Ewangelia według Mateusza 9:1-38

9  Wsiadł więc do łodzi, przeprawił się na drugi brzeg i poszedł do swojego miasta+.  A pewni ludzie przynieśli do niego sparaliżowanego, leżącego na noszach. Widząc ich wiarę, Jezus zwrócił się do chorego: „Nie bój się, synu! Twoje grzechy są przebaczone”+.  Wtedy niektórzy uczeni w piśmie* pomyśleli sobie: „Ten człowiek bluźni”+.  Jezus, wiedząc, o czym pomyśleli, zapytał: „Czemu takie niegodziwe myśli kryją się w waszych sercach?+  Co jest łatwiej powiedzieć: ‚Twoje grzechy są przebaczone’ czy ‚Wstań i chodź’?+  Ale chcę, byście wiedzieli, że Syn Człowieczy ma na ziemi władzę przebaczać grzechy”. W tym momencie odezwał się do sparaliżowanego: „Wstań, weź swoje nosze i idź do domu”+.  On więc wstał i poszedł do swojego domu.  Na ten widok tłumy zaczęły odczuwać lęk i wychwalały Boga, który dał człowiekowi taką władzę.  Potem Jezus, idąc dalej, zobaczył mężczyznę o imieniu Mateusz, siedzącego w kantorze podatkowym, i powiedział do niego: „Bądź moim naśladowcą”. Ten więc wstał i poszedł za nim+. 10  Gdy później Jezus z uczniami jadł w jego domu posiłek*, przyszło wielu poborców podatkowych oraz grzeszników i zaczęło jeść* razem z nimi+. 11  Faryzeusze, widząc to, odezwali się do jego uczniów: „Czemu wasz nauczyciel je z poborcami podatkowymi i grzesznikami?”+. 12  A Jezus ich usłyszał i rzekł: „Zdrowi nie potrzebują lekarza, tylko chorzy+. 13  Idźcie więc i dowiedzcie się, co znaczą słowa: ‚Miłosierdzia chcę, a nie ofiary’+. Bo nie przyszedłem wezwać prawych, tylko grzeszników”. 14  Wtedy przyszli do niego uczniowie Jana i zapytali: „Dlaczego my i faryzeusze pościmy, a twoi uczniowie nie poszczą?”+. 15  Na to Jezus im odpowiedział: „Czy goście pana młodego+ mają powód się smucić, dopóki on z nimi przebywa? Ale nadejdzie czas, gdy zostanie od nich zabrany+, i wtedy będą pościć. 16  Nikt na stare ubranie nie naszywa łaty z nowej tkaniny, bo gdy taka łata się zbiegnie, spowoduje jeszcze większe rozdarcie+. 17  Nikt też do starych bukłaków nie wlewa młodego wina, bo jeśli tak zrobi, bukłaki pękną. Wtedy wino się wyleje, a bukłaki staną się bezużyteczne. Młode wino wlewa się raczej do nowych bukłaków, dzięki czemu da się uchronić i jedno, i drugie”. 18  Gdy jeszcze to do nich mówił, podszedł pewien dostojnik, złożył mu hołd i powiedział: „Moja córka pewnie już umarła, ale gdybyś tylko przyszedł i włożył na nią swą rękę, to znów będzie żyła”+. 19  Wtedy Jezus wstał i poszedł za nim razem z uczniami. 20  Nagle od tyłu podeszła do niego kobieta, która od 12 lat cierpiała z powodu krwotoków+. I dotknęła skraju* jego szaty+, 21  bo mówiła sobie: „Jeśli tylko dotknę jego szaty, wyzdrowieję*+. 22  Gdy Jezus się odwrócił i ją zauważył, powiedział: „Nie bój się, córko! Twoja wiara cię uzdrowiła*+. I od tej chwili ta kobieta była zdrowa+. 23  A Jezus przyszedł do domu tamtego dostojnika i zobaczył flecistów oraz lamentujący tłum+. 24  Odezwał się więc: „Opuśćcie to miejsce, bo dziewczynka nie umarła, tylko śpi”+. Wtedy zaczęli z niego szydzić. 25  Kiedy odprawiono tłum, Jezus wszedł, wziął dziewczynkę za rękę+ i ona wstała+. 26  Oczywiście wiadomość o tym rozniosła się po całej tamtej okolicy. 27  Gdy ruszył w dalszą drogę, poszli za nim dwaj niewidomi+, którzy głośno wołali: „Synu Dawida, zlituj się nad nami!”. 28  Kiedy wszedł do pewnego domu, podeszli do niego, a on ich zapytał: „Czy wierzycie, że mogę to zrobić?”+. Odpowiedzieli mu: „Tak, Panie”. 29  Wtedy dotknął ich oczu i rzekł: „Niech stanie się to, w co wierzycie”. 30  I odzyskali wzrok+. A Jezus stanowczo ich przestrzegł: „Tylko niech nikt się o tym nie dowie”+. 31  Ale oni wyszli i rozpowiadali o Jezusie po całej tamtej okolicy. 32  Kiedy odchodzili, ludzie przyprowadzili do niego człowieka niemego, który był opętany przez demona+. 33  Gdy Jezus wypędził demona, niemy przemówił+. A tłumy się zdumiewały: „Czegoś takiego nigdy w Izraelu nie widziano”+. 34  Ale faryzeusze mówili: „On wypędza demony mocą ich władcy”+. 35  A Jezus obchodził wszystkie miasta i wsie i nauczał w synagogach oraz głosił dobrą nowinę o Królestwie. Leczył też wszelkie choroby i wszelkie niedomagania+. 36  Widząc tłumy, litował się nad nimi+, bo były złupione i porzucone niczym owce bez pasterza+. 37  Potem powiedział do swoich uczniów: „Żniwa są wielkie, ale pracowników mało+. 38  Proście więc Pana żniw, żeby wysłał pracowników na swoje żniwa”+.

