1 Reyes 20:1-43
20 Siria+ nacionmanta rey Ben-Hadadqa+ tukuynin ejercitonta tantaykorqa, tantallarqataj 32 reyesta caballosnintinta, carretasnintinta. Chantá wicharerqa Samaria+ llajtata muyuykunanpaj,+ maqanakuspataj japʼikapunanpaj.
2 Ben-Hadadqa runasta kacharqa Samaria llajtaman, Israelmanta rey Achabman*+ nimunankupaj: “Ben-Hadadqa nin:
3 ‘Qolqeykipis, qoriykipis noqajta, aswan sumaj warmisniykipis aswan sumaj wawasniykipis noqajta’, nispa”.
4 Israelmanta rey Achabtaj kuticherqa: “Señor reyníy, nisqaykiman jina noqapis, tukuy imasniypis qanpata kayku”,+ nispa.
5 Chay runastaj kutimuspa Achabman nillarqankutaj: “Ben-Hadadqa nin: ‘Noqaqa kayta willachimorqayki: “Qopuwanki qolqeykita, qoriykita, warmisniykita, wawasniykitapis”, nispa.
6 Qʼaya kay horasta jina kamachisniyta kachamusqayki, paykunataj wasiykiman yaykuspa, kamachisniykej wasisninkuman yaykuspa tukuy imata qhawaykonqanku. Imaschus qanpaj may valorniyoj kanku, chay imasta oqharispa apakanponqanku’”, nispa.
7 Israelmanta reytaj tukuy kurajkunata wajyachimorqa, paykunamantaj nerqa: “Ama jina kaspa tanteariychej, reparaychejtaj chay runaqa mana ruwanata ruwaykuyta munashawanchej. Chay runaqa qopunayta nishawan warmisniyta, wawasniyta, qolqeyta, qoriytawan. Nitaj ninichu mana qosqaykichu nispaqa”, nispa.
8 Tukuynin kurajkunataj, tukuynin runaspis rey Achabta nerqanku: “Ama kasuychu. Ama gustonta qoychu”, nispa.
9 Rey Achabtaj Ben-Hadadpa kachamusqan runasta nerqa: “Señor reyniyman nimuychej: ‘Chay ñaupajta niwasqaykitaqa ruwasaj. Kay qhepata niwasqaykitarí mana ruwasajchu’, nispa”. Chay runastaj rispa Ben-Hadadman willamorqanku Achabpa nisqanta.
10 Ben-Hadadtaj Achabman kayta willacherqa: “Diosesqa sinchʼita castigawachunku, manachus Samariata pampacharpasaj chayqa. Soldadosneyqa manchay ashkhapuni kanku, llajtaykita thuñejtiyku ima puchusqanpis mana alcanzanqachu ni uj makikamallapis soldadosniyman qonaypaj”, nispa.
11 Israelmanta rey Achabtaj kuticherqa: “Kayta nimuychej: ‘Niraj guerra qallarishanpischu, qantaj alabakushankiña, atipawaykumanñapis jina’,+ nispa”.
12 Rey Ben-Hadadtaj chay waj reyeswan khuska campamentonkupi* machasharqanku. Payqa chay willachimusqanta uyariytawan kamachisninta nerqa: “Wakichikuychej guerrapaj”, nispa. Paykunataj wakichikorqanku Samaria llajtawan guerrapi tinkunankupaj.
13 Uj profetataj Israelpa reynin Achabman+ chimpaykuspa nerqa: “Jehová Diosqa kayta nin: ‘¿Rikunkichu may chhikachus kasqankuta? Kunan pʼunchay paykunata makiykiman jaywaykusaj. Chaypacha yachanki noqa Jehová Dios kasqayta’,+ nispa”.
14 Achabtaj taporqa: “¿Piwantaj yanapachiwasqayku?”,* nispa. Profetataj kuticherqa: “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Qantaqa yanapasonqanku provinciaspi kuraj kamachejkunata yanapajkuna’, nispa”. Achabtaj taporqa: “¿Mayqenniykutaj guerrata qallarisqayku?* ¿Paychu noqachu?”, nispa. Profetataj nerqa: “Qan”, nispa.
15 Chantá Achabqa yupacherqa provinciaspi kuraj kamachejkunaj yanapajkunasninta, tukuyninkutaj karqanku 232 qharis. Chaymanta yupachillarqataj Israelmanta tukuynin qharista, chaykunataj karqanku 7.000.
16 Paykunataj chaupi pʼunchayta Samaria llajtamanta llojserqanku, chaykamataj Ben-Hadadqa campamentonpi macharisharqa, yanapasharqanku chay 32 reyeswan khuska.
