apostoła: Grecki rzeczownik apòstolos pochodzi od czasownika apostéllo, który znaczy „wysyłać; posyłać; odsyłać” (Mt 10:5; Łk 11:49; 14:32). Tego rzeczownika w podstawowym znaczeniu użył Jezus w wypowiedzi z Jn 13:16, gdzie oddano go jako „posłaniec”. Paweł został powołany na apostoła dla narodów, czyli nie-Żydów, bezpośrednio przez zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa (Dz 9:1-22; 22:6-21; 26:12-23). Na dowód, że jest prawdziwym apostołem, wskazał, że widział zmartwychwstałego Jezusa (1Ko 9:1, 2) i że dokonywał cudów (2Ko 12:12). Poza tym za jego pośrednictwem ochrzczeni współwyznawcy otrzymywali ducha świętego (Dz 19:5, 6). Chociaż często pisał, że jest apostołem, nigdy nie zaliczył siebie do grona „Dwunastu” (1Ko 15:5, 8-10; Rz 11:13; Gal 2:6-9; 2Tm 1:1, 11).

apostołem: Zob. komentarz do Rz 1:1.

Szymon, zwany Piotrem: Piotr jest w Biblii nazywany pięcioma różnymi imionami: 1) Symeon, które jest grecką transliteracją hebrajskiego imienia; 2) greckim Szymon (zarówno Symeon, jak i Szymon pochodzą od hebr. czasownika oznaczającego „słyszeć; słuchać”); 3) Piotr (gr. imię, które znaczy „odłam skalny”; w Biblii określa tylko tego apostoła); 4) Kefas, które jest semickim odpowiednikiem imienia Piotr (imię Kefas może być spokrewnione z hebr. słowem kefím [„skały”], użytym w Hi 30:6 i Jer 4:29); oraz 5) Szymon Piotr (Dz 15:14; Jn 1:42; Mt 16:16).

Kefasa: Kefas (gr. Kefás) to semickie imię apostoła Szymona Piotra, które nadał mu Jezus, kiedy pierwszy raz się z nim spotkał. Być może jest spokrewnione z hebrajskim rzeczownikiem kefím [„skały”], użytym w Hi 30:6 i Jer 4:29. W Jn 1:42 Jan wyjaśnia, że imię Kefas „znaczy Piotr” (gr. Pétros, czyli „odłam skalny”). Imię to pojawia się tylko w Jn 1:42 i w dwóch listach Pawła — w 1 Liście do Koryntian i Liście do Galatów (1Ko 1:12; 3:22; 9:5; 15:5; Gal 1:18; 2:9, 11, 14; zob. komentarze do Mt 10:2; Jn 1:42).

teściowa Szymona: Chodzi o teściową Piotra, nazywanego też Kefasem (Jn 1:42). Wzmianka o teściowej zgadza się ze słowami Pawła z 1Ko 9:5, z których wynika, że Kefas był żonaty. Jego teściowa mieszkała razem z nim w domu, który dzielił ze swoim bratem Andrzejem (Mk 1:29-31; zob. komentarz do Mt 10:2, gdzie wyjaśniono, jakich imion używano w odniesieniu do tego apostoła).

wierzącej żony: Lub „żony będącej siostrą”, czyli żony, która jest chrześcijanką. Kobiety w zborze chrześcijańskim są uważane za siostry w sensie duchowym (Rz 16:1; 1Ko 7:15; Jak 2:15).

Kefas: Jedno z imion apostoła Piotra (zob. komentarze do Mt 10:2; 1Ko 1:12). Z tego wersetu dowiadujemy się, że Kefas był żonaty. Jak wynika z Ewangelii, jego teściowa mieszkała razem z nim w domu, który dzielił ze swoim bratem, Andrzejem (Mt 8:14; Mk 1:29-31; zob. komentarz do Łk 4:38). Słowa Pawła wskazują, że żona Kefasa czasami towarzyszyła mu, kiedy pełnił służbę, podobnie jak to robiły żony innych apostołów i przyrodnich braci Jezusa.