Przypisy

Lub „półleżał w jego domu przy stole”.
Lub „ułożyło się przy stole”.
Lub „frędzla”.
Lub „zostanę wybawiona”.
Lub „wybawiła”.

Komentarze

swojego miasta: Chodzi o Kafarnaum — bazę wypadową Jezusa w Galilei (Mt 4:13; Mk 2:1). To miasto leżało niedaleko Nazaretu, w którym Jezus dorastał, Kany, gdzie zamienił wodę w wino, Nain, w którym wskrzesił syna wdowy, a także Betsaidy, w okolicach której cudownie nakarmił jakieś 5000 mężczyzn i przywrócił wzrok niewidomemu.

Widząc ich wiarę: Użycie zaimka w liczbie mnogiej („ich”) wskazuje, że Jezus zauważył, jak silną wiarę przejawiała cała ta grupa, a nie tylko sparaliżowany człowiek.

synu: Dosł. „dziecko”. Użyte przez Jezusa słowo wyraża czułość (2Tm 1:2; Tyt 1:4; Flm 10).

Co jest łatwiej: Łatwiej byłoby po prostu powiedzieć, że się przebacza grzechy, bo nie wymagałoby to dostarczenia widocznego dowodu na potwierdzenie takich słów. Ale powiedzenie: Wstań i chodź wymagało dokonania cudu, który pokazałby wszystkim, że Jezus ma władzę przebaczać grzechy. Według tej relacji oraz Iz 33:24 choroby są związane z naszym grzesznym stanem.

Syn Człowieczy: Lub „Syn Ludzki”. W Ewangeliach to określenie występuje jakieś 80 razy. Jezus odnosił je do siebie — najwyraźniej chciał podkreślić, że naprawdę jest człowiekiem, urodzonym przez kobietę, i jako odpowiednik Adama może odkupić ludzkość z grzechu i śmierci (Rz 5:12, 14, 15). To wyrażenie wskazywało też, że Jezus jest Mesjaszem, czyli Chrystusem (Dn 7:13, 14; zob. Słowniczek pojęć).

Syn Człowieczy: Zob. komentarz do Mt 8:20.

przebaczać grzechy: W języku greckim to zdanie jest niedokończone. Jezus nagle je przerywa, a potem dobitnie potwierdza swoje słowa, publicznie uzdrawiając chorego.

