1-3. (a) Antoy nepeg ya liknaan tayo ed katuaan ya walad Biblia? Iyilustra. (Nengnengen so litratod gapo na artikulo.) (b) Anto ran tepet so aralen tayo ed sayan artikulo?

NORMAL labat la ya ipawil so sakey a sinaliw. Diad arum ya bansa, base ed tantiya et ngalngali 9 porsiento ed saray sinaliw so ipapawil na saray managsaliw diad tindaan. Saray ipapawil ya sinaliw ed online et onabot ed masulok ya 30 porsiento. Nayarin lapud say asaliw da et duma ed samay iilaloan da, walay deral to, odino agda labat agustoan. Kanian labay dan isalat odino i-refund itan.

² Anggano bilang labay tayon i-refund iray materyal a bengatlan sinaliw tayo, seguradon agtayon balot labay ya ipawil, odino ‘ilako’ so ‘sinaliw’ tayon “suston kakabatan” ya walad Biblia. (Basaen so Proverbio 23:23; 1 Tim. 2:4) Singa inaral tayod imbeneg ya artikulo, niwalad sikatayo so katuaan lapud inusar tayoy dakel ya panaon pian aralen itan. Sakey ni, pian nasaliw tayoy katuaan, nayarin tinaynan tayo so balibalin trabaho tayo, inarap tayo ray pananguman ed relasyon tayod arum tan inuman tayoy panagnonot tan kondukta tayo, odino intunda tayo iray agmakasulatan iran kustombre tan kagagawa. Balet, melag labat iratan ya imbayar tayo no ikomparad saray bendisyon ya naawat tayo la.

 ³ No nipaakar ed katuaan ed Biblia, mipara so liknaan tayo ed samay alikna na laki ya deneskribe nen Jesus ed antikey ya ilustrasyon to. Pian ipanengneng no panon kamabli so katuaan na Panarian na Dios parad saramay akaromog ed satan, tinukoy nen Jesus so nipaakar ed ombiabiahen negosyante ya manaanap na mararakep ya perlas tan akaromog na sakey. Diad tua, talagan mabmabli imay perlas kanian “inlako ton tampol” so amin ya walad sikato pian nasaliw to itan. (Mat. 13:45, 46) Mipadpara, say aromog tayon katuaan—say katuaan na Panarian na Dios tan arum nin mablin katuaan ya naamtaan tayod Salita na Dios—et talagan mabmabli ed sikatayo kanian mabulos tan tampol tayon nanggaway sakripisyo pian naala itan. Anggad papablien tayo so katuaan, ‘agtayon balot ilako’ itan. Makapaermen balet ta abalang na arum ed saray totoo na Dios so panamabli dad katuaan ya aromog da—tan inlako da ni ingen itan. Komon ta agbalot itan nagawa ed sikatayo! Pian nipanengneng tayon talagan papablien tayo so katuaan tan agtayon balot ilako itan, nepeg tayon unoren so bilin na Biblia ya ‘mantultuloy a manakar ed katuaan.’ (Basaen so 3 Juan 2-4.) Kaibad panakar ed katuaan so pangiyaplika ed satan—iprayuridad itan ed bilay tayo tan onkiwas itayo ya mitukoyan ed satan. Amtaen tayo sirin so ebat ed sarayan tepet: Akin tan panon ya nayarin ‘nilako’ na arum so katuaan? Panon tayon napaliisan itan ya makapaermen a lingo? Panon tayon napabiskeg so determinasyon tayon ‘mantultuloy a manakar ed katuaan’?

4. Nen inmunan siglo, akin et ‘nilako’ na arum so katuaan?

⁴ Nen inmunan siglo, arum ed saramay positibo so reaksion da ed saray bangat nen Jesus et aglanlamang nantultuloy ya nanakar ed katuaan. Singa bilang, kayarin mamilagron pinakan nen Jesus so dakel a totoo, sikatoy tinumbok da diad biek na Dayat na Galilea. Ditan et abigla ra ed sayan imbaga nen Jesus: “Ibagak ed sikayoy tua, no agyo kanen so laman na Anak na too tan inumen so dala to, agkayo nawalaan na bilay.” Imbes ya kerewen dad si Jesus ya ipaliwawa itan, adismaya ira ed saray salita to tan imbaga da: “Makapabigla iyan ibabaga to. Siopay makaanos ya ondengel ed satan?” Kanian “dakel ed saray disipulo to so pinmawil ed saray binenegan da la tan agla ra akiulop ed sikato.”—Juan 6:53-66.

5, 6. (a) Diad panaon tayo, akin et wala ray agnansiansia ed katuaan? (b) Panon ya nayarin kalkalnan nataynan na sakey so katuaan?