na własny koszt: Dosł. „za własny żołd”. Występujący tu grecki termin odnosi się do zaopatrzenia, jakie otrzymywały osoby pełniące służbę w wojsku (zob. komentarz do Łk 3:14). Tutaj Paweł używa go w sensie przenośnym, żeby pokazać, że ciężko pracujący „żołnierze” Chrystusa zasługują na skromne wsparcie materialne.

swoim żołdzie: Lub „swoim wynagrodzeniu; zapewnianym wam zaopatrzeniu”. Określenie przetłumaczone na „żołd” występuje tutaj jako termin wojskowy i odnosi się do pieniędzy, jakie żołnierz otrzymywał na swoje utrzymanie. Początkowo żołd obejmował prawdopodobnie jedzenie i inne niezbędne rzeczy. Żydowscy żołnierze, którzy przyszli do Jana, zapewne zajmowali się czymś w rodzaju nadzoru policyjnego, związanego zwłaszcza z opłatami celnymi lub zbieraniem podatków. Jan udzielił tej rady być może dlatego, że żołd często był niski, a żołnierze najwyraźniej mieli tendencję do nadużywania swoich uprawnień w celu uzyskania dodatkowych dochodów. Omawiane określenie występuje też w wyrażeniu „na własny koszt” z 1Ko 9:7, gdzie Paweł pisał o zapłacie, do której uprawniony jest chrześcijański „żołnierz”.

Czy to o byki Bóg się martwi?: Paweł zadaje to retoryczne pytanie, żeby uwypuklić ważną myśl. Wcześniej cytuje przepis Prawa Mojżeszowego: „Nie nakładaj bykowi kagańca, gdy młóci ziarno” (Pwt 25:4). Tak jak zwierzę może jeść ziarno, które młóci, tak chrześcijanin, który dzieli się z innymi prawdami duchowymi, ma prawo korzystać ze wsparcia materialnego. W 1Ko 9:10 Paweł tak mówi o tym przepisie z Pwt 25:4: „Właśnie ze względu na nas to napisano”. Oczywiście słowa te nie oznaczają, że chrześcijanie mogą ignorować Bożą zasadę dotyczącą właściwego traktowania zwierząt. Chodzi raczej o to, że jeśli tę zasadę można odnieść do pracujących zwierząt, to tym bardziej dotyczy ona pracujących ludzi — zwłaszcza tych, którzy wysilają się w służbie dla Boga.

obowiązek: Lub „konieczność”. Paweł otrzymał zadanie głoszenia i czuł się zobowiązany, żeby je wykonywać (Dz 9:15-17; Gal 1:15, 16). Greckie słowo, które przetłumaczono tu na „obowiązek”, w Rz 13:5 zostało oddane jako „ważny powód”. W omawianym wersecie Paweł kontynuuje: Biada mi, gdybym nie głosił dobrej nowiny! Greckim słowem przetłumaczonym tutaj na „biada” wyraża, jak źle by się czuł, gdyby nie głosił. Od lojalnego wypełniania tego obowiązku zależało jego życie (por. Eze 33:7-9, 18; Dz 20:26). Możliwe, że Paweł miał w pamięci wypowiedzi Jeremiasza i Amosa (Jer 20:9; Am 3:8). Do głoszenia nie motywowało go jednak czyste poczucie obowiązku, tylko miłość (2Ko 5:14, 20; Flp 1:16).

Dla Żydów stałem się jak Żyd: Dzięki żydowskiemu pochodzeniu i gotowości ‛robienia wszystkiego ze względu na dobrą nowinę’ Paweł był w stanie pomagać pokornym Żydom, żeby uznali Jezusa za Mesjasza (1Ko 9:23). Na przykład ‛ze względu na Żydów obrzezał’ Tymoteusza. Zrobił to — oczywiście za jego zgodą — chociaż od chrześcijan obrzezanie nie było wymagane (Dz 16:1-3).

Dla tych, którzy nie mają Prawa, stałem się jak ten, który nie ma Prawa: Sformułowanie „ci, którzy nie mają Prawa” odnosi się do nie-Żydów, którzy nie podlegali Prawu Mojżeszowemu. Kiedy Paweł głosił Grekom w Atenach, wziął pod uwagę ich sposób myślenia. Opowiedział im o Bogu, którego nie znali, a nawet zacytował ich poetów (Dz 17:22-34).

