Say Karakpan na Palsa nen Jehova

‘Saray Ilog Ontipak Ira’

NENGNENG ka ed mapa na mundo, tan diad maslak a pasen et naimanom iray kinmikiwel a linya ya onnanatnat diad daldalin. Bebeltangen na sarayan kinmikiwel a linya iray patar, desierto, tan karikaan. Saraya so onliliko-liko ed saray kalawakan, kelas, tan katakelan. Sarayan linya et ilog, a paralanan na bilay na planeta tayo. Sarayan agus na danum so mantatasi ed kakabatan tan pakayari na Manamalsa na dalin, si Jehova. Legan tayon iimanoen iraya, nalikna tayo so singa alikna na salmista ya angikanta: “Saray deladelap [“ilog,” NW] ontipak ira: saray pokpokdol manggayaga ira a bansag ed arap nen Jehova.”​—Salmo 98:8, 9. *

Maapit a misiglaotan iray ilog diad awaran na too. Say Biblia so manasaglawi ed apatiran kasanga na angkakabaleg ya ilog ya onaagus manlapud Eden. (Genesis 2:10-14) Ginmapo so sakey ed saray sankaunaan a sibilisasyon diad saray mabunan lawak na ilog Tigris tan Eufrates diad Pegley Bukig. Niwala iray matalonggaring a sibilisasyon lapud Ilog Hwang ed Tsina, Ganges tan Indus diad mamaabalaten ya Asia, tan say Nilo ed Ehipto.

Agpankelawan sirin a naynay lan pandinayewan na too so inkabiskeg, kinarakel, tan inkarakep na saray ilog. Say Nilo ed Ehipto so onaagus ed manga 6,670 kilometro. Balet say ipapasen a sankabalegan ya ilog et say Amazon ed Abalaten ya Amerika. Bangta makapasagyat so arum ya ilog lapud kabaleg da, saray angkelag ya ilog so marakdakep met, a singa say Ilog Tone ed Hapon a memelag balet maples ya onaagus.

Anto so mamapaagus ed ilog? Diad antikey a salita, grabidad. Say grabidad so mamapaagus ed danum manlapud tagey a manpaleksab. No maminsan, say resulta et walaray manungol a waterfall. Oniay impaneskribe na Biblia ed sarayan panangipatnag na puersa tan karakpan: “Saray deladelap tinmagey ira, O Jehova, saray deladelap iningal da so boses da: saray deladelap itagey da so saray binel da.”​—Salmo 93:3.

“Siopa so angotkot na sakey a banawang nipaakar ed delap?” so intepet nen Jehova ed maridios a toon si Job. (Job 38:25) On, iner so panlalapuan na amin a danum? Say ebat so mangilalanor ed sakey a komplikadon sistema a tatawagen a sikulo na danum. Tuloy-tuloy so sirkulasyon na danum lapud petang na agew tan say grabidad. Sano sinmengaw la so danum, saya so mamaatagey ed atmospera. Insan ombetel tan onkigtel a magmaliw a lurem. Diad kaunoran, sayan sengaw so ompawil ed dalin bilang niebe odino uran. Maslak ed saray danum so natitipon ed saray dayat, linok, ilog, glacier, polar icecaps, tan diad dalem na dalin.

Oniay ibabaga na Biblia nipaakar ed sayan makatantandan sikulo: “Amin iray ilog ombatik ira ya onla ed dayat, anggan ontan say dayat agnapano;  ed pasen a nanlapuan na saray ilog, diman onla ra met.” (Eclesiastes 1:7) Si Jehova lambengat, a Dios na andi-anggaan a kakabatan tan maaron panagtalima, so makapangiletneg ed ontan a sikulo. Tan anto so ibabaga ed sikatayo na sayan nikadkaduman desinyo nipaakar ed personalidad na Dios? Sikato so sakey a Dios a walaan na malaknab a kakabatan tan maaron panagtalima.​—Salmo 104:13-15, 24, 25; Uliran 3:19, 20.

Anggaman ed kinabaleg tan kinarakel na saray ilog, dagdaiset so nitarya na saraya a malinis a danum. Anggaman kuan, makana iraya ed bilay. “No anggapo so danum tan no anggapo met so panangontrol ed satan, imposiblin nakapet iray sankasimplian tan sankakomplikadoan a pankaukolan na too,” so inkuan na libron Water. “Say rekord nipaakar ed inkiwas na too ed satan a katuaan so baleg a kabiangan na awaray sibilisasyon.”

Diad loob la na nilibon taon, saray ilog so mangitatarya ed too na danum a nainum tan pansalog ed saray tanamanan to. Say mabunan dalin ed gilig na dakel ya ilog so alay abig a pantaneman. Imanoen no panon a sayan ideya so nibalikas ed impamendisyon nen Jehova ed saray lingkor to: “Alay abig na saray abel ya abung-abung mo, O Jacob, saray tabernakulos mo, O Israel! Singa lawlawak a nikayat ira, singa ra tanamanan, ed abay na gilig na ilog, singa ra kiew a sandalos ya intanem nen Jehova. Singa ra kiew a cedros ed gilig na danudanum.” (Numeros 24:5, 6) Susustunien met na saray ilog so ayayep a singa saray pato tan jackal a nanengneng mo dia. Diad tua, kapiganman ya onaaralem so kakabatan tayo nipaakar ed saray ilog, mas napapakiwas itayon misalamat ed si Jehova.

[Paimano ed leksab]

[Kahon/Litrato ed pahina 8]

Say Iguaçú Falls, diad ketegan na Argentina tan Brazil, so sakey ed saray sankaawangan a waterfall. Manga taloran kilometro so kaawang na saya. Saya so walad malinlinis a tropikal a katakelan tan tugyopen na ngalngali 300 a memelag a falls. Sano mamauran et ngalngali 10,000 metro kubikon danum so ompepelag ed saraya kada segundo.

[Litrato ed pahina 9]

Ilog Tone, Hapon