⁵ Makapaermen ta diad panaon tayo et wala ray agnansiansia ed katuaan. Say arum et adismaya lapud anguman ya pakatalos tayod sakey ya teksto na Biblia, odino lapud imbaga o ginawa na sakey a kabkabat ya brother. Say arum balet et asakitan ed naawat dan simbawa manlapud Biblia, odino tinaynan day katuaan lapud agda pakapitalosan ed sakey ya agi. Wala met iray anisia ed saray apostata tan ed arum ya onkokontra ed saray papanisiaan tayo. Kanian say arum et kalkalnan ‘inmarawi’ ed si Jehova tan ed kongregasyon. (Heb. 3:12-14) Mas maabig komon no impansiansia day pananisia ra tan panagmatalek dad si Jesus, a singa ginawa nen apostol Pedro! Sanen tinepetan nen Jesus iray apostol to no labay da met so ontaynan, oniay tampol ya inyebat nen Pedro: “Katawan, siopa ni so laen mi? Walad sika iray salita a mangitonton ed bilay ya andi-anggaan.”—Juan 6:67-69.

⁶ Say arum et kalkalna dan tinaynan so katuaan, ya ompan agda ni ingen aliklikas itan. Say sakey ya kalkalnan ontataynan ed katuaan et singa baloto ya kalkalnan niyaarawi ed gilig na ilog. Deneskribe na Biblia itan ya kalkalnan pananguman bilang ‘iyaanor a  paarawi.’ (Heb. 2:1) Aliwan singa samay sakey ya ginagala toy onarawi ed katuaan, say sakey ya niyaanor paarawi et agto gagagalaen ya gawaen itan. Balet pinaulyanan ton onkapuy so relasyon to ed si Jehova tan agmanbayag et nabalang to itan. Panon tayon napaliisan itan?

7. Antoy unonan paraan ya makatulong pian agtayo nilako so katuaan?

⁷ Pian makapanakar tayo ed katuaan, kaukolan tayon awaten tan unoren so amin ya salita nen Jehova. Nepeg ya manuna ed bilay tayo so katuaan tan iyaplika tayo iray prinsipyo na Biblia. Oniay imbaga nen Arin David ed pikakasi tod si Jehova: “Manakar ak unong ed katuaan mo.” (Sal. 86:11) Determinado si David ya gawaen itan. Nepeg ya determinado tayo met ya mantultuloy a manakar ed katuaan na Dios. Ta no andi, ompan pagbabawian tayo so impangaliw tayod katuaan tan nayarin natukso tayon bawien so arum ed saray imbayar tayo. Kaukolan sirin ya mansiansia tayo ed amin a katuaan. Agtayo nayarin pilien no dinan labat iran katuaan so awaten tayo tan no dinan iray ibaliwala tayo. Nepeg ya manakar tayo ed “amin a katuaan.” (Juan 16:13) Aralen tayo so limaran bengatla ya nayarin imbayar tayo parad katuaan. Makatulong itan pian ombiskeg so determinasyon tayon agbawien so anggan pigara labat ed saray imbayar tayo la.—Mat. 6:19.

8. Panon ya nayarin niyarawi ed katuaan so sakey a Kristiano no agto usaren ed marunong a paraan so panaon to? Mangiter na alimbawa.

⁸ Panaon. Pian agtayo niyanor paarawi ed katuaan, kaukolan ya marunong tayon usaren so panaon tayo. No agtayo manalwar, ompan sobsobra lan panaon so nauusar tayod panagrelaks, saray labalabay tayon gawaen, pangusar na Internet, odino pambantay na telebisyon. Anggaman agmet iratan mauges, nayarin alaen na saratan so panaon ya uusaren tayod personal a panagaral tan arum nin espiritual ya aktibidad tayo. Imanoen tayoy agawad sakey a sister ya si Emma. * Manlapu la nen ugaw si Emma, labalabay toy onlugan ed kabayo. Basta walay panaon to, sikatoy onlulugan ed kabayo to. Balet ag-abayag, agla naliliketan ed karakel na panaon ya uusaren tod satan. Kanian nanggawa na pananguman tan ag-abayag et balanse lad panguusar tod panaon to ed panagrelaks. Sikatoy apaseseg met ed eksperiensya nen Cory Wells, ya datin rodeo trick rider. * Maliket la natan si Emma ta dakel lay panaon tod espiritual iran aktibidad kaiba iray kapamilya tan kakaaro to. Sikatoy mas inmapit ed si Jehova tan mareen lay nonot to, ta amta ton nauusar to lay panaon to diad marunong a paraan.