Dla słabych stałem się słaby: Chociaż Paweł przemawiał dobitnie, to brał pod uwagę sumienie niektórych słabszych duchowo chrześcijan pochodzenia żydowskiego i nieżydowskiego. Właśnie w tym sensie ‛dla słabych stał się słaby’ (Rz 14:1, 13, 19; 15:1).

Wszystko to robię ze względu na dobrą nowinę: Tymi słowami Paweł podsumowuje, jak dostosowywał swoje metody nauczania do najróżniejszych ludzi, by skutecznie dotrzeć do nich z dobrą nowiną (1Ko 9:19-23). Jednak żeby pozyskać uczniów, nigdy nie brał pod uwagę ‛fałszowania słowa Bożego’ lub ‛przebiegłego postępowania’, czyli uciekania się do oszustwa (2Ko 4:2).

w wyścigu biegną (...) zawodnicy: Zawody sportowe były nieodłączną częścią kultury greckiej, dlatego Paweł nieraz nawiązywał do nich, żeby coś unaocznić (1Ko 9:24-27; Flp 3:14; 2Tm 2:5; 4:7, 8; Heb 12:1, 2). Chrześcijanie w Koryncie dobrze znali igrzyska istmijskie, które rozgrywały się w pobliżu. Organizowano je co dwa lata. Jedne z tych zawodów odbyły się w 51 r. n.e., kiedy w Koryncie przebywał Paweł. Ustępowały one rangą jedynie igrzyskom olimpijskim w Olimpii. W czasie takich zawodów biegacze brali udział w wyścigach na różnych dystansach. Na przykładzie biegaczy i pięściarzy Paweł podkreślał wartość panowania nad sobą, wytrwałości i dążenia do celu (1Ko 9:26).

wyścigu: Jest to odpowiednik greckiego słowa stádion (łac. stadium). Mogło się ono odnosić do obiektu, na którym odbywały się wyścigi czy inne zawody, do miary długości albo do samego wyścigu. W omawianym wersecie odnosi się do wyścigu. Grecki stadion jako miara długości różnił się w zależności od miejsca. W Koryncie miał 165 m. Rzymskie stadium miało w przybliżeniu 185 m (zob. Dodatek B14).

tylko jeden zdobywa nagrodę: W starożytnej Grecji nagrodą dla zwycięzcy zawodów był wieniec, zwykle zrobiony z liści. Umieszczano go na stadionie tak, żeby zawodnicy mogli go widzieć. Otrzymanie takiej nagrody było wielkim zaszczytem. Paweł zachęcał chrześcijan namaszczonych duchem, żeby zabiegali o coś znacznie cenniejszego niż wieniec, który może się zniszczyć — o niezniszczalną koronę, jaką jest nieśmiertelne życie. Chcąc zwyciężyć, chrześcijanin musi koncentrować wzrok na nagrodzie (1Ko 9:25; 15:53; 1Pt 1:3, 4; 5:4).

Każdy uczestnik zawodów: Lub „każdy walczący w zawodach; każdy atleta”. W języku greckim występuje tu czasownik spokrewniony z rzeczownikiem, który często odnosi się do zawodów sportowych. W Heb 12:1 rzeczownik ten został użyty w sensie przenośnym i odnosi się do chrześcijańskiego „wyścigu” po życie. Pojawia się on również w bardziej ogólnym znaczeniu i wtedy jest oddawany jako „walka” (Flp 1:30; Kol 2:1; 1Tm 6:12; 2Tm 4:7). Z kolei różne formy greckiego czasownika występującego w omawianym wersecie (1Ko 9:25) przetłumaczono też na „wytężać siły” (Łk 13:24; 1Tm 4:10), „wytężać się” (Kol 1:29) i „walczyć” (Kol 4:12, przyp.; 1Tm 6:12) (zob. komentarz do Łk 13:24).

przejawia panowanie nad sobą: Przygotowując się do zawodów, sportowcy narzucali sobie samodyscyplinę. Wielu przestrzegało ścisłej diety, a niektórzy powstrzymywali się od wina. Według historyka Pauzaniasza trening przed igrzyskami olimpijskimi trwał 10 miesięcy i można przypuszczać, że tak samo było w wypadku innych ważnych zawodów sportowych.

