Bezpieczna żywność i zdrowe odżywianie — siedem zasad, o których warto pamiętać
Pobieranie
To, co jesz, ma znaczenie
To, jak się odżywiasz, ma na ciebie wpływ. Jeśli trzymasz się zdrowej diety i dbasz o bezpieczeństwo żywności, będziesz zdrowszy. Z drugiej strony śmieciowe jedzenie i niewłaściwe obchodzenie się z żywnością mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych — tak jak używanie paliwa niskiej jakości może prowadzić do uszkodzenia samochodu. Skutki złego odżywiania niekoniecznie dadzą o sobie znać od razu, ale na pewno się pojawią (Galatów 6:7).
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zauważa, że złe odżywianie oraz związane z nim niedożywienie, nadwaga czy otyłość to problem całego świata. Częste spożywanie niezdrowego jedzenia i niezdrowych napojów zwiększa ryzyko chorób serca, udaru, cukrzycy i raka. W czasopiśmie medycznym The Lancet podano, że w 2017 roku niewłaściwe odżywianie doprowadziło do śmierci 11 milionów ludzi. Według WHO skażona żywność zabija codziennie ponad 1000 osób i każdego roku powoduje problemy zdrowotne u setek milionów ludzi.
Biblia zachęca, żeby traktować tę sprawę poważnie. Uczy, że „źródłem życia” jest Bóg (Psalm 36:9). A więc życie to dar. Pokazujemy, że cenimy ten dar, gdy dbamy o własne zdrowie i zdrowie naszych najbliższych. Jak to robić?
Bezpieczna żywność — cztery zasady
1. Utrzymuj czystość.
Dlaczego? Ze skażoną żywnością i wodą do twojego organizmu mogą dostać się niebezpieczne drobnoustroje * i w rezultacie wywołać jakąś chorobę.
Co radzą specjaliści
Przed kontaktem z żywnością umyj ręce mydłem i wodą *. Pocieraj dłonie co najmniej przez 20 sekund. Dokładnie umyj grzbiety dłoni, a także przestrzenie między palcami i pod paznokciami. Starannie opłucz i osusz ręce.
Deski do krojenia, naczynia i inne sprzęty używane do przygotowywania posiłków myj w wodzie z dodatkiem środka myjącego. A deski, na której kroisz surowe mięso, nie używaj do krojenia innych produktów.
Myj wszystkie owoce i warzywa. W razie konieczności dezynfekuj je, na przykład jeśli w twojej okolicy woda używana do nawadniania upraw może być skażona odchodami.
2. Oddzielaj żywność surową od ugotowanej.
Dlaczego? Drobnoustroje z surowej żywności, takiej jak mięso i jego soki, mogą się przedostać na inne produkty.
Co radzą specjaliści
Zadbaj, żeby surowa żywność, zwłaszcza mięso, nie miała kontaktu z pozostałymi produktami, kiedy niesiesz je ze sklepu do domu i kiedy je przechowujesz.
Zaraz po tym, jak pokroiłeś surowe mięso, dokładnie umyj ręce, nóż i deskę do krojenia.
3. Gotuj dokładnie.
Dlaczego? Niebezpieczne mikroorganizmy giną jedynie w odpowiednio wysokich temperaturach.
Co radzą specjaliści
Produkty wymagające obróbki cieplnej przygotowuj w dostatecznie wysokich temperaturach. Potrawy, w tym mięso w środkowej warstwie, powinny osiągnąć 70°C na co najmniej 30 sekund.
Zupy i gulasze doprowadzaj do wrzenia.
Ugotowane wcześniej jedzenie podgrzewaj do momentu, aż będzie gorące i zacznie parować.
4. Przechowuj żywność w bezpiecznych temperaturach.
Dlaczego? W temperaturze od 5°C do 60°C wystarczy 20 minut, żeby liczba bakterii w żywności się podwoiła. W surowym mięsie przechowywanym w niewłaściwej temperaturze pewne bakterie mogą wyprodukować toksyny, które nie zginą w trakcie obróbki termicznej.
Co radzą specjaliści
Trzymaj żywność w wystarczająco wysokich lub niskich temperaturach, żeby spowolnić albo powstrzymać rozwój mikroorganizmów.
