sunqu kasqanwan rikuchirqa?

⁷ Satanasqa, Jobta mayta ñakʼarichirqa chaytataq Jehová saqillarqa (Job 1:12-19). ¿Imatá Job chayjinata ñakʼarichkaspa ruwarqa? Bibliaqa sutʼita nin: “Mana juchallikorqachu, nitaj ima sajratapis Tata Diospa contranta parlarqachu”, nispa (Job 1:22). Chaywanpis Kuraq Supayqa churanakuspa nillarqapuni: “Runaj cuerpon allillan kajtenqa, tukuy imapis allillan. Kawsayninrayku runaqa imatapis qonampaj jinalla”, nispa (Job 2:4). Rikunchikjina Satanasqa Job nanaywan ñakʼariptinqa Jehovata mana aswan sumaqpaqchu qhawasqanta rikuchinanta nirqa.

⁸ Jobqa millay unquywan unquykurqa. Chantapis warminqa nillarqapuni: “Diosta maldeciy, jinaspataj wañuy ari”, nispa. Chaymantataq kimsa mana chiqa amigosnin sunquchanankumantaqa, juchasninrayku ñakʼarichkasqanta nirqanku (Job 2:11-13; 8:2-6; 22:2, 3). Chayjinapi ñakʼarispapis juntʼa sunqullapuni karqa (Job 2:9, 10 ñawiriy). Chay tukuy imata muchuspa, juntʼa sunqu kaspa ima, Jehovata may sumaqpaq qhawasqanta rikuchirqa. Chantá, runas juchasapas kaptinchikpis Kuraq Supay llulla kasqanta rikuchiyta atisqanchikta rikuchirqa (Proverbios 27:11, kikinchay).

Jesusqa chiqata kutichirqa

9. a) ¿Imatataq Satanás repararqa Jesusta urmachinanpaq? b) ¿Imatá Jesús ruwarqa?

⁹ Satanasqa, Jesús bautizakusqantawan Jesusta pay kikinpi yuyananpaq tanqayta munarqa Jehovatataq pisipaq qhawachiyta munarqa. Kuraq Supayqa, kimsa kutipi urmachiyta munarqa. Ñawpaqtaqa yarqhasqa kachkasqanta reparaspa rumista tʼantaman tukuchinanta nirqa (Mat. 4:2, 3). Cristoqa 40 pʼunchaykunataña mana mikhusqa kachkarqa, chayrayku may yarqhasqa kachkarqa. Kuraq Supayqa, Jesús yarqhachikusqanrayku atiyninwan milagrota ruwaspa mikhunanta nirqa. ¿Imatá Jesús ruwarqa? Evamanta nisqaqa, Kuraq Supay nisqanta usqhayllata qhisacharqa, Jehovap Palabranpitaq astawan yuyarqa (Mateo 4:4 ñawiriy).

10. ¿Imaraykutaq Satanás Jesusta templop torren patamanta wikchʼuykakamunanta nirqa?

 ¹⁰ Satanasqa, Jesús payllapi yuyananpaq tanqayta munallarqapuni chayrayku templop torren patamanta wikchʼuykakamunanta nirqa (Mat. 4:5, 6). ¿Imapaqtaq chayta nirqa? Kuraq Supayqa, pampaman mana imanakuspa Jesús chayaptinqa, “Diospa Churin[...]” kasqan sutʼi rikukunanta nirqa. Chaywanqa Cristo payllapi yuyananta munachkarqa tukuy rikunankupaq. Satanasqa runas ima ruwaytapis ruwanankuta niptinkuqa, mana pʼinqaypi rikukunankupaq ruwallasqankuta yacharqa. Chantapis, Bibliamanta juk pʼitita mana maychus kasqanmanjinachu sutʼincharqa chaywanpis Jesusqa Jehovap Palabranta allinta riqsisqanta rikuchirqa (Mateo 4:7 ñawiriy). Cristoqa chaytapis qhisacharqa ajinamanta Jehovata aswan sumaqpaq qhawasqanta sutʼita rikuchirqa.

11. ¿Imaraykutaq Kuraq Supay tukuy kay pachantinpi kaq llaqtasta quyta munaptin Jesús qhisacharqa?

¹¹ Satanasqa Diospa Churinman tukuy kay pachantinpi kaq llaqtasta qunanta nirqa (Mat. 4:8, 9). Chaywanpis payqa mana iskaychakuspa qhisachaspa imaraykuchus chaymanjina ruwaspaqa Jehovalla Kamachiq kasqanta qhisachanman karqa (Mateo 4:10 ñawiriy). Jesusqa chay kimsa kutispi Bibliapi ima pʼitispichus Diospa sutin rikhurin chay pʼitista rikuchirqa.