9. Panon ya nayarin napaulyanan na arum iray espiritual a bengatla lapud panaanap day dakel ya materyal iran bengatla?

⁹ Materyal Iran Bengatla. No labay tayoy tuloytuloy ya manakar ed katuaan, kaukolan ya magmaliw tayon balanse ed materyal iran bengatla. Nen naaralan tayoy katuaan, nagmaliw ya komadua labat ed bilay tayo so materyal iran bengatla. Maliket tayon insakripisyo iratan pian makapanakar tayo ed katuaan. Balet diad ilalabas na panaon, ompan lapud nanenengneng tayoy arum ya makakasaliw iray sankabaloan iran gadyet odino mani-enjoy ira ta dakel so kaykayarian da, et nalikna tayon singa natitilak tayo la. Lapud agtayo la kontento ed saray manunan pankaukolan tayo, ompan mas niyuna tayo lay pananap na materyal nen say espiritual iran bengatla. Ipanonot na satan ed sikatayo so agawad si Demas. Lapud inaro toy “kaplesan a sistema na mundo,” tinaynan toy panlilingkor to a kaiba si apostol Pablo. (2 Tim. 4:10) Akin et tinaynan  nen Demas si Pablo? Balanglan lapud mas inaro toy materyal iran bengatla nen say espiritual iran aktibidad odino agto la labay so mansakripisyo ed panlilingkor to a kaibay Pablo, anggapoy ibabaga na Biblia. Seguradon agtayo labay ya ompawil so pilalek tayod materyal iran bengatla tan samsamen na saratan so panangaro tayod katuaan.

10. Pian tuloytuloy tayon makapanakar ed katuaan, anton pananesdes so nepeg tayon labanan?

¹⁰ Relasyon ed arum. Pian tuloytuloy tayon makapanakar ed katuaan, nepeg ya agtayo manpapadaeg ed panedesdes na arum. Nen ginmapo tayon manakar ed katuaan, anguman so relasyon tayod saray aliwan Tasi ya kakaaro tan kapamilya tayo. Say arum et makatalos; say arum balet et kontra ed sikatayo. (1 Ped. 4:4) Anggaman labay tayon maabig so relasyon tayod saray kapamilya tayo tan maong so pantrato tayo ed sikara, manalwar tayo ya agtayo nikompromiso so katuaan pian labat paliketen ira. Itultuloy tayon ipanengneng so kaabigan ed saray kapamilya tayo. Balet base ed malinew ya pasakbay ed 1 Corinto 15:33, say maapit ya pikaaroan tayo labat et saramay mangaaro ed si Jehova.

11. Panon tayon napaliisan so marutak iran kondukta?

¹¹ Marutak ya panagnonot tan kondukta. Amin ya manaakar ed katuaan et kaukolan ya magmaliw a masanto. (Isa. 35:8; basaen so 1 Pedro 1:14-16.) Nen naamtaan tayoy katuaan, amin tayo et nanggawa na saray pananguman pian nitunos tayoy panagbilay tayo ed saray matunong ya estandarte na Biblia. Say arum et kaukolan day manggawa na baleg iran pananguman. Antokaman so situasyon tayo, nepeg ya agtayon balot isasalat so malinis, masanton kipapasen tayo ed sayan marutak tan imoral ya mundo. Panon tayon napaliisan so imoral iran kondukta? Nodnonoten so mabmablin imbayar nen Jehova pian magmaliw itayon masanto—say mabmablin dala na Anak to, si Jesu-Kristo. (1 Ped. 1:18, 19) Pian mansiansia itayon malinis ed pakanengneng nen Jehova, kaukolan ya pansiansiaen tayon manuna ed puso tan nonot tayo so kablian na dondon bagat nen Jesus.

12, 13. (a) Akin et importantin sankanonot tayo no antoy panmoria nen Jehova ed saray selebrasyon? (b) Antoy ontumbok ya pantongtongan tayo?

¹² Agmakasulatan iran kustombre tan kagagawa. Nayarin piliten itayo na saray kapamilya, katrabaho, tan kaeskuela tayo ya mibiang ed saray selebrasyon da. Panon tayon nalabanan so desdes ya mibiang ed saray kustombre tan selebrasyon ya agmamapagalang ed si Jehova? Nagawaan tayo itan no sankanonot tayon naynay no antoy panmoria nen Jehova ed saratan ya kagagawa. Makatulong no basaen lamet iray publikasyon tayo ya mangipapaliwawa no iner so nanlapuan na saratan ya popular a selebrasyon. No nonoten tayo ray Makasulatan ya rason no akin ya agtayo mibibiang ed saratan ya selebrasyon, naseguro tayo ya manaakar tayod paraan ya “makapaliket ed Katawan.” (Efe. 5:10) Say panmatalek ed si Jehova tan ed Salita to so manprotekta ed sikatayo manlapud “panggiwgiw ed arap na totoo.”—Pro. 29:25.

