TOPICO PRINCIPAL | DICON COS MALO TA PASA CU BON HENDE?
Dicon Cos Malo Ta Pasa cu Bon Hende?
Jehova Dios * ta e Creador di tur cos y ta todopoderoso. Pesey hopi hende ta culp’e pa tur loke ta sosode na mundo, hasta cosnan malo. Sinembargo, laga nos wak kico Bijbel ta bisa di e Dios berdadero:
“SEÑOR ta husto den tur su camindanan.”—Salmo 145:17.
“Tur [Dios] su camindanan ta husto; un Dios di fieldad y sin inhusticia, husto y recto e ta.”—Deuteronomio 32:4.
“Jehova tin masha cariño, compasion y misericordia.”—Santiago 5:11.
Naturalmente, no ta Dios ta pone cos malo pasa. Pero ta e ta instiga otro hende pa comete maldad? Claro cu no. Bijbel ta bisa: “Ora un hende ta pasa den prueba, e no mester bisa: ‘Dios ta pone mi na prueba.’” Dicon no? “Pasobra ningun hende no por pone Dios na prueba cu cos malo, y e mes tampoco no ta pone ningun hende na prueba cu cos malo.” (Santiago 1:13) Dios no ta pone niun hende na prueba ni e no ta causa cosnan malo of instiga hende pa haci malo. Ken of kico nos tin cu culpa anto?
NA E LUGA ROBES Y NA E MOMENTO ROBES
Bijbel ta menciona un motibo dicon hende ta sufri: “Tempo y suceso imprevisto ta cay riba tur hende.” (Eclesiastes 9:11, NW) Cu otro palabra, si un hende ta net na e caminda y na e momento cu un accidente imprevisto tuma luga, e por keda afecta. Casi 2.000 aña pasa Hesus a papia di un suceso cu a envolve 18 hende cu a perde nan bida ora cu un toren a cay riba nan. (Lucas 13:1-5) Nan no a bira victima debi na e manera cu nan a biba; simplemente nan tabata bou di e toren ora el a cay. Na januari 2010 un temblor devastador a asota Haiti, y segun gobierno Haitiano mas cu 300.000 hende a perde nan bida. Tur e hendenan ey a perde nan bida sin importa ken nan tabata. Tambe, tur hende por bira malo un ora pa otro.
Dicon Dios no ta proteha bon hende di desasternan natural?
Kisas algun hende ta puntra nan mes: ‘Dios no por evita e calamidadnan mortal ey? E no por proteha bon hende di cosnan asina?’ Pa Dios por interveni, lo e mester sa ki ora un cos malo ta bay pasa. Sin duda, Dios tin e capacidad pa sa futuro. Pero, e pregunta cu nos tin cu considera ta: Ta tur ora Dios ta uza su poder pa wak kico ta bay pasa den futuro?—Isaias 42:9.
Bijbel ta bisa: “Dios ta den e cielonan; e ta haci tur loke ta agrad’e.” (Salmo 115:3) Dios ta haci loke e ta haya ta necesario, pero no tur loke e tin capacidad pa haci. Esaki ta conta tambe pa loke e ta haya ta bon pa premira. Por ehempel, despues cu maldad a cuminsa reina den e stadnan antiguo Sodoma y Gomora, Dios a bisa e patriarca Abraham: “Lo mi baha awor y wak si nan a haci completamente segun e clamor cu a yega na mi; si no, lo mi haya sa.” (Genesis 18:20, 21) Pa un tempo Jehova a opta pa no sa cuanto maldad tabatin den e stadnan ey. Mescos tambe, Jehova por opta pa no sa tur cos. (Genesis 22:12) Esey no kiermen si cu Jehova ta imperfecto of debil. Siendo cu “su obra ta perfecto”, e ta balansa su capacidad di sa futuro cu su proposito. E no ta obliga niun hende pa sigui un cierto rumbo. * (Deuteronomio 32:4) Na ki conclusion nos por yega e ora ey? Simplemente esaki: Ta Dios ta dicidi ki ora y kico e kier premira.
Dicon Dios no ta proteha bon hende di criminalidad?
TA HENDE TA CULPABEL?
Hende sigur ta carga parti di e culpa. Wak con Bijbel ta describi un proceso cu por hiba na un mal echo. “Cada hende ta ser poni na prueba ora e ser atrai y seduci pa su mes deseo. Anto ora nutri e deseo, e ta duna luz na pica; y pica, na su turno, ora e keda realisa, ta produci morto.” (Santiago 1:14, 15) Ora hende laga mal deseo pone nan comete maI echo, sin duda nan lo cosecha e mal consecuencianan. (Romanonan 7:21-23) Manera historia ta mustra, hende a comete actonan teribel y a causa hopi sufrimento. Ademas, hende malbado por influencia otronan pa bira corupto y asina sigui plama maldad.—Proverbionan 1:10-16.
