Onlad karga

Onlad saray karga

A1

Saray Prinsipyo ed Panagpatalos na Biblia

Say Biblia et orihinal ya insulat ed kadaanan a Hebreo, Aramaiko, tan Griego. Natan, say kompleton Biblia odino kabiangan na satan et wala lad masulok a 3,000 a lenguahe. Karaklan ed saray totoon manbabasa na Biblia et agda natalosan iray orihinal a lenguahe kanian mandedepende ira ed sakey a patalos. Anto ran prinsipyo so onkanan giya ed no panon ya ipatalos so Biblia, tan panon irayan inyaplika ed impangipatalos na Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan?

Nayarin isipen na arum a say estrikto tan salita por salitan paraan na panagpatalos, a pinetekan so kada salita, et ontulong ed saray managbasa pian naala ra so sankaasinggeran ya ibabaga na orihinal iran lenguahe. Balet, aliwan ontan a naynay so kipapasen. Nengnengen so pigaran rason:

  • Anggapoy duaran lenguahe ya eksakton manpareho ed gramar, bokabularyo, tan uksoy na saray salita. Sakey a propesor na lenguahen Hebreo a si S. R. Driver so nansulat a saray lenguahe et “aglabat mandumaan ed gramar tan nanlapuan, noagta . . . dia met ed impanugyop na saray ideya ed sakey a sentence.” Saray nanduruman lenguahe et walaan na nanduruman paraan na pantalos. “Kanian,” inkuan ni nen Propesor Driver, “diad nanduruman lenguahe et aliwan pareparehoy inkaalasir na saray salita.”

  • Anggapo so modernon lenguahe ya eksakton mipara ed bokabularyo tan gramar na Hebreo, Aramaiko, tan Griegon lenguahe ya inusar ed Biblia, kanian say salita por salitan patalos na Biblia et nayarin aliwan malinew odino aliwa ni ingen so kabaliksan to no maminsan.

  • Say kabaliksan na sakey a salita odino balikas et nayarin nanduruma depende ed konteksto ya angusaran ed satan.

Nayarin diad arum a teksto et sarag na managpatalos ya ipatalos ed literal so orihinal a lenguahe, balet nepeg a maal-alwar iyan gawaen.

Niraya so pigaran alimbawa a mangipanengneng a nayarin aliwan dugay natalosan ed salita por salitan panagpatalos:

  • Say Kasulatan et manguusar na balikas a “naugip” ya ontutukoy ed literal ya ugip tan ugip ed patey. (Mateo 28:13; Gawa 7:60) Sano uusaren irayan balikas ed konteksto ya ontutukoy ed patey, saray managpatalos na Biblia et nayarin mangusar na salitan “naugip ed patey,” pian agnawetwet iray managbasa.—1 Tesalonica 4:13.

  • Diad Efeso 4:14 et angusar si apostol Pablo na balikas a nayarin ipatalos ed literal a “diad panggalaw na totoo ed dais.” Sayan kadaanan ya idyom et ontutukoy ed panagsaol na arum sano manguusar iray dais (dice). Diad arum a lenguahe, say literal a patalos ed saya et aliwan malinew so kabaliksan to. Say pangipatalos ed saya bilang ‘panagsaol na totoo’ et mas malinew so kabaliksan to.

  • Diad Roma 12:11, sakey a Griegon balikas so inusar a say literal a kabaliksan to et “diad manlelwag ya espiritu.” Sayan patalos et agto ipasabi so peteg a kabaliksan ed Pangasinan, kanian impatalos iya bilang “marlang ed espiritu.”

  • MATEO 5:3

    Literal a patalos: “saray duruka ed espiritu”

    Ideya: “saramay manonot ed espiritual a pankaukolan da”

    Legan na bantog a Sermon ed Palandey, angusar si Jesus na balikas a maslak ya ipapatalos bilang “Mapalar iray duruka ed espiritu.” (Mateo 5:3, Say Biblia) Balet diad dakel a lenguahe, say literal a patalos ed sayan balikas et aliwan malinew. Diad arum a lenguahe, say estrikton literal a patalos so nayarin mankabaliksan a “saray duruka ed espiritu” et aliwan limpioy kanonotan da odino kulang iray biskeg tan determinasyon. Balet, dia et ibabangat nen Jesus iray totoo a say liket da et ag-akadepende ed pamenek ed pisikal iran pankaukolan da, noagta diad pamidbir da a nakaukolan day panangiwanwan na Dios. (Lucas 6:20) Kanian saray patalos a “saramay manonot ed espiritual a pankaukolan da” odino “saramay amta ra a nakaukolan day Dios” et mas suston mangipasabi ed kabaliksan na orihinal a balikas.—Mateo 5:3; The New Testament in Modern English.

  • Diad dakel a konteksto, say Hebreon salita ya impatalos ya “imon” et mialaan ed samay kaslakan a kabaliksan na salitan Pangasinan ya isanok lapud mapatnag ya ag-inkamatoor na maapit a kaaro odino panibeg ed arum lapud saray kaykayarian da. (Proverbio 6:34; Isaias 11:13) Balet, say parehon Hebreon salita et wala met so positibon kabaliksan to. Alimbawa, nayarin usaren itan ed “inkaseseg” nen Jehova parad saray lingkor to odino ed “kakaukolanen ton sikato labat so dayawen.” (Exodo 34:14; 2 Arari 19:31; Ezequiel 5:13; Zacarias 8:2) Nayarin usaren met itan ed “seseg” a nalilikna na saray matoor a lingkor na Dios parad sikato tan parad panagdayew ed sikato odino nayarin usaren met itan ed ‘agda pangiyabuloy na agpanmatoor’ ed sikato.—Salmo 69:9; 119:139; Numeros 25:11.

