Hende sin Experencia Ta Kere Tur Cos Cu Bis’e
“Un persona imprudente ta kere algo djis pasobra e ta den corant.”—August von Schlözer, un historiador y escritor Aleman (1735-1809).
MESCOS cu 200 aña pasa hende no por a kere tur cos cu tabata skirbi den corant, awe tampoco nos no por kere tur cos cu ta riba internet. Debi na avancenan den tecnologia den nos tempo, tin un cantidad di informacion disponibel. Nos por haya informacion cu por ta bon y util. Pero, nos mester ta cauteloso pasobra tin informacion cu por ta falso y peligroso tambe. Specialmente hende cu a caba di cuminsa uza internet mester tene cuidou. Nan lo por cay den e trampa di pensa cu tur noticia of storia sensacional of straño cu nan topa online ta berdad djis pasobra e ta riba internet of pasobra un hende a mand’e pa nan via e-mail. Pesey Bijbel ta spierta nos: “Hende sin eksperensia ta kere tur kos ku bis’é, hende sabí mes ta pensa.”—Prov. 14:15, BPK.
Con nos por bira “sabí” y reconoce storianan inventa, leyendanan, fraude y otro informacionnan incorecto? Puntra bo mes: E informacion aki ta for di un website oficial y confiabel, of e ta bin di un blog of otro fuente desconoci? El a yega di aparece caba riba un otro website como algo cu no ta berdad? * Pesey, laga nos uza nos “sano huicio.” (1 Ped. 5:8) Si un noticia ta parce mucho bon pa hende kere, probablemente e no ta berdad. Ademas, si un informacion ta daña e reputacion di un persona, lo ta bon pa puntra bo mes ta ken ta esun cu a plama e informacion y cu ki intencion e ta haci esey.
SEMPER BO TA FORWARD E-MAIL?
Tin hende cu semper kier ta prome pa plama un cierto noticia. Ora nan haya e noticia, nan ta forward e na tur nan contactonan sin averigua si e ta berdad of sin pensa kico lo ta e consecuencianan. (2 Sam. 13:28-33) Sinembargo, si nos ta “sabí”, nos lo pensa riba e posibel daño cu e informacion aki lo por causa; e por daña e reputacion di un persona of un organisacion.
Efe. 5:15, 16) Pues, si bo tin duda cu un informacion ta berdad, no core mand’e, ta mihor pa djis delete e.
Ta costa un persona hopi tempo pa averigua si un noticia ta berdad. Pesey algun hende ta pensa cu ta mihor pa djis laga esun cu ta haya e mensahe averigua pa su mes si e ta berdad of no. Pero tempo ta precioso. (Puntra bo mes: Semper mi ta forward e-mail pa tur hende? Mi mester a pidi despensa na mi contactonan door cu mi a manda informacion cu a resulta di ta incorecto of un mentira? Tin hende cu a yega di pidi mi pa stop di forward e-mail pa nan? Corda cu bo contactonan tambe tin acceso na internet, y pesey nan mes por busca informacion interesante. Nan no mester haya un avalancha di storia, videoclip of potret. No ta sabi tampoco pa manda grabacion of notanan di discurso biblico. * Ademas, lo ta mihor pa un ruman haci su mes investigacion, busca textonan di Bijbel of prepara su contestanan pa e reunionnan. E lo beneficia mas si e mes haci esaki cu si abo mand’e p’e.
Mi mester forward un e-mail sensacional pa otro hende?
Kico nos mester haci si nos haya noticianan falso tocante testigonan di Jehova riba internet? Nos mester rechas’e di biaha. Tin rumannan ta pensa cu nan mester bisa otronan pa sa nan opinion, pero e unico cos cu nan ta logra cu esey ta plama e mal informacion. Si nos ta preocupa tocante loke nos a lesa riba internet, nos mester pidi Jehova sabiduria y papia cu rumannan maduro tocante esey. (Sant. 1:5, 6; Judas 22, 23) Hesus, kende tambe a ser acusa falsamente, a spierta su sirbidornan cu enemigonan lo persigui nan y “saca tur sorto di mentira malicioso contra [nan].” (Mat. 5:11; 11:19; Juan 10:19-21) Nos mester uza nos “capacidad di pensa” y “discernimento” pa nos por identifica tanto esnan “cu ta papia cos malo” como esnan cu ta purba di gaña nos.—Prov. 2:10-16.
MUSTRA RESPET PA OTRONAN
Nos mester ta cauteloso tambe pa no forward noticianan of experencianan di nos rumannan cu nos a tende for di un otro hende. Hasta si e informenan aki ta berdad, esey no kiermen cu nos mester sigui plama nan. Tin bes ta mihor y amoroso pa no haci esaki. (Mat. 7:12) Por ehempel, no ta amoroso ni edificante pa plama redo maske e informacion por ta berdad. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Algun informacion por ta confidencial, y nos mester respeta derecho di otronan pa dicidi ki ora y con nan lo bis’e. Si nos conta esey na otronan prome cu tempo, nos lo por haci hopi daño.
Awendia ta hopi facil pa plama noticia sea cu nan ta berdad of falso, util of peligroso. Hasta si un hende manda un e-mail of mensahe pa un persona so, nos mester corda cu e persona ey por forward e informacion pa hende rond mundo den un frega di wowo. Esey por pasa sea tabata su intencion of no. Pesey, laga nos resisti e tendencia di core manda informacion na tur nos contactonan. Ora nos ta lesa un noticia sensacional, amor ta pone cu nos no ta lihe pa sospecha cu un informacion ta malo ni kere tur cos cu nos ta lesa. Ademas, amor ta yuda nos rechasa insinuacionnan malo tocante Jehova su organisacion of mentiranan tocante nos rumannan. Hendenan cu ta plama e informacionnan ey ta esclavo di Satanas, e “tata di mentira.” (Juan 8:44; 1 Cor. 13:7) Ora nos ta uza nos capacidad di pensa y discernimento, esey lo yuda nos bira “sabí”, y nos lo haya sa mas mihor con pa uza e tantisimo informacion cu nos ta haya tur dia. Bijbel ta bisa cu un persona sin experencia “ta ereda bobedad; ma e prudente ta coroná cu sabiduría.”—Prov. 14:18, Salmonan y Proverbionan, Editorial Evangelica.