Nie pozostawiaj ugotowanej żywności w temperaturze pokojowej na dłużej niż dwie godziny. A jeśli temperatura w pomieszczeniu przekracza 32°C, czas ten skraca się do jednej godziny.
Utrzymuj wysoką temperaturę gotowanych potraw aż do momentu podania.
Zdrowe odżywianie — trzy zasady
1. Codziennie jedz różnorodne owoce i warzywa.
Owoce i warzywa są ważnym źródłem witamin, minerałów i innych składników odżywczych istotnych dla zdrowia. Według WHO organizm człowieka potrzebuje przynajmniej pięć porcji owoców i warzyw dziennie. Porcje te nie obejmują warzyw bulwiastych bogatych w skrobię, takich jak ziemniak czy maniok.
2. Spożywaj umiarkowane ilości tłuszczów.
WHO zaleca ograniczone spożycie potraw smażonych i produktów wysokoprzetworzonych, które często zawierają niezdrowe tłuszcze. Jeśli to możliwe, używaj tłuszczów nienasyconych *. Są one znacznie zdrowsze niż tłuszcze nasycone.
3. Ogranicz spożycie soli i cukru.
Według WHO całkowite spożycie soli przez osoby dorosłe nie powinno przekraczać jednej łyżeczki dziennie. Nie należy też spożywać dziennie więcej niż 12 płaskich łyżeczek cukrów wolnych *. Cukier jest głównym składnikiem wielu wysokoprzetworzonych produktów spożywczych. Na przykład w jednej puszce napoju gazowanego (355 ml) może się znaleźć nawet do 10 łyżeczek cukru. Takie napoje są wysokokaloryczne, ale nie mają prawie żadnych wartości odżywczych.
Biblia radzi: „Roztropny widzi niebezpieczeństwo i się kryje, ale niedoświadczeni idą dalej i ponoszą konsekwencje” (Przysłów 22:3). Jeżeli do odżywiania podchodzisz rozsądnie i wprowadzasz niezbędne zmiany, okazujesz tym wdzięczność za życie i zdrowie, które otrzymałeś od Boga.
Niektóre błędne poglądy
Błędny pogląd: Jeśli jedzenie dobrze wygląda, smakuje i pachnie, to znaczy, że jest bezpieczne.
Fakt: Żeby jeden litr wody wyglądał mętnie, musi zawierać ponad 10 miliardów bakterii. Ale wystarczy jakieś 15 do 20 niebezpiecznych bakterii, żebyś zachorował. Dlatego dbaj o bezpieczeństwo żywności i napojów. Przygotowuj, podawaj i przechowuj produkty spożywcze w odpowiednich temperaturach. Pamiętaj też o okresie przydatności do spożycia.
Błędny pogląd: Muchy nie są groźne dla jedzenia.
Fakt: Muchy żerują w brudnych miejscach i rozmnażają się na przykład na odchodach. Dlatego przenoszą na odnóżach miliony drobnoustrojów chorobotwórczych. Żeby chronić żywność przed muchami, dokładnie ją przykrywaj.
Błędny pogląd: „Już od tak dawna jem niezdrowo, że zmiana przyzwyczajeń i tak nic mi nie da”.
Fakt: Naukowcy odkryli, że kiedy zaczniemy zdrowiej się odżywiać, zmniejszymy ryzyko przedwczesnej śmierci. Im dłużej trzymamy się zdrowej diety, tym więcej odnosimy z tego korzyści.
^ ak. 5 Drobnoustroje to mikroorganizmy niewidoczne gołym okiem, na przykład bakterie, wirusy czy niektóre pasożyty. Pewne drobnoustroje są pożyteczne dla ludzkiego organizmu. Ale inne są szkodliwe i mogą nawet doprowadzić do śmierci.
^ ak. 7 Woda z mydłem usuwa więcej drobnoustrojów niż sama woda.
^ ak. 30 W temperaturze pokojowej tłuszcze nienasycone mają postać płynną.
^ ak. 32 Termin „cukry wolne” obejmuje między innymi cukier biały, miód, syropy i soki owocowe. Nie dotyczy on naturalnych cukrów zawartych w świeżych owocach, warzywach czy mleku.