12. ¿Imapí Jesús wañupunan qayllata rikukurqa chantá imatá chaymanta yachakunchik?

¹² Jesusqa wañupunan qayllapiña kachkaptin, may llakisqa kachkarqa. Dios kamachisqanta juntʼachkaspa kawsayninta tukuy sunqu jaywananta rikuchirqa (Mat. 20:17-19, 28; Luc. 12:50; Juan 16:28). Chaywanpis judiospa leyesninkumanjina chantá Diospa contranta saqrata parlasqanta nispa wañuchinankuta yacharqa. Ajinata wañuchinankuqa mayta llakichiq. Chayrayku mañakurqa: “Tatáy, atikojtenqa, noqamanta karunchay ñakʼarinay kashan, chayta”. Chantá nillarqataq: “Chaywanpis ama noqaj munaynillayqa kachunchu, astawanqa qampa munayniyki ruwasqa kachun”, nispa (Mat. 26:39). Arí, Jesús wañuyninkama juntʼa sunqu kasqanwanqa,  Jehovata may sumaqpaq qhawasqanta sutʼita rikuchirqa.

Kutichiyninchik

13. ¿Imatá Evamanta, Jobmanta, Jesusmanta ima yachakunchik?

¹³ ¿Imatá ñawpaq parrafospi yachakunchik? Evamantaqa mana jatunchakunanchikta nitaq ñuqallanchikpi yuyananchikta yachakunchik, imaraykuchus Jehovata mana may sumaqpaqchu qhawasqanchikta rikuchisunman. Job juntʼa sunqu kasqanmantarí juchasapas kaspapis imaraykuchus ñakʼarichkasqanchikta mana yachaspapis muchuyta atisqanchikta yachakunchik. Chayta ruwaspaqa kawsayninchikpi Jehová ñawpaqpi kachkasqanta rikuchinchik (Sant. 5:11). Jesuspa ruwasqasninmantaqa yachakunchik, pʼinqaypi rikukunamanta, ñuqanchikmanta imatachus wakkuna ninankumanta mana anchata llakikunata (Heb. 12:2). ¿Imaynatá yachakusqanchikmanjina ruwasunman?

14, 15. Eva, Jesús ima juchaman tanqasqa kachkaptinku, ¿kikintachu yuyarqanku? ¿Imaynatá Diospa Churinjina ruwasunman? (Kay 18 paginapi rikhuriq dibujomanta sutʼinchariy.)

¹⁴ Saqra ruwayman tanqasqa kachkaspa Jehovata ama qunqapunachu. Evaqa Kuraq Supaypa nisqanta kasukurqa, imatachus rikuchichkasqanpitaq astawan yuyarqa. “Warmeqa sachʼa[p puquynin]ta qhawarerqa, mikhunapaj jina moqʼeyta, jinallataj chayta mikhuykuspa imatapis yachanapaj jina kasqanta.” (Gén. 3:6.) Jesusqa kimsantin kutipi mana Evajinachu ruwarqa. Sapa kuti mana llakiynillanpichu yuyarqa manaqa chayta ruwaptin Jehovata llakichinanpi, achkha chʼampaykunapi rikukunanpi ima tʼukurirqa. Chantapis Bibliapi atienekurqa, Diospa sutintataq uqharirqa.

¹⁵ Saqra ruwayman tanqasqa kachkaspa, ¿imapí astawan yuyanchik? Chay saqra ruwaypi yuyallasunmanpuni chayqa, astawan chayta ruwayman tanqasqa kasun (Sant. 1:14, 15). Chayrayku chay yuyayta sunqunchikmanta usqhayllata urqhunanchik tiyan, cuerponchikmanta makinchiktapis sikʼichkasunmanjina (Mat. 5:29, 30). Chay juchaman urmaspa imaspichus rikukunanchikpi, Jehovamanta karunchachinawanchikpi ima, Jesusjina tʼukurinanchik tiyan. Imatachus Biblia chaymanta yachachisqantataq yuyarikunanchik tiyan. Ajinallamanta Jehovata may sumaqpaq qhawasqanchikta rikuchisun.

16-18. a) ¿Imastaq mayta ñakʼarichiwasunman? b) ¿Imataq ñakʼariykunata atipanapaq yanapawasun?

¹⁶ Manchay ñakʼariypi rikukuspapis ni jaykʼaq Jehovata juchachanachu (Pro. 19:3). Kay saqra pacha tukukuynin may qayllapiña kasqanrayku, Diospa kamachisninqa jallpʼa ikhakuykunarayku, sinchi wayrarayku, wak imasrayku ima, mayta ñakʼarinku. Kay tiempopiqa Jehová wañuymanta jarkʼanawanchikta mana suyasunmanchu. Chaywanpis Jobtajina familiaresninchik wañupuptinku, wak chʼampaykuna kaptin ima mayta llakichiwanchik.