Mateusza: Greckie imię oddawane jako Mateusz prawdopodobnie jest skróconą formą hebrajskiego imienia Mattitiasz (1Kn 15:18), które znaczy „dar Jehowy”.

Mateusz: Znany też jako Lewi (zob. komentarze do Mk 2:14Łk 5:27).

Mateusz: Zob. komentarze do słowa „Mateusza”Mt 10:3.

kantorze podatkowym: Lub „punkcie pobierania podatków”. Mógł to być mały budynek lub zwykła budka, gdzie siedział poborca podatkowy i pobierał podatki od towarów eksportowanych, importowanych lub przewożonych przez dany kraj przez kupców. Kantor podatkowy Mateusza znajdował się w Kafarnaum lub gdzieś w pobliżu.

Bądź moim naśladowcą: Zob. komentarz do Mk 2:14.

Bądź moim naśladowcą: Grecki czasownik występujący w tym zaproszeniu znaczy przede wszystkim „iść za kimś; towarzyszyć komuś”, ale tutaj oznacza „naśladować kogoś jako jego uczeń”.

poborcy podatkowi: Zbieraniem podatków dla władz rzymskich zajmowało się wielu Żydów. Ludzie nimi gardzili nie tylko za kolaborowanie ze znienawidzonym okupantem, ale też dlatego, że żądali więcej, niż wynosiła stawka podatku. Żydzi zazwyczaj unikali poborców podatkowych i stawiali ich na równi z grzesznikami i prostytutkami (Mt 11:19; 21:32).

jadł (...) posiłek: Zob. komentarz do Mk 2:15.

domu: Chodzi o dom Mateusza (Mk 2:14, 15; Łk 5:29).

poborców podatkowych: Zob. komentarz do Mt 5:46.

grzeszników: Z Biblii wynika, że wszyscy ludzie są grzesznikami (Rz 3:23; 5:12). Jednak tutaj określenie to ma węższe znaczenie i odnosi się do osób znanych z grzesznego postępowania — z niemoralności lub popełniania przestępstw (Łk 7:37-39; 19:7, 8). Słowem „grzesznik” określano też nie-Żydów, a faryzeusze używali go w stosunku do Żydów, którzy nie trzymali się tradycji rabinicznych (Jn 9:16, 24, 25).

jadł (...) posiłek: Lub „półleżał przy stole”. Zajmowanie z kimś miejsca przy stole wskazywało na bliskie relacje z tą osobą. Żydzi w czasach Jezusa z reguły nie półleżeli przy stole z nie-Żydami, czyli z nimi nie jadali.

Miłosierdzia (...), a nie ofiary: Jezus dwa razy odwołał się do tych słów z Oz 6:6 (tu i w Mt 12:7). Mateusz, pogardzany poborca podatkowy, który został bliskim współpracownikiem Jezusa, jako jedyny ewangelista zapisał te słowa Jezusa oraz przykład o bezlitosnym niewolniku (Mt 18:21-35). Ewangelia według Mateusza pokazuje, jak często Jezus zwracał uwagę na to, że oprócz ofiar Bóg wymaga od nas miłosierdzia.

pościmy: Zob. komentarz do Mt 6:16.

pościcie: Chodzi o powstrzymywanie się od jedzenia przez określony czas (zob. Słowniczek pojęć, „Post”). Jezus nigdy nie kazał swoim uczniom pościć, ale też tego nie zabraniał. W czasie, gdy obowiązywało Prawo Mojżeszowe, Żydzi pościli, kiedy prosili Jehowę o pomoc i chcieli okazać szczerą skruchę za grzechy (1Sm 7:6; 2Kn 20:3).

goście pana młodego: Dosł. „synowie komnaty weselnej”, idiom odnoszący się do gości weselnych, a w szczególności do przyjaciół pana młodego.

bukłaków (...) wina: W czasach biblijnych wino zazwyczaj przechowywano w skórzanych bukłakach (1Sm 16:20). Wykonywano je z całej skóry jakiegoś zwierzęcia domowego, np. owcy lub kozy. Skóra starych bukłaków stawała się twarda i traciła elastyczność. Natomiast nowe bukłaki mogły się rozciągać i powiększać, dzięki czemu wytrzymywały ciśnienie wywołane fermentacją młodego wina (zob. Słowniczek pojęć, „Bukłak”).