17 Ñaupajtaqa Samaria llajtamanta llojsimorqanku provinciaspi kuraj kamachejkunata yanapajkuna. Ben-Hadadtaj chay rato runasta kacharqa yachamunankupaj imachus kashasqanta. Paykunataj qhawamuytawan willarqanku: “Runas llojsimusqanku Samaria llajtamanta”, nispa.
18 Ben-Hadadtaj nerqa: “Mana maqanakojchu llojsimunku chayqa, kausashajta paykunata japʼinkichej. Maqanakojchus llojsimunku chaytaj kausashajllatataj japʼinkichej”, nispa.
19 Samaria llajtamantaqa llojsimorqanku kuraj kamachejkunata yanapajkuna, qhepankutataj soldadospis llojsimullarqankutaj.
20 Sapa ujninkutaj contrankupi kajkunata wañuracherqanku. Siriostaj ayqekorqanku,+ israelitastaj paykunata qhatiykorqanku. Siriamanta rey Ben-Hadadtaj uj caballoman montaykuspa ayqekorqa, caballospi purej wakin runaswan khuska.
21 Israelmanta rey Achabtaj llojsimuspa enemigosninta wañuracherqa, caballospi, carretaspi kasharqanku chay soldadosta. Ajinata rey Achabqa siriosta tʼukunatapuni atipaykorqa.
22 Aswan qhepata profetaqa+ Israelpa reyninman qayllaykuspa nimorqa: “Astawan kallpachakuy, allinta qhawariy imatachus ruwanaykita.+ Siriamanta reyqa wata qallarikuyta kutimonqa qanwan maqanakoj”,+ nispa.
23 Siriamanta rey Ben-Hadadpa kamachisnintaj payta nerqanku: “Reyníy, israelitaspa Diosninkoqa orqos patallapi sumaj atiyniyoj, chayrayku paykunaqa atipaykuwanchej. Sichus pampasllapi israelitaswan maqanakusun chayqa, atipaykusun.
24 Chantapis tukuynin reyesta cargosninkumanta orqhoy,+ cuentankumantataj autoridadesta churay soldadosta kamachinankupaj.
25 Chantá ejercitota tantallaytaj may chhikachus wañorqanku chay chhikallatataj, may chhika caballoschus karqa, may chhika carretaschus karqa chay chhikallatataj. Paykunawanqa pampaspi maqanakuna, chaypeqa atipaykusunpuni”, nispa. Reytaj chay umachasqankuta japʼikorqa, chay nisqankutataj ruwarqa.
26 Wata qallariytataj Ben-Hadadqa siriosta tantaykuspa Afec llajtaman+ wicharerqa israelitaswan guerrapi tinkunankupaj.
27 Israelmanta qharispis guerrapaj tantakorqanku, mikhuykunatapis japʼikorqanku, chantá sirioswan tinkoj llojserqanku. Israelitaspa campamentonkoqa siriospa campamentonkoj ñaupaqenpi allin juchʼuysitu karqa, iskay tropa cabras chhikitallan. Siriostaj may chhika karqanku, chay pampa enterotapuni chinkaykurisharqanku.+
28 Cheqa Diospa* kamachintaj Israelpa reyninman qayllaykuspa nerqa: “Jehová Dios kayta nin: ‘Siriosqa nishanku: “Jehová Diosqa orqos patallapi atiyniyoj. Payqa mana pampaspi atiyniyojchu”, nispa. Chayrayku noqaqa kay tukuynin ashkha runasta makiykiman jaywaykusaj,+ chaypacha allinta yachanki noqa Jehová Dios kasqayta’”,+ nispa.
29 Jinapitaj iskaynin ejercitosqa campamentosninkupi chimpay chimpa karqanku qanchis diasta, qanchis kaj pʼunchaytaj guerra qallarerqa. Israelmanta runastaj uj pʼunchayllapi wañuracherqanku Siriamanta 100.000 soldadosta, chakipi purej soldadosta.
30 Siriamanta puchoj soldadostaj Afec llajtaman+ ayqekorqanku. Chay llajtaj perqantaj chay puchoj 27.000 soldadospa patankuman urmaykamorqa. Ben-Hadadpis chay llajtallamantaj ayqekorqa, uj ukhu cuartomantaj pakaykukorqa.
31 Chantá Ben-Hadadpa kamachisnin payta nerqanku: “Reyníy, uyariyku Israelmanta reyesqa khuyakoj reyes kasqankuta. Ama jina kaspa Israelpa reyninman kachallawayku, qhashqa ropasniyojta, umaykupitaj waskhasniyojta. Ichapis chaywanqa mana wañuchisonqachu”,+ nispa.