¹⁷ Jobqa, imaraykuchus Dios wakin imas kananta saqisqanta mana yacharqachu. Kikillantataq ñuqanchikpis imaraykuchus wakin llakiykuna kasqanta mana yachanchikchu. Ichapis wakin hermanos wañupusqankuta yachasunman, kay Haití suyupi jallpʼa ikhakuy karqajinapi. Ichá juk chiqa sunqu hermanota asaltaykusqankuta chayri juk accidentepi wañupusqanta willawasqanchikta uyarisunman. Ichapis ñuqanchik kikin may ñakʼariykunapi kachkanchik chayri qhasillamanta ñakʼarichichkawasqanchikta yuyasunman chayrayku may llakiywan nisunman: “¿Imaraykú Jehová? ¿Imaraykutaq ñuqamanpuniri? ¿Ima saqratataq ruwasqaniri?”, nispa (Hab. 1:2, 3). ¿Imataq chayjinapi rikukuptinchik yanapawasunman?

¹⁸ Chaykunapi rikukuspa ni jaykʼaq yuyanachu Jehová ñakʼarichichkawasqanchikta.  Jesusqa iskay ñakʼariykunamanta parlachkaspa, ajinata yuyayqa mana allinchu kasqanta nirqa (Lucas 13:1-5 ñawiriy). Chayrayku “tiempo chayamojtin, wakimpaj allin imas tiyan, wakimpajtaj mana” (Ecl. 9:11). Ima ñakʼariy kaptinpis “tukuy imapi sonqochaj Dios[...]” atipanapaq kallpata qunawanchikpi yuyananchik tiyan (2 Cor. 1:3-6).

19, 20. ¿Imataq Jesusta ñakʼariykunata atipananpaq yanaparqa, ñuqanchiktarí imataq yanapawasunman?

¹⁹ Jatunchakuy, pʼinqaypi rikukuyta manchachikuy ima, ni jaykʼaq Diosmanta karunchanawanchikta saqinachu. Jesusqa may kʼumuykukuq kaspa “janaj pachapi jatun kaynimpa kʼanchayninta saqespa, payqa kamachi runaj kayninta japʼerqa” (Fili. 2:5-8). Chantapis munasqa Tatanpi atienekusqanrayku achkha ñakʼariykunata muchurqa (1 Ped. 2:23, 24). Ajinata ruwaspa Jehovap munayninta kawsayninpi ñawpaqman churarqa, ajinamanta Dios payta janaqpachapi jatuncharqa (Fili. 2:9). Jesusqa, ajinata ruwananchikta niwanchik (Mat. 23:11, 12; Luc. 9:26).

²⁰ Ñuqanchikpis wakin kutispi chayjina chʼampaykunapi rikukunchik. Chaywanpis Pablojina atienekunanchik tiyan, pay nirqa: “Chayrayku kay jinata ñakʼarishani. Chaywampis mana pʼenqakunichu, imaraykuchus allinta yachani pipichus creesqayta, yachallanitaj atiyniyoj kasqanta waqaychanampaj chay imatachus qowasqanta jamoj pʼunchaykama”, nispa (2 Tim. 1:12).

21. Paykunallapi yuyaq runaspa chawpinpi kawsaspapis, ¿imatá ruwananchik tiyan?

²¹ Bibliaqa kay tiemponchikpi “runasqa [...] imallatapis paykunallapaj munajkuna” kanankuta nirqa (2 Tim. 3:2-4). Chayrayku paykunallapi yuyaq runaswan khuska kawsachkasqanchikmanta mana tʼukunanchikchu tiyan. Mana paykunajina kanachu. Astawanpis saqra ruwayman tanqasqa kachkaspa, ñakʼariypi rikukuspa chayri pillapis pʼinqaypi rikuchiyta munawaptinchik, mana iskayrayaspa Jehovata may sumaqpaq qhawasqanchikta rikuchina.

[Sutʼinchaynin]

Imastachus yachakusqaykita sutʼinchay:

• Satanás Evata chʼawkiyasqanmanta.

• Job llakiypi rikukuspapis imatachus ruwasqanmanta.

• Jesús imapichus astawan yuyasqanmanta.

[Tapuykuna]

[17 paginapi dibujo/foto]

Evaqa Jehovamanta qunqapurqa

[18 paginapi dibujo/foto]

Jesusqa Jehovap munayninta ruwayta munasqanrayku, Satanaspa nisqanta qhisacharqa

[20 paginapi dibujos/fotos]

Haitipi jallpʼa ikhakuy kasqanmanta qhipaman runasman toldosninkupi willachkanku

Ñakʼariy tiempospipis “tukuy imapi sonqochaj Dios[pi]” atienekuna