Hende a comete actonan teribel y a causa hopi sufrimento
Acaso Dios mester interveni y preveni hende di haci malo? Laga nos pensa riba con Dios a traha hende. Bijbel ta bisa cu Dios a crea hende den su imagen y semehansa. Pues, hende tin e capacidad pa refleha Dios su cualidadnan. (Genesis 1:26) Dios a duna hende un boluntad liber y nos por scoge pa stim’e y keda leal na dje haciendo loke ta corecto den su bista. (Deuteronomio 30:19, 20) Pero si Dios obliga hende pa sigui un cierto rumbo, ta comosifuera e ta kita for di nan e boluntad liber cu el a duna nan, no ta berdad? Hende lo ta manera robot e ora ey, haciendo exactamente loke nan ta programa pa haci. Esey lo ta e caso tambe si ta suerte of destino ta determina e cosnan cu nos ta haci of e cosnan cu ta pasa cu nos den nos bida. Nos por ta contento anto cu Dios ta honra nos lagando nos scoge nos mes rumbo. Pero esey no ta nifica cu ta pa semper nos lo tin cu sufri pa motibo di fayo y decisionnan robes di otro hende.
POR TA UN CUESTION DI LEY DI KARMA?
Si bo haci e pregunta riba e prome pagina di e revista aki na un hindu of un budista, probablemente lo e contesta bo: “Cos malo ta pasa cu bon hende pa motibo di e ley di karma. Nan ta paga pa loke nan a haci den nan bida anterior.” *
Pa nos compronde e asunto aki mihor, laga nos wak kico Bijbel ta bisa di morto. Den e Hofi di Eden, caminda hende a origina, e Creador a bisa e prome homber Adam: “Di tur palo di e hofi bo mag come libremente, ma di e palo di conocemento di bon y malo lo bo no come, pasobra e dia cu bo come di dje, lo bo muri sigur.” (Genesis 2:16, 17) Si Adam no a desobedece Dios y peca, lo el a biba pa semper. Pero morto a bira e castigo pa su desobediencia. Anto, ora yiunan a cuminsa nace, “morto a pasa pa tur hende.” (Romanonan 5:12) Pues, bo por bisa cu “e salario cu pica ta paga ta morto.” (Romanonan 6:23) Bijbel ta bisa tambe: “Esun cu muri ta keda absolve di su pica.” (Romanonan 6:7) Cu otro palabra, hende no ta sigui paga pa nan picanan despues di morto.
Awendia, miyones di hende ta bisa cu sufrimento di hende tin di haber cu ley di karma. Generalmente, e persona cu ta kere den karma ta acepta su mes sufrimentonan y esnan di otro hende sin cu esey molesti’e. Toch e creencia aki no ta duna ningun speransa cu cos malo ta bay stop di pasa. Aparentemente, e unico cos cu por alivia un hende di e ciclo di reencarnacion aki ta si e comporta su mes na un manera aceptabel y haya conocemento special. Ta claro cu e ideanan aki no ta cuadra cu loke Bijbel ta bisa. *
E CAUSANTE PRINCIPAL DI MALDAD!
Bo tabata sa cu e causante principal di sufrimento ta “e gobernante di mundo”, esta, Satanas e Diabel?—Juan 14:30
Pero e causante principal di maldad no ta hende. Originalmente, Satanas e Diabel, cu tabata un angel fiel di Dios, “no a keda firme den e berdad” y a trece pica na mundo. (Juan 8:44) El a instiga un rebelion den Hofi di Eden. (Genesis 3:1-5) Hesus a yam’e “e Malbado” y “e gobernante di mundo.” (Mateo 6:13; Juan 14:30) Awe tambe Satanas ta instiga mayoria di hende pa ignora e camindanan di Jehova. (1 Juan 2:15, 16) Bijbel ta bisa na 1 Juan 5:19: “Henter mundo ta den poder di e Malbado.” Tambe tin otro criaturanan spiritual cu a bira malbado y a uni cu Satanas den su rebelion. Bijbel ta mustra cu Satanas y su demoñonan ta “gaña henter e Tera habita” y ta causa “ay [riba] Tera.” (Revelacion 12:9, 12) Pues, ken ta e culpabel principal di maldad? Satanas e Diabel!
Claramente anto, Dios no ta responsabel pa e cosnan malo cu ta pasa cu hende; tampoco e no ta pone hende sufri. Al contrario, el a priminti di caba cu maldad. E siguiente articulo lo mustra esaki.
^ par. 3 Bijbel ta bisa cu Dios su nomber ta Jehova.
^ par. 11 Pa sa dicon Dios ta permiti maldad sigui, wak capitulo 11 di e buki Kico Bijbel Ta Siña Realmente? publica pa testigonan di Jehova.
^ par. 16 Si bo kier sa kico ta e origen di e asina yama ley di karma, wak pagina 8-12 di e foyeto Kico Ta Sosode cu Nos ora Nos Muri? publica pa testigonan di Jehova.
^ par. 18 Si bo kier sa kico Bijbel ta siña tocante e condicion di e mortonan y speransa pa hende cu a muri, wak capitulonan 6 y 7 di e buki Kico Bijbel Ta Siña Realmente?