¹³ Say panakar ed katuaan et tuloytuloy ya proseso, say dalan ya labay tayon panakaran diad andi-anggaan. Panon tayon napabiskeg so determinasyon tayon tuloytuloy ya manakar ed katuaan? Pantongtongan tayo so taloran paraan.

14. (a) Panon ya no tuloytuloy tayon saliwen so katuaan et ombiskeg so determinasyon tayon agbalot ilako itan? (b) Akin et importante so karunongan, disiplina, tan pakatalos?

¹⁴ Unona, itultuloy mon aralen iray mablin katuaan ya walad Salita na Dios tan dalepdep mo iratan. On, saliw moy katuaan diad pakawalaan mo na regular ya eskedyul pian  mangan na espiritual iran katuaan ya walad Salita na Dios. Lapud satan et onaralem so apresasyon mod katuaan tan ombiskeg so determinasyon mon agbalot ilako itan. Balet likud ed pangaliw na katuaan, ibabaga na Proverbio 23:23 ya nepeg tayon saliwen met so “karunongan tan disiplina tan pakatalos.” Agmagenap so kakabatan labat. Kaukolan tayon iyaplika ed bilay tayo so katuaan. No walaan tayoy pakatalos, natebek tayoy pankokonektaan na amin ya salita nen Jehova. Pakiwasen itayo na karunongan ya gawaen so amta tayo. No maminsan, disiplinaen itayo na katuaan, tan ipanengneng na satan ed sikatayo iray kaukolan tayon umanen. Komon ta naynay tayon ontulok ed ontan ya panangigiya. Mas mabli ni itan nen say pilak.—Pro. 8:10.

15. Panon itayon proprotektaan na balkes na katuaan?

¹⁵ Komadua, nepeg ya determinado kan manbilay unong ed katuaan diad kada agew. Isulong mod awak mo so balkes na katuaan. (Efe. 6:14) Diad panaon na Biblia, say balkes na sundalo so onsusuporta tan manproprotekta ed awak to tan ed saray internal organ to. Balet pian makapangiter na proteksion so balkes to, kaukolan ya malet itan ya akasulong. Ta no malukak so balkes, aglanlamang makasuporta itan. Panon itayon naprotektaan na espiritual a balkes na katuaan? No pansiansiaen tayon malet ya akasulong itan ed sikatayo, naprotektaan itayo manlapud makapuy ya panagkatunongan tan ontulong itan ed sikatayon manggawa na maabig iran desisyon. Sano natutukso odino nasusubok itayo, pabiskegen na katuaan ya walad Biblia so determinasyon tayo ya gawaen no antoy duga. No panon ya say sundalo et agton balot salien so onlan milaban ya anggapoy balkes to, nepeg ya determinado itayo met ya agbalot lukakan odino ekalen ed sikatayo so balkes na katuaan. Imbes, gawaen tayo so anggaay nayarian tayo pian mansiansian malet ya akasulong itan ed sikatayo diad pambilay ya mitunosan ed katuaan. Say sakey nin usar na balkes na sundalo et pian walay pangisukbitan na espada to. Tan nengnengen tayo no panon tayo met ya nagawaan itan.

16. Panon ya say pangibangat na katuaan ed arum et mamabiskeg ed determinasyon tayon mantultuloy ya manakar ed katuaan?

¹⁶ Komatlo, ibangat ed arum so katuaan ya walad Biblia diad anggaay nayarian mo. Diad ontan, tuloytuloy mon nabembenan a malet so espiritual ya espada tayo, say “salita na Dios.” (Efe. 6:17) Sarag tayon amin ya paaligwasen so dunong tayo ed panagbangat, “a dugay panguusar [tayo] ed salita na katuaan.” (2 Tim. 2:15) Legan tayon uusaren so Biblia pian tulongan so arum ya nasaliw day katuaan tan nipulisay iray palson bangat, lalon ontatanek ed nonot tan puso tayo iray salita na Dios. Diad ontan et napabiskeg tayoy determinasyon tayon mantultuloy ya manakar ed katuaan.

17. Akin et mabmabli ed sika so katuaan?

¹⁷ Say katuaan et mablin regalo ya nanlapud si Jehova. Panamegley na sayan regalo, niwalad sikatayo so sankamablian ya kayarian tayo, say maapit ya relasyon ed Ama tayod tawen. Amin ya imbangat tod sikatayo anggad natan et gapoan ni labat! Insipan na Dios ya ibangat to itayo na katuaan diad andi-anggaan. Kanian pablim so katuaan a singa sakey ya marakep a perlas. Itultuloy mon ‘saliwen so katuaan tan agmon balot ilalako itan.’ Diad ontan, singa si David, nasumpal mo met iyan sipan ed si Jehova: “Manakar ak unong ed katuaan mo.”—Sal. 86:11.