  • Say Hebreon salitan yadh et kaslakan ya ipapatalos a “lima,” balet depende ed konteksto, nayari met iyan ipatalos a “pakauley,” “inkamabunlok,” “pakayari,” tan arum ni

    Say Hebreon balikas a maslak ya ontutukoy ed lima na too et malaknab tan nandurumay kabaliksan to. Depende ed konteksto, sayan salita et nayarin ipatalos bilang “pakauley,” “inkamabunlok,” odino “pakayari.” (2 Samuel 8:3; 1 Arari 10:13; Proverbio 18:21) Diad tua, sayan salita et impatalos ed dakel tan nanduruman paraan diad Pangasinan ya edisyon na Balon Mundo a Patalos na Masanton Kasulatan.

Lapud sarayan rason, say panagpatalos ed Biblia et aliwa labat a basta pangipatalos ed orihinal a lenguahe diad pangusar na apasakey a salita ed amin a pakaromogan ed satan. Say managpatalos et nepeg a mangusar na maong a pakatebek pian napili to ray sankamatukoyan a salita ed lenguahen ipapatalos to a mangipasabi ed saray ideya na orihinal a lenguahe. Niarum ni, kaukolan a say inkaalasir na saray sentence et mitunosan ed totontonen na gramar ed lenguahen ipapatalos to pian mainomay itan a basaen.

Balet kaukolan met a paliisan a dumaen a maong so paraan na inkisalita na teksto. Say managpatalos a bastabasta ton dudumaen so kabaliksan tan paraan na inkisalita na Biblia unong ed sarilin interpretasyon to ed interamentin ideya et nayarin mamikewet ed kabaliksan na orihinal a teksto. Panon? Say managpatalos et nayarin nalingon mangisalet na opinyon to ed no antoy kabaliksan na orihinal a teksto odino nayarin naekal to ray importantin detalye a walad orihinal a teksto. Kanian anggaman nayarin mainomay a basaen iray Biblia a dinuma so paraan na inkisalita, say ontan a gagawaen da no maminsan et nayarin mangamper ed managbasa a natalosan so tuan mensahe na teksto.

Mainomay a naimpluensyaan so kimey na managpatalos no walay papaboran ton doktrina. Singa bilang, ibabaga na Mateo 7:13: “Maawang so dalan ya ompugta ed kadederal.” Saray arum a managpatalos, a nayarin naapektoan na papaboran dan doktrina, et angusar na salitan “impierno” imbes a samay peteg a kabaliksan na Griegon salita a “kadederal.”

Nepeg met ya ikonsidera na managpatalos a say Biblia et insulat ed lenguahe a kaslakan tan inagew-agew ya uusaren na ordinaryon totoo, a singa saray dumaralus, managpastol, tan managsigay. (Nehemias 8:8, 12; Gawa 4:13) Kanian, say maong a patalos na Biblia et nepeg a mainomay a talosan na saray masimoon a totoo antokaman so binalegan da. Say malinew, kaslakan, tan mainomay a talosan iran balikas et mas pilien nen saray salitan matalag ya uusaren na ordinaryon totoo.

Dakel a managpatalos ed Biblia so agmakatunongan tan bulobulos dan inekal so ngaran na Dios a Jehova ed saray kaplesan a patalos anggano sayan ngaran et naromog ed kadaanan iran manuskrito na Biblia. (Nengnengen so Apendise A4.) Diad dakel a patalos, sayan ngaran et sinalatan na titulo, a singa say “Katawan,” tan pinakilot na arum so katuaan a walay ngaran na Dios. Alimbawa, diad arum a patalos, say pikakasi nen Jesus diad Juan 17:26 et oniay nabasa: “Impakabat ta ka ed sikara,” tan diad Juan 17:6, “Imparungtal ta ka ed saramay inter mod siak.” Balet oniay suston patalos ed pikakasi nen Jesus: “Impakabat kod sikara so ngaran mo,” tan “Impaamtak so ngaran mo ed saray totoon inter mod siak.”

Oniay walad introduksion na sankaunaan ya Ingles ya edisyon na Balon Mundo a Patalos: “Agmi dinuma so kabaliksan tan paraan na inkisalita na Kasulatan. Nanggunaetan min maong ya ipatalos iya ed literal anggad posible, no iyabuloy na idyom na modernon Ingles tan no say literal a patalos et agto iyamot so ideya lapud mairap a talosan.” Kanian nanggunaetan na New World Bible Translation Committee a balansien so panangusar na saray salita tan balikas a mipara ed orihinal tan paliisan iray salitan mairap a talosan odino mangiyaamot ed dugan ideya. Bilang resulta, say Biblia et mainomay a basaen tan say managbasa et sigpot a makapanmatalek a suston nipasabi so impuyan a mensahe na satan.—1 Tesalonica 2:13.