złożył mu hołd: Lub „pokłonił mu się; okazał mu szacunek”. W Pismach Hebrajskich wspomniano o osobach, które kłaniały się prorokom, królom i innym przedstawicielom Boga (1Sm 25:23, 24; 2Sm 14:4-7; 1Kl 1:16; 2Kl 4:36, 37). Trędowaty najwyraźniej wiedział, że spotkał Bożego przedstawiciela, który ma moc leczyć ludzi. Złożenie pokłonu było stosownym wyrazem szacunku wobec osoby wyznaczonej przez Jehowę na Króla (Mt 9:18; dodatkowe informacje na temat użytego tu gr. słowa: zob. komentarz do Mt 2:2).

pewien dostojnik: Imię tego „dostojnika” (gr. árchon), Jair, podano w równoległych sprawozdaniach Marka i Łukasza, w których został on nazwany przełożonym synagogi (Mk 5:22; Łk 8:41).

złożył mu hołd: Lub „pokłonił mu się; okazał mu szacunek” (zob. komentarz do Mt 8:2).

krwotoków: Najprawdopodobniej chodzi o przewlekłe krwawienie z dróg rodnych. Według Prawa Mojżeszowego kobieta w takim stanie była ceremonialnie nieczysta i nie wolno jej było nikogo dotykać (Kpł 15:19-27).

córko: Jest to jedyny odnotowany wypadek, kiedy Jezus bezpośrednio zwrócił się do kobiety, używając słowa „córko” — być może dlatego, że sytuacja była delikatna, a kobieta drżała (Łk 8:47). To czułe określenie — forma grzecznościowa niemająca związku z wiekiem tej kobiety — świadczy o życzliwej trosce Jezusa.

nie umarło, tylko śpi: W Biblii śmierć często przyrównuje się do snu (Ps 13:3; Jn 11:11-14; Dz 7:60; 1Ko 7:39; 15:51; 1Ts 4:13). Jezus mógł tak powiedzieć, ponieważ zamierzał wskrzesić dziewczynkę. Chciał pokazać, że podobnie jak można obudzić kogoś z głębokiego snu, tak samo można przywrócić komuś życie. Moc Jezusa potrzebna do wskrzeszenia dziewczynki pochodziła od jego Ojca, „który ożywia umarłych i który mówi o rzeczach nieistniejących, jak gdyby istniały” (Rz 4:17).

nie umarła, tylko śpi: Zob. komentarz do Mk 5:39.

syna Dawida: Jezus pochodził z linii rodowej Dawida i na mocy zawartego z Dawidem przymierza co do Królestwa dziedziczy władzę królewską (2Sm 7:11-16; Ps 89:3, 4).

Dawida, króla: Chociaż w tym rodowodzie wymieniono różnych królów, tylko przy Dawidzie występuje tytuł „król”. Królewską dynastię założoną przez Dawida nazywano „rodem Dawida” (1Kl 12:19, 20). Mateusz w wersecie 1 nazywa Jezusa „synem Dawida”, żeby podkreślić temat Królestwa i pokazać, że to Jezus dziedziczy władzę królewską wynikającą z przymierza zawartego z Dawidem (2Sm 7:11-16).

Synu Dawida: Nazywając Jezusa „Synem Dawida”, mężczyźni ci wyrażają przekonanie, że Jezus jest dziedzicem tronu Dawida, a więc Mesjaszem (zob. komentarze do Mt 1:1, 6).

nauczał (...) oraz głosił: Nauczanie różni się od głoszenia tym, że nauczyciel nie tylko przekazuje wiadomości, ale też udziela wskazówek i wyjaśnień, używa przekonujących argumentów oraz dostarcza dowodów (zob. komentarze do Mt 3:1; 28:20).

dobrą nowinę: Po raz pierwszy pojawia się tu greckie słowo euaggélion, oddawane w niektórych przekładach jako „ewangelia”. Pokrewny grecki wyraz, euaggelistés, tłumaczony na „ewangelizator”, znaczy „głosiciel dobrej nowiny” (Dz 21:8; Ef 4:11, przyp.; 2Tm 4:5, przyp.).