32 Chantá paykunaqa qhashqa ropasta churakorqanku, umankumanpis waskhasta churakorqanku, Israelpa reyninpaman rispataj nerqanku: “Kamachiyki Ben-Hadadqa rogarikusunki: ‘Ama wañuchiwaychu ari’, nispa”. Israelpa reynintaj kuticherqa: “¿Kausashanrajchu? Payqa hermanoy”, nispa.
33 Chay nisqantaj chay runasman allin rijchʼarqa, repararqankutaj sonqomantapacha parlashasqanta. Chayrayku nerqanku: “Ben-Hadadqa hermanoykipuni”, nispa. Rey Achabtaj nerqa: “Rispa pusarqamuychej”, nispa. Ben-Hadadtaj Achabwan tinkukoj jamorqa. Achabtaj carretanman wichariykucherqa.
34 Ben-Hadadtaj Achabta nerqa: “Ima llajtastachus tatayqa tataykimanta qhechorqa chay llajtasta kutichipusqayki. Damasco llajtapipis mercadosta ruwachikuwaj,* imaynatachus tatayqa Samaria llajtapi ruwarqa ajinata”, nispa.
Achabtaj nerqa: “Kay tratota ruwasqanchiswanqa ripojta saqellasqayki”, nispa.
Ajinata Achabqa Ben-Hadadwan tratota ruwaspa kachaporqa.
35 Jehová Dios kamachisqanrayku profetaspa wawasninmanta*+ ujnenqa amigonta nerqa: “Ama jina kaspa maqaykuway”, nispa. Chay amigontaj mana maqayta munarqachu.
36 Chayrayku chay profetaqa amigonta nerqa: “Jehová Diospa nisqanta mana kasusqaykirayku, kaymanta ripusqaykitawan uj león wañuchisonqa”, nispa. Ripushajtintaj uj león saltaykuspa wañurpacherqa.
37 Chantá waj runawanñataj tinkukorqa, nerqataj: “Ama jina kaspa maqaykuway”, nispa. Chay runataj maqaykuspa yawarpurullata ruwarparqa.
38 Chantá chay profetaqa rey Achabta ñanpi suyamorqa, mana rejsichikunanpajtaj uj trapowan ñawisninta wataykukorqa.
39 Chayninta rey Achab pasashajtintaj chay profetaqa qhaparerqa: “Reyníy, noqa kamachiykeqa guerrapi sinchʼi maqanaku chaupipi kasharqani. Chayllapi uj runaqa ripushaspa uj presota apamuwarqa, niwarqataj: ‘Kay runata qhawanki. Ayqejtenqa qan cuentanmanta wañunki,+ mana wañuyta munaspataj 34 kilos* qolqe metalta paganki’, nispa.
40 Noqataj ashkha imasta ruwasharqani kaypi jaqaypi, chaykamataj chay presoqa ayqekusqa”, nispa. Israelmanta rey Achabtaj nerqa: “Chay kanqa castigoyki. Qanllataj juchayoj kasqaykita nishanki”, nispa.
41 Chantá profetaqa usqhayllata phaskarakorqa ñawisninta tapasharqa chay trapota. Israelmanta reytaj repararqa chay runaqa ujnin profeta kasqanta.+
42 Profetataj reyta nerqa: “Jehová Diosqa kayta nin: ‘Noqaqa kamacherqayki chay runata wañuchinaykita, qantaj makiykipi kashajtin ripojta saqellarqanki.+ Chayrayku qanqa paypa cuentanmanta wañunki,+ nacionniykimanta runaspis wañullanqankutaj nacionninmanta runaspa cuentanmanta’,+ nispa”.
43 Chayta uyarispa Israelmanta reyqa Samaria+ wasinman riporqa phiñasqa uyalla, may llakisqataj.
Sutʼinchaykunasnin
^ Campamentoqa ashkha toldo wasis.
^ Yanapachiwasqayku: waj lugarespi ninku yanapachiwasajku.
^ Qallarisqayku: waj lugarespi ninku qallarisajku.
^ Glosariopi cheqa Dios nisqata leeriy.
^ Chayri “callesta ajllakuwaj”.
^ Profetaspa wawasnin nispaqa ichapis parlashan profetasta yachachinapaj uj escuelamanta jina, chayri uj grupo profetasmanta.
^ Hebreo parlaypeqa nin, “uj talento”. Uj talentoqa pesarqa 34,2 kilos (1.101 onzas troy). Yanapa B14 nisqata leeriy.