Wytężajcie siły: Lub „zmagajcie się”. Jezus podkreślił w ten sposób, że chcąc wejść przez wąskie drzwi, trzeba działać z pełnym zaangażowaniem. Różne źródła sugerują, że fragment ten można oddać jako „dołóżcie wszelkich starań; róbcie wszystko, co w waszej mocy”. Grecki czasownik agonízomai jest spokrewniony z rzeczownikiem agòn, który często odnosi się do zawodów sportowych. W Heb 12:1 rzeczownik ten występuje w sensie przenośnym i odnosi się do chrześcijańskiego „wyścigu” po życie. Pojawia się on również w bardziej ogólnym znaczeniu jako „walka” (Flp 1:30; Kol 2:1; 1Tm 6:12; 2Tm 4:7). Użyte w Łk 13:24 greckie słowo bywa tłumaczone na „uczestnik zawodów” (1Ko 9:25), „wytężać się” (Kol 1:29), „wytężać siły” (Kol. 4:12, NŚ, 1997; 1Tm 4:10) i „walczyć” (1Tm 6:12). Ponieważ pochodzi ono od wyrazu mającego związek z rywalizacją sportową, to zdaniem niektórych wspomniany przez Jezusa wysiłek można porównać do wysiłku sportowca, który robi wszystko, co w jego mocy, żeby zdobyć nagrodę.

Nie zadaję ciosów tak: Paweł przyrównuje się tu do pięściarza, który stara się wygrać walkę. Dobrze wyszkolony pięściarz nie traci energii na niecelne ciosy — nie zadaje ich tak, jakby uderzał powietrze. Podobnie chrześcijanin musi dobrze ukierunkować swoje wysiłki, cały czas pamiętając, że jego celem jest zdobycie nagrody życia wiecznego (Mt 7:24, 25; Jak 1:22). Pokonuje każdą przeszkodę i każde wyzwanie — w tym własne słabości — które mogłyby pozbawić go tej nagrody (1Ko 9:27; 1Tm 6:12).

Biję pięściami: Lub „karcę; trzymam w ryzach”. Greckie słowo przetłumaczone tu na „biję pięściami” dosłownie znaczy „podbić [oko]”. Chrześcijanin musi przejawiać samodyscyplinę. W niektórych sytuacjach panowanie nad sobą może być dla niego tak bolesne jak uderzenie pod oko. Ale dzięki takiej postawie ‛nie stanie się niegodny uznania’ w oczach Bożych (1Ko 9:27, przyp.) (por. komentarz do Łk 18:5).

mnie nie nękała: Lub „mnie nie dobijała”. Dosł. „nie uderzała mnie pod [oko] bez końca”. Użyty tu grecki czasownik hypopiázo oznacza „uderzyć w twarz; podbić komuś oko”. Tutaj najwyraźniej występuje w sensie przenośnym i zawiera myśl o ciągłym naprzykrzaniu się komuś lub całkowitym zamęczeniu go. Niektórzy bibliści uważają, że słowo to mieści w sobie pojęcie psucia komuś opinii. W tym kontekście opisuje odczucia sędziego, który początkowo nie chciał spełnić prośby wdowy, jednak w końcu podjął działania z powodu jej wytrwałości (Łk 18:1-4). Przykład ten nie przyrównuje Boga do nieprawego sędziego, ale mu Go przeciwstawia. Skoro ten sędzia w końcu zrobił to, co właściwe, o ileż bardziej należy się tego spodziewać po Bogu! Podobnie jak ta wdowa, słudzy Jehowy muszą wytrwale prosić Go o pomoc. Ponieważ Bóg jest prawy, na pewno odpowie na ich modlitwy i dopilnuje, żeby została im oddana sprawiedliwość (Łk 18:6, 7).