nauczał (...) oraz głosił: Zob. komentarz do Mt 4:23.

dobrą nowinę: Zob. komentarz do Mt 4:23.

litował się: Użyty w tym miejscu grecki czasownik splagchnízomai jest spokrewniony ze słowem splágchna, oznaczającym „jelita”, i wskazuje na uczucia, które przenikają człowieka do głębi, na intensywne emocje. W języku greckim jest to jedno z najmocniejszych słów wyrażających współczucie.

złupione: Występujące tu greckie słowo początkowo oznaczało „obdarty ze skóry”, co przywoływało na myśl owce, których skóra była poszarpana, bo zostały zaatakowane przez dzikie zwierzęta lub poraniły się między cierniami i ostrymi skałami. Z czasem określenia tego zaczęto używać w sensie przenośnym w znaczeniu „zgnębiony; udręczony; zraniony”.

porzucone: Przywołuje to na myśl owce, które zostały porzucone, są bezradne i wyczerpane. W sensie przenośnym chodzi tu o ludzi przygnębionych, zaniedbywanych i bezradnych.

Multimedia

Północny brzeg Jeziora Galilejskiego (widok na pn. zach.)
Północny brzeg Jeziora Galilejskiego (widok na pn. zach.)

1. Równina Genezaret. Żyzny trójkątny obszar o długości ok. 5 km i maksymalnej szerokości 2,5 km. To właśnie tam, na brzegu jeziora, Jezus zaprosił rybaków Piotra, Andrzeja, Jakuba i Jana do pełnienia z nim służby (Mt 4:18-22).

2. Zgodnie z tradycją to w tym miejscu Jezus wygłosił Kazanie na Górze (Mt 5:1; Łk 6:17, 20).

3. Kafarnaum. To w tym mieście Jezus „obrał sobie siedzibę” i właśnie tam lub gdzieś w pobliżu spotkał Mateusza (Mt 4:13; 9:1, 9).

Jezus zaprasza Mateusza, żeby został jego naśladowcą
Jezus zaprasza Mateusza, żeby został jego naśladowcą

Po tym, jak Jezus skończył nauczać tłumy w Kafarnaum, zobaczył Mateusza, poborcę podatkowego siedzącego w swoim kantorze. Poborcy byli pogardzani, ponieważ wielu z nich nieuczciwie wzbogacało się kosztem innych. Ale Jezus dostrzega w Mateuszu coś dobrego i zaprasza go, żeby został jego naśladowcą. Ten od razu się zgadza i dołącza do Jezusa jako jego piąty uczeń (Łk 5:1-11, 27, 28). Później Jezus wybiera go na jednego z 12 apostołów (Mt 10:2-4; Mk 3:16-19). W wielu miejscach Ewangelii według Mateusza widać wpływ zawodu, który wykonywał jej pisarz. Na przykład precyzyjnie podaje on kwoty, liczby i wartości (Mt 17:27; 26:15; 27:3). Podkreśla też miłosierdzie Boga, który pozwolił mu — pogardzanemu poborcy podatkowemu — okazać skruchę i zostać głosicielem dobrej nowiny (Mt 9:9-13; 12:7; 18:21-35).

Bukłak na wino
Bukłak na wino

Bukłaki często wykonywano z całej skóry owcy, kozy lub cielęcia. Zwierzę zabijano, odcinano mu głowę oraz kopyta, a potem ostrożnie, bez rozcinania ściągano skórę. Następnie ją garbowano, a otwory zaszywano. Pozostawiano tylko otwór po szyi lub jednej z nóg, który czymś zatykano albo zawiązywano sznurkiem. W bukłakach przechowywano nie tylko wino, ale też mleko, masło, ser, oliwę i wodę.

Synagoga z I wieku
Synagoga z I wieku

Ta ilustracja przedstawia pewne elementy synagogi z I w. n.e., którą odkryto w miejscowości Gamla (Gamala), położonej jakieś 10 km na pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego. Daje ona pewne wyobrażenie, jak mogła wyglądać starożytna synagoga.